IIAIIDEn niEUWS
30 jaar
geleden:
25 september tot 16 oktober 1944:
En dat smeert u
op uw
brood
ar
in
lOS
cv.
B.V. I
HERINNERING 4
18*6 blad
Vrijdag 18 oktober 1974
No. 4331
spara-
9 en
srepa-
[gebakken tomaten.
leter;
2 m.
(AU
i. lans
4 cm. j
m, I
74-324 I
lillllilii'i**
ir Oorlogsmuseum bewaart gedachtenis
aan zware strijd
•k Weersomstandiglieden en taai verzet
vertraagden de geallieerde opmars
naar de Rijn
PREDIKBEURTEN
moeze vraag- en antwoord-rubriek staat
■geheel ten dienste van de lezer die er
Itcsteloos gebruik yan kan maken. Uw
Isragen op velerlei gebied kunt u sturen
lian: Kedactie Eilanden-nleuws, postbus
n iVtiddelharnis, met jn de linkerboven
Iiioek „Vragen-rubriek" vermeld. De
,ragen worden door deskundigen bc-
lintwoord en rullen binnen enkele we
Iten na de inzending compleet met ant-
iwdord in deae rubriek worden yepub»
Mjeerd.
IHONDSDOLHEID EN SMID.
Is het waar, dat heel vroeger een
fsraid zichzelf aan het aambeeld vast-
smeedde om te voorkomen dat hij men
sen aanviel nadat hij door een dolle
hond was gebeten?
Antv^oord: Nee, dat kan niet waar
zijn, want technisch bezien kon een
srnicl zich onmogelijk zelf aan een
laambeeld vastsmeden. Daarvoor v/as -de
■massa van het aambeeld te groot. Voorts
■wordt bij hondsdolheid wel de hemd
Idol, maar de mens die gebeten was,
veiid na de incubatietijd niet razend,
tmaar dodelijk ziek. Het kan ook geen
loud volksverhaal (sage, sprookje, ver-
IteUing of dergelijke) zijn, want dan was
}iet langzamerhand wel vastgelegd in
leen der verzamelbundels. Het verhaal
ontbreekt dan ook in de typenkatalogus
van bijvoorbeeld Aarne-Thompson en
ISinninghe. Indien u een dergelijk ver
fhaal hebt horen vertellen, dan is het
Iwaarschijnlijk kort geleden door één
Dersoon verzonnen, maar niet aan de
fvo!ks3verlsveringen ontleend voor zo-
fver ons bekend. Het kan hoogstens
Ivoorkomen in een episch werk, bijvoor-
Ibeeld een hel'denroman. Het bevat ech-
Iter teveel onjuistheden om historisch
Ite kunnen zijn.
KALKAR IN 'T BUITENLAND.
Kunt u mij zeggen welk percentage
[ie Belgen en de Duitsers moeten bij
dragen aan de bouw van het Kalkar-
project?
Antwoord: Ook de Duitsers, Belgen
en Luxemburgers krijgen de S'/o te be
talen, n.l. via de daar'bestaande belas
tingen. Deze landen financieren hun
deel voor het Kalkar-project dus uit de
algemene middelen'. Dit is wel eerlijker
dan een bepaald percentage op een
min of meer willekeurig energiemiddel
te leggen. Mogelijkheden om jaarver-
sia-ijen en het door u gevraagde divi
dend te ontvangen, zien we niet. Als
dividend moet u de verwezenlijking
van een nieuw soort centrale zien, die
in de toekomst uw kindskinderert van
energie voorziet. Wat in de jaarversla
gen zou staan, zult u trouwens van tijd
tot tijd in de bladen kunnen lezen.
Daar het probleem niet bij iedereen
even gemalckelijk ligt, zal de pers zich
zeker volledig terzake informeren.
Ik kreeg in Italië tijdens de vakantie
I gebakken tomaten met gekruide inhoud,
IWat was dat en hoe maak ik het zelf
klaar?
Antwoord: Vermoedelijk at u de
„pomidoro al forno", een heerlijk pittig
gerecht. Neem tomaten van fors for
maat, snijd die doormidden en laat het
nat in eert schotel lopen. Hak basili
cum, knoflook en peterselie zo fijn mo
gelijk en roer dit met een flinke hoe
veelheid parmacaanse kaas door het to-
matenvocht. Vul met het stijve meng
sel de tomatenhelften en plaats die in
een vuurvaste schotel. Enige druppel
tjes olijfolie er over en dan bakken in
een matig warme oven. Voor het opdie
nen nog wat geraspte kaas er over
strooien.
