„Flink deel van de Flakkeese
schooljeugd Is te dik!"
Drie koekepannen
gevonden bij opgraving In
polder Oudeland
Opvoering „Te Deum" van
Gerril Zoon op 20 maart
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLIxANDSE EN ZEEUWSE EIUÜSfDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
GEWELD BEHEERST
ONS
LANDBOUWBELEID
GOEDEREEDE
Lezing over
,,cle Grevelingen''
Vliegtuigje vermist?
VOOR MOOIERE
bloemstukjes
Fa. KORTEWEG
Zandpad Mddelharnis
Jubilerende schoolarts dokter Gestman
Flakkee's rijzige schoolarts dokter H. W. Gestman heeft dezer dagen
zijn 25-jarig jubileum herdacht. Door de bestuurderen van de „Gemeen
schappelijke regeling Schoolartsendienst Goeree-Overflakkee" werd de
zilveren jubilaris in „de Hooge HeerUjkheid" onthaald op de culinaire
geneugten van deze gelegenheid en op goede woorden die hem daar voor
zijn 3214-jarige arbeid op de Flakkeese scholen werden toegevoegd.
Graag wilden we eens van de dokter weten hoe het er met de, gezondheid
van jeugdig Flakkee voorstaat want hij kan 't als geen ander weten.
Dokter Gestman is niet geheel ontevreden maar dat impUceert dat het
best nog wat beter zou kunnen
Drugs?
Dokter Gestman, oud Fries en
oud Amsterdammer heeft het heel
best naar de zin in 't Flakkeese
en dat zeker als hij nog eens mag
constateren dat er minder wordt
gerookt, veel minder wordt ge
snoept, verstandiger wordt gegeten
en tijdiger naar bed wordt gegaan
Uit Jaarverslag „de IVIotte"
Een buitengewoon goed verzorgd jaarverslag 1975 heeft de aanateur-
archeologenver. „de Motte" dezer dagen uitgebracht. Het bevat 36 pa
gina's boordevol interessante informatie, rijkelijk voorzien van geteken
de illustraties en het vormt daardoor een waardevol bezit voor hen die
in de geschiedenis van Goeree-Overflakkee geïnteresseerd zijn. Voor een
bedrag van 5,kan het worden besteld bij de secretaris van „de
Motte", dhr. J. Klepper, Elkerzeeseweg 18, Scharendijke; we willen het
graag aanbevelen!
BEZOEKT ONZE Automobïelen-verkoophal
OOK OP VRIJDAGAVOND
GARAGE KNöPS
LANGEWEG 113
MIDDELHARNIS
TEL. 01870-2043
iVIIDDELHARNIS
Zeker voor dirigent Gerrit Zoon, maar niet minder voor de
leden van „Ons Koortje" en „Ons Koor", de overige medewer
kers en naar verwacht wordt zo'n royale duizend bezoekers is
de 20e maart een datum om met de nodige spanning naar uit te
zien! Dan vindt in de Sporthal te Middelharnis de première
plaats van het door dhr. Zoon zo kunstig gecomponeerde „Te
Deum" waarvan alle tonen hem zo rijkeüjk mt de pen zijn ge
vloeid. Er is in de afgelopen maanden druk gerepeteerd en de 20e
maart is het zover dat ieder het horen mag
Ledenvergadering
Oranjevereniging
Uit filebotsing
POSTBOX 8 nmDDEI/HAENIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdjjk
TeL (01870) 26 29 Na 5.30 uur (01870) 33 82 GilO 167630
Bank: Rabo MlddeUiamls na 3420.0i,108
ABONNEMKNTSPRIJS 7,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 27 cent per mm.
Bdij contract speciaal tartel
Meer als in vroeger jaren hebben in
de algelopen week in de discussie tus
sen de Eiuropese landibouwtministers de
politieke accenten overheerst. De on
rust in Zuid-Frankrijk en de politieke
rnstaibiliteit in Italië hingen als een
schaduw over de debatten.
