Sankt Leonhard
lil
Geen geheim genootschap, maar gewoon vakantiegangers]
KvtideAJho-eÈj^
Itartj
een parel aan de Passet,
^jSèS?^.*!*.'
STO<
GERO
altijd voor
iedereen
ruim en overzichtelijk
in onze speciale
showroom.
A. Vroegindeweij
Westdijk 46 - Middelharnis
PREDIKBEURTEN
Abonneert U Ojp
,yEilanden-nieuvvs
Asl
Ter
U staat I
TEL. 01
In J
word
zullei
Hier
Aam
Dirk
GEIV
ffamiliei
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Vrijdag 25 juliM,,„ 25 julj
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uvr
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-nieuws, postbus
8, Middelhamis, met in de linkerboven
hoek „Vragen-rubriek" vermeld. De
vragen worden door deskundigen be
antwoord en zullen binnen enkele we
ken na de inzending compleet met ant
woord in deze rubriek worden gepubli
ceerd.
MEEKRAP
Hoe kan men verf bereiden uit de
wortel van de meekrap?
Antwoord: Door de wortel van de
meekrap af te koken maakte men eens
een verf voor kunstschilders, die in
verschillende nuances in de handel was.
Rose, helder, middel en donker.
De' kleuren waren prachtig, maar er
was een bezwaar: het verbleekte spoe
dig, vooral rose, daardoor maakte de
chemische vervanger hoewel niet zo
mooi, een grote opgang. Ook het ge
brande, tot ISO" verhitte verbleekte.
Voor fresco's was het totaal niet bruik
baar omdat de kalk de lak aantaste.
Sommige natuurverven maakt men
kleurecht door toevoeging van een be
paald zout, misschien is dit met mee-
krapverf ook te proberen. Verder had
men ook een fermentatieproces voor de
bereiding van een geneesmiddel uit de
meekrapwortel. Of dit proces ook voor
de verfbereiding geschikt is kunnen wij
u niet zeggen maar het valt te proberen.
De meekrap of Radix Rubiae is de wor
tel van de Rubia tinctorum. Deze wortel
bevat z.g. glocosiden die door fermanta-
tie zijn te splitsen en een roodgekleurde
vloeistof geven. De wortel is van buiten
rood bruin en van binnen donkerrood.
Rubiae tinctorum is als verfstof vrijwel
uitgestorven. Oudstijds werd de wortel
stok van de meekrap gedroogd en ge
stampt. Ze wordt voornamelijk in Zee
land verbouwd. De droging had plaats
in z.g. meekrapstoven. Alizerine is de
vervanger.
LAMSVELLETJES
Hoe kan. ik het beste lamsvelletjes
reinigen.
Antwoord: U kunt ze gewoon wassen
in een goed merk wolwaspoeder. U
maakt een lauw sopje (niet te vet) en
dompelt daar de velletjes zo in dat de
achterkant niet te nat wordt. U knijpt
de haren goed in het sop uit. Daarna
goed uitspoelen en buiten laten drogen
(niet in de zon). Als uw velletjes toch
wat hard zijn geworden, dan strooit u
wat talkpoeder aan de binnenkant en
trek de huid met deze kant over een
ronde kant van een tafel tot ze soepel
zijn.
KRUIDJE-ROER-MIJ-NIET
Hoe moet het plantje „kruidje-roer-
mij-niet" verzorgd worden?
Antwoord: Het kruidje-roer-mij-niet
is een teer plantje, dat bij de geringste
aanraking de blaadjes laat hangen. Het
bloeit tussen juli en oktober en de
bloempjes zijn lila rose van kleur. Het
stelt geen hoge eisen, een goed licht
plekje in een zonnige vensterbank en
veel frisse lucht bij zomerweer. Geeft u
haar in de zomermaanden flink water
en eens in de twee weken kunstmest.
Een gelijkmatige temperatuur is erg
belangrijk. U kunt het plantje over
houden op een matig koel plekje maar
niet beneden de 12° C. Het is echter
niet altijd een succes, omdat het een
zaadplantje is en die zijn niet zo sterk.
