malstad Westkapelle
=l|jgjM5^
j
Zeeuwse wandelingen
MODiSCHE KLEDING
wiiiterkoliekties
s
Bijdrageregeling voor de omschakeling op
rund¥ieesproduktie in werking getreden
he
ar!l
Het landbouwonder
wijs in 1972-73
Middelharnis
Jan
Vrijdag 5 oktober 1973
No. 4227
niet I
N.V.
ïrs
lm lsriiiïsiiii®gie
PSaatseïijk nieuws
in vele variaties vindt U naast klas.sieke kleding
in onze zeer sfrote
I ¥©ri©ofd
I fsitenneïskf satal
blad
-eer
|c -
59
[van de
|uteuils,
klokje,
lenz.
Ie uiterst!
|welijks
3ron en
l/an
lO km/uur
Ires
Imati'sch
orteur.
1.60 m,
01879-
op de
en af-
&e Gou-
l, kad.
Ire.
Jdereede
(gaarden
11.973.
vcor re-
Ie, Voor-
VOOT-
hs) 1607
fvcnals Domburg kreeg ook Westka-
750 jaar geleden stadsrechten
iojji) Het werd een smalstad, kreeg
tene zitting in de Staten van Zee-
.,(1 Evenmin als bij Domburg horen
fiier van muren met poorten en
K'hten er omheen. Iedereen noemt
'd een dorp.
[\;en neemt algemeen aan dat de
l'ni niets te maken heeft met een ka-
ri'inaar in verband staat met het
Ld kaap. Wel opmerkelijk dat de be-
feing van Zeeland bij wijze van af-
iorting altijd spreekt over Wcstkappel,
f,"(Ie klemtoon op de middelste let-
W''''- De d«k.
ivie lieelt nooit van de Westkappelse
jii; gehoord, ook buiten Zeeland?
;:rine kinderen van 10 jaar, die op
tiioiil voor het eerst de aardrijkskunde
;i. Nederland leren, kunnen er over
leepraten. IVIet de Hondsbosse zeewe-
ijio vormt deze dijk het tweetal breu-
•fii'in de duinenrij langs de kust. En
tv/3c zijn nodit; ter boscnerming
lan het achterland. Vooral de dijk van
.eqtkapellc ligt op een gevaarlijk punt.
Ie l-.ustlijn van Walcheren buigt zich
Ijer om en op deze Westkaap is het
iidc .stadje ontstaan.
Honderden jaren geloden lag hier een
alle duinenrij, waarachter de huizen
feilig verscholen lagen. Men meent dat
ichVóór deze duinen in de Schelde-
lOïid tiet eilandje Schoneveld bevond,
51 veilige barricade tegen de woeste
ilven. Een kreek voerde landinwaarts
'n diende als haventje voor de schepen,
ioor deze rustige ligging was Westka-
■!!c een bekende handels- en visscrs-
iliiats. Het dreef handel met Engeland
in de Oostzeelanden, met Bordeaux en
iitüp die wijn leverden. Ook de vis-
angst, vooral op haring, was belang-
jk, in 13G9 kwamen zelfs viskooplie-
len' uit Antwerpen verse en gezouten
ii kopen op de markt te Westkapelle.
'oen later de haven minder bruikbaar
'erd, lag de vissersvloot in Vlissingen.
„Ik hadde in ouden tijd
een rijke visserij,
Mijn zeerecht was vermaard
bij alle handelssteden,
Eii schoon door 't zeegegolf
ik gans vervallen zij.
Mijn dijk maakt mij
vermaard nog lieden".
J Dat „zeegegolf" heeft het eilandje
looi' de kust vernietigd, knabbelde aan
ie duinen en veroorzaakte de onder-
ian? van het oude Westkappelle, dat
Ju in zee ligt.
Datirom werd er achter de steeds
llinkende duinen een inlaagdijk aange-
Iratht, zoals de oitde kroniekschrijver
let uitdrukt; „Overmits dat die dunen
jeer verminderden en wechsuerden, be-
Ifccerden die goede lieden van West-
lappel aldaer te hebben een cleen
pijcskijn".
Latei werden deze duinen geëgali-
leerd, de ruimte tussen duinen en dijk
prd gevuld (men noemt dat „overha
len" van de duinen) en zo is ontstaan
Ie tegenwoordige zeedijk.