„De nooidzaak om interne politieke
spanningen", zo zei na afloop de West-
duitse minister van Landbouw Josef
Ertl in Brussel: „niet verder aan te
scherpen en om het ^groeiende radika-
lisime niet opnieuw van brandstof te
I voorzien, heeft ons pogen om tot een
verantwoord oompromls te komen be
heerst".
Daarmede is een uiterst gevaarlijke
tendens aan het lidit igekomen, die wan
neer we die niet weten te neutralise
ren, Eiiropa noig veel te stellen zal ge
ven.
Steeds meer wordt in Europa de ten
dens merkbaar, dat wie zijn zin wil
doorzetten, het snelste succes bereikt
door met gelijkgezinden zich te vereni
gen en tot igeiweld over te gaan. We zien
dat in ons land maar ook over onze
grenzen.
Franse boeren vernietigen Spaanse
groente op doorvoer naar West-Duits
land. Daarnaast molesteren ze Italiaan
se transporten die goedkope wijn in
Frankrijik afleveren en gaan tot geweld
daden over tegenover ooneumenten.
Allemaal acties die plaats vonden
aan de vooravond van ,het jaarlijks de
bat over de Europese iandbouwprijzen.
Vooral de actie van de Frap.se wijnboe
ren had een bloedig verloop. Tijdens ge
vechten die met de politie plaats von
den, werden twee personen gedood en
veertig gewond.
De uitlating van de A¥estduitser Ertl
maakt duidelijk welke invloed dit ge
weld heeft. Het gaat ver uit boven de
nationale grenzen. Kennelijk beheerst
het nu reeds Europa. Immers het land-
bouwtoeleid is bijna het enige terrein
waarin van een/ Europees beleid kan
worden gesproken. Waarin Eixropa als
eenheid tegen derden optreedt.
Terecht mag dan ook de vraag worden
gesteld in hoeverre de toekomstige prijs
structuur in Europa op landbouwgebied
nog op basis van de econoimische wer-
fcelljklheid wordt gevoerd. Het lijkt er
op, dat voortaan siechtsi politieke ar
gumenten, door» geweld afgedwongen,
beslissend- zullen zijn. Voorwaar voor
■onze agrarische gemeentechap een duis
tere toefcoanst.
Wamt afgezien van het feit, dat wij in
Op uitnodiging van de Stichting Goe-
reese Gemeenschap komt Mr. H. B. En
gelsman, lid van het college van G.S.
dinsdag 16 maart spreken over de Gre-
veUngen. De bijeenkomst wordt gehou
den in hotel „Duinzicht", 's avonds 8
uur. De toegang is vrij en ieder is er
welkom. Er kunnen aan Mr. Engels
man ook vragen worden gesteld.
Zaterdagmiddag is de indruk ontstaan
dat er in de (wijde) omgeving van Mid-
delhamis een sportvliegtuig was veron
gelukt. Op de vliegbasis Valkenburg
was n.l. een noodsignaal opgevangen
dat, zo wees een peiling uit, vanuit de
omgeving van Middelhamis moet zijn
uitgezonden.
Alhoewel van geen' van de Neder
landse vliegvelden aangifte van vermis
sing is gedaan werd de veronderstelling
toch serieus geno>raen en wordt o.m.
door de politie te water naar een evt.
wrak idtgefceken. Woensdag onog werd
een onderzoek ingesteld op de Grevelin-
gen waar een voorwerp werd waarge
nomen. Achteraf bleek dat te behoren
by een meetinstrument van Rijkswa
terstaat.
Er zijn mensen 'die zaterdagmiddag
het vliegtuigje menen te hebben ge
zien, o.m. een mevrouw die in de ara-
geving van Middelhamis - Havenhoofd
de hond uitliet. Zij heeft het vliegtuigje
achter de dijk horen verdwijnen en na
dien niet meer gezien.
het iEturopa van de Negen slechts een
ondergeschikte rol spelen en daarom,
aan onze augumenten weinig kracht
kunnen bijzetten, verkeren wij daarbij
nog in het nadeel dat wij nooit tot der
gelijke daden zullen; kuiinen overgaan
als de boeren in andere landen in casu
in Frankrijk doen.