Ze zijn niet duur dus als uw plantje de
winter niet overleeft, kunt u het ge
makkelijk vervangen door een ander
exemplaar.
JAM VLOEIBAAR
De jam die ik maak is altijd vloeibaar.
Hoe kan ik hem dik maken?
Antwoord: U maakt 1 kg schoonge
maakte vruchten schoon en strooit daar
over een dubbel pakje geleermiddel.
Daarna brengt u de massa aan de kook
en laat het 1 minuut flink doorkoken.
Daarna 1 kg suiker toevoegen en weer
aan de kook brengen en nu 2 minuten
flink laten doorkoken. U moet de potjes
boordevol vullen en afsluiten.
FRIET DIEPVRIEZEN
In mijn diepvries heb ik friet gedaan,
na ze zelf te hebben voorgebakken. Als
ik ze er uithaal, is ze ontzettend slecht.
Ik heb ze eerst laten ontdooien; dat
hielp niet en bevriezen hielp ook niet.
Kunt u mij raad verschaffen?
Antwoord: Als u een diepvrieskast
bezit voor het bewaren van diepvries-
produkten uit de handel, dan kunt u
daarin wel de gekochte diepvrieslevens
middelen enige maanden goed houden.
Maar u kunt in zo'n kast beslist géén
zeH gekookte of gebakken etenswaren
bevriezen. Het invriezen geschiedt dan
namelijk te langzaam en uw levensmid
delen bederven of worden althans on
geschikt voor de consumptie. De indu
strie bereidt de diepvriesprodukten op
heel andere wijze. In de fabrieken
wordt het voedsel luchtdicht en onder
hoge druk gekookt of gestoomd met zo
min mogelijk toevoeging van water. Dit
meestal gestoomde voedsel wordt lucht
dicht verpakt en dan in zeer korte tijd
bij een uiterst lage temperatuur inge
vroren. Er treedt dan geen structuur
verandering en geen vitaminenverlies
op. Dat kan alleen goed gaan als het
voorbereide voedsel ineens tot circa
veertig graden Celsius onder nul wordt
afgekoeld. Met uw diepvrieskist of
-kast komt u waarschijnlijk niet veel
lager dan 10 a 20° C onder nul. En in
het kleine vriesvakje van de normale
huishoudkoelkast, waarin de ijsblokjes
worden gefabriceerd, daalt de tempera
tuur in de regel niet onder de 5° C.
De wijze waarop u de voorgebakken
friet hebt bewaard, is niet verstandig.
U kunt een kleine hoeveelheid in de
normale koelkast in voorraad houden,
maar dan in een plastic zak, als ze is
afgekoeld na het bakken en u moet er
op letten dat de temperatuur in dat vak
niet onder de nul graden en niet boven
de +4° Celsius komt. Dat geldt overi
gens voor alle bewaarde levensmiddelen
in de normale huishouding. En te lang
bewaren is ook niet altijd zo best.
HYGROMETER
Ik heb zo'n hygrometer gekocht om
de juiste vochtigheidsgraad te kunnen
aanhouden. Maar wat moet die meter
nu aanwijzen? Wat is het beste voor
mens en planten?
Antwoord: Een hygrometer wijst de
relative vochtigheidsgraad van de lucht
aan. Dat is de verhouding van de hoe
veelheid waterdamp die bij kamertem
peratuur in de lucht aanwezig is, tot de
hoeveelheid waterdamp die maximaal
aanwezig zou kunnen^ zijn wanneer de
ze lucht verzadigd zou zijn met water
damp. De lOC/o van de schaalverdeling
staat bij de hygrometer op het verzadi
gingspunt, dat wil zeggen het punt dat
aangewezen wordt bij een temperatuur
van 20° C en een luchtdruk van 76 om
kwikdruk (1 atmosfeer) als één kubieke
meter lucht 16,5 gram water bevat. De
nul moet staan op het punt dat aange
wezen wordt, wanneer de lucht om het
instrument theoretisch geen vocht meer
bevat. Daarna wordt de schaal proef
ondervindelijk verdeeld in tientallen
graden. Vaak wordt tussen ca. 45 en 65
"/o een „groene zone" aangebracht. Daar
ligt de normale en voor mens en dier en
meeste planten meest geschikte voch-
tigheidstoestand. Voor een aantal plan
ten is meer vocht in de kamer nood
zakelijk, maar dat kan door verstuiving
of extra water in sierpot of verdam
pingsbakje worden aangevuld.
