Reisindrukken van ds. P. Blok
te Dirksland naar de
zendingsposten in Irian Jaya
De heer F. fan Heest te Beedereeile
ontving waardebon voor vliegreis
Hyil55'
TIP VAN TOYOTA
LIES VAN DER VELDE
49e jaargang
Vrijdag 2 juli 1976
No. 4501
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week -.dinsdag- en vrijdagavond
DE AANSLAG
OP ONS ONDERWIJS
Ds. P. Blok, predikant der Geref. Gemeente te Dirksland, heeft in
opdracht van de zendingsdeputaten een visitatie-bezoek gebracht aan de
zendingsposten in Irian Jaya. (Indonesia). Hij is er heengereisd met
zijn mededeputaat drs. A. Vergunst uit Veen, met als eerste reisdoel
Djakarta in Indonesia, waar met verschillende zendingswerkers werd
geconfereerd. Drs. A. Vergunst is na een week terug gereisd naar
HoUand en ds, P. Blok heeft ter nadere visitatie de verschillende posten
bezocht, t.w. de Passvallei, Landikma, Langda, Bomela en zelfs de post
te Nipsan, die geheel is verwoest en waar de Bijbel jongens in 1974 zijn
vermoord. Op de 1.1. gehouden gemeentemiddag in het verenigingsge
bouw „Eehoboth", heeft hij over dit bezoek een en ander verteld, waar
van we hier een kort verslag laten volgen.
Een tevreden koper
is geen onrust stoker.
Daarom vei'kopen wij
onze gebruikte Toyota's
met 6 maanden garantie.
Nieuw of gebruikt.
De service is altijd af.
Voor u met vakantie gaat
laat u uw auto toch
even doorsmeren en
controleren.
Faillissementen
ik Beschikbaar gesteld door
fa. Van Meile-Verduyn te Goes
BEZOEKT ONZE Automobielen-veriioophai X
OOK OP VRIJDAGAVOND X
LANGEWEG 113 TEL. 01870 - 2043
GARAGE KNöPS
MIDDELHARNIS
Grevelingenmeer
mogelijk geschikt om
oesterbroed te
kweken
„BINGO AVOND"
Vissers moeten
vangst matigen
VOOR MOOIERE
bloemstukjes
Fa. KORTEWEG
Zandpad
Middelharnis
POSTBOX 8 I— MIDDEIiHARNIS
Eedactte en advertenties: Kantoor L/an/geweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29 Na 5.30 uur (01870) 33 92 Giro 167830
BankRaïjo Middelhamis no. 3420.01.108
ABONNEMENTSPRIJS 7,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
Door het gemillimeter over de Ionen
is een andere zaak, die minstens zo
betekenisvol is voor het optreden van
het kabinet den Uyl, wat op de ach
tergrond geraakt. We bedoelen de her
vormingsplannen van de huidige minis
ter van Onderwijs dr. van Kemenade.
Binnen korte tijd heeft hij zijn ideeën
over ons toekomstig onderwijsbestel in
de vorm van nota's en ontwerpwetten
aan de openbaarheid prijs gegeven.
Vooral voor het bizonder onderwijs
hebben zijn plannen grote gevolgen. Ze
komen er min of meer op neer, dat het
karakteristieke accent dat het bijzon
der onderwijs kenmerkt „de school aan
de ouders" geweld wordt aangedaan.
Zo niet geheel uit het gezicht verloren
gaat. Reeds lang voordat de begrippen
inspraak en democratisering in socialis
tische kringen opgeld deden, functio
neerden deze begrippen in de zo ver
foeide „conservatieve, confessionele ge
lederen".
Door het vormen van verenigingen
met het doel om scholen te stichten en
te onderhouden, waarop onderwijs ge
geven werd in overeenstemming met
de wil van de ouders, kwam een opti
male inspraak tot stand. Velen die nooit
of weinig andere vergaderingen be
zochten lieten op schoolvergaderingen
geen verstek gaan. Integendeel de zorg
voor het onderwijs aan hun kinderen
bond hen met meer dan gewone zake
lijke banden. Ze. waren en zijn nog al
tijd bij de gang van zaken op school
nauw betrokken.
Daarvoor was geen dwang nodig. Ook
niet allerlei attracties om toch maar
zoveel mogelijk ouders naar de verga
deringen te lokken. Integendeel velen
hebben niet alleen passief, maar aktief
daadwerkelijk meegewerkt en meege
dragen aan de levende gemeenschap die
de bizondere school is.