ZWITSERSE HORLOGES.
♦v^J
AT KI ^^^i" '^an- ik de adressen krijgen' van
■jAAI 4 fabrikanten van werkelijk Zwitserse
horloges?
Antwoord: Bij de Zwitserse Kamer
van Koophandel, Koningsplein 11, Am-
L sterdam-C, telefoon 020 - 24.94.36. Let
er op, dat er buitenlandse fabrikanten
zijn met een postadres in Zwitserland,
die dus hun elders gemaakte horloges
ïiH Via Zwitserland verkopen als „echte
7iWitsers€ horloges".
EERSTE KAMER.
Waarom heeft Nederland eigenlijk een
Eerste Kamer?
Antwoord: Die is bij de Grondwet
van 1815 ingesteld als vertegenwoordi
ging van de aristocratie (vergelijk het
Engelse Hogerhuis). Tot 1848 werden
de leden door de koning voor het le
ven benoemd, zoals de rechters, en wel
uit hen die vanwege hun geboorte, ge
goedheid of diensten aan de staat be
wezen tot de aanzienlijksten van het
land behoorden. Na de grondwetswijzi
ging van 1848 werd de Eerste Kamer
door de Provinciale Staten verkozen.
Eerst kwamen itsluitend in aanmerking
degenen die het hoogst werden aange
slagen in de directe belastingen, na
1887 konden zij die hoge ambten had
den vervuld worden gekozen. Pas na
1317 werden aan het lidmaatschap geen
eisen meer gesteld. De Eerste Kamer
mist het recht van amendement en mag
dus niets aan wetsvoorstellen verande-
den zoals de Tweede Kamer het wel
kan doen. Daarom heeft de Eerste Ka
mer feitelijk alleen een corrigerende
taak, de leden kunnen door de Twee
de Kamer aangenomen voorstellen als
nog verwerpert. Dit gebeurt b.v. wan
neer de politieke verhoudingen in de
E.K. door de getrapte verkiezingen ge
heel anders liggen dan die na de di
recte verkiezingen m de Tweede Ka
mer, of wanneer de leden van de Twee
de Kamer juridisch of strikt staatsrech-
terlijk bezien een bepaald onderdeel
van een wetsvoorstel niet hadden mogen
aanvaarden in die vorm.
TWEE DATA.
In can geheel oud geschrift las Ik ver
schillende malen een dubbele datum
aanduiding, b.v. 7/17 rnei 1660. Wat
v/ordt er nu bedoeld?
Antwoord: Beiide data worden be
doeld. Het was namelijk in. 1660 de
overgangstijd van kalenders volgens de
oude tijdrekening naar de Gregoriaan
se kalender, ofwel de Nieuwe Stijl. De
moeste Nederlandse gewesten schakel
den over met de kerstdagen van 1582
en lieten op 21 december 1 januari 1583
volgen. Groningen, Friesland, Overijs
sel, Gelderland en Utrecht volgden in
of omstreeks 1700. Om geen verwarring
te krijgen over de werkelijk bedoelde
datum schreef men' O.S. (oude stijl) of
N.S. (nieuwe stijl) bij de datum, of ge
bruikte beide data met een de'Slstreep
er tussen.
VARENDE JONGEREN.
Er zijn veel jeugdorganisaties, maar
wie doet er eens wat voor werkende
jongeren aan boord van de binnensche
pen?
Antwoord: Klop eens aan bij of schrijf
naar een der volgende adressen: Al
gemene Maatschappij voor Varcniden,
Keizersgracht 100 b, Amsterdam-C, tel.
020 - 63821; Schippersjeugdwerk van de
Ned. Herv. Kerk en de Geref. Kerken,
postbus 114, Driebergen, tel. 03438 -
6341; Katholiek Sociaal Cultureel Cen
trum voor Rijn- en Binnenvaart, Mau-
ritsweg 50, Rotterdam, tel. 010-130030.
KWEEKKASJE.