1 In 1540 was Karel V hier om de dijk-
fcerken te bezichtigen. Hij was vermoe-
ïdijk zo voldaan over de prestaties, dat
lij aan iedere dijkwerker 3 dubbele du-
laten als drinkgeld gaf (dat is 12,in
lic tijd een aardig sommetje). Ook Na-
lolcon is hier geweest,
j Verschrikkelijk kunnen de golven
pier te keer gaan bij een noordwester-
|torm. De toeristen, die 's zomers vanaf
p dijk hun blik laten gaan over het
ptis,' voortkabbelende water, zitten
pan rustig thuis. Dan is de dijk verlaten
foor belangstellende vakantiegangers,
«aar bevolkt door de belanghebbende
pewoners; de dijkwerkers.
Immers, de dijk is hun dijk. Zij moe
ien de dijk versterlcen, herstellen, be
waren. Altijd wordt hier gewerkt: los-
leslagen stenen moeten weer op hun
flaats gebracht, uitgeschuurde palen
^geslagenw orden, alleen een echte
pijkwcrker weet wat er te doen is.
Het volk.
Een eigenaardig slag volk, de mensen
pit Westkapelle. IVIeestal stoere grote
TOnnen met vaste wil en onbuigzaam
pralaer, gevormd en gestaald door de
[ooit eindigende strijd tegen het water.
F zijn ook enigszins anders gekleed
"an de eigenlijke Walcherse boer, met
pun klc'ne petje schuin-achteruit op
pei hoofd. Misschien zijn ze een tikje
langzamer meegegaan met het afleggen
J'an de Zeeuwse dracht, maar groepjes
longens en meisjes zoals ik ze vóór de
porlog op de dijk fotografeerde, bestaan
P nu niet meer.
Naast donkere typen treffen we er
pc met blauwe ogen en blond haar
pn. Afstammelingen van de oude
r op h«* Il
en e»^
adminif; |l
jijksestr. |i
Een Westkappelaar
(door Ch. Toorop)
Friezen? Best mogelijk, want zoals u
■wreet was deze streek reeds in de eerste
eeuwen van onze jaartelling bewoond.
Anderen menen dat de Westkappe-
laars afstammelingen zijn van de
Noormannen, die lange tijd over Wal
cheren hebben geheerst (ik las onlangs
nog dat er een voetbalvereniging „de
Noormannen" is). Hoe het ook zij, de
sciiilder Toorop vond de verweerde
hoekige dijkwerl^erskoppen merkwaar
dig genoeg om ze als model te kiezen
bij het tekenen van zijn Apostelfiguren,
toen liij zijn vakantie werkend door
bracht in het nabijgelegen Domburg.
Ook hun taal verschilt een ietsje van
liet gewone Walcherse dialect. Een
enigszins afgesloten groep vormend is
het geen wonder, dat ze geen vreemde
inmenging dulden, bij hun werk niet en
ook niet in hun familieleven. Vóór de
oorlog was dat veel erger dan nu.
Gewoonlijk trouwden ze onder el
kaar, met als gevolg telkens dezelfde
namen, waarvan Minderhoud wel het
meest voorkomt. Ik meen dat bijna een
kwart van de bevolking zo heet. Ook de
namen Gabriëlse, Huibregtse, Roelse en
Verstraate komen vaak voor. Een
vreemde zou er geen wijs uit kunnen
worden. Maar de „inboorlingen" weten
door allerlei bijnamen en toevoegsels
hun kornuiten wel te onderscheiden.
Veroorzaakt dat geen verzwakking
van het ras? Geen sprake van, er zijn
hier niet meer zwakzinnigen en t.b.c-
lijders dan op andere dorpen. Zie ze
maar aan, de pezige kerels en de struise
vrouwen, en durf dan maar eens bewe
ren, dat dit een bloedeloos gedegene
reerd volk is!
De Westkappelaars staan er om be
kend ze nogal graag te lusten! Begrijpt
u men iet verkeerd, het zijn geen dronk
aards, verre van dat. Maar bij zekere
gelegenheden zoals gaaischieten of
ringrijden, bij een nationaal of huwe
lijksfeest kunnen ze niet altijd maat
houden. Dan zijn de anders zo gulle,
goedhartige kerels wel eens te gauw ge
neigd om ruzie te maken en te vechten.
