EIIAIIDEn - niEUWS
Overdenking
Ds. Herman Faukelius
Zeeuwse wandelingen
Grootvader vertelt
2ieblad
Vrijdag 12 december 1975
No. 4447
KVENSTER
Verontreinigings
heffing volgend
jaar iioger
22 december
vergadering
A.R. Statencentrale
M1 d de nsta n dsexa m e n
eind april 1976
uit de
Heilige Schrijft
C. KIEVIT ZN.
Centrale Verwanuing
SOMMEILSDUE
Telefoon (01870) 26 09
GEVEN VOOR LEVEN
GERO 1
altijd voor
Iedereen
roim en overzichtelijk
in onze speciale
showroom.
A. Vroegindewelj I
Westdyk 46 - Middelharnis I
Dienstencentrum
Middelharnis
in Kerstvakantie
spelen in
yyDe Gooye''
Vervolgverhaal
blik op kerk
en samenleving
De filmkeuring afgeschaft
In naam van de vryheid?
De gevolgen
Na de Tweede Kamer is ook de Se-
aat akkoord gegaan met de afschaf-
-g van de filmkeuring. Zoals bekend
erden tot nog toe alle films, alvorens
e in de bioscopen mochten worden
ertoond, gekeurd. Men moet niet zeg
en dat die filmkeuring toch al een
wassen neus was. Want weliswaar wer-
-ien vaak al te ruime maatstaven ge
hanteerd, maar toch was het zo dat elk
jaar nog een aantal films werden afge
keurd omdat de commissie voor de
filmkeuring ze in strijd achtte met de
openbare orde, de eerbaarheid of de
goede zeden.
Het is begrijpelijk dat er van bepaalde
zijde hoe langer hoe meer verzet kwam
tegen deze filmkeuring. Er is nu een-
aal een bepaald volksdeel dat ervan
itgaat dat in ons land alles moet mógen
en alles moet kunnen. Men zag de film-
keuring als een beknotting van de per
soonlijke vrijheid en als een „betutte
ling" van overheidswege, waar we
eens een keer van af moesten.
En nu zal de filmkeuring binnenkort
tot het verleden gaan behoren. Met dien
verstande dat bepaalde films nog kun
nen worden verboden voor beneden 16-
"arigen. Maar boven de 16 jaar is alles
eoorloofd. Wanneer de Deense film
ver „het liefdeleven van Jezus van
azareth" er nog ooit komt, dan zal die
onder enig bezwaar van de overheid in
"e Nederlandse bioscopen vertoond
unnen worden. En het trieste van deze
ele zaak is dat we de afschaffing van
e filmkeuring mede te danken hebben
an verschillende afgevaardigden van
e christelijke partijen. Met een beroep
op de vrijheid van drukpers en van
.meningsuiting die dan ook maar moet
gelden ten aanzien van de film.
Dat laatste argument is wel bijzonder
"izwak. Want vrijheid van drukpers en
|van meningsuiting is niet te vergelijken
,met het ongelimiteerd vertonen van alle
soorten films. Alleen al om het simpele
feit dat het visuele wat men ziet
■en veel grotere aantrekkingskracht en
"k een veel grotere invloed heeft dan
et boek dat men leest. En bovendien
de vrijheid van drukpers is ook niet on-
;6elimiteerd. Want wanneer blijkt dat
een uitgegeven boek de eerbaarheid of
de goede zeden aantast dan kunnen
schrijver en uitgever achteraf door de
'rechter vervolgd worden. Maar met de
'film zal dat niet meer het geval zijn.
Een aantasting van de persoonlijke
■vrijheid is de filmkeuring ook niet.
Want elke film kan in principe door
'edere burger worden gezien. Hiermee
isniet gezegd dat dit juist is, maar mo
gelijk is het wel. Men kan een fUm ko
pen of huren om die in besloten kring
te vertonen. Daar kan niemand, ook de
overheid, iets tegen doen. Maar open
bare vertoning valt onder de bevoegd-
eid van de overheid, die bepaalt of een
ilm al dan niet vertoond zal mogen
worden.