Vv^at heb ik nodig aan apparatuur
voor verwarming, verlichting, luchten,
schermen en vochtgehalte in een hob-
byliastje met inhoud van ongeveer een
derde kubieke meter voor het kweken
van zaden en plantjes?
Antwoord: Voor zo'n klein kastje kunt
u volstaan met een bakje water, dat
u steeds gevuld moet houden, een mi
nimum- maximuthermometer om de
temperatuur te regelen, een eenvoudige
verlichting door een gewone gloeilamp
buiten het kastje (deugdelijk laten aar
den!) die gelijk als warmtebron kan
fungeren. Schermen is mogelijk door
middel van dof plastic of een andere
gordijnstof, die dan wel op behoorlijke
afstand van de gloeilamp moet blijven.
CALATHEA IN DE WINTER.
Moet mij calathea makoyana 's win
ters in de warm.e kamer of juist heel
koel staan?
Antwoord: De calathea makoyana is
stark genoeg om het is een matig ver
warmde kamer uit te houden:. De tem
peratuur moet dan niet onder de 12 gr.
Celsius dalen. De plant moet beslist
veel licht hebben en in vochtige om
geving staan. Daarom veel sproeien of
in de verwarmde kamer op een omge
keerd schoteltje in een buitenpot met
water zeten, zodat de binnenpot juist
droog blijft. U kunt haar ook in een
grote plantenbak met andere planten
plaatsen, maar dan geregeld met de
plantenspuit benevelen. Als het om de
plaats in de kamer gaat, dan is een:
oost- of westvenster te verkiezen boven
een raamkozijn op het zuiden, want te
gen- al te felle zon moet hij wel ge
schermd worden.
SINT ANNALAND
Uienveillng dinsdag 15 oktober
Uien middel, maat 40/op waatd, Klasse
2 N.L.: 16,32. Uienprijs per 100 kg in
guldens. Aanvoer: 14 ton.
Opbrengst koUekte. De in de Ned.
Herv. Kerk te St. Annaland gehouden
koUekte ten bate van de Bond van In
wendige Zending op Gereformeerde
Grondslag heeft 704,90 opgebracht.
Slag bij Overloon
Sinds 1940 bezit ons land vele monu
menten en gedenktekens, soms fraai
uitgevoerd, meestal eenvoudig van op
zet. Dit alles ter herinnering aan de oor
log 1940-1945. Monumenten voor geval
lenen zijn er in vrijwel elk dorp of stad
te vinden, want overal hebben mensen
het leven gegeven in de strijd tegen de
bezetter, die in 1940 ons land overviel.
Ere-kerkhoven herbergen de lichamen
van verzetsstrijders en soldaten die
stierven voor onze vrijheid. Plaquettes
bevatten de namen van de slachtoffers
in de concentratiekampen.
Nu 30 jaar later de tijd van her
denken weer in zicht komt: 5 mei 1945,
de dag van de bevrijding van West-Ne
derland, is voor volgend jaar reeds
tot nationale feestdag geproclameerd
is het goed stil te staan bij de tijd waar
in ons volk vocht tegen dictatuur en
tyrannie en vóór vrijheid en democratie.
Het is goed diegenen te herdenken,, die
daarvoor hun leven gaven, zowel Ne
derlanders als bondgenoten: Amerika
nen, Engelsen, Canadezen, Polen, Fran
senkortom, de soldaten van de ge
allieerde legers, die in 1944 en 1945 ons
land bevrijdden van de Nazi-terreur.
Er zijn in ons land plaatsen, waar, tij
dens de oorlog, erg zwaar is gevochten:
Grebbeberg bij Rhenen, Rotterdam,
Walcheren, Arnhem, om er maar een
paar te noemen. En dan is er nog een
klein plaatsje in het noordelijk gedeelte
van de Peel,w aar één van de langdu
rigste en zwaarste veldslagen van de 2e
Wereldoorlog plaats vond en waar, ter
gedachtenis daaraan, een uniek en stijl
vol museum is ingericht: Dat plaatsje
heet Overloon, gelegen tussen Nijmegen
en Venlo.
Tevergeefse aanval.
Nadat de opzet van de Britse maar
schalk Montgomery, om via de brug bij
Arnhem de Rijn over te trekken en zo
de Duitse laagvlakte binnen te vallen,
mislukt was, .moesten de geallieerden
hun plannen wel drastisch wijzigen.