Met hun kameraden met wie ze anders
zo eensgezind kunnen omgaan. Be
schouw het als een ongelukje bij overi
gens trouwe vrienschap.
Want trouw aan elkaar zijn ze, een
mak'ker verklikken of verraden zullen
ze nooit. In de Franse tijd zijn er wel
eens een paar soldaten spoorloos ver
dwenen, maar de dader is nooit gevon
den. Ik weet niet of er ook Duitsers
„vermist" zijn, maar in het verzet van
de laatste oorlogsjaren waren ze eens
gezind en betrouwbaar tegenover el-
iïander.
Geen inmenging van vreemden dul
den ze ook in hun werk op de dijk.
Vroeger was er een soort dijkwerkers-
gilde, maar niemand werd daarin toege
laten of hij moest behoren tot het oude
geslacht der dijkwerkers.
Wanneer vroeger de storm hun dijk
bedreigde, ging de omroeper door het
dorp.
Nood! Nood!
Grote nood!
Klein en groot,
Arm en rijk,
Al naar de dijk!
Dan bakten de vrouwen koeken, want
schade aan de dijk betekende werk voor
hun mannen.
Was er weinig aan de dijk te doen,
dan heerste er werkloosheid en armoe
de. Sociale voorzieningen waren er
vroeger niet, dan gingen de mannen
het eiland door om te bedelen. Een zie
lig gezicht, flinke mannen als bedelaars.
Maar het was niet uit luiheid dat ze het
deden, ze werkten veel liever, maar
door de nood gedwongen.
Middelburg.
L. van Wallenburg
Westkappelse jongens op de dijk. 40 jaar geleden)
ïn het artikel over de wijn in ons
dinsdagnummer hebben we het onder
deel „wijnterminilogie" i.v.m. de be
schikbare plaatsruimte weg moeten la
ten. Omdat het zeker wetenswaard is
volgt het hier alsnog:
In de wijnwereld komt men veel ter
men tegen, die niet altijd direkt „thuis-
gebracht" kunnen worden. We zullen
daarom nog even overstappen op de
wijnterminologie.
„Neus hebben"
bouquet, geur hebben
„Een volle neus"
veel bouquet
„Een kleine neus"
v.einig bouquet
„Sec"'
droog. Wanneer men over wijn
spreelct, heeft men het nooit over
zuur, maar over Sec. Dit is droge
vjijn, alle suiker is dan vergist.
„Demi Sec"
lialf droog, dus een iets zoete wijn.
„See, moelleux, demi sec,
liqneroeux, doux".
dit zijn uitdrukkingen voor wijnen,
beginnend bij droog en eindigend bij
zoet.
„Wijn, die onevenwichtig of uit
zijn balans is".
Wijn, die teveel of te weinig aan be
paalde stoffen heeft.
„harmonisch, rond en glad"
Drie woorden, die dezelfde betekenis
hebben, namelijk Evenwichtig. De
wijn heeft zich goed ontwikkeld.
„Vuurschoon"
helder. Deze term komt vaak ter
sprake bij witte wijn, daar deze wijn
aanvankelijk bij temperatuurver
schillen, het op de tocht staan, na-
gisting, of bij verstoring van het
chemisch evenwicht, de neiging
heeft dof, blind of troebel te worden.
„Kurk hebben"
'D^ wijn heeft een kurksmaak, waar
van de oorzaak bij de slechte kurk
ligt. Het kan soms verholpen worden
door te zwavelen (een brandende
lucifer in de hals van de fles houden
tot de lucifer is opgebrand. Vervol
gen.'; de lucifer uit de flessenhals ha
len, de flessenhals met een doekje
schoonmaken en een scheutje wijn
wegschenken).
„Volle wijn"
„Wijn met body"
„Wijn met corps"
„gecorseerde wijn"
Allemaal woorden voor een zware
wijn. Een zware wijn is een wijn met
een hoog extract gehalte (de samen
hang der vaste stoffen, o.a. suikers,
glycerine, looizuur). Een zware wijn
IS krachtiger en langer houdbaar.