Bij de openbare lagere school
ligt dit geheel anders. Met een
scheef oog naar het bizonder on
derwijs waar verschillende zaken als
vanzelfsprekend werden ervaren, kwa
men na de oorlog allerlei organen rond
de openbare school tot stand. Ze had
den ten doel de medewerking en de
medezeggenschap van de ouders te in
tensiveren. Oudercommissies, Schoolra
den en allerlei kringen van beraad ont
stonden om de zo begeerde integratie
tussen ouders en school tot stand te
brengen.
De wetgever verhinderde echter een
optimale democratisering. De gemeen
teraad bleef het hoofd van de openbare
school. Oudercommissie en schoolraden
werden wel in de gelegenheid gesteld
in te spreken, advies te verstrekken,
maar de beslissing bleef liggen bij een
orgaan, dat om geheel andere redenen
was gekozen. Op geen enkel ander
deelterrein in onze samenleving heeft
een gemeenteraad als politiek orgaan
een dergelijke bevoegdheid.
Wie nu zou verwachten dat een pro
gressieve minister aan deze bestuurs
vorm, die op beslissende momenten een
belemmering is voor de door socialis
ten zo fel begeerde democratisering,
iets zou doen, komt bedrogen uit. Inte
gendeel: uit zijn tot nu toe op tafel ge
legde plannen blijkt duidelijk dat hij
slechts bij het bizonder onderwijs al
lerlei veranderingen wil aanbrengen.
De schoolgebouwen moeten weer terug
in eigendom aan de gemeenten. De
leerplannen kunnen straks slechts
goedkeuring krijgen na het fiat van
Schoolbegeleidingsdiensten, die tech
nisch uiterst bekwaam, vanuit hun ide
ologie het bizonder onderwijs slechts
zullen belemmeren. De schoolverenigin
gen zullen in de toekomst nog slechts
een deel van de besturen mogen aan
wijzen. Ze moeten zelfs plaats inrui
men voor ouders, die geen enkele rela
tie met de school meer behoeven te
hebben.
In al ;deze voorgestelde maatregelen
openbaart de socialistische minister
van Kemenade precies wat voor deze
kringen inspraak en democratisering
betekent. Waar ze functioneert bij de
bizondere school wordt ze de nek om
gedraaid en waar ze niet kan functione
ren bij het openbare onderwijs, moet ze
door allerlei kunstmatige maatregelen
in stand worden gehouden. De oorzaak
daarvan?
Dat is heel eenvoudig. De begrippen
inspraak en democratisering mogen niet
dienen om onze kinderen nog langer op
te voeden in de vreze des Heeren. Ze
moeten juist leiden tot maatschappij
veranderingen waarin voor de vreze des
Heeren geen plaats meer is.
Laten we ons toch niets wijsmaken.
Al te zeer zijn we vandaag geneigd in
te gaan op drogredenen, die geen hout
snijden. Zoals de veranderende tijden,
andere omstandigheden en een meer
verbreide algemene ontwikkeling. Na
tuurlijk kunnen we dat niet ontken
nen, mits we maar niet uit het oog ver
liezen, dat de strijd die een christen
heeft te strijden, door de eeuwen heen
dezelfde blijft. Slechts de fronten ver
schuiven wat.
Van het grootste belang daarbij is
welke wapens we in die strijd hante
ren. In tegenstelling tot de Vorst der
duisternis, die het toegelaten wordt om
zijn wapenarsenaal te verfijnen en uit
te breiden, bindt Gods Woord christe
nen duidelijk aan de wapens die Hij
hen uit en door datzelfde Woord aan
reikt.
Ze hebben op Golgotha hun waarde
bewezen. Zouden ze ons dan te min
zijn?
Ds. Blok hield, zoals op deze midda
gen de gewoonte is, eerst een meditatie
met als uitgangspunt Jesaja 35: „De
woestijn en de dorre plaatsen zullen
hierover vrolijk zijn; de wildernis zal
zich verheugen en zal bloeien als een
roos". Deze toespraak culmineerde daar
in, dat dit ook w"-'*elijkheid is gewor
den, nu onder i 'ilde stammen in
West Irian door ^ooi^ ;^ndings-arbeiders
het Evangelie wo'^erliJGbracht. Hoewel
de prediking eerst "lii©; grote moeilijk
heden is gepaard gegaan, had hij mo
gen constateren welke gezegende vruch
ten dit onder deze volkstammen heeft
gebracht. „De einden der aarde zullen
zien het heil onzes Gods".