Zowel de haarhygrometer als de zg.
psychrometer gaan na enige tijd afwij
kingen vertonen en moeten dan op
nieuw worden geijkt. Dit kan gebeuren
door het instrument in een natte doek
te wikkelen en met behulp van de stel-
schroef aan de achterzijde de wijzer op
100 te zetten.
WITLOF
Ik hoorde van een lerares huishoud
school, dat witlof vrijwel geen vitami
nen bevat. Is dat wel waar?
Antwoord: Het vitamine-C gehalte
van gekookte witlof is aan de lage kant.
Maar juist witlof is een groente die uit
stekend geschikt is om rauw te eten.
Rauwe groenten bevorderen de wer
king van het spijsverteringskanaal. De
voedingswaarde van witlof is overigens
nauwelijks lager dan de gemiddelde
voedingswaarde van andere groenten.
GESCHEIDEN MANNEN
Ik weet, dat er een bond van ge
scheiden vrouwen bestaat (Divortium).
Is er geen vereniging voor gescheiden
mannen?
Antwoord: Die is er ook. Het adres
is: Zwedenburg 152, 's-Gravenhage.
SINT BERNHARD
Waarom worden er geen sint-bem-
hardhonden rum meer ingeschakeld
als er lawines gevallen-zijn in Zwitser
land?
Antwoord: De Zwitserse hondenred
dingsbrigade is overgeschakeld, op her
dershonden, omdat de sint-bemhards
erg duur zijn geworden i.v.m.'de grote
vraag naar deze kolossale dieren. Ver
der verneemt men in het buitenland
weinig over het werk van de honden,
omdat bij de meeste lawines terstond
veel mensen en reddingsmaterieel op de
been gebracht kunnen worden. In de
bergen worden ook helikopters inge
schakeld. Het gebeurt niet meer zo
vaak, dat een eenzame reiziger op een
onbekende plaats onder de sneeuw
raakt. Er zijn veel betere wegen, met
tunnels en betonnen daken tegen
sneeuw, steenval en de diverse soorten
lawines. De sint-bemhards werden oor
spronkelijk gebruikt door de monniken
van hët klooster bij de St. Bemhard-
pas, waar men toendertijd te voet pas
seerde. De honden zochten van nature
naar mensen en groeven hen zonodig
uit de sneeuw. Ze droegen geen vaatje
rum mee, maar een klein kruikje cog
nac, om de slachtoffers weer op krach
ten te helpen. Het waren kortharige
dieren. Pas door de Engelsen is een
langharige vorm gefokt. Als u meer
over dit ras wilt weten, kunt u schrijven
naar de Hollandse St. Bemhard Club,
secr. A. Vervoorn, prof. v. d. Waalslaan
11, Sliedrecht.
ONROEREND-GOEDBELASTING
De aanslag voor die nieuwe onroe-
rend-goedbelasting is veel hoger uitge
vallen dan de vroegere straat-, riool-,
grond- en personele belasting bij elkaar.
Ik heb geprotesteerd en toen ging er
maar 2,af, maar ze hebben mijn
liuis alleen van buiten bekeken. Wat
kan ik er nu nog tegen ondernemen?
Een proces komt me op nog meer kos
ten.