Met het vrijgeven van de films schiet
'de overheid ernstig tekort in haar taak
die haar van Godswege is opgelegd. Die
taak is zegt Artikel 36 van onze Ned.
Gela Bel. zo te regeren „dat de on
gebondenheid onder de mensen be-
;^wongen worde met goede orde onder
e mensen toega".
Maar de overheid op deze taak te wij-
n, dat is natuurlijk in Nederland al
en lachertje geworden. Het zal echter
de toekomst wel blijken dat de over-
eid deze taak niet straffeloos kan ver-
aarlozen. Want waar zal dat toe kun-
en leiden, dat godslasterlijke, pomo-
gralische en allerlei andere soorten
Wms zomaar kunnen worden vertoond?
'^aarvan zijn de gevolgen nog niet te
overzien. Wat er momenteel in de om-
"eving van Beüen en in Amsterdam ge-
eurt is nog maar een voorproef van de
tale ontreddering die ons te wachten
taat, indien God het niet verhoedt
WAARNEMER
WATERSCHAP FLAKKEE:
De verontreinigingsheffing die aan
het Waterschap moet worden betaald
(dit jaar 3,5 x 17,—) is voor volgend
jaar verhoogd. De Verenigde Vergade
ring van het Waterschap Flakkee be
sloot in zijn vergadering van j.l. vrijdag
dat het aantal inwoner-equivalenten
dat tot dusver per gezin op 3,5 was ge
steld tot 3 per gezin wordt terugge
bracht. Ook zal het volgend jaar moge
lijk zijn alleenwonende hoofdbewoners
een verontreinigingsheffing van 1 i.e.
(nu 3,5) op te leggen.
Weliswaar werd het aantal i.e.'s ver
laagd, maar de heffing die nu 17,
per i.e. bedraagt werd verhoogd tot
25,per vervuilingseenheid zodat het
volgend jaar toch aanzienlijk meer
gaat kosten
De A.R. Statencentrale houdt haar
Jaarvergadering op maandag 22 dec.
a.s. in het Ver. gebouw „de Rank" te
Klaaswaal, 's avonds 8 uur. Alle bestu
ren en leden van de A.R. Kiesvereni
gingen die ressorteren onder de A.R.
centrale „Ridderkerk" wordt tot het be
zoeken van deze vergadering uitgeno
digd. O.m. zal er bestuursverkiezing
plaatsvinden. Het Tweede Kamerlid
Mevr. van Leeuwen hoopt te spreken
over het onderwerp: „De laatste ont
wikkelingen in de politiek".
Het 42e examen voor het midden
standsdiploma algemene handelskermis
wordt, wat het schriftelijk gedeelte be
treft, afgenomen op woensdag 28 april
1976: het mondelinge gedeelte geschiedt
in de periode 23 juni t.m. 7 juli volgend
jaar. De inschrijving is geopend tot
uiterlijk 10 januari 1976. Inschrijvings
formulieren, met examenvoorwaarden,
-eisen en extract-reglement, kunnen
worden aangevraagd bij het Bureau
Stichting Middenstandsexamen, Laan
van Meerdervoort 133-A, Den Haag; de
Centrale voor Katholiek Handelsonder-
wijs, Treubstraat 25, Rijswijk (Z.-H.);
het Instituut voor Middenstandsont
wikkeling, Scheveningseweg 100, Den-
Haag; de Centrale voor Christelijk
Handelsonderwijs, Treubstraat 25,
Rijswijk (Z.-H.). Formulieren van vorige
examens zijn niet geldig.
THOLEN
OogstkoHekte Herv. Gemeente De
in de Ned. Herv. Kerk gehouden oogst-
kollekte heeft met nagiften 8.903,—
opgebracht.
Wachtmeester Boogerd met pensi
oen. De Wachtmeester der rijkspolitie
W. Boogerd is deze week op 60-jarige
leeftijd met pensioen gegaan.
DEZE ZAL ONS TROOSTEN
En hy noemde zijn naam Noach,
zeggende: Deze zal ons troosten
over ons werk, en over de smart
onzer handen, vanwege het aard
rijk, dat de Heere vervloekt heeft.