Het grijpen naar geweld om doelstel
lingen verwezenlijkt te zien, is voor
Christenen nog steeds een onibegaafflbare
weg.
„Wantwijst dokter Gestman aan,
een heleboel ikinderen zijn véél te dik!
In dat opzicht beleeft dokter Gestman
de omgekeerde wereld van toen hij in
'53 in Middelhamis begon. „Toen zeigt
hij had de welvaart nóg niet zo toe
geslagen en waren er heel wat te ma
gere kinderen, nu zijn er heel wat te dik
en dat is everi verwerpelijk!" De dok
ter wijt het maar zeer ten dele aan de
kinderen zelf, het zijn de moeders, de
tantes en vooralde oima'si dié de
dokter eens stevig wil kapittelen, want
zij zijn het die de jeugd met zakken
vol snoep naar school sturen om de dag
door te komen. In de hoek dus met de
snoepverstreikkers want zij zijn debet aan
de vetzucht van hun nako'melingen. Van
die vetzucht blijven ze misschien een
leven lang de kwalijke gevolgen onder
vinden, gevolgen ook voor het hart en
o.a. ook de gewrichten.
Dokter Gestm'an zou er ook geen,tra
nen om laten als morgen de laatste pa-
tat-frites kraam wegens gebrek aan
clandizie, er de brui aan gaf want er is
weinig kwalijker dan de overvloedi
ge consumptie van vette patat. Hij ziet
het met lede oigen aan dat de school
jeugd in de middagpauze zich aan friet
tegoed doet en de meegekregen boter
ham wegmikt. Een betere controle door
pa en ma zou de dokter dan ook heel
welgevallig zijn. Waar het ook aan ont
breekt zijn goed geoutilleerde overblijf
lokalen in de scholen waar het voor de
jeugd gezellig overblijven is, al weet de
dokter best dat het een welhaast te gro
te zong is oim zover te komen, 't Zou
overigens best aan het oplossen van het
probleem meehelpen, gelooft hij stellig.
Wanneer hij de tijd van 22V2 jaar ge
leden vergelijkt met de huidige omstan
digheden in het onderwijs is schoolarts
Gestman zeker niet ontevreden. Toen
trof hij scholen aan die vrijwel alle in
het zoute water hadden gestaan, nog 1 p
met primitieve sanitaire voorzieningen i 1
en met „ifcLndertjes, te' mager, >met ke-
telpakkies en shklaarsjes". Bijna geen
van de scholen had een goede accomo-
datie voor de sciioolaris en 't is dokter
Gestman zelfs gebeurd dat hij in het
voormalige turfhok zijn werk m]Oest
doen. Daarin is' een stevige kentering
ten goede gekomen^ veel scholen zijn
vernieuwd, sommigen hebben een apar
te kamer voor de schoolarts, tot zover
horen we dhr. 'Gestman dan ook niet
klagen, maar todh is 't niet alles roze-
■geur en manesdhijn! „Nee," zegt hij,, de
„schoolgeneeskunde behoort tot de so
ciale geneeskunde en; dat houdt in dat
er tussen mij en de ouders van de kin
deren contact zou moeten bestaan. He
laas, ook na 22V2 jaar, moet,hij tot zijn
spijt constateren, dat zijn invloed op de
„leefgewoonten" gering is." De school
jeugd gaat volgens de dokter ook aan
zienlijk te laat naar bed, maar hij voelt
dat hij op de bestrijding van dat kwaad
nauwelijks een greep heeft. „Twintig
jaar lang heb ik elke moeder gevraagd
of ze hun kinderen todh tijdig in bed
stopten en steevast verklaarden ze dat
dat gebeurde maar steeids zag je ze te
laat nog op straat. Ik voelde me tenslotte
een soort grammofoonplaat die maar
steeds hetzelfde lied bleef draaien. Na
dien ben ik dan ook met die vraag ge
stopt, 't hielp toeh niet
Dokter Gestman toont zich geen uit-
.gesprotoen' tegenstander van to.v. school-
fuifjes, als 't maar met mate gebeurt.
