luvriDEn - niEuws
g
Van jaarmarkt tot kermis
iim
Zeeuwse wandelingen
Welzijn van
landbouw
huisdieren
II
^Lfic/c^^aefe/e
„HET FRUITPALEIS"
blad
Dinsdag 6 februari 1973
No. 4160
mé
RA
♦♦♦♦♦1
it
Zuid-Beijerlander
reed door bij tol
Haringvlietbrug
uit de
Heilige Schrift
Fa. V. d. Heijden - Dirksland
Voor: Viaatw^asraachines
voor e.„ FRUITMUND
Het nieuwe visselzoen
gaat op Hemeivaarts-
dag open
falie.
De Chr. Ger. Kerken
Alphen contra Amersfoort
De vrede van Jeruzalem
Pe Christelijk Gereformeerde Kerken
|mn de laatste tijd nogal in het nieuws.
■pat is opvallend, want er is een tijd ge-
Iweest dat deze kerkformatie in stilte
Ihaar weg ging, en weinig reden gaf tot
lopspraak of tegenspraak.
De Chr. Ger. Kerken zijn voortgeko-
■men uit het restant van 1892, dat niet
■meeging met de samensmelting van Af-
Igescheidenen en Dolerenden.
Het was een andere Verbondsbeschou-
Iwing, en verband daarmee ook een
Igjidere prediking, die hen dwong, apart
Ite blijven staan. Aanvankelijk waren ze
Izeer klein in aantal, maar in de loop
Ider jaren zijn de gemeenten nogal mt-
Igebreid. Op het ogenblik omvatten ze
volgens de mij ter beschikking staan-
Ide gegevens 174 gemeenten, gediend
Idoor 123 predikanten.! Het zielenaantal
jbedraagt 36.000 leden en 34.000 doop-
lleden.
I Er is weleens opgemerkt dat Apel-
Idoom tussen Amsterdam en Rotterdam
lin ligt. Voor een outsider is dit. mis-
Iscliien onbegrijpelijke taal.i In dat geval
Idient men te weten dat de Chr. Gerefor-
Imeerden hun opleiding hebben in Apel-
Idoom, terwijl de predikanten van de
iGer. Kerken studeren in Amsterdam
|(Vrije Universiteit) en die van de Ger.
I Gemeenten in Rotterdam. Bedoeld is
[dus dat de Chr. Ger. Kerken binnen de
iGer. Gezindte ergens tussen de Ger.
iKerlten en de Ger. Gemeenten in staan.
Nu wist iedereen sinds jaren dat de
Ichr. Ger. Kerken twee vleugels hebben.
Ivoor het gemak spreken we dan van
leen rechter- en een linkervleugel. De
Irechtervleugel is dan die groep predi-
lljanten, die het dichtst bij de Ger. Ge-
I meenten staat, en van waaruit ook di-
Iverse overgangen naar de Gerj Gem.
(hebben plaats gehad.
|(Ds. Van der Bijl, Ds. Van Ravenswaaij,
Ids. Zijderveld, Ds. Venema). En de lin-
ilcereleugel, die het sterkst vertegen-
jwoordigd is in het noorden van ons
jland, heeft dan meer de voorwerpelijke
I ligging van de Ger. Kerken. Tussen die
Itwee „mtersten" in is dan nog een flinke
Imiddengroep, die typisch Christelijk
j Gereformeerd wU zijn, en noch ter
[rechter, noch ter linkerzijde afwijkt...
iHun woordvoerder is meestal Ds. J. H.
I Velema uit Apeldoorn.
Tot voor kort viel er in de Chr. Ger.
[Kerken een wederzijds luisteren naar
[elkaar en ook een wederzijds aanvaar-
jden van elkaar waar te nemen. Maar
Ihet is net of de beruchte „polarisatie"
ook deze kerken heeft aangetast, zodat
Ide „rechtergroep" en de „linkergroep"
[steeds meer geconsolideerd en daardoor
I ook steeds verder van elkaar verwij-
I derd raken.
De zaak is in het nieuws gekomen
[door een brief van de kerkeraad van
Alfhen aan de Rijn, vanouds een
I „rechtse" gemeente. Ze werd onder an
dere gediend door Ds. J. D.i Barth (later
overgegaan naar de Ger. Gem.), door Ds.
W. Baaij (overgekomen uit een vrije ge
meente) en door Ds. R. Kok (destijds
predikant van de Ger. Gem.).
In deze brief wordt grote bezorgdheid
uitgesproken ten aanzien van de predi
king, die in vele gevallen meer en meer
vervlakt, ten aanzien van de opleiding,
die steeds wetenschappelijker wordt,
maar steeds minder gericht is op de
praktijk der Godzaligheid, ten aanzien
ook van de contacten met de Vrijge-
maakten buiten verband. Ook de le
venshouding van vele gemeenteleden
wordt kritisch bekeken: de wereld is
de kerk en de gezinnen binnengedron-
gen.Symptomen van dat alles is zijn
waarneembaar in het vrijgeven van de
nieuwe vertaling, het gebruik van nieu
we formulieren en de nieuwe psalmbe
rijming, enz.
