Terugblik van rijexaminator:
Van broedschotel tot Barcelona
Nieunifs
hernesseroord
ANNEKE JUNSZ
LEERLIN6-VERPLEEGRUNDI6EN
uit de kerken
middelhamis
en onze gewoonten
„Wil ik jou de iiersens eens insiaan?'%
vroeg een rijexamen-kandidaat
Hoogspanning op
Bergerac
Dierenbesclierming
Nieuws uit ZeeSand
ne(d. hervormd centrum voor geestelijk gehandicapten
Voor de curs^us die in september begint hebben wij nog
plaats voor enkele
die opgeleid wiUen worden voor het diploma Zwakzin
nigenzorg.
Vereiste vooropleiding: HAVO, MAVO, INAS, MTS,
KV/JV etc.
minimum leeftijd 17 jaar
aanvangssalaris, imet ingang van 1 september IZói,—
bruto per maand
onregelmatigheidstoeslag
reiskostenvergoeding 2 x per maand boven 2,50
eerste aanschae dienstkleding gratis
Boerderijbranden
De aardappel
Uw verdroogde gazon
lieeft niet alleen
dorst.....
Een rij-examinator met een 35 jarige
ervaring kan een boeiende terugblik le
veren. Zo deed dat ook dhr. D. Lette uit
wiens relaas vife enkele passages over
nemen, tot lering en vermaak. Dhr. Let
te geeft o.m. antwoord op de vraag in
hoeverre de sfeer tijdens het huidige
examen verschilt van die van vroeger.
Hij antwoordt daarop:
„Hoewel de mensen er ruim 35 jaar
geleden ook al een soort halszaak van
maakten, was het allemaal toch veel
gemoedelijker. Maar ja, de tijd op zich
zelf was ook gemoedelijker, minder
agressief dan nu. Men was ook min
der agressief dan.nu. Men was ook min
der zenuwachtig als men op het examen
kwam, ofschoon er toen al querulanten
waren. Mensen dus die óns de schuld
voor hun slechte rijden geven.
Kunt u daar een voorbeeld
van geven?
Ik herinner me een hoofdambtenaar
van het ministerie van justitie. Die man
kwam met z'n eigen auto. Dat kon toen
nog, als de handrem maar in het mid
den zat. Ik gaf hem opdracht tussen
twee bomen in te parkeren. Dat ging
helemaal fout. Ik greep niet in, maar
waarschuwde hem: „Mijnheer, dat gaat
zo niet, dat kost u een spatbord!" En,
boem, daar zat hij al tegen een boom op.
Na afloop vroeg hij mij hoe ik het ga-
vonden had. Ik antwoordde hem, dat ik
niets te vinden had, omdat het CBR dat
wel zou doen. Ik zei wèl tegen hem:
„Kijkt u eens naar uw spatbord, mis
schien kunt u dan zelf uw conclusie
trekken". Hij bleek dat gedeukte spat
bord in het geheel niet erg te vinden en
toen ik daarna vroeg hoe hij bijv. in
Amsterdam dacht te parkeren, waar op
alle grachten bomen staan, repliceerde
hij prompt met :„Dacht u dat ik ooit in
Amsterdam ga rijden? Ik kijk wel uit".
SNELLER MET DE TREIN
Later kwam deze ambtenaar, die op
mijn advies natuurlijk werd afgewezen,
bij een collega van me terecht. Deze
maakte tijdens het examen de opmer
king dat hij iets sneller moest rijden,
omdat hij zich aan de snelheid van het
overige verkeer moest aanpassen. De
man reageerde hierop niet, zei ook niets,
maar schreef later een heel boze brief
aan het CBR, waarin hij o.a. terugkwam
op de terecht door de examinator ge
maakte opmerking. Hij schreef d.a. zo
iets als: „Ik laat me door niemand
dwingen tegen m'n zin harder te rijden,
want wie sneller wil rijden, moet de
trein maar nemen".