„Lichte wijn"
W'ijn met een laag extract-gehalte,
liciit van smaak, elegant, soepel
drinkbaar, maar niet zo lang houd
baar als zware wijn.
„Harde wijn"
Wijn met een hoog tannine-gehalte.
De schillen en pitten van druiven
bevatten tannine (looizuur), wat men
in de grondgesteldheid van de drui-
venwijngaard vindt. Harde wijn is
stroef van smaak.
„Afdronk van wijn"
Hieronder verstaan we de smaak die
nadat men een slok wijn heeft ge
nomen in de mond blijft hangen.
De afdronk speelt een grote rol bij
het beoordelen van wijn. Men kan
hieruit immers konkluderen of de
wijn hard of stroef is, of dat men
met een lichte dan wel een volle wijn
te doen heeft. Bij een volle wijn
blijft de afdronk lang hangen, de
wijn heeft een staartje, zeggen we
dan.
„Op z'n top"
De wijn heeft het toppunt van kwa
liteit bereikt.
„Op z'n retour"
Dan is het met de maximale kwali
teit van de wijn gedaan. Bij rode
Bordeaux of Bourgogne breekt dit
stadium pas aan na 30 of 40 jaar.
„Passé"
Voorbij. Het is met de kwaliteit van
de wijn gebeurd.
„Depot"
Het bezinksel, dat de wijn tijdens de
ontwikkeling afscheidt, een groot
deel tijdens de gisting, de rest tij
dens de verdere ontwikkeling of fust;
bij kwaliteitswijnen vindt men de-
pótvorming ook „op fles", Depótvor-
ming duidt dus op een gezonde kon-
stitutie.
HERKINGEN
SÉeuige botsing. Woensdagmiddag
Irad een ernstige botsing plaats bij het
watergemaal „De drie polders" te Her-
Idngen.
De Gcbrs. Warnaer kwamen met hun
auto via de Grevelingenweg-Kaaidijk
in botsing met dhr. v. d. Valk uit Mid-
delharnis, komend uit de tegenoverge
stelde richting. Vermoedelijk door het
zonlicht verblind. Persoonlijke onge
lukken kwamen niet voor. De auto van
de Gebrs. Warnaer v/as totall-loss, de
andere licht beschadigd.
Verss aardbeien. Dhr. J. v. d. Och
tend, Adoptieplein, plukte een dezer
dagen nog een l^tilo prima aardbeien
van de koude grond.
Bij de scholen voor land- en tuinbouw-
onderwijs bedroeg het aantal leerlingen
in het schooljaar 1972/'73 in totaal 21750
en in het voorafgaande schooljaar bijna
22.000. Deze daling in het leerlingen
aantal werd veroorzaakt door de daling
bij het lager land- en tuinbouwonder-
wjjs (van 12950 naar 12687 leerlingen),
want bij de middelbare en hogere scho
len nam het aantal leerlingen juist iets
toe, n.l. met 132 en 30 leerlingen. Te
genover 20100 mannelijke leerlingen
staan slechts 1650 vrouwelijke leerlin
gen; bet aantal vrouwelijke leerlingen
was nu echter weer groter dan in het
jaar ervoor.
Uit gegevens over de hericomst van
de in 1972/'73 nieuw ingeschreven leer
lingen blijkt dat bij de lagere land
bouwscholen 66''/o van het glo komt en
7"/'o van het buitengewoon onderwijs. De
overigen komen van voortgezet onder
wijs. Bij het middelbaar onderwijs heeft
65"/o van de nieuwe mannelijke leerlin
gen reeds landbouwonderwijs gevolgd
en komt maar 35% van buiten het land
bouwonderwijs, hoofdzakelijk met een
diploma mavo. Bij het hoger landbouw
onderwijs komt 30% van de nieu^y in
geschreven leerlingen van de middelba
re land- of tuinbouwscliool en 70% van
ander onderwijs en dan hoofdzakelijk
met een diploma mavo-4, hbs of havo.
Van de in 1972 gediplomeerden van
lagere landbouwscliolen is 44% direct
aa.nsluitend verder gaan studeren bij
het middelbaar landbouwonderwijs.
Van de geslaagden van de middelbare
scholen ging weer 11% bij het hoger
landbouwonderwijs door.