Men denke niet dat de andere groep
er het zwijgen toe doet. Reeds in 1971
is de zogenaamde Amersfoortse nota
verschenen, waarin óók bezorgdheid
werd uitgesproken, maar dan naar de
andere zijde.
Volgens deze nota bestaat het 'lid
maatschap van velen alleen in de kerk
gang, en dan nog bij uitsluitend geest
verwante predikanten; is het christen
zijn alleen maar het vasthouden aan be
paalde tradities; en is de prediking van
velen alleen maar gericht op het heil
van enkele mens en niet op de wereld
en de samenleving. De Amersfoortse
nota pleitte verder voor meer openheid
naar buiten en voor uitbreiding van de
liturgie.
it it
Het is duidelijk, dat er tussen de twee
stromingen een kloof gaapt die steeds
wijder wordt. Aan de ene kant de groep
„Bewaar het Pand" (de naam van een
eigen blad waarin de rechtse gemeenten
gedachten uitwisselen), aan de andere
kant de groep rondom de Amersfoortse
nota, die zegt óók het pand te willen
bewaren, maar dan op een eigentijdse
wijze.
Zullen ook de Chr.i Ger. Kerken straks
progressieven en verontrusten binnen
haar muren tellen? Ook voor deze ker
ken geldt: „Bidt om de vrede van Jeru
zalem".
WAARNEMER.
De poging van de 30-jarige Zuid-
Beijerlander A.V. om in de nacht van
zaterdag op zondag de tol bij de Ha
ringvlietbrug gratis te passeren, zal voor
hem beslist een duur staartje Icrijgen.
V., die om tien voor één over rijks
weg 19 in de richting van Flakkee reed,
botste namelijk tegen een gesloten slag
boom bij een tolhuisje, waarbij zowel de
boom als zijn auto flink werden be
schadigd. De Zuid-Beijerlander, die
daarop doorreed, kon spoedig worden
aangehouden doordat zijn kenteken was
genoteerd. Zijn (niet verzekerde) auto
werd in beslag genomen.
Beste meisjes en jongens!
Deze week plaats ik weer een inge-
I zonden raadsel. Dat is al een hele poos
geleden, zoals jullie wel hebben ge
merkt. Ik wil hier dan ook meteen zeg
gen, dat de ingezonden raadsels, die tot
nu toe nog geen plaats hebben gekregen,
niet in aanmerking komen voor het
lunderhoekje. Laatst heb ik op de ge
breken en tekortkomingen van zulke
j raadsels al gewezen.
Voor één raadsel maak ik een uitzon-
I dering, en dat is het raadsel, dat met
het lijden van de Heere Jezus in ver
band staat. Dat zal ik plaatsen als het
zo ver weer is. Het werd het vorig jaar
ie laat ingezonden, en daarom is het
I Wijven liggen.
Het moet jullie niet ontmoedigen, als
I er een ingezonden raadsel niet aange-
j nomen wordt. Integendeel, jullie mogen
best inzenden, en dan niet boos wezen
als het wordt afgekeurd. Ik heb nog
niet veel ingezonden raadsels moeten
aikeuren, maar jullie begrijpen best,
flat alles geen plaats kan krijgen in de
Isrant.
I ^ier volgt dan nu het raadsel voor
I deze week:
FEBRUARIRAADSEL 2
Oude naam voor de maand februari
^- Priester die Jeremia sloeg en ge
vangen zette.
Vrouw van Jakob.
't- Schoondochter van Naomi.
Een van de stenen uit de borstlap
van Aaron.
Plaats waar Mirjam, de zuster van
Mozes en Aaron, gestorven is.
Knecht van Abraham.
Gemeente in Klein-Azië, die noch
koud noch heet was (Openbaring).
a. Andere naam voor Zedekia (2 Kon.).
iu. Beproefde in Christus (Romeinen).
|i. Kleinzoon van Abraham (Gen, 25).
^- Afgod van Assyrië (2 Kon. 19).
J'i. Zoon van Isaï.
De beginletters van deze gevraagde
woorden vormen het woord, dat ge
ragd wordt bij nummer 1.
Dit raadsel werd ingezonden door
Klazina de Vogel, Melissant.
Vriendelijk bedankt, IClazina!
Ik be,
Ria
CORRESPONDENTIE
!gin met een' nieuweling en dat is
},„„,- van Oorschot, Den Bommel. Je
"f™ 'l'artelijk welkom, Ria. Weet je niet
net zal lukken? Dat is bij aUe men
sen zo, als ze iets moeten beginnen. Je
behoeft niet te wachten tot je een jaar
ouder bent. Er zijn wel kinderen, die
nog jonger zijn dan jij. Gaat Bea ook al
op de grote school?
Ria de Voogd, Vrouwenpolder. Het
nieuws kan elke maand niet veel zijn.
Ja, jij treft het wel deze winter om
naar school te fietsen. Als je dit leest,
ligt er misschien een dik pak sneeuw,
of zijn de wegen glad. Er kan van alles
gebeuren, want het is nog geen lente.