De reis. werd gemaakt vanaf Am
sterdam (Schiphol) naar Rome, waar
de eerste landing plaats had, vervol
gens over Athene, India, Bombay, Sin
gapore naar Djakarta. De week daarna
werd gevlogen naar Biak, Santani en
vandaar naar de binnenlanden van West
Irian, wat nu Irian Jaya heet.
Te Santani, nabij het vroegere Hol-
landia, is het vliegveld van de M.A.F.,
de Missionary Aviation Fellowship, een
Amerikaanse zendingsorganisatie, die
zich ten doel stelt door het verlenen
van lucht-transport de zendingsar-
beid in moelijk bereikbare gebieden
mogelijk te maken of te vergemakke
lijken. De vliegeniers werken zonder
salaris; de organisatie ontvangt bijdra
gen van kerken over de gehele wereld.
De kleine vliegtuigjes en ook de heli-
coptères zijn niet verzekerd; dat zou
ook niet kunnen, want er worden ge
vaarlijke tochten meegemaakt en meer
dan eens zijn er ongelukken mee ge
beurd. Niet ene vlucht wordt er gedaan
of er wordt onder de vleugel gebeden
voor het slagen van de tocht en ge
dankt bij veilige terugkomst. Spreker
had dit meegemaakt; dit was geen vorm,
maar een daadwerkelijke beleving van
de ernst, die er van uitgaat.
In Santani is een eigen gasthuis, waar
de zendingsarbeiders met hun gezin hun
vakantie doorbrengen; er zijn ook zie
kenhuizen, zendingsscholen en inter
naten, waar de kinderen van de zen
dingsmensen onderwijs ontvangen.
Wanneer men van Djakarta ver
trekt, houdt alle communicatie op. Met
een oud vliegtuig werd naar Biak ge
vlogen; vandaar gaat het dan met klei
ne vliegtuigjes, in de grote van de
ons bekende sproeivliegtuigjes, waarin
met de piloot mee, hoogstens drie man
kunnen plaats nemen, over de hoge
bergruggen naar de zendingsposten. Er
zijn daar verschillende iposten, o.m.
Amerikaanse, Engelse; Duitse, van de
Evangelische Kirche, Gereformeerde van
art. 31 enzovoort. Ook (daarheen igaan
de vliegtuigjes van de M.A.F.; e,.' is
echter een bindende afspraak, dat ieder
zijn eigen terrein heeft.
Tot vóór de tweede wereldoorlog
hadden de Jali's nooit een blanke ge
zien. De eerste kennismaking was met
de mensen uit de vliegtuigjes. Ds. Kuyt
is de pionier geweest, die in 1963 de
post Abenaho Stichtte; in 1964 werd de
Passvallei-airstrip voor landingen, met
behulp van de Jali's geopend.
Zeldzame beleving
Het was een zeldzame belevenis voor
ds. Blok, toen in de Passvallei, in het
centrale bergland van Irian Jaya werd
geland. Het was zo vertelde hij
of ik het stenen tijdperk binnenstapte.
De Jali's zijn alle kleine mensen, ze
zijn echter taai en sterk en lopen vrij
wel naakt. Hij werd er als de -Toean-
toean (heer van de heren) met grote
eer ontvangen, waarbij honderdon men
sen aanwezig waren. De wijze van
begroeting geschied niet door het geven
van een hand maar door een omhelzing,
waarbij de hoofdman zich tegen je
aandrukt. Spreker gaf in het k'irt eni
ge indrukken van het algemene leven
onder deze stammen weer.
Van het huwelijksleven kunnen wij,
westerlingen, ons geen denkbeeld vor
men. De vrouwen leven gescheiden van
de mannen. In één huwelijk mogen
maar twee kinderen worden geboren.
