ülveren Kon. onderscheiding
foor drie fanfare-leden
intM
!n-
ruider^,
30 jaar later is de oorlog
nog geen gesloten boek....
Levis
Iet.
ha ja
tutten I
Ften.
7e jaargang
Vrijdag 2 mei 1975
No. 4384
CHR. STRF.EKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per weekdinsdag- en vrijdagavond
iOEDEREEDE
»len|
I-»
IllKKEIll
e werktuigendagesi
heipen
bedrijf sresyltaten
op te voeren
OPTOMETRIST
„OOGMETING
CONTACTLENZEN"
ziekenfondsleverancier aan alle ziekenfondsen
westdijk 34 - nüddelharnis - tel. 01870-2075
BEZOEKT ONZE Automoblelen-verkoopiial
OOK OP VRIJDAGAVOND
GARAGE KNöPS
LANGEWEG 113
MBDDELHARNIS
TEL. 01870 - 2043
SPREIEN
in warme en
stemmige kleuren.
$ommelsdijk
Diefstallen omgeving
Achterweg
8€ R A gVi E R
Transporteur
geslaagd
Interkerkeiijke
herdenkingsdienst
VOOR MOOIERE
bioemstukles
Fa. KORTEWEG
Zandpad Middelharnis
VOLLEYBAL
Autorit van het
Rode Kruis
1975,
POSTBOX 8 - MIDDELHAKNIS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29 Na 5.30 uur (01870) 33 82 Giro 167830
ABONNEMENTSPRIJS f 6,55 PER KWARTAAC
ADVERTEïrriEPRIJS 25 cent per mm.
Bij contract speciaal tariet
|en i
Welk
landel
|Zig-Zai
75,-
|32S,~
dus
|25
L.AAT
1435
|lN
loedereij
Inden
879) 161
Ben
lelt.
Irdappelt
Irshavei
I kantooi
Ul9-
J)rie Koninklijke Onderscheidingen in
Ever heeft burg. G. van Velzen van
bedereede dinsdagmorgen uitgereikt
jL 3 veteranen van de Kon. fanfare
IpoUo" te Goedereede. De drie, de he
te C. Soeteman, L. Soeteman en A. v.
fwcnde maken resp. 40, 50 en 40 jaar
lei uit van de fanfare waarin ze hun
bntje meeblazen en waarin ze ook be-
turUjk hun inbreng hebben of hebben
bad.
iBurgemeester van Velzen bleek, in
'jn gelukwens tot de drie, die inspan-
ng zeer te kunnen waarderen. „U hebt
ih op het gebied van het culturele le-
|n in Goedereede zeer verdienstelijk
fmaakt!" zo complimenteerde hij de 3
Ibilarissen. „U bent, aldus de burge-
jeester, een groot aantal jaren actief lid
dat wordt steeds meer bijzonder
IJl het leven zo gemakkelijk geworden
dat we, zittend in de gemakkelijke
)el, alles kunnen horen en zien wat
willen, zonder dat we zelf aktief be
geven te zijn!" „Het is beter muziek te
jefenen dan te horen wil er tegen-
)ordig nauwelijks meer in", betreurde
ïr. van Velzen waarmee zijn waarde-
ig voor de drie veteranen van „Apol-
alleen maar groeide.
)hr. C. Soeteman is reeds 40 jaar lid
en hij is vanaf 1954 tot heden 2e voor
zitter.
Dhr. L. Soeteman was acht jaar twee
de voorzitter en dhr. A. v. d. Wende was
twee jaar penningmeester en is nu al 15
jaar secretaris.
„U hebt voor de volle honderd pro
cent meegewerkt aan het op peil bren
gen en houden van „Apollo", zo voegde
dhr. van Velzen hen toe, hen compli
menterend voor zoveel betoonde zelf
werkzaamheid, wat hij ook betrok op
de aanwezigheid van het Ondersteu
ningsfonds. Na de bekendmaking van
de toekenning van de Zilveren Onder
scheidingen speldde de burgemeester
hen het Eere-metaal op de revers met
de hoop dat zij die nog lang in goede
gezondheid zullen mogen dragen.
Een gelukwens van dhr. J. Bruggeman
volgde daarop, in diens kwaliteit van
voorzitter van het Ondersteuningsfonds.