Ik ben deze kandidaat, rijdend in z'n
auto, nog enkele malen tegengekomen,
totdat de politie er blijkbaar ook ach
terkwam, want zoals ik later hoorde
werd hij bij een controle gesnapt. Ik
denk dat hij zijn rijbewijs nooit gekre
gen heeft.
Zijn er meer gevallen
bijgebleven?
Nee, niet zoveel. Het volgende is
misschien wel typerend voor die dagen.
Ik had een veehouder als kandidaat,
eveneens in zijn eigen auto. Dat was
nog in de tijd dat wij in bepaalde ge
vallen hêt besturen wèl mochten over
nemen. Hij reed slecht en het werd
zelfs gevaarlijk, vooral omdat de hand
rem niet best was. Tenslotte greep ik in
met de woorden: „Stopt u maar, dan
breng ik u wel terug. Maar vertel me
eens, hoeveel lessen hebt u eigenlijk ge
had?" Waarop de man: „Ik heb hele
maal geen les gehad". Hierop heb ik de
sleutels van de auto maar op het poli
tiebureau afgegeven.
Bent u door dit soort kandidaten
wel eens bedreigd?
Nee, dat niet, maar wel één keer
zonder te rijden. Toen ik een kandidaat
z'n papieren vroeg om te controleren,
antwoordde deze, dat ie die niet had,
want dat z'n vrouw deze tijdens een
echtelijke ruzie had verscheurd. Ik ver
telde de man dat het examen dus helaas
geen doorgang kon vinden, waarop hij
dreigend opstond en uitbarstte: „Wil ik
jou je hersens eens inslaan?" Ik bleef
wonderüjk kalm en flapte er uit:
„Wacht u daar even mee dan zal ik
eerst bij het CBR. informeren of ik daar
wel tegen verzekerd ben". De man was
sprakeloos, deed niets en ik heb m'n
hersens nog steeds onbeschadigd bij
elkaar.
OOK GESPRONGEN.
Hoewel dhr. Lette in het begin van
ons gesprek opmerkte, dat hij geen op
vallende gebeurtenissen heeft meege
maakt, komen de verhalen al vertellend
toch los:
Ik zie haar nog voor me, een vrouw
met rood haar en wat je noemt rond
borstig, letterlijk dan. Bij de garage-
proef, waarbij zij half omgedraaid zat
merkte ze opeens op: „O, m'n b.h. is ge
sprongen". Meteen geeft ze een dot gas,
waardoor ze tegen een muur aanknalt.
En ik: „Nu is ook uw benzinetank ge
sprongen".
MEVROUW KOM, KOM
Dan was er ook nog mevrouw Kom,
Kom, zo gaat dhr. Lette nu enthousiast
verder. Ze heette natuurlijk anders,
maar al spoedig spraken mijn collega's
en ik alleen nog maar over mevrouw
Kom, Kom. Dat kwam waarschijnlijk
omdat ik eens in het bijzijn van anderen
na haar zoveelste mislukte examen te
gen haar gezegd zou hebben: „Kom, kom
mevrouw, u moet het ook eens zó bekij
ken". Welnu, deze dame echtgenote
van een longarts vond van zichzelf
dat ze prima reed, maar ik geloof dat ze
in totaal wel twintig keer examen heeft
gedaan. Ook bij het ministerie, waar ze
eveneens steeds als een baksteen zakte.
Ik had haar dus ook een paar keer ge
had, maar omdat het een heel moeilijke
tante was wilde ik van haar af. Dat
wilde zij echter weer niet, want de ke
ren dat ze bij één van mijn collega's
examen had gedaan was het haar nog
minder bevallen. Hoewel ze steeds de
meest afschuwelijke fouten maakte, had
ze uiteindelijk één keer geluk, zodat ze
slaagde. Toen haar rijschoolhouder dit
vernam, vroeg deze zich verwonderd af
hoe dat mogelijk kon zijn. Slechts en
kele dagen daarna vernam ik, dat ze de
dure auto van haar man genomen had
en deze knalhard tegen een boom total-
loss had gereden!