(Genesis 5 29)
I
In de aankondiging van het Vrouwen
zaad spant God de draad der belofte, die
haar einde vindt in de komst van het
heilig Kind van Eva in Bethlehem.
Langs die draad der belofte bewegen
zich de vromen, die in groot advents-
verlangen en met een innige verwach
ting uitgezien hebben naar Hem, die
hen in hun smart zou troosten.
AUerwege en in alle eeuwen wordt
hun roepen om Christus gehoord.
En naarmate de smart hunner han
den dieper gevoeld werd, en de in de
moederbelofte aangekondigde vijand
schap feller oplaaide, des te luider klonk
dit roepen om het beloofde Kind, en
des te meer bloeide hun verwachting
op.
In blijde verrukking spraken zij over
Hem, die komen zou om hem te verlos
sen van de vloek der zonde.
Die verwachting is in het Kaïnsge-
slacht niet te vinden.
Want dit geslacht heeft de band met
God doorgesneden en tracht in brute
waan zichzelf te verlossen.
Dit geslacht poogt het leven op de
door de zonde gevloekte aarde te ver
aangenamen door de uitvindingen en
de prestaties van de mens.
Dit geslacht wil door eigen arbeid en
cultuur de smart hunner handen ver
zachten, en het heeft geen vertroosting
van God nodig.
In dit geslacht ontmoeten wij de mens
die zich in deze wereld inburgert en
zichzelf door zijn wraak beschermt.
Dit is het geslacht der goddelozen, dat
zich rijp maakt voor het oordeel Gods,
en dat straks dan ook in de zondvloed
verzwolgen wordt.
Het is dit geslacht van Kaïn, dat het
godvrezende zaad van Adam naar het
leven staat.
De vijandschap wordt in Adams kin
deren openbaar, en de grote worsteling
tussen God en de satan wordt gestreden,
waarbij het zaad des verbonds bedreigd
en weggezogen wordt door de verleiding
en goddeloosheid van het slangenzaad
van Kaïns kinderen.
Het is geen wonder, dat in deze bange
worsteling van het eerste mensenge
slacht de godvrezenden, die uit de belof
te geleefd hebben, verlangd hebben
naa.r Hem, die komen zou om hem te
troosten, en die de strijd zou beslech
ten.
Die belofte, waarmee de goddeloze
wereld gespot heeft, is de krachtbron
geweest voor aUen, die hun troost van
God verwacht hebben.
Van deze verwachting hebben He
noch, Lamech en Noach gesproken. Nu
lijkt dit spreken van Lamech niet zo
bijzonder, in vergelijking met wat wij
van Henoch en Noach lezen.
Wij lezen van hem maar een enkel
woord.
Maar het is een geladen woord, waar
in hij de diepe levensnood vertolkt
waarin hij zijn leed voor God uitklaagt,
waarin hij uiting geeft aan de moeiten
en smart vanwege de zonde, maar
waarin hij tegelijk zijn verwachting
uitjubelt, waarin hij spreekt van de
hoop, die zijn leven vervult en profe
teert van de vertroosting Israels.
Zoals eeuwen later Simeon in de tem
pel staat met Jezus in de armen, zo staat
hier Lamech met zijn pasgeboren kind.
En dan spreekt ook deze profeet in de
naamgeving van zijn kind door de Geest
der profetie, die het ware licht ont
steekt over heel het duistere leven en
zijn ellenden, maar die tegelijk boven
al die donkere schaduwen doet uitzien
in een heihge verwachting van de
troost der verlossing.
En hij noemde zijn naam Noach, en
zeide: Deze zsd ons troosten.
In dit woord spreekt al de weemoed
over de levensellenden op aarde, die het
heilig zaad moet ondergaan, in het bij
zonder sedert de vermenging van deze
verbondskinderen met het geëmanci
peerde nageslacht van Kaïn, dat pocht
van bevrijding door eigen kracht.
Want Lamech leefde in een bange
wereld, waarin de verwachting der be
lofte schier gedoofd was, en de mens
zwoegde om zichzelf te ontworstelen
aan de vloek van het aardrijk.