Hij gfilooft ook niet dat op die fuifjes,
zoals sommigen wel eens willen doen
geloven, soft drugs worden gebruikt.
Hij schuwt de vraag niet die we hem
stelden of hij op zijn garag langs vele
scholen, ook die van het vervolgonder
wijs het rofcen van stickies heeft gecon
stateerd.
„Een keer, nu enikele jaren geleden
höb ik op een bepaalde school sterk de
indruk gehad dat het daar gebeirrde
maar nadien lijkt het tot het verleden
te behoren." Dhr. Gestanan gelooft dan
ook dat het met het gebruik van drugs
wel losloopt maar de vraag brengt hem
er wel toe te wapen te gaan tegen) het
vele noken. „Ze dragen bijna allemaal
spijkergoed maar een spijker jack of
-broek is niet compleet als er uit een
van de zakken niet een pakje shag
steekt!" heeft hij geconstateerd. Dat er
mui'der gero'okt zou worden is een van
de liefste wensen van de dokter van
wie we tooh naogen geloven dat hij het
allert)este met schoolgaand flakkee voor
heeft.
We schreven hets al, 't is een rijzige
figuur, dokter Gestman, zeker wanneer
hij naast zijn Renauitje 5 staat maar
imeer nog wanneer hij het igrut van de
eerste van de kleuterschool bij zich
krijgt. In zijn beginperiode zette m*»'
nig 'kleutertje het dan ook op een krij
sen -maar 'dat is door de jaren heen be
ter 'geworden'. Kleutertjes zijn al vanaf
hun prille dagen zusters, dokters en wit
te jassen igewend geworden en wanneer
er maar 'geen spuit aan te pas kO'mt
vinden ze 't wel best, een dokter, al
is 't 'dan ook een 'hele (grote
Gemiddeld eenmaal per twee jaar
wordt elke scholier 'do'or dokter Gest
man onderzocht. Bij zo'n 15 "/o van hen
constateert hij afwijfeinigen waarmee ze
naar de eigen arts doongestuiurd worden.
Daarom, is 't fijn dat de schoolartsen-
dienst er is. Die stoelt overigens op een
Koninklijk Besluit d.'d. 1949, waarna de
flakkeese gemeenten er vrij vlug 'bij
waren middels een gemeenschappelijke
regeling een schoolratsendienst in het
leven te roepen. Dat heeft ertoe geleid
dat zo'n 9000 scholieren nu regelmatig
worden onderzo'cht, nu al 22V2 jaar dO'or
dhr. 'Gestman en daarvoor enkele jaren
door dokter Diehl die in Stellendam
woonde maar het na de ramp voor ge
zien hield.
Dokter Gestman tijdens zijn werk
op de Openbare basisschool te
Sommelsdijk
Het jaarverslag brengt o.m. een uit
gebreid historisch overzicht van de
thans in restauratie zijnde domtoren
van Goedereede, van de hand van de
Goereese hoofdonderwijzer, dhr. N. A. L.
van Doom. Dhr. van Doom bespreekt
daarin ook de restauratieplannen voor
het welslagen waarvan hij heel goede
hoop heeft. Dhr. van Doom heeft het ar
tikel met prachtige pentekeningen ge
ïllustreerd. De bouw van de toren werd
rond 1453 begonnen en eindigde in 1512.
De eerste restauratie vond plaats in
1655, de tweede (zo die ingreep al de
naam van restauratie mocht hebben) in
1894/'95 en de derde zeer grondige
begon in augustus 1973 en zal tot eind
1977 duren. De Goereese dom is ooit
door een achtkantige lantaarn bekroond
geweest.