Dhr. Lette weet zich nog precies te
herinneren hoe hoog in 1939 zijn be-
ginhonorarium was. Hij kreeg voor het
afnemen van één examen (een half uur)
een rijksdaalder betaald. Met vijftig
examens in de maand kon hij dus een
maandhonorarium van 125,in de
zak steken. Vetpot was dat niet, omdat
al heel vlug de oorlog uitbrak en het
aantal examenkandidaten daardoor
drastisch daalde. In latere na-oorlogse
jaren, toen ook het honorarium werd
opgetrokken, nam de heer Lette gemid
deld 90 examens per maand af.
Aan de voet van de Pyreneën werden
573 flakkeese duiven losgelaten met de
opdracht zo snel mogelijk naar hun
eigenaar terug te keren. Het is er voor
verschillende vogels niet van gekomen.
Vrijdagmiddag 13.00 uur met een Noor
denwind vertrokken stond het al bij'
voorbaat vast, dat het een fondvlucht
zou worden. Wel stond rond Parijs een
westenwind maar dat was dan nog al
tijd ruim 400 km en dat betekende dat
er zaterdagmorgen niet vroeg behoefde
te worden opgestaan. Dat lange wachten
geeft de nodige spanning al werd deze
onderbroken door de komst van de jon
ge duiven vanaf St. Quintin.
Toen bleek dat deze duiven niet best
afkwamen, terecht gekomen in onweers
storingen, begreep iedereen dat Berge
rac de gehele dag zoU duren. De glori
euze overwinnaar werd tenslotte P. J.
Huizer te Stad aan 't Haringvliet die
precies om 11.07 kon klokken. Drie mi
nuten later reeds kwam er een duif bij
plaatsgenoot J. Mijs. Kort daarop kreeg
P. Huizer zijn tweede vogel maar deze
bleek helaas van de gummiring te zijn
ontdaan (vermoedelijk onderweg ge
pakt) en kwam zodoende niet meer voor
klassering in aanmerking.
Tussen elf en twaalf komen er dan nog
drie duiven, respectievelijk bij J. v. Be
ters, Stellendam, C. J. Tanis en W. Kie
vit te Ouddorp. Tussen 12 en 13 uur ko
men negen vogels door. Ze zijn achter
eenvolgens van W. Kievit (de eerste die
er twee heeft) J. Kaptijn, B. v. d. Doel,
A. Zoon (twee kort op elkaar) Ary Spuij,
C. J. Tanis (ook zijn tweede), C. Venne-
man en K. de Jong.
Tussen 13 en 14 uur komen er elf.
Klassering 15 J. C. Roodzant, 16 C. Pol
der, 17 Joh. V. Rutten, 18 L. Moerenhout,
19 H. Kleijn, 20 B. Dorsman, 21 D. v.
Lenten, 22 J. Kaptijn, 32 G. Westdijk, 24
C. Vreeswijk, 25 Gebr. Molenaar. Na 14
uur 26 Comb, de Jong, 27 K. de Jong, 28
A. V. d. Linde, 29 C. Vermeulen, 30 A.
Volaart en zo druppelt het de gehele dag
verder. Opmerkelijk goed komen ze bij
C. D. Human te Middelhamis die pas
15.40 uur begint, maar er een paar uur
later acht thuis heeft. Was de kust in
het voordeel omdat de onweersstorin
gen het binnenland introkken. Ouddorp
kreeg in elk geval een opmerkelijk per
centage 50% nog dezelfde dag door ter
wijl in diverse verenigingen elders in
het land de prijzen niet werden ver
diend. Op Flakkee was dit niet het ge
val, reeds om half zes bleken genoeg
vogels aanwezig om de prijslijst op te
maken. Aanvang 901 en sluiting op 631
m.p.m.
Quintin. 1977 duiven. Een zeer traag
verloop met kansen voor iedereen. Toch
in de kop van het klassement ander
maal jonge duivenspecialisten. Zo bij
voorbeeld M. Volaart die evenals vorig
jaar op deze vluchten schittert.
Herkingen krijgt ze toch opmerkelijk
goed, want we vinden in het klassement
achtereenvolgens 5 J. den Boer, 7 M.