Een nieuw plan werd gemaakt.
Ten eerste moest het bruggehoofd bij
Nijmegen worden veilig gesteld; daarna
zou van het gebied Nijmegen-Gennep
uit worden opgerukt door het „Reichs-
wald" naar de Rijn, om daarna, bij We-
sel, een bruggehoofd over deze rivier te
vormen.
Op 25 september 1944 liep het front
Oost-Brabant van Boxmeer via Deurne
en Weert naar Maaseink. De gehele Peel
was dus nog in Duitse handen en het
werd, in verband met bovengenoemde
plannen, van direct belang geacht dit
Duitse Bruggelioofd ten Westen van de
Maas op te ruimen. Op 26 september
werd hiermee begonnen. Hierbij bleek
al gauw dat wegens verschillende om
standigheden dit karwei veel moeilijker
zou zijn dan werd verwacht. Allereerst
zat het weer tegen. Door de zware re
genval was het terrein zeer drassig ge
worden hetgeen de 'voortgang van ge
motoriseerde colonnes zeer bemoeilijkte.
Maar ook de tegenstander was sterker
dan was verwacht.
De Duitsers hadden in de Peel een
groot aantal tanks, waaronder het be
ruchte „Panther"-type, bijeen gebracht.
Geharde, fanatieke eenheden parachu
tisten, SS-ers en leden van de „Hitler-
Jugend" waren aan de troepenmacht
toegevoegd.
De geallieerden hadden ook hun
troepen versterkt. De 7e Amerikaanse
pantserdivisie, onder leiding van gene-
raal-majoor Lindsay McD. Sylvester
werd uit Noord-Frankrijk gehaald om
het Britse 8e legerkorps, dat onder com
mando stond van generaal Sir Richard
O'Connor, te helpen. De toegevoegde
Amerikaanse divisie werd ook wel
„Ghost Division" spook-divisie ge
noemd, omdat dit legeronderdeel dan
hier en dan daar werd ingezet, overal
waar versterking nodig was.
In de nacht van 25 op 26 september
1944, precies om 12 uur, begon een En
gelse artillerie-beschieting op de Duitse
stellingen in de Noordelijke sector van
het bruggehoofd. Aan het bestoken van
de vijandelijke posities nam ook de ge
allieerde luchtmacht deel.
Pas op 30 september ging de Ameri
kaanse „Ghost-divislon" tot de aanval
over, ondermeer van het gebied Oploo-
De Rips uit, recht op het dorp Overloon
af. De bevolking van laatst genoemd
dorp was inmiddels op bevel van de
Duitsers geëvacueerd.
De strijd golfde dagenlang heen en
weer. De Amerikanen konden bij de
eerste aanval Overloon zelf niet nemen,
maar bezetten Vortum wél, een dorpje
ten Noorden van van Overloon. Bij twee
andere dorpen: Mullem en Vierlings-
beek liep de aanval vast. Later werd
Overloon voor een korte tijd gedeelte
lijk bezet, maar de Duitsers joegen de
Amerikanen er weer uit.
Op 8 oktober werd, wegens zware
verliezen, de Amerikaanse tankdivisie
weer uit de strijd genomen. Veel succes
was er niet geboekt.
Eindelijk gelukt.
Op 12 oktober gingen de Engelsen er
weer tegen aan. De 3e divisie van het 8e
korps, onder commando van generaal
Whistier, beschoot Overloon opnieuw
met artillerie, anderhalf uur lang. Er
vielen ongeveer 100.000 granaten op het
dorp, dat volledig werd verwoest. Daar
na rukten tanks en infanterie in 3 aan
valsrichtingen op. Eén groep weer recht
op Overloon af, één groep ten Westen
en één groep ten Oosten om het dorp
heen. Maar de fanatieke Duitse para
chutisten verdedigden zich hardnekkig
in de puinhopen van Overloon en in de
bossen rondom het dorp. Duitse scherp
schutters hadden zich in de bomen la
ten vastbinden om óók nog, nadat ze ge
wond waren geraakt, van hun hoge
schuilplaats uit op de aanvaller te kun
nen schieten. Wat de munitie op, dan
Mogen wij onze abonnees, die nog abonnementsgeld over 1974 te
betalen hebben, verzoeken dit spoedig aan ons over te maken.