Hij spreekt dan ook zeer diepzinnig
over het werk als over de smart van zijn
handen.
De cultuurtaak van de mens is een
slavenwerk geworden, en velerlei smart
ging daarmee gepaard.
Levensnood en stervenssmart wisse
len elkaar af.
Daarin heeft Lamech de vloek ge
voeld, die op heel het leven drukte. De
goddeloosheid nam hand over hand toe,
en de afval van God werd met de dag
erger.
Als Noach geboren wordt, staat het
Kaïnsgeslacht op het toppunt van zijn
Gods-verlating, en leeft het in een to
taal van God vervreemde levenshou
ding.
In dat geslacht richt de mens zichzelf
op uit de vernedering, en maakt hij mu
ziek en smeedt hij wapenen.
Dan begint de hel over de aarde los
te komen, en alles is duister en vol el
lende.
Dan dreigt de kerk In de wereld on
der te gaan, en God haalt Zijn kinderen
thuis, voordat het oordeel losbarst.
Dan schijn^ de draad der belofte de
finitief gebroken te zijn.
En zie: in die stikdonkere nacht wordt
Noach geboren.
In die nacht gaat Lamech met het
kind In zijn armen profeteren.
Deze zal ons troosten!
Ware dat alleen vadervreugde over
een eerstgeboren zoon, dan had Lamech
moeten zwijgen.
Want een kind in te dragen in een
goddeloze en stervende wereld, is geen
zaak van onverdeelde blijdschap.
Maar de vreugde van Lamech is meer
en dieper.
Hij ziet de draad der belofte, die God
doortrekt in het geslacht des verbonds.
Hij ziet in dit kind grote dingen, en
de Geest Gods opent deze profeet de
ogen voor een betere toekomst.
Van zijn verwachting heeft Lamech
weinig gezien, want hij sterft vóór de
zondvloed, als de maat der zonde vol is.
En toch heeft hij er alles van gezien.
Middelhamis
E. F. Vergunst.
In de vorige artikelen over de We
derdopers en Doopsgezinden heb ik een
paar keer genoemd de naam van ds.
Faukelius, een grote vijand van hun
leer. Hier volgt zijn levensgeschiedenis.
In 1560 werd hij uit protestantse
ouders in Brugge geboren. Hij heette
toen Herman Fauckel (Fackel).
Later veranderde hij die naam in de
Latijnse vorm Faukelius, zoajs zoveel
geleerden in die tijd deden.
Tot zijn twintigste jaar woonde hij in
Brugge, daarna studeerde hij theologie
aan de hogescholen van Gent en Leiden.
In 1585 was hij klaar met de studie.
Naar Keulen.
In dat jaar werd hij beroepen bij „de
heimelijke gemeente" te Keulen, een
gemeente onder het kruis. Die vreemde
naam zegt wel iets van de toestand al
daar. De protestantse gemeente had
veel vervolgingen te lijden en daarom
moest alles „heimelijk", dat is in 't ge
heim gebeuren. Er was veel moed no
dig om aan 't hoofd van zo'n gemeente
te staan, het was gevaarlijk om daar
predikant te zijn. Ds. Faukelius moest
zo weinig mogelijk op de voorgrond
treden en in 't openbaar verschijnen.
Daarom gaf hij ook geen catechisatie
aan de kinderen, „opdat onze dienaar
Hermanus niet van de kinderen bekend
zou worden". Misschien zaten er tussen
de kinderen wel kleine spionnen en
verraders, en men wilde zijn predikant
zo goed mogelijk beveiligen.
Daarom is hij hier in alle stilte ge
trouwd met Elisabeth DeUjnck, gebo
ren te Ronse. We horen later nooit meer
van zijn vrouw, ook niet als hij predi
kant in Middelburg is. Misschien jong
gestorven? Evenmin weten we of er
kinderen geboren zijn. Na zijn dood
kwam zijn bibliotheek volgens testa
ment aan de Gereformeerde (Hervorm
de) gemeente van Middelburg. Waar
schijnlijk was er geen familie, zegt de
historieschrijver.