Huizer, 10 M. Volaart, 21 M. Huizer, 25
J. den Boer en 28 C. Logmans. A. v. d.
Linde en L. Wielaard behalen de züve-
ren en bronzen medaille op deze vlucht.
Daarna te Middelhamis 12 en 17 W. de
Vos, 16 H. de Vos 19 C. Vroegindeweij,
23 J. Groenendijk, 31 A. v. d. Linde. L.
Arensman te Dirksland begint met de
4e en pakt er weer 16 in de prijzen. Met
9 en 22 heeft hij het eerste trio. A. Zoon
eveneens twee kopduiven (6 en 8) N. H.
v. d. Groef 30, M. v. d. Baan 32, Joh. v.
Rutten 33 en Joop Leune 34.
Jac. de Vos heeft de snelste te Stad
aan 't Haringvliet (11 FCC) 14 H. v. d.
Valk, 18 J. C. Wagner, 20 J. Mijs en 35
Gebr. Bevaart.
Bij de stoottroepen bevinden zich ook
weer J. v. Seters en Zn. te Stellendam,
13-24-26-27 en 29 en omdat zijn band
op rood loopt stopt hij maar als de tien
de halverwege het concours thuis is.
Wat zou die toch voeren?
Arend Spuij constateert de 15e prijs.
Derde Stellendammer wordt S. du Pree
die er elf uur ook tien thuis heeft. Zo
goed als ze te Ouddorp van Bergerac
afkwamen zo slecht komen ze van Quin
tin. Slaat dan toch zo'n vereniging in
zijn geheel de verkeerde kant uit. Ver
schillende liefhebbers krijgen nauwe
lijks een pluim thuis en. tellen 's avonds
nog zware verliezen. Eerste Ouddorper
wordt B. Dorsman gevolgd door de
Comb. K. en B. (vader en zoon Breen)
die nog wel van het beste spelen. Het
concours staat bijna twee uur open.
POORTVLIET
Kerkelijk nieuws. Ds. A. Hoogerland
uit Krabbendijke heeft bedankt voor
het beroepen naar de Geref. Gemeente
te Poortvliet.
NED. HERV. KERK
Beroepen te: Zwartebroek J. Neele-
man, kand. te Schoonhoven; Wezep en
Veenendaal J. Vos te Putten; Krimpen
aan de Lek M. Verduin te Brakel.
Aangenomen naar: Capelle a. d. IJs-
sel A. de Reuver te Tholen; Renkum A.
Tromp te Daarle.
Bedankt voor: Bennekom, Hardinx-
veld, Nijkerk, Sommelsdijk, Veenen-
daal en IJsselmuiden A. de Reuver te
Tholen.
Wilsum: Wegens vertrek naar Nun-
speet, nam Ds. J. Mouthaan afscheid
met Handelingen 20 26 27.
GEREF. KERKEN
Overleden: Op 67 jarige leeftijd over
leed Ds. M. V. Rhijn, em. pred. te Har-
denberg. Hij werd in 1940 bevestigd te
Roden en diende vervolgens de kerken
van Nijmegen; Leiderdorp; Leeuwar
den en Hardenberg.
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Overleden: Op 78 jarige leeftijd over
leed Ds. J. Mettinga, em. pred. te Har-
lingen. Hij werd in 1928 predikant te
Balk en diende vervolgens de kerken
van Hasselt en Harlingen, waar hem in
1964 emeritaat werd verleend.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te: Werkendam kand. A. v.
Meteren te Sassenheim.
Aangenomen naar: Zutphen kand. R.
Soeters te Zwolle.
Bedankt voor: Nieuw Vennep A. Bij
kerk te Aalten.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor: Genemuiden C. v. d.
Poel te Yerseke; Haamstede D. Hakken
berg te Lisse.
OUD GEREF. GEMEENTEN
Rhenen: Na bevestiging door Ds. J. v.
d. Poel te Ede, deed Ds. J. v. Prooyen,
gekomen van Stavenisse, intrede met
Handelingen 2 4*2 a.