Het abonnementsgeld bedraagt 5,85 per kwartaal, per halfjaar
11,70 of voor hen die nog voor het gehele jaar abonnementsgeld
te betalen hebben 23,40.
Het kan overgemaakt worden op giro: 16.79.30 of per bank: Coöp.
Rabo-banli, Langeweg 54, Middelhamis.
Hartelijk dank voor uw medewerking.
ADMINISTRATIE.
werd de bajonet of de scherpgeslepen
pionierschop gebruikt. Uitgestrekte mij-
nen-velden vertraagden ook nog het op
rukken. Tegen het vallen van de avond
van de 14e oktober waren de Engelsen
meester in het centrum van Overloon.
In de verwoeste kerk en op het kerkhof
hield nog een fanatieke groep SS-ers
stand. Mannen van het „Royal War
wickshire Regiment" rekenden echter
met de laatste verdedigers af. Overloon
was bevrijd, maar daarmee was de strijd
nog niet afgelopen, en de regen óók
niet. „Elk stukje bouwland", zo zei la
ter een Engelse soldaat, „is een door
dijken omringd meer". De wegen waren
ongeschikt geworden voor zware voer
tuigen. En het was al 17 oktober toen
Britse tanks over twee in de nacht ge
slagen bruggen de door de regen sterk
gezwollen Loobeek, ten Oosten van
Overloon konden oversteken, om naar
Venray op te rukken. De Duitsers on
dernamen nog een wanhopige tegen
aanval die door het Engelse Norfolk-
Bataljon maar nét kon worden opge
vangen. Ook het oversteken van de Mo
lenbeek ging met grote verliezen ge
paard. De Engelsen noemden dit rivier
tje veelzeggend de „Bloedbeek".
Op 18 oktober werd Venray bevrijd.
De slag bij Overloon was wel ten einde,
maar het duurde nog tot 3 december
voordat het Duitse bruggehoofd ten
Westen van de Maas, werd opgeruimd
en het laatste steunpunt, Blerik, werd
genomen.
Venlo, aan de andere kant van de
Maas, zou pas op 1 maart van het vol
gende jaar worden verlost van de Duit
sers. De Rijn bij Wesel werd pas op 10
maart 1945 bereikt
Museum Iaat de oorlog zien.
In mei 1946 werd bij Overloon het
oorlogsmuseum officieel geopend. Het
was eigenlijk een verzameling van voer
tuigen en wapens, die zo voor het grijpen
lagen. Stille getuigen van een mensen en
materiaal verslindende strijd. In de loop
der jaren werd het museum uitgebreid
en kreeg het een meer algemeen karak
ter. Verschillende aspecten van de oor
log komen nu in het museum tot uiting:
In een groot documentatie-gebouw zijn
verschillende onderwerpen van de oor
log en de voorgeschiedenis ten toon ge
steld, zoals: Opkomst van het Nationaal
-Socialisme; mobilisatie; de meidagen
van 1940; de NSB; Nederland overzee;
jodenvervolging; de hongerwinter
enz. Buiten staan de tanks, kanonnen
en andere grotere oorlogsattributen op
gesteld. .Zelfs zeemijnen, duikboten en
raketwapens.
Een bezoek aan het oorlogs- en ver
zetsmuseum te Overloon is de moeite
waard, vooral als men het onderschrift
van een eenvoudig opgericht kruis, aan
de ingang van het museum, op zich laat
inwerken: „Sta een ogenblik stil, be
zoeker, en bedenk dat de grond waarop
gij nu vertoeft eens één van de felst om
streden sectoren was van het slagveld
Overloon. Bitter is hier gevochten in
man-tegen-mangevechten. Vele jonge
levens, aan de slagvelden van Nettuno
en Normandië ontkomen, vonden onder
deze bomen hun einde".
Ook het museum van Overloon stelt
zich ten dienste om de mensen te door
dringen van de waanzin van de oorlog
Ien om zo te proberen deze oorlog uit de
wereld te krijgen.