In 1594 bezocht ds. Faukelius Middel
burg. De kerkeraad verzocht hem als
predikant over te komen. Hij schijnt
wel zin gehad te hebben en beloofde
een beroep te zullen aannemen. Het
ging echter niet door, de kerkeraad van
Keulen weigerde hem af te staan, „die
haar tot zoveel steun en troost ver
strekte, ja haar eer en krone was".
In 1598 werd hij beroepen te Am
sterdam. Hij wilde dit beroep aanne
men op voorwaarde, dat de kerkeraad
van Middelburg hem ontsloeg van zijn
belofte die hij een paar jaar tevoren
gegeven had. De Amsterdamse kerke
raad stuurde twee ouderlingen naar
Middelburg om hierover te praten,
maar tevergeefs. Het volgend jaar (1599)
werd hij nu te Middelburg beroepen, in
Keulen had men nu geen bezviraar. Op
27 juni werd ds. Faukelius m de Zeeuw
se hoofdstad bevestigd en tot zijn dood
in 1625 is hij er gebleven. Voor verhuis
kosten kreeg hij ruim 33 pond Vlaams
200,—). Middelburg had nu 9 predi
kanten.
In Middelburg.
Daar heeft de ongeveer 40-jarige pre
dikant zijn volle krachten kunnen ont
plooien. Een stevig persoon met een
sterk gestel, die zelden ziek was.
„Voorzien van een mannelijke stem
en een deftige uitspraak". Op oudere
leeftijd was hy door het verlies van en
kele tanden wat moeiüjker te volgen.
Herhaaldelijk was hij lid van het
moderamen van classicale en provin
ciale vergaderingen. Door de provin
ciale synode van Zeeland werd hij af
gevaardigd naar de bekende Synode
van Dordrecht (1618 - 1619), die over de
toen heersende leergeschillen moest be
slissen. Hij werd er zelfs aangesteld als
assessor bijzitter, helper van de
voorzitter), waaraan een vergoeding
van 300,verbonden was. Voor de
zittingen van de Synode kreeg hij 4,
per dag, dat werd voor de ongeveer 6
maanden 792,
Op deze Synode werd besloten tot een
nieuwe bijbelvertaling (Statenbijbel).
Faukelius werd benoemd tot vertaler
van het Nieuwe Testament.
Dat was geen wonder. Een paar jaar
tevoren had hij op eigen gelegenheid
reeds het Nieuwe Testament uit het
Grieks vertaald. Hij was dus goed thuis
in deze materie. Evenals trouwens in
die van het Oude Testament, dat hij ge
deeltelijk uit het Hebreeuws heeft ver
taald. Wegens zijn plotselinge dood
heeft hij het niet af kunnen maken.
Het bekendste werk van ds. Fauke
lius is misschien wel zijn „Kort begrip
der Christelijke religie, tot onderwijzing
dergenen die zich eerst begeven tot het
gebruik van des Heeren Avondmaal".
We zouden het kunnen noemen een
verkorte Catechismus in eenvoudiger
vorm. In 1608 werd het In Middelburg
als leerboekje op de catechisatie in ge
bruik genomen.
Opdrachten.
Het is te begrijpen dat een zo geleerd
man als Herman Faukelius veel op
drachten kreeg. Op de Synode van
Dordrecht behoorde hij tot de recht
zinnige meerderheidsgroep der Contra-
Remonstranten. Hij was een gematigd
man en daarom werd hij dikwijls aan
gezocht om kerkelijke geschillen tot een
oplossing te brengen.
In 1613 werd hÜ twee maanden uitge
leend aan Goes. Daar heeft hij de rust
hersteld, die verbroken was door het
ontslag van de beide predikanten Lans-
bergen. Zowel de vader Philippus als de
zoon Pieter waren hier predikant. Tege
lijk speelden ze een beetje voor dokter.
Hun ergste „zonde" was dat ze geloof
den dat de aarde om de zon draait. Dat
was tegen de toen heersende mening In,
dat de aarde stilstond en de zon draaide.