Gevonden
Bij Mevr. Grinwis, Breenstraat 5,
Goedereede-havenhoofd, bevindt zich
momenteel een Siamees katertje van
plm. 5 mnd. Bruine kop, poten en staart
voor het overige beige van kleur.
Inlichtingen tel. (01879) 1738.
OUDDORP
Hervatting repetities
De Chr. Zangvereniging „De Lof stem"
hoopt a.s. donderdag 5 aug. weer te be
ginnen met het zingen van de psalmen
en Hazeu liederen, gezongen in vier
stemmen. Leden en nieuwe leden van
harte welkom. Aanvang 8 uur. In 't ge
bouwtje naast de kerk.
Het Bestuur.
THOLEN
Geslaagd. Dhr. A. W. Blaas, thans
werkzaam bij de Dienst Gemeentewer
ken te Ede, slaagde dezer dagen voor
het examen. Aannemer weg- en water
bouwkunde (4 jarige cursus).
Benoeming. Tot rayon-commandant
der rijkspolitie voor de kernen Tholen
en Oud-Vossemeer is per 1 augustus be
noemd dhr. T. W. van der Have uit
Maasdam, die op die dag wordt bevor
derd tot opperwachtmeester. Hij gaat
in Tholen wonen.
Kerkdiensten Ten'Anker. Woensdag
4 augustus te 18.45 uur ds. Eringa;
Woensdag 11 augustus te 18.45 uur ds.
A. de Reuver.
OUD VOSSEMEER
Afscheid ds. G. J. Voortman
In verband met zijn vertrek naar
Halfweg - Zwanenburg zal ds. G. Voort
man op zondag 8 augustus afscheid ne
men van zijn gemeente. Ds. Voortman
heeft 8V2 jaar de Ned. Herv. gemeente
Oud Vossemeer gediend.
SINT MAARTENSDIJK
Verbreding polderwegen. Het bestuur
van het Waterschap Tholen en het ge
meentebestuur Tholen zijn het er over
eens, dat de smalle asfaltwegen, die lei
den naar het recreatiegebied Gorishoek,
moeten worden verbeterd. De kosten
van verbreding en verbetering over een
lengte van ruim 2 km worden geraamd
op 255.000,—. Men wil trachten 80»/o
rijkssubsidie vast te krijgen. Lukt dit
niet, dan zal (althans door het Water
schap) van het plan worden afgezien.
Sollicitaties te richten aan
de geneesheer-direkteur,
pi a Hernesseroord, Postbus 16,
Middelhamis (tel. 01870 - 3888).
De hoofdinspecteur voor het
Brandweerwezen van het ministerie
van Binnenlandse Zaken heeft deze
maand melding gemaakt van het
aantal boerderijbranden in januari
1976, waarbij de boerderij verwoest
dan wel zwaar beschadigd werd.
In januari kwamen 20 boerderij
branden voor, waarvan één in Gro
ningen, twee in Friesland, twee in
Overijssel, acht in Gelderland, één in
Noord-Holland, één in Zuid-Holland,
één in Utrecht, twee in Noord-Bra-
bant en twee in Limburg.
De directe schade door deze bran
den aangericht wordt geraamd op
1.531.600,—.
Twee van deze branden werden
veroorzaakt door defecte schoor
steen, twee door hitte-uitstraling,
drie door onvoorzichtigheid met vuur
één door brandstichting, twee door
gaskachels, één door een gaslek, één
door een zware storm, terwijl in
acht gevallen de oorzaak onbekend
bleef.
Bij het totaal aantal boerderij
branden leed de veestapel de vol
gende verliezen:
pluimvee 39.200
varkens 11; biggen 21.
Zoals alle gewoonten, verandert ook
het gebruik van het aardappeleten.
Vroeger vormde de aardappel het
hoofdvoedsel. Thans, nu vlees, gevogel
te, groenten, kant en klaar maaltijden,
de soep voor en het toetje na, de aard
appel naar de kroon steken, is het ge
bruik belangrijk minder geworden.