OOSTERLAND
GESLAAGDE JEUGDDIENST IN
DE NED. HERV. KERK
Schone klanken klonken zondagavond
in het eeuwenoude kerkgebouw van de
Herv. Gem. alhier toen in de jeugd
dienst, die geleid werd door Ds. J. de
Olde uit Rotterdam, het bekende Rot
terdams Jongenskoor, onder leiding van
dirigent Freek Velders medewerking
verleende. De kerk was stampvol, en
gemeente en koor zongen eerst lied 328
1, 2 en 3. Na votum en zegengroet zong
het jongenskoor: O, Bone Jesu (O, barm
hartige Jezus) waarna de Schriftlezing
volgde door Jannie Boogert, die las Gen,
28 10-22, en door Jaap van 't Hoff die
las Marcus 10 35-45. De tekst van de
prediking was Gen. 28 20-22: „De be
lofte van Jacob aan God". Nadat koor en
gemeente hadden gezongen lied 255 1,
2, 3 en 4, het bekende: „Ere zij aan God
de Vader" volgde de predikatie van Ds.
de Olde met als thema: JE MOET
MAAR DURVEN". Spr. ontvouwde de
geschiedenis van aartsvader Jacob hoe
hij God een gelofte deed na het ontwa
ken te Beth-El, waar hij had overnacht
op zijn tocht van Ber-séba naar Harah,
en in een droom een ladder zag van de
aarde naar de hemel en waar de Here
de God zijner vaderen. Zich aan hem
openbaarde. God was bij Jacob wat op
de achtergrond geraakt, hij had zoveel
meegemaakt. Je moet echter maar dur
ven: „aldus de predikant" om je dan zo
aan de afgoden over te geven". Doch
toen God Jacob te machtig werd, en
hem beloofde dat Hij hem zou behoe
den overal waar hij heenging, nam
Jacob de steen die hem tot een hoofd
peluw had gediend en zette deze tot
een opgericht tegen en goot er daarna
olie bovenop. „Wonderlijk" aldus spr.
„dat God Zich nog aan zo'n bedrieger of
„hielelichter" zoals Jacob was, liet ge
legen leggen". We zien hierin Gods lief
de in Christus Jezus Zijn Zoon. De pre
dikant wekte de jeugd op en ook de
ouderen om zich over te geven aan dien
Heiland. „Je moet maar durven om op
zo'n groot heil geen acht te geven" was
het slotwoord van de prediking, die de
jeugd aanraadde: „Durf te denken dat
het met die Heiland altijd goed komt".
Het jongenskoor zong vervolgens: „Ve-
ni Sancte Spiritus, (Kom Heil'ge Geest),
Hierop volgde de Geloofsbelijdenis en
werd er door enige jongedames gecol
lecteerd. Door de gemeente werd nog
gezongen lied 444 1 gevolgd door
dankgebed, waarbij het Koor het „Onze
In het Zeeuws Landbouwblad lazen
wij een artikel (ingezonden), dat we in-
terassant genoeg vinden om het in ons
blad over te nemen:
Hart- en vaatziekten zijn momenteel
volksvijand nummer één. Ze veroorza
ken niet minder dan 30''/o van het totaal
aantal sterfgevallen. In verband met de
ze ziekte zijn de laatste tijd de dierlij
ke vetten en met name de roomboter
in een wat kwade reuk komen te staan.
Het is vrij eenvoudig aan te tonen
dat dit ten onrechte is gebeurd:
1. Rond 1900 lag het percentage sterf
gevallen dioor hart- en vaatziekten op
S'lo. „Toch werd er", en ik citeer de
heer Van Heusden in het Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde, „in het
algemeen in alle lagen van de bevol-
Idng massief gegeten. Boter werd rij
kelijk op het brood gesmeerd, er was
veel volvette boerenkaas, ham en een
ongelimiteerd aantal eieren. Soepen wa
ren niet wraterig uit pakjes, maar wer
den van mergpijpen of vleespoelet, al
tijd met veel gehaktballen. De porties
vlees waren rijkelijk en vaak vet, de
jus eveneens en als men: een trage eter
was, stolde deze op het bord. Het toetje
bestond vaak uit idroge gekookte rijst
met gesmolten boter (als lava in een
vulkaan) en veel suiker. Of uit haver
mout met dito toevoeging. Er werd, ook
door volwassenen, bij de broodmaaltijd
flink veel melk gedronken. De zoge
naamde „mindere man" at veel spek
met spekvet. Wanneer menigeen room-
boter kon betalen, werd reuzel ge
mengd met stroop op dikke boterham
men gesmeerd".