Antwoord: De belastingprocedure is
een voorbeeld, hoe alle rechtspraak zou
moeten zijn. Geheel gratis en erg een
voudig. Om in beroep te gaan tegen een
uws inziens te hoge-aanslag schrijft u
een uitvoerige brief aan de grootedel-
achtbare heren, waarin u duidelijk om
schrijft:
a. welke aanslag het betreft, met uw
naam, adres en het kohiernummer;
b. dat u in beroep komt en tegen welke
aanslag;
c. waarom u die niet juist vindt;
d. hoe die dan wel moet zijn.
U behoeft de belastingdienst niet voor
te rekenen wat het eindbedrag moet
worden, als u maar beschrijft welke
grondslag in het geding is, hoe hoog u
de huurwaarde zelf schat (of hoe deze
door deskundigen geschat is) en dat uw
De mensen die hier, op de rug gefotografeerd, door Ouddorps dreven voortstappen zijn geen leden van een geheinil
nootschap maar gewoon Duitse vakantiegangers die het natregenen beu, zich goed in de regenkleding hadden
Hun vakantie en die van de duizenden anderen heeft nog maar weinig zon gebracht en inplaats van het zeewa;^
dreigde steeds het hemelwater neer te plenzen, vandaar
huis niet aan' de binnenzijde bekeken is.
Een advocaat of andere rechtshulp hebt
u niet nodig. Het hof helpt u wel verder.
Van uw beroepschrift gaat een af
schrift naar de inspecteur Die schrijft
een vertoogschrift terug, waarvan u
weer een afschrift krijgt. Daarna wor
den hij en u uitgenodigd voor het hof
voor een mondelinge behandeling. De
reiskosten worden niet vergoed, maar
dat is dan ook alles wat het u kost.
GAATJES IN SCHELPEN
Hoe kan ik gaatjes in schelpen ma
ken om die tot halssnoeren te rijgen,
zonder dat de schelpen breken?
Antwoord: Het is moeilijk, maar het
kan wel. U moet dan geen gaatje in de
schelp proberen te slaan, want dan bre
ken ze zeker. U moet de kleine gaatjes
boren met een fijn electrisch boortje en
de schelpen tevoren goed nat maken.
Verder is het van belang, dat de schelp
precies „draagt" op de plaats waar u
boort. Leg hem met de bolle kant naar
onderen op het steunvlak en zorg er
voor, dat hij daar zodanig wordt vast
gehouden of -geklemd, dat hij niet van
stand kan veranderen. Gebruik nieuwe,
geen versleten, boren.
KLAVERTJES VIER
Ik heb in mijn vakantie verscheidene
klavertjes van 3V2, 4, 4V2, 5 en 6 gevon
den. Kunt u mij zeggen, hoe die (hierbij
ingesloten) afwijkingen ontstaan?
Antwoord: Het is een bekend feit, dat
Beste meisjes en jongens!
In dit kinderhoekje krijgt het laatste
raadsel in de maand juli een plaats,- en
jullie weten dan wat er volgt, namelijk
inzenden. Ik zal eerst het nieuwe raad
sel opschrijven. Het is
JULIRAADSEL 4
1. Vriend van Job. 2. Broer van Simon
Petrus. 3. De koningen van Egypte
werden genoemd. 4. Schoon
moeder van Ruth. 5. Man van Safira;
zie Handelingen. 6. De tabernakel werd
ook genoemd: deder samen
komst. 7. Zoon van Eli, de hogepriester.
8. Stadhouder in de tijd van Jezus' ver
oordeling. 9. Koning van Juda. 10.
Psalmdichter (David wordt niet be
doeld). 11. Vader van Jozua, de leider
van Israël. 12. Koning die door Ehud
werd gedood (Richteren). 13. Zoon van
Jerobeam. 14. Eén van de zogenaamde
kleine profeten.
Als deze woorden goed zijn, vormen
de beginletters de nieuwe naam, aan
Jozef gegeven.
Dit raadsel werd ingezonden door
Marijke van Dijke uit Zoetermeer.
Dank je wel, Marijke!
BRIEFWISSELING
Anne Marie de Visser, Middelharnis.