Precies het tegenovergestelde dus. Te
genwoordig is dat geen twistpunt meer,
verdere onderzoekingen hebben bewe
zen dat de Lansbergen gehjk hadden.
In Vlissingen trad hij als bemiddelaar
op in de kwestie met ds. Daniël van
Laren, die leerde dat de martelaren
1000 jaar vóór de andere doden zouden
worden opgewekt. Uit het laatste bij
belboek Openbaringen van Johannes
meende hij zulks te kunnen afleiden.
Deze Chiliasten, aanhangers van het
Duizendjarige rijk, bestaan er nog heel
wat.
Ook voor een kwestie met een Franse
dominee in Groede werd zijn bemidde
ling ingeroepen. Hier in Zeeuws-Vlaan-
deren is hij een paar keer (telkens voor
2 maanden) veldprediker geweest, toen
prins Maurits daar opereerde tegen de
Spanjaarden.
Op 7 mei 1625 had Faukelius als scri
ba nog de vergadering van de classis
Walcheren bijgewoond, op 9 mei stierf
hij plotseUng. Drie dagen later werd hy
in de Oude Kerk begraven, dat is de
kerk op het Hofplem die in 1833 is af
gebroken en waar nu een andere Gere
formeerde kerk staat.
Had hij misschien te veel van zijn
krachten gevergd? Zijn zinspreuk wijst
wel op de moeilijkheden als iemand ho
ge bedieningen bekleedt en overal in zit.
Deze luidt namehjk: Honos onus, fas
ces fasces eer is last, ereambten zijn
lastig.
De Zeeuwse dichter Adriaan Hofer
zegt van hem:
„De heugnis van zijn wijze
en hooggeleerde zin
In ons verwekken zal der
wijsheid, liefde en min.
De heugnis van zijn vroom en
zo godzalig leven
Zal ons in al ons doen een
levend voorschrift geven.
Zijn lichaam dat is dood, zijn
ziele leeft omhoog.
Zijn deugd leeft onder ons
en staat ons steeds vooroog."
Middelburg.
L. van WaUenburg.
Het is al weer een jaar geleden dat
we als Nederlandse volk op één avond
65 miljoen gulden bijeenbrachten voor
de aktie „Geven voor Leven".
Zoals beloofd zou er een verslag ko
men over de besteding van dit enorme
bedrag. Nu is er een verslagkrant uit
gekomen voor al diegenen die belang
stellen in de besteding van het geld.
Al diegenen die hun bijdrage per che
que, giro of betaalkaart hebben gege
ven krijgen de krant automatisch toe
gestuurd.
De kranten voor belangstellenden
liggen dan gereed bij alle banken in
Middelhamis en op de Afd. Algemene
Zaken van het Gemeentehuis, (vanaf 10
december).
SS
Donderdag 18 december 1975 organi
seert het Dienstencentrum een avondje
kerststukjes maken met medewerking
van de handenarbeidgroepen en de heer
Th. Mastenbroek, die een inleiding zal
houden over kamerplanten.
Iedereen is van harte welkom.
Aanvang 19.00 uur.
Dienstencentrum Doetinchemse-
straat 27, Middelhamis.
DIRKSLAND:
In de kerstvakantie worden in het
zwembad De Gooye te Dirksland, spel
letjes gehouden voor de jeugd t.m. 15
jaar. Iedereen kan hieraan meedoen, en
er is o.a. een miss „flipper" verkiezing
voor de meisjes.
Verder is er, touwtrekken, banden-
roeien, en een kussengevecht voor jon
gens en meisjes. De spelletjes zullen
worden gehouden op woensdag 24 de
cember. Voor de winnaars zijn er een
aantal leuke prijzen beschikbaar ge
steld. De aanvang van deze spelen is 9
uur, en zal ongeveer tot 12 uur duren.
Het inschrijfgeld bedraagt 2,en
de inschrijfformulieren kunnen in het
zwembad worden afgehaald. Tot ziens
op 24 december.
OOSTERLAND
Predikanten van zelfde naam
Het merkwaardig feit doet zich hier
ter plaatse voor dat de twee plaatselijke
predikanten die ons dorp nog heeft
overgehouden, na het vertrek van Ds.