Bovenstaande gegevens zijn ontleend
aan een publikatie van het Centraal
Bureau voor de Statistiek over het
landbouwonderwijs in 1972/'73 in de
serie publikaties over Ijet beroepsondei'-
wijs.
s INTu alvast nieuwe ideetjes opdoen
over gezellig wonen.
Kom de nieuwe
g najaar 1973 afhalen.
I INTERMEUBEL
J Meelstraat 31 - Zierikzee
1 Tel. (01110) 2946
OOLTGENSPLAAT
De uitslag van de verloting, gehou
den ten bate van de Ponyclub „De
Flaklieese Ruiters", waarvan de trek
king op 28 september plaats vond, is
als voigt:
Ie prijs: ponyveulen viel op lotnummer
1395 en ging naar Jan Mijs te
Achthuizen.
2e prijs: een fototoestel, lot no. 669 komt
in het bezit van J. v., d. Tol te
Nieuwe Tonge.
3e prijs: een mixer, lot 900 is voor Anja
de Bruin, Oude Tonge.
4e prijs: groot suikerpakket, no. 715
gaat naar L. Gebraad in de
Zuidzijde.
Ook de overige 50 prijzen zijn inmid
dels thuisbezorgd.
Het bestuur van de Stichting Ont-
wikkelings- en Saneringsfonds voor de
Landbouw heeft een bijdrageregeling
vastgesteld vor de omschakeling van
de melkveestapel op de rundvleespro-
duktie, de zgn. Omschakelingsregeling
1973. Met dit besluit heeft het bestuur
uitvoering gegeven aan de betreffen
de verordening van de Raad van de
Europese Gemeenschappen inzake de
invoering van een stelsel van premies
voor de omscliakeling van de melkvee
stapel op de rundvleesproduktie en de
ontwikkeling van de teelt van rund
vee bestemd voor de vleesproduktie.
De belangrijkste bepalingen van de
Omschakelingspremieregeling, die in
middels in werking is getreden, zijn de
navolgende:
Voortyaarden om voor een ■premie in
aanmerking te komen
De aanvrager dient
ten genoegen' van het bestuur aan
te tonen dat hij ten tijde van de
meitelling 1073 tenminste 11 melk
en kalf koeien hield;
zich bij overeenkomst te verpüch-
ten:
gedurende een periode van vier jaar
volledig af te zien van de levering
van melk- en zuivelprodukten
gedurende eenzelfde periode rund
vee (eventueel schapen) bestemd
voor de vleesprodulctie te liouden in
een omvang, die tenminste gelijk
is aan de rundveestapel (inclusief
schapen), als opgegeven bij de mei
telling 1973.
Hoogte van de premie
De premie is gebaseerd op de in de
periode mei 1972 mei 1973 hoeveel
heid afgeleverde melk of in melk-
equivalenten uitgedrukte zuivelpro
dukten en bedraagt 7,5 rekeneenheid
per 100 kg. melk (bij de omrekenings
koers ad 3,44 derhalve f 25,80).
Uitkering van de premie
De premie wordt in drie delen uit
gekeerd met dien verstande dat:
uiterlijk binnen' 6 maanden na
goedkeuring van de aanvraag een
voorschot ten bedrage van de helft
van de premie wordt uitgekeerd;
het restant in twee gelijke delen
wordt uitgelceerd, resp, tussen de
13e en 15e en de 37e en 39e maand
na de dag waarop de aanvraag is
goedgekeurd.
Indiening van, de aanvraag
De aanvraag om een premie kan tot
uiterlijk 31 december 1974 worden in
gediend bij de Districtsbureauliouder
op een daartoe vastgesteld formulier.
Bij de aanvraag moet onder meer een
bedrijfsplan worden ingediend waaruit
blijkt op welke wijze de producent het
op zijn bedrijf aanwezige melkvee op
de vleesproduktie wil omschalcelen en'
indien hij op zijn bedrijf koeien blijft
houden op welke wijze hij zijn be
stand wil aanpassen.
Vüc:c nadere inlichtingen kan men
zich wenden tot de Districtsbureauhou-
der of tot de Provinciale Dienst voor
de Bedrijfsontwikkeling.