De juiste datum van afbraak is niet
bekend, maar hoe en wanneer het ook
zij, de spits heeft ruimte moeten maken
voor een open vuur t.b.v. de scheep
vaart. Van de hitte van de gestookte
vuren heeft de toren zoveel te lijden
gehad dat hij met instorting werd be
dreigd, er kwam zelfs een stuk gewelf
omlaag en in 1655 was een restauratie
dringend geboden. Tot 1833 werd een
kolenvuur gestookt, in 1879 veiVEingen
door een lichttoestel dat 18 zeemijlen
reikte. In 1909 werd er een zwaailicht
geplaatst dat in 1912 werd verplaatst
naar de Ouddorpse vuurtoren. Na de
oorlog deed het licht nog enige tijd
dienst op Ameland en het is nu te zien
in het Scheepvaartmuseum, Genoeg nu
over de Goereese dom, maar alleen al
dit overzicht maakt het bezit Vcin het
jaarverslag begerenswaardig!
Voorts bevat het verslag het relaas
van oudheidkundige proefnemingen in
Sommelsdijk, het verslag van een excur
sie naar Dordrecht, het bericht van de
oprichting van de werkgroep systema
tische archeologische streekbeschrijving
Goeree en vermelding van de vondst
van een 15e eeuws pijp-aarden beeldje
in Dirksland. Heel uitvoerig wordt in
het verslag ook teruggezien op het onder
zoek van de fundamenten die werden
blootgelegd op een perceel landbouw
grond langs de Kamerweg (zijweg van
de Staverseweg) in de polder het Oude
land van Sommelsdijk. Van die opgra
ving hebben we in ons blad van 17 ok
tober vorig jaar verslag gegeven.
Er werden twee „funderingen" bloot
gelegd en er werden scherven van ge
bruiksvoorwerpen alsook etensresten
gevonden, als eierschalen, botfragmen-
ten, aliekruiken en mossels. Het is bij
zonder interessant hoe de onderzoekers
hun vondsten hebben gedetermineerd.
Ze stelden uit de gevonden scherven
zelfs enkele koekepannen samen!
Overigens is sommiger gedachte dat
de funderingen aan een jachthuis zou
den hebben toebehoord in de conclusie
geheel verlaten.
Verondersteld wordt dat op de plaats
waar de vondst werd gedaan in 1464 een
gat werd gegraven. De polder Het Oude
land van Sommelsdijk was toen al inge
dijkt. De put zal ca. 70 cm. diep geweest
zijn en moest dienen om het vee, scha
pen wellicht te drenken. Al eerder, op
het eind van de 14e eeuw moet op die
plaats een heuveltje hebben gelegen dat
door 'darinkdelvers van plaggen was op
geworpen.
Van inpoldering was toen nog geen
sprake en de darinkdelvers en/of vis
sers gebruikten het droge heuveltje
kennelijk om er te eten Vandaar kenne
lijk ook de scherven van het aardewerk
en de restanten van mossels, eierschalen
e.d.
Later, kort na 1464, veronderstellen
de onderzoekers, werd de waterput ge
graven die kennelijk niet helemaal heeft
voldaan waarom er een tredevormige
afstap in werd gemaakt en in een van
de zijden een gat werd gehakt vanwaar-
af een geul naar een ronde, met stenen
beklede put werd geleid, een soort over
loop derhalve om de overloop van de
put te voorkomen.
Door een stormvloed in 1532 raakte de
put weer buiten gebruik maar zo
wordt gesuggereerd na het droogval
len van de polder het Oudeland keerde
men terug naar de drinkbak, zo rond
1600. De invloeiing lijkt met puin en
aardewerkscherven te zijn gedicht. De
onderzoekers betwijfelen overigens of
het bouwwerk nadien nog een fimctie
heeft gehad.
pyp-aarden beeldje.
De Motte heeft ook een pijp-aarden
beeldje in bruikleen gekregen van een
Dirkslandse eigenaresse. Wijlen dhr.
Grevenstuk vond het al in 1926 op ca.
een meter diepte in het Achterdorp.
Het blijkt een ca 10 cm hoog heiligen-
beeldje uit de 15e eeuw te zijn, voorstel
lend Jezus, Maria en Anna,
Streekbeschrijving.