Wel is de aardappel nog steeds van
de partij, al zijn de hoeveelheden dan
ook wat geringer.
Er is echter nog wat aan het veran
deren.
Voorheen toen de aardappel als hoofd
voedsel werd gebruikt was men over
het algemeen kritisch bij de aankoop en
wist men vaak de toen niet zo talrijke
rassen met name van elkaar te onder
scheiden. Daarna kwam een periode
waarin het wel leek dat de interesse
voor de smaak wat vervaagde.
Thans echter nu er tal van rassen bij
gekomen zijn, waar weinig smaak aan
is, wordt de konsument kritischer. Men
merkt dat overigens aan de noteringen,
tussen b.v. Malta's en andere Italiaanse
of Zuidfranse import. Men merkt het
ook aan de belangstelling voor aardap
pelen afkomstig van Belgische en Ne
derlandse bodem, welke speciaal ge
teeld worden voor de Nederlandse kon
sument.
Deze aardappelen, waarvan Doré en
Tegen zoveel zon en zolang aanhou
dende droogte was zelfs het sterkste
gazon niet bestand. Alle grastapïjten
hebben enorm geleden. En nu?
Het zal lang en aanhoudend moeten
regenen om de waterstand in de bodem
weer op peil te brengen. Maar dan nog
is het gras niet uit de brand. Want het
geelgeworden gazon heeft niet alleen
een bijna onverzadigde dorst gekregen.
Om zo'n werkelijk uitgemergeld gazon
weer op krachten te brengen is behalve
water ook voedsel nodig: „krachtvoer".
De belangrijkste voedingsstoffen voor
een dicht en sterk gazon zijn: stikstof,
fosfor en kali. Vooral stikstof laat het
blad ontwikkelen en maakt grasplantjes
sterk vanaf de wortels. Belangrijk is
daarbij, dat vooral nu de juiste hoeveel
heden voedingsstoffen worden toege
diend. Een speciale gazonmest (bijv.
Scotts) is daarvoor nodig, die een hoog
stikstof gehalte heeft (32''/o) en tijdens re
genval of kunstmatige besproeiing het
gras weer kan laten opleven.
Op plekken waar het gazon tot aan
z'n wortels vergeeld en uitgedroogd is,
verdient het aanbeveling eerst te gaan
verticuteren voordat u gaat bemesten.
Zo noemt men het openscheuren van de
grasmat met een speciale verticuteer-
hark, die in elk goed tuincentrum te
koop is. Daarmee worden dode gras
sprieten en wortels en allerlei andere
overbodige dingen uit de grasmat ver
wijderd en krijgt het gazon weer meer
lucht en licht. En dat is hard nodig om
weer helemaal als-vanouds te worden.
Én nog iets: een bemesting van het ga
zon met een speciale kunstmest brengt
niet alleen nieuw leven, maar maakt het
grastapijt ook beter bestand tegen nieu
we ontberingen. Want wie durft te voor
spellen of er in de nazomer voldoende
regen zal vallen?
In elk geval moet de maaihoogte van
uw grasmaaier gedurende deze zomer
op 5 a 6 cm worden ingesteld.
de Lekkerlander in kwaliteit boven alle
overige rassen uitsteekt, staan terecht
bij de Nederlandse hmsvrouw hoog ge
noteerd.
Diezelfde Nederlandse huisvrouw
stelt overigens hoge eisen. Zij wenst een
aardappel met een gladde vorm zonder
putten, een goede bak- en kookkwali-
teit, lichtgele kleur, en een heerlijke
smaak. Aan deze eisen voldoet vooral
de Lekkerlander, die men zou kunnen
noemen, de moderne aardappel met de
ouderwetse smaak. Voorlichting over
„de aardappel" blijft noodzakelijk, want
het genieten van een aardappelmaaltijd
begint bij de juiste keuze van de soort.