Ook dhr. Bruggeman bleek bijzonder
met het eerbetoon jegens de drie „Apol
lo" leden te zijn ingenomen: „Apollo is
al een oude vereniging maar het is de
eerste keer dat enkele van haar leden
dit te beurt valt!" aldus een blijde heer
Bruggeman.
De uitreiking had plaats in het ge
meentehuis waarbij ook de echtgenotes
van de jubilarissen aanwezig waren.
kool-, I
kroten]
pj- en
en.
Van links naar rechts de heren C. Soeteman, L. Soeteman en A. v. d. Wende.
ze,
kTISCffil
>DELEX|
45
lid
17, na If
Il4.
trijven.
Va&te bezoekers van Liempde zullen
jaar, nu het voorjaar zo laat is en
werk zich opstapelt, misschien wel
Ins aarzelen' vóór ze besluiten het be-
fijf een dag te verlaten. Ih. A. H.
fijns, agrarisch deskundige bij uit-
ek zegt daarover: „juist omdat alles
at is, juist omdat er problemen zijn,
et iedereen komen.
Antwoord op vragen
[Onder het eigentijdse motto ,,niet
feeds meer, wel steeds beter" geeft
^empde antwoord op vele vragen. Zijn
bedrijfsresultaten niet bevredigend
|n kunnen nieuwe machines het ren-
ent verbeteren en volgens deskun-
gen, die de lange lijst hebben inge-
pn is het ongelooflijk hoe de 350 fir-
a's ondanks de scïhijnbare konsolida-
van het machinepark toch zoveel
|euws voor de dag kunnen brengen.
veertig apparaten die in de Ring
|orden gedemonstreerd zijn evenzo-
■jêel kansen op verbetering. Met be-
'ekking daarop zegt ir. J. Crucq dat,
Irwijl voorheen) ibij de aankoop van een
^kker vooial de prijs en het aantal
Sardekrachten de doorslag gaf, nu de
filigheidsvoorzieningen en het kom-
voor de gebruiker zwaarder zijn
gaan tellen. Dit is een aktuele zaak
wanneer men 2500 uur of meer per
jaar op de trekker zit. Gezien het feit
dat er overheidsmaatregelen op vei
ligheidsgebied op komst zijn, zal de de-
■monstratie met veiligheidsbeugels sterk
de aandacht trekken; men kan met
eigen ogen' zien wat bij het kantelen
van een trekker gebeurt met een pop
als er geen beugel is en imet een stunt
man, die voldoende beveiligd is.
Het joar van de vrouw
De Werktuigendagen vallen in het
jaar van de vrouw, misschien een ek-
stra reden! voor de dames mee naar
Liempde te komen. Zij zullen zeker ge
ïnteresseerd zijn in het klankbeeld „Uw
erf, ons landschap", - waarin de boer-
derijbeplantinig wordt bekeken, maar
ook in de imoderne melkapparatuur, die
op menig bedrijf door de vrouw wordt
bediend en waar haar stem bij de aan
schaf dus zeker moet klinken. Nu men
ook steeds meer vouwen op de trekker
ziet, is ook op dit terrein haar mening
bijzonder belangrijk geworden.
Een bezoek aan Liempde kan nuttig
zijn voor het hele gezin. Met het oog
op de bedrijfsopvolging kan het voor
de jongere generatie nuttig zijn de op
lossing van technische problemen eens
van nabij te bekijken en men kan zich
voorstellen dat deze konfrontatie de
doorslag kan geven bij de overweging
mee te gaan werken in het ouderlijk
bedrijf, dat op de juiste wijze gemecha
niseerd zeker aantrekkelijke toekomst
mogelijkheden kan bieden.
OOR D^l
N!
kheid
irige pla;!
woi'dt
ernstige
in
teeltgefis'l
ntenresW
land be>
bepaling^
^heiden f
:eningsve;:
chten o«';
vernietig*
'^liiiiiii
^7^0 N IN GIN RICHTH^^
OOSTDIJK 53 - 61
OUDDORP
Er schijnt veelvuldig gestolen te wor
den uit de garages en schuren aan de
Achterweg.