De achtergrond daarvan is, dat er heel
weinig voedsel is en door uitbreiding
de stam ten onder zou gaan. Toch
heerst er geen zedeloosheid, er zijn
Dorpsweg 28.34 Sbmmetsdijk
Tel. Werkplaats (01870) 4436
strenge huwelijkswetten en overspel
wordt zwaar gestraft. De man zowel
als de vrouw wordt dan afgeranseld en
er moet een hoge boete worden betaald,
in de vorm van een varken! Een varken
heeft daar echter de waarde als b,v. bij
ons een nieuwe Mercedes! Spreker ind
een dergelijk geval meegemaakt; 's-
avonds tien uur kwam er een man aan
het huis van dhr. Looyen waar hij was
gelogeerd, met de vraag of de Toean
toean uit Holland niet kon bemiddelen,
want hij kon de boete niet betalen! Er
moet echter betaald worden, kan hij
het niet, moet de familie het doen.
Om in het leven te blijven wordt elk
stukje grond in cultuur gebracht. Het
land wordt ook gebraakt, zoals we dat
in de Bijbel kunnen lezen; namelijk in
een jaar niet bezaaid. In korte tijd is
het dan weer een wildernis. Er worden
zoete aardappelen gekweekt, een soort
andijvie en andere bladgroenten, ook
vruchten, zoals bananen. Vlees is een
luxe. Men maakt ook jacht op vogels,
ratten (zoals bij ons op konijnen), slan
gen enz. Als er grote honger was, ging
I men bij naburige stammen op mensen
jacht! Tot verleden jaar waren er kan
nibalen. De zending heeft een totale
ommekeer onder deze mensen teweeg
gebracht, het kannibalisme komt niet
meer voor. Er worden ook nieuwe
kweekwijzen van groenten en andere
produkten aangeleerd en allerlei voe
dingsmiddelen ingevoerd.
De zendingsmensen leven echter op
westerse wijze; ze wonen in leuke zelf
gebouwde bungalows, waarin ze een
ijskast en meer dergelijk comfort heb
ben, al passen ze zich overigens bij de
levenswijze van de bevolking aan. De
Jali's zelf zijn gastvrij; men mag nooit
iets afslaan wat ze aanbieden. Zo werd
spreker een compleet varken aangebo
den. „Wat moet ik er mee?" vroeg hij
aan de heer Looyen. „„Aanpakken en
het grootste deel weer teruggeven" was
het antwoord. Toen spreker dit deed
ging er een gejuich op, want, zoals ge
zegd, vlees is een grote luxe.
(Vervolg pag. 2 Ie kolom)
Dit is een van de vliegtuigen van de M.A.F.,
verschillende zendingsposten bezocht
waarmee ds. Blok de
Op dit plaatje ziet men hoe de vrouwen met hun schortjes zijn gekleed
en met de netten op hun rug, waarin zij van alles en nog wat vervoeren.
Het is hier juist de maandelijkse winkeldag; waar de vrouwen gelegen
heid krijgen om te kopen. Vooral zeep is een zeer begeerd artikel!
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Uitgesproken 1-6-1976: M. van der
Steenhoven, Achterdijk 10 Stad aan 't
Haringvliet, zaakdoende aldaar, Voor
straat 28. Curator: Mr. L. J. den Hollan
der, O. Achterweg 10, Middelharnis.
Zoetwaren - Distributiecentrum van
Melle - Verduyn B.V., organiseerde voor
zijn klanten een grandioze voorjaarsak-
tie gedurende de maand mei, waarbij
voor meer dan 20.000 gulden aan prij
zen werd verloot.
Waaronder geheel verzorgde 14 daag
se reizen naar Tunesië, Costa Brava
enz., alsmede o.a. enkele televisies.
Op 4 jimi j.l. vond de trekking plaats
door notaris Mr. de Beijl uit Goes,
waarbij de Fa. van Heest, Pieterstraat
39 te Goedereede de hoofdprijs won, na
melijk een volledig verzorgde 14-daag-
se reis naar Tunesië voor 2 personen.
Van Melle - Verduyn B.V. wilde op de
ze manier, naast de bij zijn klanten
bekende verkooppolitiek, zijn service
en begeleiding, zijn afnemers in de ge
legenheid stellen om de spanningen die
het dagelijks zakenleven met zich mee
brengt het hoofd te bieden.
Een firma dus die wat voor zijn klan
ten doet en in samenwerking met hun
iets probeert op te bouwen.
Dhr. van Heest (rechts op de foto) neemt de waardebon in ontvangst
van dhr. Neele, direktielid van van Melle-Verduyn B.V.
Als een proef met het uitzetten van
oesterbroed in het Grevelingenmeer in
Zeeland slaagt, produceert Nederland
over enkele jaren weer uitsluitend ech
te Zeeuwse oesters.