Men kan in het algemeen: wel zeggen:
de mensen verzadigden zich in ruime
mate aan verzadigde vetten. Dit alles
moet toch wel als een nachtmerrie klin
ken in de oren van de wanhopig trim
mende becelsmeerder. Margaraine was
in 1900 nog amper op de markt. Van
1900 tot nu daalde de roomboterkon-
sumptie zeer sterk, nam de margarine-
konsumptie zeer sterk toe en de hart-
dood steeg van 3 tot 30''/o.
2. In Nederland bedraagt de room-
hoterkonsumptie minder dan 3 kilo per
hoofd van de bevvlking per jaar, in
Amerika nog minder. Onder de geïn
dustrialiseerde landen staan deze twee
wat dat betreft op eenzame diepte en
ze kampen beide met zeer hoge per
centages hartdood. In Nieuw-Zeeland
ligt de boterkonsumptie op 18 kilo en
het aantal hartinfarkten is er het laag
ste van de geindustrialiseerde wereld!
3. Cholesterol komt voor in dierlijke
vetten. Het is een onmisbare bouwsteen
in de cel- en vaatwanden van alle dier
lijke organismen. In de plantenwereld
komt het niet voor en dus ook niet in
plantaardige vetten. Als we er te wei
nig van binnen krijgen, maakt het li
chaam het zelf. Als ons cholesterolge-
'halte tot nul zou dalen, zouden we tot
een drabbig hoopje in. elkaar zakken'.
Bepaalde margarineproducenten heb
ben zich in vakkringen nogal belache
lijk gemaakt door uitgerekend tegen
cholesterol te gaan ageren. De betref
fende sterreklamespot U weet wel,
dat duiveltje dat een bloedvat dicht-
metselt met cholesterol is dan ook
schielijk teruggetrokken.
4. Margarine is een chemisch pro
duct. De plantaardige oliën worden
met ether geëxtraheerd, ontslijmd, be
handeld met isada, bleekaarde, sterk
zuur, gehydrogeneerd met nikkelkata-
lisator en waterstofgas en' tenslotte
worden nog emulgeermiddelen, kleur
stoffen, aroma's, conserveermiddelen,
antioxdantia en bactericiden toege
voegd. En dat smeert U op uw brood!
Gevaarlijk is dit smeersel waarschijn
lijk niet, maar ook niet lekker en ze
ker niet natuurlijk. Hoe natuurlijk
roomboter is, weet ieder boer U te
vertellen.
In een tijd dat we er ons toenemend
van bewust worden dat we eigenlijk
wat meer 'naar de natuur zouden terug
moeten' en men zou verwachten dat de
konsumptie van natuurprodukten als
melk en roomboter, waar wettelijk geen
chemikalie aan te pas mag komen,
sprongen zou toenemen, is het verba
zingwekkend te konstateren dat het
geleuter over meervoudig onverzadigde
vetzuren kennelijk in staat is die zui-
velprodukten een ongezondheidsaspekt
op te idringen. Een simpele reklame op
de TV, mits iedere dag herhaald, ver
mag dat kennelijk. Geeh van ons zal
toegeven gevoelig te zijn voor rekla
me, maar ondertussen loopt een groot
deel van de artsen en diëtisiten braaf
mee aan het meervoudige onverzadig
bare handje van de margarine-indus
trie. Het wordt echter hoe langer hoe
duidelijker dat hart- en vaatziekten
niet ontstaan door bepaalde voedings
middelen en dat ze zeker niet door an
dere voorkómen kunnen worden. Een
Engelse regeringskommissie heeft zich
kortgeleden' in haar advies in deze zin
uitgelaten na zeer veel feitenmateriaal
te hebben bestudeerd. Hoogstens, zegt
deze kommissie, kan de hoeveelheid
vet van invlofed zijn.
Eet U gerust itw kuipje kunstsmeer
boter kunnen we per slot van reke
ning niet betalen zonder echter de
illusie te hebben dat dit U zou vrijwaren
van hart- en vaatziekten. Ik wens V
smakelijk eten!
Veghel.
Dr. P. TEPPEMA.