Het zijn opbergplaatsen van de win
keliers die hun w^inkels aan de West
straat hebben. J.l. dinsdagavond werden
bij foto Ha^meeteman een projectietafel,
een projectiescherm eri 3 tuinstoelen
weggehaald vor een gezamenUjke waar
de van 250,
Evt. tips woerden graaig bij de politie
ingewacht!
Zandpad 86 - Middelharnis
Tel. (01870) 26 70
MIDDELHARNIS
Transportondernemer W. Taaie, de-
pothouder van Hoek-Loos te Middel
harnis is vorige week geslaagd voor het
examen dat leidde tot het verkrijgen
van deel A. B. en C. van de cursus
transport menagement van de Ned.
Bond van Prot. Ohr. Beroepsgoederen-
vervoerders.
Dhr. Taaie is de enige op Goeree-
Overflakkee die dit certificaat in bezit
heeft.
STELLENDAM
A.s. -maandag, 5 mei, zal er in het
kerkgebouw van de Ned. Herv. Ge
meente een interkerkelijke dienst ge
houden worden ter herdenking van de
bevrijding, nu 30 jaar geleden.
Er zal worden voorgegaan door ds.
de Kieviet, Geref. predikant en ds. M.
B. v. d. Akker, Herv. predikant.
Ook door burgemeester van Velzen
zal een herdertkingswoord worden ge
sproken.
Intermezzo 3 sleept er
beslissingswedstrijd uit
In het 'belangrijke duel voor behoud
in de 2e klasse dames hebben Ibis en
Intermezzo 3 felle strijd geleverd te
gen degradatie. Intermezzo 3 greep de
laatste kans door met 3-1 te winnen
en moet nu binnenkort een beslissings
wedstrijd tegen datzelfde Ibis spelen,
wie van beide degraderen moet.
Het was dinsdagavond een wedstrijd
die intermezzo aanvankelijk volledig
beheerste. Met twee -maal 15-9 werd
een overtuigende 2-0 voorsprong geno
men. Ibis kon terugkomen omdat Inter
mezzo 3 de verdediging van de hoeken
van het achterveld erg verwaarloosde
en onnodig individueel aanviel.
Het technisch zwakkere Ibis kwam
via 15-10 terug tot 2-1, waarna Inter
mezzo 3 met een krap gewonnen 4e set
(15-12) z'n laatste kans greep.
Wedstrijdoverzicht
Het 2e herenteam won de voorlaatste
wedstrijd tegen 'Delta 4 niet impone
rend met 3-0. Men heeft nog steeds uit
zicht op de 3e plaats. Het 3e heren
team speelde z'n laatste twee wedstrij
den tegen Ibis 1 en 2. Het levende drie
punten op,, waarbij vooral de wedstrijd
Dertig jaar na de bevrijding van het
Duitse juk dat ook ons land vijf jaar
knechtte is de oorlog nog lang geen ge
sloten boek. Wanneer a.s. maandag 5
mei mag worden herdacht dat 30 jaar
geleden de vrijheid werd herkregen zul
len de gedachten van velen die het be
wust meemaakten zich vermenigvuldi
gen zoals dat in de voorbije weken
veelvuldig is gebeurd in tijdschriften,
radio en T.V. documentaires. Het „opdat
wij niet vergeten" heeft weer veelvul
dig geklonken. Zij die geschonden uit de
oorlogshei kwamen behoeven daartoe
niet te worden opgewekt, konden ze
maar
Ook aan ons eiland en onze bewoners
is de oorlog niet voorbijgegaan. Een van
hen die er herinneringen aan bewaren
is dhr. C. v. d. Bok uit Ouddorp. Zijn
moeder heeft destijds elk bericht dat
uit de lucht werd gestrooid, elk vlug
schrift en elk propagandaboekje zowel
als de illegale verzetsboekjes bewaard
en in een album geplakt. Het is nu in
het bezit van dhr. v. d. Bok die het
voor geen duizenden guldens zou willen
missen. Niet dat dhr. v. d. Bok vindt dat
hij ernstig getroffen is gevireest. Hij werd
weliswaar in Duitsland tev/erk gesteld,
was er ernstig ziek en woog nog tachtig
pond toen hij werd bevrijd maar hij
leefde nog! Zijn album bergt een docu
mentatie die eraan mee zal helpen dat
wat is gebeurd nimmer vergeten zal
worden. Het is bijzonder interessant het
album van dhr. v. d. Bok door te bla
deren.