„In de winter van 1962-1963 is 99
procent van de oesterteelt in Zeeland
door de kou gestorven", vertelt prof.
dr. P. Korringa, directeur van het Rijks
instituut voor Visserij Onderzoek (Rivo)
in IJmuiden. Met de import van Frans
oesterbroed is langzaam het bestand
weer opgebouwd maar nog steeds zit
Nederland met een produktie van 15
miljoen oesters 10 miljoen stuks bene
den de voorgenomen produktie in Zee
land.
„In de afgesloten Grevelingen bleek
onlangs op sommige plaatsen oester
broed te vallen", vertelt Korringa. „We
gaan nu onderzoeken of de omstandig
heden inderdaad goed genoeg zijn om in
het Grevelingenmeer broed te kweken".
Voorwaarde
De voorwaarden daarvoor lijken re
delijk goed aanwezig. Het broed moet
vallen op plaatsen waar weinig stroming
is zodat de larven zich op een harde
en schone ondergrond kunnen nestelen.
Het Rivo gaat op verschillende plaatsen
deze schelpen en stenen in het water
gooien om die nestelplaatsen te schep
pen.
„Het zoutgehalte in het Grevelingen
meer wordt door Rijkswaterstaat op peil
gehouden en mag niet beneden de 25
promille zakken.
„Met het huidige warme weer is dat
geen probleem maar als het lang regent
komt die grens wel eens in gevaar", al
dus Korringa.
Overgezet
Het oesterbroed moet eerst twee jaar
in rustig water groeien. Daarna wordt
Ret overgezet in de Oosterschelde waar
door de sterkere stroming meer voedsel
wordt aangevoerd en de oesters groot
en vet kunnen worden. Korringa heeft
duidelijk voorkeur voor de Zeeuwse
oesters.
„Deze soort overwintert beter. Ze zijn
iets minder zoet dan de Franse. Alleen
een kenner zal dit verschil proeven",
aldus' Korringa, die zegt dat hij zelfs
de verschillende broedplaatsen in Zee
land aan de kwaliteit van de oester kan
onderscheiden.
Jaren
Het duurt wel enkele jaren vóór we
weten of de Grevelingen geschikt is als
OUDDORP
De Konijnen en Pluimveefokkersver-
eniging „Nut en Genoegen" Ouddorp or
ganiseert op maandag 5 juli a.s. een
grote „Bingo Avond" in het veren, ge
bouw,^ Stationsweg 3, Ouddorp.
Vele fraaie en waardevolle prijzen zijn
met het gezellige familiespel „Bingo"
te winnen, er kan worden meegedaan
door groot en klein, de toegang is gra
tis! terwijl er ook nog een gratis ver
loting zal worden gehouden.
Ophalen oud papier. Zaterdagmor
gen vanaf 8 uur zal door de Muziek
vereniging en Drumband weer oud
papier worden opgehaald. Wilt u het
s.v.p. gebundeld aan de weg gereed
zetten?
De vissers vangen zo veel tong en
schol, dat de toegestane hoeveelheden
voor dit jaar al voor meer dan de helft
zijn ,,opgesoupeerd". Tot 19 juni werd
al 58'72 ton tong gevangen (dit jaar mag
9200 ton) en 21.150 ton schol (dit jaar
toegestaan 35.600 ton).
Omdat het jaar nog niet voor de helft
is verstreken, betekent dit dat de vis
serij op tong en schol mogelijk moet
worden stopgezet. Tenzij de vissers zich
voor het komende halfjaar beperkin
gen opleggen, zodat de wettelijk toe
gestane hoeveelheden niet zullen wor
den overschreden.
Dit zei dé heer B. A. de Jonge, voor-
ztiter van het Produktschap voor vis
en visprodukten in Den Haag tijdens
een vergadering van het schap.
.>O^JSD^;^s0^i^.i>.yS^S^S^Ö>SÏS^S^S^3^D^^S5Ss3OS3*^
kweekplaats voor oesterbroed. Lukt het,
dan kan de oesterproduktie in Zeeland
worden opgevoerd tot 30 miljoen stuks
per jaar. Korringa vreest geen afzet-
problemen. Meer dan 30 miljoen stuks
kan de produktie nooit worden, omdat
voor zoveel oesters te weinig voedsel
in de Oosterschelde wordt aangevoerd.
(Alg. Dagbl.)