W. Hage naar de Ger, Gemeente van
Rotterdam (W.), beide dezelfde ge
slachtsnaam dragen. De Herv. predi
kant is Ds. M. C. van der Meer en de
Oud Ger. predikant: Ds. A. van der
Meer. Nog merkwaardiger is dat ze bei
den uit het Westland afkomstig zijn.
Misschien nog verre bloedverwanten?
Het zal nog niet dikwijls voorgekomen
zijn sedert mensenheugenis, dat zich
dit merkwaardig feit voordeed.
door Jan Knape M.zn.
uteursrechten voorbehouden. Verme-
gvuldiging op welke wijze ook zonder
■■oestemming van de schrüver is verbo
den; ook het voordragen in het open
baar.)
DAAR IS EEN PEEST
In het huis van den vromen jood is
het feest: het feest der ongezuurde bro-
öen
In de vooravond heeft het gezin de
ganse woning doorzocht bij het flikke-
fend licht van een kaarsvlam, maar er
"niets gevonden, dat gedesemd was.
ïe uitkomst heeft hun harten met
ede en vreugde vervuld.
Een vrede en vreugde, die alleen de
Sjwepper geven kan; Jawel, Wiens
Naa
den
m eigenüjk niet in letters kan wor-
gevat, noch in klanken kan worden
w-gedrukt: wij, mensen van deze eeuw
™1 van nieuwigheden kunnen dat niet
^o begrijpenJawehElohim
Nu staat men aan de feestmaaltijd,
de voeten geschoeid alsof men zo dade-
Ujk weg zal trekken van huis en haard
een onbekende toekomst tegemoet.
Zinvolle traditie voor een volk, dat zo
dikwijls gereed moest staan om wegge
voerd te worden door onbarmhartige
overheersers naar een verre en vreemde
bestemming.
Verdrevenen, verworpenen, verachte
dragers van de gele Jodenlap; oggevan-
gen door de ommuring van het afgodi
sche Babel, door de ghetto's der wereld
steden, door de concentratiekampen en
de gaskamers van Nazi-Duitsland.
Maar de mensen van wie ik vertel,
denken niet aan de toekomst bij dit
maal der gedachtenis, bij deze onge
zuurde koeken en bij dit geslachte lam.
De toekomst is in de hand van den
Eeuwige. Hun geschoeide voeten en hun
reiskleding zijn een ceremonie vol be-
duidenis, een verbeelding van vroeger
dagen.
Op de tafel staan feestelijk de wijn-
kelken. De kaarsen geven een flakke
rend en geheimzinnig licht over de vro
me gezichten. De handen zijn eerbiedig
samengevouwen en het dankgebed mur-
mult uit hun monden, die nauwelijks
bewegen. Het murmelt gelijk water,
dat uit een rijke bron welt. Die bron is
heel ver wegDe dankbaarheid
van hun hart zal nimmer opdrogen:
Hallelujah! Looft gij knechten des He
ren! Looft den Naam des Heren! De
Naam des Heren zij geprezen van nu tot
in eeuwigheid! (Psalm 113 1 en 2)...
Jaweh, Elohim
Neen, niet de zorgelijke toekomst vol
onheilsdreiging, maar het verleden zal
aan deze f eestdis spreken. Wie het ver
leden verstaat zal ook de toekomst ver
staan; en voor wie verstaat zijn de zor
gen weggenomen. Naar het verleden
vraagt de oudste zoon als de klanken
van het hallel verstorven zijn:
„Vader, wat hebt gij daar voor een
dienst? (Exodus 12 26). Wat beduiden
dit geslachte lam en deze ongezuurde
broden; deze fonkelende wijn in die
van kaarslicht glinsterende glazen?"
En de vader antwoordt: „Mijn zoon,
dit is den Here een paasoffer, die de
huizen der kinderen Israels voorbij
ging in Egypte, toen hij de Egyptenaren
sloeg, en onze huizen bevrijdde. (Exo
dus 12 27). Dit is om hetgeen de Here
my gedaan heeft toen ik uit Egypte mt-
toog". (Exodus 13 8).