Op de eerste pagina een aflevering
van „de Vliegende Hollander", verspreid
door de geallieerde luchtmacht op weg
naar Duitsland. „Duitschland verliest op
alle fronten", voerde het blaadje in haar
vaan en dat gaf de onderdrukten weer
nieuwe moed. „Niet bewaren, doorgeven
stond op de achterpagina ge
drukt en dat gebeurde dan ook in alle
voorzichtigheid, want op het bezit van
illegaal drukwerk stonden zware straf
fen.
Op de tweede bladzijde het ontroe
rende gedicht dat Jan Campert schreef
in de nacht voor hij werd gefusilleerd.
Ontroerend vooral het slot van het ge
dicht:
„Ik zie hoe 't eerste morgenlicht
door 't hooge venster draalt
mijn God, maak mij het
sterven licht
en zoo ik heb gefaald,
gelijk een elk wel falen kan,
schenk mij dan Uw gena
opdat ik heenga als een man
als ik voor de lopen sta
„Zij stierf den heldendood", vermeldt
een volgend krantenknipsel waarin een
foto van een opgebaarde jonge vrouw,
slechts 14 dagen gehuwd toen ze als
ondergronds werkster werd gefusilleerd:
„...ik zie de roode kogelgaten
in je hoofd,
je open mond, je helder witte tanden.
Ik zie door jouw gesloten oogen heen
je warme liefde voor mijn
Holland branden..."
Ook bevat het album de blaadjes waar
mee werd getracht de duitse soldaten
te demoraliseren. Hitler staat er afge
beeld tussen de bevroren lijken van sol
daten die in de Russische kou omkwa
men en illegale blaadjes laten zien hoe
Duitse krijgsgevangenen het in Rusland
zonder sclïoenen moesten doen.
De Vliegende Hollander die veelvul
dig in het album voorkomt liet op 9
mèart 1944 weten dat er SVa ton bom
men op Duitslands oorlogsindustrie
werden gegooid. Boekjes met de weer
zinwekkende tronie van Hitler en foto's
van oorlogsgruwelen volgen elkaar op.
Textielkaarten, inkwartieringsbevelen
en oorlogsgeld zijn met zorg ingeplakt.
Ook zijn de persoonsbewijzen erin te
vinden, evenals een mapje waarin de
bonnen konden worden bewaard. En
wat te denken van het Stellingsbevel?
„De oorlogssituatie maakt het nodig
dat alle mannen in de leeftijd van 17-40
jaren geëvacueerd worden. Het niet na
komen van dat bevel werd met de
zwaarste straffen bedreigd en wie in
het bezit van wapenen werd aangetrof
fen werd ter dood veroordeeld", stond
erin te lezen.
Er zijn herinneringen zowel van het
begin van de oorlog: „moeder zet zelf de
wekker maar" schreef v. d. Bok toen
hij wacht had in de nacht dat de oorlog
uitbrak en ook bewaart hij nog het tele
gram dat hij naar huis zond toen hij
was bevrijd. Ook bevat de album het
met potlood geschreven verslag van de
begrafenis van dhr. A. Lokker die door
een ziekte overleed. De begrafenis werd,
zo blijkt, geleid door dhr. A. Grooten-
boer uit Melissant.
Achterin de album de foto's die
na de bevrijding werden uitgegeven.
Eén daarvan: „juicht alomme, onze be
de werd verhoord, het is weer vrede...!
De Inselcommandant heette van Al-
vensleben. Hij was Oberstleutnant en
hij is de man geweest, zegt dhr. v. d.
Bok die de bankjes van onder de man
nen trapte die op Renesse met de strop
om de hals stonden. Dat gebeurde op 10
dec. 1944 nadat de 10 mannen gepakt
waren op hun vlucht naar Colijnsplaat.
Ze werden voor de oprijlaan naar slot
Moermond in Renesse opgehangen.