VEKVOLGVERHAAIi
Historisch verhaal uit de eerste tijd
der hervorming
door
M. VAN DER STAAL
6
Men had algemeen gedacht, dat Hans,
de zoon van de oudste schepen, die
men wist het van Machteld, Anneke's
dienstmaagd, haar herhaaldelijk zijn
liefde betuigd had, het jawoord zou
hebben gekregen. Reeds bij 't leven van
Anneke's vader Immers zag men die
beide jonge mensen herhaaldelijk sa
men. En toen, heel onverwacht. Anne
ke's vader stierf, rekende men het een
vanzelfsheid, dat het tussen Hans en de
rijke weeze tot een huwelijk zou komen.
En daar kwam nu onverwacht het be
richt, dat niet Hans maar Meester
Jansz de gelukkige was, die Anneke
naar het altaar zou leiden! Wie 't eerst
dit nieuws bracht? Men hoorde het uit
de beste bron, van Machteld. Die wist
met kleuren en geuren te vertellen, hoe
Anneke op een keer, dat ze zei, zich
ziek te gevoelen, haar om den Meester
had gestuurd. Toen die kwam, bleek de
hele ziekte niets te beduiden. En zo
verhaalde Machteld het met eigen
ogen had ze gezien, dat Anneke de hand
van de Meester had genomen en zich
enige ogenblikken later in diens armen
geworpen had.
Vooral onder de Brielse vrouwen
keurde men, onder 't elkander toewer
pen van veelzeggende blikken, luide
Anneke's handelwijze als onwaardig en
onvrouwelijk af. Met zo een, zo zeiden
zowel de reeds gehuwde als de nog huw
bare poorteressen, wilden ze voortaan
geen gemeenschap meer hebben. Een
onuitwisbare schande had immers de
voorheen zo gevierde erfdochter op zich
geladen. En dat Meester Jansz, verblind
door 't toekomstig bezit van geld en
goed, al even onwaardig handelde
niemand in Brielle, die van 't geval
hoorde, die hiervan niet overtuigd was.
Machteld was enige tijd de heldin van
de dag. Als ze op straat kwam, groetten
vele vrouwen en meisjes haar met. een
vriendelijk woord. En op die groet
volgde de uitnodiging, even te vertellen,
wat ze gezien en gehoord had. En Mach
teld vertelde graag. Ze groeide er in,
dat ze zo op-eens een persoon van ge
wicht in Brielle geworden was.
Een paar weken later kreeg men weer
nieuwe stof om over Anneke en de
Meester te spreken. Want toen kwam
op een middag, even nadat de Meester
aan zijn bruid een bezoek had gebracht,
Machteld de arme! met betraande
ogen het huis uit en vertelde ze, aan wie
het maar horen wilde, dat ze op staande
voet uit haar dienst was gezet, omdat...
nu ja, omdat zij zo veel van Anneke
had verteld.
Het was ongehoord, wat die Anneke
toch durfde bestaan! Wie had ooit kun
nen denken, dat zij zo wreed jegens een
arme dienstmaagd zou zijn?
Twee mensen waren er in Brielle, die
de juiste toedracht der zaak kenden: de
moeder van Arend Jansz en diens zus
ter, Geertruyd. Maar juist die twee had
den de laster tegen Anneke niet van de
beginne tegen kunnen gaan, omdat ze
geheel onkundig daarvan gebleven wa
ren. Toen evenwel Geertruyd tijdens
een wandeling de boze geruchten had
vernomen, haastte ze zich, haar broe
der hiervan op de hoogte te stellen.
Deze, op zijn beurt, sprak er zijn Anne
ke over en wees Machteld aan als dege
ne, die de laster in de wereld had ge
bracht.
Na zijn vertrek riep Anneke de dienst
maagd binnen en wees er haar op, hoe
laakbaar ze gehandeld had. Evenwel,
als Machteld het aangerichte kwaad zou
willen herstellen, door te bekennen, dat
ze onwaarheid had gesproken en deze
bekentenis ook herhalen, waar en wan
neer dit nodig geoordeeld werd, zou ze
in Anneke's dienst kunnen blijven.