De in oktober vorig jaar opgerichte
werkgroep „systematische archeologi
sche streekbeschrijving" heeft inmid
dels een begin gemaakt met het opspo
ren en verzamelen van oude vondsten en
vondstberichten, literatuurstudie, ar
chiefonderzoek, studie van oude en re
cente kaarten, inventariseren en bestu
deren van veld- en perceelsnamen en
het inventariseren van verschillende
archeologische collecties. Mochten er
ook vanuit onze lezerskring aanwijzin
gen of mededelingen kunnen worden
gedaan dan worden die o.m. graag ont
vangen door dhr. van Doom, tel. (01879)
1508.
Een van de koekepannen die uit de gevonden
stukken kon worden samengesteld.
De 'dames van „'Ons Koortje" en
de mannen van „Ons Ko'Or" tre
den dan aan in (goed) gezelschap
van h'un dirigent, voorts Henk
Kreufcniet (tenor), Wim van Bo
ven (trompet). Bram Beekman
(piano) en Jan de Graaf (pauke-
nist). Uniek ook in de aanwezig
heid van een concertvleugel van
het merk Steinnay, verzorgd door
de fa. Beftiard 'en Bernard. Het
programma zal worden gepresen
teerd door mevr. Komimerse-Ver-
schore de Ia Houssaye. Insiders
verzekeren 'dat de uitvoerin'g niet
minder imposant en in'drukwek-
kend belooft te worden als des
tijds die van 'de Delta-symfonie
waarvoor 'dhr. Zo-on en de zijnen
ook veel waardering oogsten. Zij
die de voorbereidingen en ro'pe-
tities van dichtbij heibben 'gevolgd
'geloven stellig die waardering op
nieuw zal blijken en zij hopen
dat velen daarvan getiiige willen
zijn. Kosten noch moeite zijn ge
spaard om de avond tot een ware
muzikale manifestatie te 'maken.
Naast de uitvoering van het
Te Deum zal -er worden opgetre
den door het dameskoor ert het
mannenkoor en 'door de diverse
medewerkers individueel. Onder
hen bevindt zich veelbelovend ta
lent. De programma's die tevens
toegangsbewijs zijn kosten 6,
en zijn al in 'de verkoop. Zorg
'dat u tijdig voorzien bent!
OOLTGENSPLAAT
'Dinsdag 16 maart a.s. des nam. 8 uur
zal in de grote zaal van hotel „Hobbel"
de Algemene Ledenvergadering gehou
den worden van de Oranjeverenl-ging
,,O0'ltgensplaat". Op deze avond komt
in bespreking de feestelijJdieden op 30
april 1976, waanbij -door het bestuur
het voorlopige programma aan de ver
gadering zal worden overlegd. Na de
gebruikelijke verslagen volgt er een be
stuursvergadering wegens aftreding van
mevrouw M. L. Geerts-Quispel (secre
taresse) en de heer KI. van Ree, die
beiden niet herkiesbaar zijn. Het 'bestuur
'heeft 'als voordracht de volgende dub-
beltallen opgesteld: in de vacature
mevr. Geerts: de heer H. Hazelaar,
Beifeenlaan 8 en mevr. W. Bakker-
Struik, Prunuslaan 3. In de vacature
'dhr. Van Ree: mevr. L. J. S. van 'de
Ree-HoUeman, Voorstraat 5 en mevr.
E. J. van Rossum-van der Wende, Ro
de Kruislaan 5. Alle belangstellenden
zijn welkom.
STELLiENDAM
In het nummer van j.l. dinsdag maak
ten we melding van de kettingbotsing
die des m'orgens nabij nabij Oude Ton-
ige plaatsvond. Dhr. A. Dekker botste
op een tegenligger, doordat hij uit de
file 'kwam. Dhr. Dekker heef ons in
middels laten weten! dat 'dat kwam door
dat het uitzicht hem bemoeilijikt werd
'doordat de voorruit bevroor. Overigens
is 'dhr. Dekker niet naar het ziekenhuis
'gebracht zoals ons ter plaatse van
het'ongeluk werd verklaard maar hy
kon met slechts lidhte verW'Ondingen
naar huis worden 'gebracht.