Mevr. Wiebrens-Beekman in Brumisse,
in wier hart spontaan gedichten opwel
len, schreef ook toen een gedicht. Zij
was er getuige van dat de in Haamstede
wonende predikant ervan in kennis ge
steld werd dat de mannen zouden wor
den gedood. Zij maakte ook van nabij
mee dat vrouwen afscheid namen van
hun ten dode gedoemde mannen. Samen
hebben zij gezongen: „Een vaste burcht
is onze God".
Hun nagedachtenis wordt geëerd met
een prachtig monument vlakbij de
plaats waar zij ter ruste zijn gelegd.
Mevr. Wiebrens, vanuit Bruinisse
naar Renesse geëvacueerd schreef er
een gedicht over dat haar uit het hart
werd gegrepen: een van de coupletten
uit „Zeeuwse martelaren:
„Door de Duitsers wreed vermoord
werd van hen geen klacht gehoord
In Renesse's schone dreven
gaven zij hun jonge leven
achterlatend vrouw en kind
vader, moeder, broeder, vrind,
zij, zij moesten 't leven derven
en zo jong nog allen sterven
en het laatste couplet:
Maarmet vreugd en heldenmoed
gaven zij hun goed en bloed
en getuigden voor hun dood
Van Gods liefde, rijk en groot
Moog' u helden der historie
Al de Vaderlandse glorie
van ons volk beschoren zijn
Voor ons land gaaft gij uw leven
moest gij zo vroegtijdig sneven
O vergeten wij dan niet
Wat in Renesse is geschied
Dat waren de herinneringen van zo
maar twee mensen die hebben mee ge
leden maar het hebben overleefd. Het
herdenken van het leed en de nagedach
tenis van de vele doden zullen de her
denking die we in vrijheid mogen bele
ven gepast doen zijn
tegen Ibis 1 erg spannend was, 2-2.
Het 4e herenteam nam gehuld in lange
onderbroeken, bretels en petten op zijn
manier afscheid van dit seizoen en van
de 3e klasse. Teigen' mede-degradant
Ibis 2 wend het 2-2.
De jongens-junoren A toonden tegen
Schovocomca te weinig moreel en een
heid om verder te komen dan een 1-3
nederlaag. De jongens B verloren van
Kangoeroes, terwijl de adspuranten te
gen een iets sterker Spirit met 3-0 ten
onder gingen.
Bij de dames moest Intermezzo 2 de
winst aan MVC laten, dat hierdoor naar
de promotieklasse promoveert. Het 4e
damesteam weet niet meer wat winnen
is. Erg zwak verloor het van het even
zwakke Hoeksewaard 2 met 3-0. De
meisjes junioren A deden het beter
door 3-1 winst op Schovocomca.
Programma hoogste teams zaterdag:
idames: 15.00 Spirit 1 - Interemezzo 1
heren: 20.30 TOP 1 - Intermezzo 1
SOMMELSDIJK:
ACTIEVE 80 JARIGE
Vandaag, vrijdag 2 mei, wordt
de in het Rusthuis wonende heer
A. Bruggeman 80 jaar. Dhr. Brug
geman is een verwoed sportvisser
en zijn verjaardag is voor het be
stuur van de hengelaarsvereni
ging „Krammer" aanleiding hem
als ere-lid van de Ver. een ver-
jaardagsbezoek te brengen en
hem een cadeau aan te bieden.
„Bruggeman heeft het verdiend",
vindt het bestuur dat altijd op
hem kan rekenen bij de organi
satie van wedstrijden.
De jarige treedt daarbij al 15
jaar als controleur en hoofdcon
troleur op en haalt in weer en
wind de contributies op. De Ver.
is wat blij met het bezit van deze
tachtig-jarige!
Op woensdag 23 april werd door de
afd. Middelharnis de jaarlijkse autorit
georganiseerd. Er waren gasten uit
Middelharnis, Sommelsdijk, Stad aan 't
Haringvliet en Den Bommel. De start
was 2 uur vanaf het Zandpad Middel
harnis.. De gasten werden begeleid door
colonneleden, welfare vrijwilligsters en
bestuursleden.
Tevens waren er 31 vrijwillige chauf
feurs, die de rit mogelijk maakten.
De rit voerde over Hellegatsplein via
Steenbergen over Tholen weer terug. In
Steenbergen werd koffie gedronken in
Rest. v. Tilburg. Ongeveer half zeven
werden de gasten weer thuisgebracht.