Bedankt, voor je prachtige kaart uit
Zegveld. Nu zie ik de kerk waar je oom
geregeld het Woord bedient. Ik vind het
een mooi gebouw. Over je belevenissen
daar hoop ik nog wel eens iets te ver
nemen.
Janneke Vroegindeweij, Middelbarnis.
Je kon maar een kort briefje schrijven,
want het was erg druk op het land. Het
is een gezonde bezigheid. Maar in dat
korte schrijven is er toch een plaats in
geruimd voor het goede rapport. Be
halve twee zessen zijn de andere cijfers
allemaal boven de zes. Je hebt goed ge
werkt, en ik hoop dat het in de vierde
ook voorspoedig zal mogen gaan. Voor
scheikunde en nederlands waren de cij
fers heel mooi. En met die vakken heb
ben veel kinderen nogal moeite. Jij be
paald niet. Probeer het zo te houden,
maar nu nog een beetje vakantie hou
den.
Anne, GUjam, Gerard en Peter van
Rossum, Melissant. Toen jij schreef, An
ne, was er een drukke week achter de
rug, en het werk was nog niet klaar. Ik
snap heel goed dat er weinig tijd was
voor allemaal om te schrijven. Ik merk
heel goed, dat jullie flinke werkers zijn
op het land van vader! Jullie moeder
wordt vriendelijk bedankt voor het
krabbelt je aan het slot van de brief;
inzonderheid voor de goede wensen voor
het verdere verloop van het kinderhoek
je in „Eilanden-nieuws".
Corrie Vroegindeweij, Middelharnis.
Je hebt de eerste klas van de mavo goed
doorgewerkt: de vier uit het eerste rap
port is niet meer te zien, en de vijf uit
het tweede rapport is ook verdwenen.
Zo ben je geëindigd met een goede lijst
cijfers. Na de vakantie hoop ik dat je
het in de tweede ook zo goed zal kun
nen volhouden, maar nu eerst nog wat
van je vrije tijd genieten, of het nu
werken of luieren is, dat geeft niet: de
school is nog wat op de achtergrond ge
schoven.
Marjo van Loon, Nieuwe-Tonge. Als
je dit leest, en jullie zijn allemaal ge
zond, dan zal het druk zijn om in te
pakken, want morgen zal dan de reis
beginnen. Ik hoop dat jullie veel ge
noegen zullen beleven op de Veluwe.
Het is daar een heel andere streek dan
in Flakkee. Dat behoef ik je niet te zeg
gen, want ik meen, dat jullie daar wel
eens meer zijn geweest. Of heb ik het
mis misschien? Fijn, dat je overgegaan
bent naar de tweede van de huishoud
school. Of je op het kantje bent over
gegaan of met mooie cijfers, weet ik
niet, maar het voornaamste is dat je niet
bent blijven zitten.
Marian Vroegindewey, Middelharnis.
Je bent met goede cijfers overgegaan
naar de vierde klas, zie ik. Voor lezen
kon het nog geen zeventje worden. Dat
vak en het vak tekenen zijn het laagst
genoteerd. Lezen kan natuurlijk wel
een zeven worden, maar met tekenen
zit dat wel wat anders, want iedereen is
geen Rembrandt. Die kon heel goed te
kenen en schilderen; dat weet je wel.
Voor dat vak moet je aanleg hebben.
Voor schrijven, zoals je dat altijd in je
briefjes doet, zou ik wel een acht geven.
ALLEMAAL. Al de brieven zijn nu
behandeld. Misschien komt er nog een
nakomertje, maar dat kan in dit hoekje
dan niet. Dat komt dan de volgende
week wel terecht.
Nu is het inzenden van het juliwerk.
Ik heb het vermoeden dat het ditmaal
niet zo een hoge stapel brieven zal wor
den, want er zijn veel kinderen niet
thuis. Dan is het moeilijk om alles bij te
houden. In de vakantie is alles zo'n
beetje uit zijn voegen. Maar de kinde
ren die al de oplossingen hebben, of een
gedeelte ér van, mogen nu hun werk
inleveren.
Ik verwacht dat deze kinderen hun
brief hebben bezorgd of gepost vóór
volgende wreek zaterdag.