En met dit te zeggen heeft deze vrome
jood voor ons de zin der geschiedenis
onthuld; Dit is van den Here geschied,
en het is wonderlijk in onze ogen.
(Psalm 118 23)
De toekomende dagen zijn in de hand
van den EeuwigeDe toekomende
dagen vervullen ons met angst en ver
schrikkingJaweh, Elohim, wees met
ons evenals in Egypteland
Rust mijn ziel! uw God is koning!
(Evangelische Gezangenbundel, gezang
22).
Nu ik de legende verteld heb, die ik
van een vreemd volk vernam; en deze
vrome jood aan zijn vrouw en kinderen
verklaard heeft de diepe zin van aUe
historie, nu kan ik aanvangen met een
verhalen-snoer te dichten, waarin ik
schone gedachten zal trachten te we
ven. Hier komt het eerste verhaal. Het
is misschien wel een beetje vreemd voor
een feuilleton, maar de lezer moet ge
duld hebben.
Eeuwen geleden... In den beginne,
zegt de Bijbel(Genesis 1 1).
De Aarde daalt van den hogen Hemel
neder. De Schepper heeft gesproken.
Het machtwoord van den Eeuwige heeft
de wereldkloot geformeerd. De Aarde
zinkt neder op hare grondpilaren. Zie
toch, zij rust, Zij zal nimmermeer
noch eeuwiglijk wankelen. (Psalm 104
5).
De ongemeten ruimte van het Heelal
is plotseling vervuld met het jubelend
lied der morgensterren. De tienduizen
den en tienmaal tienduizenden Engelen
staan aan de poorten van het Sterren
paleis. Ze staan op de gouden tinnen.
Ze gluren uit de kristallijnen vensteren
des Hemels naar het grote wonder, dat
zich voor hun verrukte ogen voltrekt.
De Aarde wordt geboren! God heeft ge
sproken! God heeft een daad verricht!
De jubelzang der Engelen schalt door de
wijde hemelhallen, hoger en hoger. De
kinderen Gods juichen (Job 38 7) ter
ere van den Schepper: „Heilig, heüig, is
de Here God, de Almachtige". Openba
ring van Johannes 4 8)Zij krullen
de vleugelen duizelig om zich heen om
hun aangezichten te bedekken vanwege
de aanblik van de heerlijkheid Gods,
die geen schepsel kan verdragen
De Engelen zullen nog vele malen
juichenIn de velden van Bethle
hemEn telkens als er een mensen
ziel gered wordt uit de klauwen van
Satan. Maar daar hebben ze nog geen
weet van in dezen ogenblik als de Aarde
geboren wordt door het machtwoord van
den Schepper en Formeerder aUer din
gen.
In dien morgen, waarvan de Bijbel
schrijvers ons verhalen in woorden
zwaar om te verstaan, heeft de Eeuvirige
God het gigantische uurwerk van de
Tijd In werking gesteld. De loop der
eeuwen heeft een begin genomen, de
geschiedenis der mensheid begint! God
heeft een daad gedaan! Van nu aan tikt
de Wereldklok! Zij tikt..., en tikt..., en
tikt... Zij schuift de seconden op zij, de
minuten, de dagen, de jaren,de
eeuwen
Uren, dagen, maanden, jaren, vlieden
als een schaduw heen(Evangelische
Gezangenbimdel, gezang 160).
In den beginne schiep God de Hemel
en de Aarde... (Genesis 1:1).
En God zag al wat Hij gemaakt had
en ziet het was zeer goed. (Genesis 1
:31).
Mijn God, wat hebben we gemaakt
van datgene, waarvan Gij gezegd hebt,
dat het zeer goed was?!
Ik zal proberen om daar een en ander
van te vertellen. Dat is de taak van de
literator, die zich het Woord Gods heeft
gesteld voor dezen arbeid. Misschien
zullen woorden soms tekort schieten om
alles te zeggen, de lezer zal dan achter
die woorden moeten zoeken om de be-
duidenis te verstaan.
(Wordt vervolgd)