Vader" ten gehore bracht. De slotzang
was lied 432 2 en 3, gevolgd door de
zegen. Tot slot zong het koor als toe
gift nog een lied. De organist van het
jongenskoor, Theo Kloeg, begeleidde de
koorzang op het kerkorgel en Rianda
Dalebout de gemeentezang. Het was
werkelijk een zeer geslaagde en wij
dingsvolle jeugddienst in de Herv. Kerk.
AAGTEKERKE
In memoriam dhr. J. Boogaard.
Maandagavond overleed in het zie
kenhuis te Middelburg na een betrekke
lijk korte ernstige ziekte dhr. Jan Boo
gaard.
Dhr. Boogaard was reeds 40 jaar in
dienst der gemeente te Aagtekerke, la
ter Mariekerke, als ambtenaar ter se
cretarie waaraan hij nog steeds 1 dag
per week verbonden was, welke taak
hij met nauwgezetheid vervulde en die
in het voorjaar bij zijn 40 jarig jubi
leum met de onderscheiding in Zilver
bekroond werd.
Ook op het maatschappelijk gebied
heeft hij een grote plaats ingenomen.
Als diaken der Ger. Gem. heeft hij de
taak vervuld van penningmeester van
de kerk, waaraan ook wegens de kerk-
bouv/, veel werk verbonden was, en hij
de taak als vertrouwensman met het
meeste respect heeft vervuld.
Ook als lid van de zendingscommissie,
bestuurlid der mannenvereniging en
bibliothecaris van het leesgezelschap en
andere functies in commissies en orga
nisaties die dhr. Boogaard met behoud
van zijn principe kon vervullen deed
hij met volle overgave, waardoor hij
voor de gemeenschap zowel op kerkelijk
als op gemeenschappelijk gebied ver
richtte hoge achting genoot en zal hij
zowel in zijn gezin als in de de gemeen
te een ledige plaats nalaten en in de
herinnering blijven.
SINT ANNALAND
Wonder der natuur. Tijdens de oogst-
werkzaamheden op het land van me
vrouw Groenewege-Blok onder Sint-
Annaland werd een aardappel aange
troffen met het respectabele gewicht
van 1 kilogram en een ui van zes en
een half ons.
Jaarlijkse oogstkollekte. De jaarlijkse
oogstkoUekte in de Ned. Herv. Kerk te
St. Annaland zal D.V. gehouden wor
den in de beide diensten op zondag 20
oktober a.s.
ZONDAG 20 OKTOBER
SINT ANNALAND Herv. Kerk 10 en
6 uur ds. J. Codée (Oogstkollekte)
Ger. Gem. 9.30, 2 en 6 uur lezen
Ger. Gem. in Ned. 9.45, 2.15 en 6.15
uur lezen.
OOSTERLAND Herv. Kerk 10 uur
ds. M. C. van der Meer, 6 uur ds. B.
Duij sterhof te Yerseke Geref. Kerk
Gezamelijke diensten met N'kerk in
de kerk aldaar Ger. Gem. 10, 2.30
en 6.30 uur ds. W. Hage Oud Ger.
Gem. 9.30, 2 en 6 uur ds. A. van der
Meer.
OOLTGENSPLAAT
Vergadering N.C.V.B. Maandag 21
oktober nam. 8 uur vergadert de afde
ling „Ooltgensplaat" van de Ned. Chris
ten Vrouwenbond in de bovenzaal van
Café H. Wielaard, Nieuwstraat 11. De
heer Van Oosterom zal een lezing hou
den over Epilepsie, toegelicht met dia's.
Dhr. Van Oosterom is verbonden aan
de Stichting „Meer en Bosch" te Heem
stede, de eerste inrichting die zich met
de bestrijding en herstel van Epilepsie
heeft bezig gehouden. De lezing is ze
ker uw belangstelling waard.
OOSTFLAKKEE
Wie weet een naam voor het
Verzorgingstehuis?
Zoals bekend wordt er te Oude Tonge
een nieuw Verzorgingstehuis gebouwd,
dat in de loop van 1975 gereed zal ko
men. Voor dit tehuis, dat 107 bedden zal
omvatten zoekt het bestuur van de
stichting een NAAM.
Daartoe nodigt zij de bevolking uit
om met suggesties te komen. Voor de
meest originele naam wordt een prijs
beschikbaar gesteld. Zie voor verdere
aanwijzingen de advertentie in dit num
mer.