Ik verwacht ook, dat deze kinderen
zullen denken aan hun volledig adres,
en aan hun leeftijd.
Deze dingen wil ik graag op de brief
en op de achterkant van de enveloppe
hebben. En dan aan deze dingen niet
alleen denken, maar het ook dóen.
Mag ik daar op rekenen
Nu nog iets over het mooie in de na
tuur, als we opmerkzaam alles bezich
tigen. Let daarbij op de mooie taal die
gebruikt wordt:
„Het was warm aan de vijver en
doodstil. De zon, rood en afgemat van
haar dagelijks werk, scheen een ogen
blik op een verre duinrand uit te rusten,
vóór ze onderdook. Bijna volkomen
spiegelde het gladde water haar gloei
end aangezicht weer. De over de vijver
hangende bladen van de beuk maakten
van de stilte gebruik om zich eens aan
dachtig in de spiegel te bekijken.
De eenzame reiger, die tussen de bre
de bladen van de waterlelie op één poot
stond, vergat dat hij uitgegaan was om
kikkers te vangen en tuurde in gedach
ten verzonken langs zijn neus.
Daar kwam Johannes op het gras
veldje, om de wolkengrot te zien. Plomp!
plomp! sprongen de kikvorsen van de
kant. De spiegel'trok rimpels, het zon
nebeeld brak in brede strepen en de
beukebladen ritselden verstoord, want
zij waren nog niet klaar met hun be
schouwing.
Vastgebonden aan de naakte wortels
van dé beuk lag een oude kleine boot.
Het was Johannes streng verboden
daarin te gaan. O, wat was deze avond
de verzoeking sterk! Reeds vormden
zich de wolken tot een ontzaglijke poort,
waarachter de zon ter ruste zou gaan.
Schitterende rijen wolkjes schaarden
zich terzijde als een goudgehamaste
lijfwacht. Het watervlak gloeide mede,
en rode vonken vlogen als pijlen door
het oeverriet.
Langzaam maakte Johannes het touw
der boot van de beukewortels los.
Daar te drijven, midden in de pracht!
Presto was reeds in de boot gesprongen
en eer zijn meester het zelf wilde,
schoven de riethalmen vaneen en dre
ven zij beiden in de richting van de
avondzon. Johannes lag öp de voorste
ven en staarde in de diepte van de licht-
grot. Vleugels! dacht hij, nu vleugels!
en daarheen!
De zon was verdwenen. De wolken
gloeiden door. In het oosten was de he
mel donkerblauw. Daar stond een rij
wilgen langs de oever. Roerloos staken
zij hun smalle witte blaadjes in de stU-
le lucht. Tegen de donkere achtergrond
scheen dat prachtig bleekgroen kant-
werk".
Hier laat ik het bij. Het is zomaar een
plaatje in woorden. Als jullie over iets
uit de vakantie op deze manier zouden
schrijven, dan weet ik het wel zeker,
dat het in de krant zou komen.
Maar het mag ook wel iets minder.
Dat spreekt vanzelf. En dan kan het ook
mooi zijn!
Nu is het genoeg.
De vriendelijke groeten van
OOM KO.
klavertjes vier alleen voorkomen bij de
witte klaver en vrijwel nooit bij rode.
De toegezonden exemplaren witte kla
ver zijn dus helemaal niet zeldzaam en
komen veelvuldig voor. Zeldzaam en
naar men zegt „geluk aanbrengend" is
uitsluitend een klavertje vier van de
rode klaver. Van dè witte klaver wor
den geregeld klavertjes vijf en zes ge
vonden. Dat gebeurt op plaatsen, waar
ze blijkbaar goed gedijen. Het is nog
niet verklaard, Jjioe die afwijkingen ont
staan. De deskundigen kunnen nog niet
vertellen, of het erfelijkheidsfactoren
vanuit de plant of invloeden van bui
tenaf zijn, die de klaver vervormen.