Machteld kon of wUde aan deze laat
ste eis niet voldoen. Dat was al te erg.
meende ze. Dan zou ieder het weten, dat
zij een leugenspreekster was en nooit
meer zou men aan haar woorden geloof
hechten. Neen, hield ze brutaal-weg vol,
ze had niets te veel gezegd.
De anders zo zachtzinnige Anneke
ontstak nu in toom. En, terwijl een blos
van schaamte haar wangen verfde om
wat Machteld had gezegd en anderen
misschien er bij gedacht hadden, beval
ze de klappei, terstond haar dienst en
haar huis te verlaten.
Na Machtelds vertrek bleef Anneke
enige tijd alleen aan pijnlijke gedachten
overgelaten. Ze kon het zich maar niet
begrijpen, dat Machteld, die toch van
haar en haar vader zoveel weldaden
had ondervonden, zó had kunnen han
delen. En hoe griefde het haar, dat de
Briellenaars aan de leugentaal dezer
dienstmaagd geloof hadden geslagen.
Gewis, zo zei ze het zichzelf, men deed
haar groot onrecht. En welk onrecht
pleegde men ook niet jegens Arend
Jansz, door van hem te zeggen, dat an
dere beweegredenen dan liefde hem tot
haar hadden gebracht!
O, dat men dit haar en haren geliefde
kon aandoen! Vooral ook hém, van wien
toch heel Brielle het weten moest, hoe
onbaatzuchtig hij was!
Anneke leed zwaar in de eerste ogen
blikken, die op Machtelds vertrek volg
den. Doch gelukkig bracht een weldadi
ge tranenstroom ontspanning aan haar
geprangd gemoed. Toen ook kon ze
weldra weer glimlachen en, al was hel,
dat nu en dan een snik haar stem on
derbrak, zacht haar lievelingslied zin
gen:
Tot u hief ik mijn ogen lieve Heer
Hier boven tot uwen troon
Daar gij zijt gezeten met groter eer
In dijne hemel schoon.
Ziet als d' knecht en maagd
de ogen slaan
Al op haar heer en vrouw
Alzo wij onze ogen hier zuUen slaan
Tot God, zijn gena te behouden.
Weest barmhartig Heer,
toont ons uw bijstand
En wil ons gunstig wezen
Want wij zeer vervult zijn
met groter schande
Daarom wilt ons genezen.
Want onze ziel, die is met allen vol
Van schand' der hoovaardige dwazen
Die ons zo verachten al waren
zij heel dol
Die zeer zijn opgeblazen.
Haar lievelingslied?
Maar dat was een verboden lied! Wie
dit lied, deze Psalm zong, wist, dat hij
gevaar Uep van als een afvallige, een
ketter, gegrepen en gevangen gezet te
worden! Was Anneke hiervan onkun
dig?
Het scheen van niet, want behalve
dat ze slechts zachtkens deze woorden
zong, nam ze nog de voorzorg in acht
van een bekende wereldse melodie te
gebruiken. Wie haar had gehoord, zou
gemeend hebben, dat ze het vrolijk lie-
deke zong van „Noch is self dat alder-
beste cruyt".
Hoe kwam Anneke dan aan dit lied?
Hoe kwam ze er dan toe om te zingen,
zoals de aanhangers der nije leere het
in him geheime samenkomsten deden?
Anneke's voorouders woonden in 't
zuiden van Frankrijk, in de schone
landstreek, die door de Rhone wordt
besproeid. Daar leefden ze te midden
van een schrander volk, omringd van
koreijvelden en wijngaarden, van
vruchtgevende ooftbomen en schone
wouden. In rust en vrede woonde er dat
volk in het land der troubadours, der
zangers, die kunst en poëzie brachten
onder adel en volk en, wat meer zegt,
óók de Boodschap des Heils. De Albi-
genzen waren een volk, dat zich in de
loop der tijden een eigen taal, een rijke
en welluidende en beeldenrijke taal, had
verworven; een volk, dat een grote toe
komst tegemoet ging, omdat het fier
was op zijn onafhankelijkheid, maar
bovenal, omdat het de zegeningen des
waren Christendoms deelachtig was ge
worden.
(Wordt vervolgd)