JAARGETIJDEN
Op welke dagen beginnen de jaarge
tijden, op 21, 22 of 23 maart, juni, sep
tember en december?
Antwoord: In 1975 begon de lente 21
maart 6.57 uur; de zomer 22 juni 1.27 u;
komt de herfst 23/9 om 16.55 uur en
volgt de winter op 22 december om
12.46 uur.
HERV. KERKEN - THOLEN
ZONDAG 27 JULI 1975
Tholen 9.30 en 6.30 uur ds. A. de ReJ
Poortvliet 10 uur ds. H. HarkeirJ
uur ds. H. Stoutjesdijk uit Brandirf
Scherpenisse 9.30 uur ds. A. G. HatJ
2.30 uur hr. Van Woerden Sint M
tensdijk 9.30 uur lezen, 2.30 uur dsl
de Reuver Stavenisse 10 en 6 uuil
H. Samson n.m. H.D. St. AnnaJ
10 uur en 6 uur ds. J. M. de Raadl
Stolwijk Oud Vossemeer 10,45
ds. J. H. J. Hofman uit Bergen op tA
6.30 uur kand. J. Dee uit Oegstgecal
St. Philipsland 9.30 uur ds. J. v, d, J
de uit Woerden, 2.30 uur ds. H. l|
Samson.
Het is byna niet te geloven, maar er
zijn nog plekjes waar zq die echt van
alle denkbare rust wensen te genieten,
volledig aan hun trekken komen.
Duizenden kilometer van hier en dan
ergens in het binnenland, ver weg van
de mondaine toeristencentra. Natuur
lijk, dergeiyke plaatsen bestaan. Er
staat alleen een dagenlange, veelal ver
moeiende reis tegenover. Afgezien nog
van de kosten die er in de meeste geval
len niet om liegen
Edoch, voor hen die werkelijk gesteld
zijn op een natuurlijke stilte in een
grandioos mooie omgeving, is het goed
te weten dat twintig kilometer ten noor
den van het Italiaanse kuuroord Merano
al die heerlijke rust verenigd wordt in
het lieflijke Passeier-dal. Vanuit Ne
derland gemakkelijk te bereiken per
trein van Utrecht via Bolzano naar Me
rano, of in anderhalve dag langs de
autobaan naar München, Innsbruck
(Brennerpas) en Vipiteno (Jaufenpas).
Daar, aan de zuidelijke voet van de
met sneeuw bedekte „Jaufenspitze" ligt,
wat inwoners betreft, het grootste dorp:
St. Leonhard (2800). Onaanzienlijk in de
ogen van vertierzoekende toeristen. Zij
zullen zich slechts in hoge mate verve
len, want San Leonardo het gebied is
officieel tweetalig, doch de autochtone
bevolking spreekt uitsluitend Duits
heeft niet meer te bieden dan schitte
rend natuurschoon in de vorm van zacht
glooiende, maar dikwijls ook steile al
penweiden in vele kleurschakeringen,
sterk beboste hellingen, woeste berg-
ketens en eeuwige sneeuwvelden, ge
lardeerd met klaterende watervallen en
wild stromende beken waarin het goed
vissen is op de blauwe forel, die dan ook
zeer goedkoop in de meeste Gasthöfe ge
nuttigd kan worden. Dit zijn vriende
lijke pensions die het best vergeleken
kunnen worden met hotels uit de mid
denklasse alhoewel ze er, wat de ver
zorging aangaat, vaak bovenuit komen.
Vele beschikken zelfs over een fraai
zwembad met ligweide, terwijl in an
dere een zg. Hallenbad een soms tot
26° C verwarmd zaalbassin de nieuw
komers in verrukking brengt.
Aan Italiaanse zijde begint de Jau-
fenstrasse al direkt na het verlaten van
het 's zomers zeer warme Merano (323
m.). Doordat de weg niet bepaald ge
schikt is om met caravans te worden be
reden en in het hele dal ook geen kam
peerterrein te vinden is, is dit trajekt
Ismg niet zo druk als elders. In ieder ge
val leidt deze route naar het eldorado
voor liefhebbers van de zon, fervente
rustzoekers en stiUe genieters. Voor me
nigeen zelfs een bekende weg omdat de
eerste kennismaking met Sh. Leonhard
dermate plezierig verliep dat men er
niet aan denkt de vakantie in een ander
oord door te brengen en daarmee tevens
de rust prijs te geven, welke voor dit
gebied Süd Tirol kenmerkend is.
Ook de bevolking is kalm en evenwich-
door John de Rijke.
tig van aard, gemoedelijk en beschc-isij
doch uiterst vriendelijk en zeer gastviT
Sinds zij zich hier als pioniers
in de Napoleontische tijd, hebbt
rolers de grond in kuituur gebr:
Zware arbeid die jarenlang slee;'
een sober bestaan werd beloon;-
temin zijn zij zeer gehecht a;r
Tirol, waar de ruwe bergwan(''
plateaus tot groene weiden gt
voor de veeteelt en waar bovei.
wijngaarden en boomgaarden z;
gelegd die thans een lust voor h
zijn. Hun boerderijen staan her 01 ty
verspreid tegen de berghellingen.
Vaak honderden jaren oud en vcj
onze begrippen haast onbewoonbaij
zeker onbereikbaar voor de meestal f
nieuwsgierige blikken van de vreeraè|
lingen die overigens maar zelden 1'
moeite nemen om de lang niet gemi
kelijke klim langs de smalle bergpi
jes te ondernemen.
Vier procent van het tot de proviii|
Bolzano behorende Süd Tirol ligt benj
den de 500 meter NAP, lin/o tussen s
en 1000 meter en SS'/o is nog hoger
legen. Uit deze cijfers alleen is op f
maken dat slechts een klein gedeeltej
van het totale oppervlak benut l^an
worden voor agrarische doeleinden.
Feitelijk is niet meer dan 103.317 hah
schikbaar, waarvan ruim 23''/o voorjij
kerbouw, 58''/o voor weidebouw en i
"/o voor fruitteelt. Voor de wijnbo^'J
blijft dan 6.8»/o over oftewel 6.00'
die een opbrengst geven van 650.0
wijn!
San Leonardo in Passeria (688 m
aan de samenkomst van het Valle
Valtina en het Val Passeria. Vanhier
gint noordwaarts de stijging naar df
Passo Giovo (Jaufenpas: 2094 m),
wijl in westelijke richting de weg ii*|'
de Passo del Rombo (Timmelsjoch:
2509 m) de van Juni tot Oktober f';
opende grensovergang naar OostenÉ'
voert. Een schitterende omgeving
majesteitelijke bergmassieven die v
alpinisten een uitdaging zijn en aan
„kletteraars" het genot schenken op k
manier één te kunnen zijn met
ruige natuur. Maar tevens een offl!
ving die noodt tot het maken van w*
delingen, al dan niet langs de speo^'j
daarvoor aangegeven paden, die
tuurlijk wel zo zijn uitgestippeld dat
niet-ervaren wandelaars geen pw*]
men hebben met het vinden van de *j
terug. Nochtans, zo lazen wij in het ^l
zeer mooi op 1000 meter hoogte aan*
pasweg gelegen A.N.W.B.-bondshot»
„Schlossberg" waar men al jaren zo»^
's zomers als 's winters bij voorlceur y_
derlandse gasten ontvangt, wordt he'
prijs gesteld indien grote wandelinëf;
tevoren worden 'gemeld. Het lijW, ""'jj
schien overdreven, maar voorzorg is
altijd beter als geen zorg dragen v»*'
dingen die niet in de prijs zijn begrep^
Wat dat betreft weten ze in Tirol »J
wanten. Misschien is het ook de red^
waarom juist in dat kleine St. Leonh»"!
zo veel Nederlands wordt gesproken.'
Let
►♦♦♦♦♦♦4
Bestemn
De Burge
dat het
Zuid-Holl
bij het b
ning", vai
ari 1974,
worden,
ieder ter