Voor het land zou het best eens fUnk
mogen vriezen. Zegt je vader dat ook
niet?
Riëtte Ie Comte, Sommelsdijk. Ja, dat
zal wel druk geweest zijn, toen die twee
ooms jarig waren! Jullie kenden je
neefje toch niet, denk ik, toen hij in
kleren van een ander de kamer binnen
kwam. Kun jij zo goed zwemmen? Ja,
daar héb ik het, geloof ik, al eerder
over gehad. Nu zal je de prijs wel te
pakken hebben. De drukkerij is niet
dag en nacht open.
Ria de Visser, Sommelsd^jk. Jammer
dat het volgende week op dezelfde dag
valt, het zingen en het jarig-zijn van
vader. Een datum kan niet voor ieder
een goed worden gekozen. Dus in mei is
het examen? Daar moet je niet over
piekeren, anders heb je het dubbel, nu
en dan. Je hebt nog heel wat tijd om te
leren. Zijn jullie die zaterdag npg naar
Waarde geweest?
Jannie Soldaat, Melissant. Jij schrijft:
„Toch is de grote kou voorbij". Dat zou
ik je niet na durven zeggen. Weet je
wel dat heel strenge winters soms half
februari begonnen? Fijn, dat je postpa
pier kreeg voor het vele lopen met die
kaart. Maar die kwam toch vol! Ik
denk dat je al een eindje bent aan de
pannelap.1 Hoeveel keren hebben jullie
handwerken in de week?
Kommie Ie Comte, Sommelsdijk. Al
is het wat laat, toch nog hartelijk ge
feliciteerd met je verjaardag. Je hebt
een heel mooi cadeautje gehad, zeg!
Gelukkig dat het goed gaat op school.
Juüie worden wel „geplaagd" met toet
sen! Over dat kabaal op oud-en-nieuw
heb ik gelezen. Je kan nog niet veel
merken dat we in een beschaafde we
reld leven. Heb je het vriezen al afge
schreven?' Nog maar een beetje moed
houden, hoor!
Janneke Vroegindeweij, Middelharnis.
Ik dacht dat je er nu was, met het di
ploma „reddend zwemmen", maar nu
heb je me uit de droom geholpen, en
nu weet ik, dat er nog heel wat te
wachten staat. Volgende week zal je
dus zien hoe de prestaties op school zijn.
Typen vind je dus erg leuk gaan? Dan
zuUen je vorderingen wel goed zijn.
Straks krijg ik misschien nog een ge
typte brief.
GEEN ZIEKTE MEER, OMDAT EK
GEEN ZONDEN MEER ZIJN.
En geen inwoner zal zeggen: „Ik
ben ziek". Want het volk dat
daarin woont zal vergeving, van
ongerechtigheid hebben.
Jesaja 33 vers 24
Hier spreekt God ons van een stad
waar geen zieken meer zijn. Nooit zal
iemand meer rouw dragen. Daar is
ieder het eeuwige leven deelachtig. Geen
tranen zullen meer geschreid worden,
geen smartelijk gemis de levensvreugde
doet versmelten.
Wie zou niet in zo'n stad willen wo
nen?
Heeft niet ieder mens met ziekte en
rouw te maken? Klopt hier niet telkens
die wrede bode des doods op onze deur?
En wij hebben geen geweer in deze
strijd!
Jesaja spreekt van een stad waar al
le leed voor eeuwig is uitgebannen. Hij
ziet over de verlossing uit Babel heen.
naar de eeuwige verlossing. Over de
hernieuwde herbouw van Jeruzalem
ziet hij het Jeruzalem hierboven; zij lig
gen namelijk in eikaars verlengde. Die
hier, in Babel, leerde smeken om ver
lossing en wederkering tot God, die op
Sions top Zijn woning heeft, komt ook
na dit leven in Jeruzalem, de Stad des
Groten Konings.
Maar, hoe vraagt gij, is het mogelijk
dat daar geen rouw en droefheid meer
is? Wel, Jesaja zegt dat het volk dat
daar woont geen zonde meer heeft noch
doet. Hun zonden zijn vergeven!
Ziekte en dood zijn de nakomelingen
van de zonde. In alle ziekte is de wer
king der schuld.^ Niet zo, alsof het voor
ons altijd precies duidelijk is. Wij moe
ten ons wachten Gods doen naar onze
maatstaf af te meten. De discipelen
werden ernstig terecht gewezen toen zij
vroegen: „Meeste^ wie heeft er gezon
digd, deze of zijn ouders dat hij blind
zou geboren worden?"
Maar toch is er verband tussen ziek
ten en zonden. Niemand is bij machte de
ziekte op te heffen. Alle middelen zullen
falen, hoever de wetenschap ook vor
deren zal.
Om ziekte en dood uit te bannen
helpt geen verstand en onderzoek. Hier
moet de oorzaak worden weggenomen,
namelijk de zonde.
Wat zijn wij gelukkig als we het leren
belijden: „Ik zal des Heeren gramschap
dragen, want ik heb tegen Hem over
treden". Dan is ziek zijn niet meer het
ergste wat ons overkomen kan. Dan is
zondaar zijn veel erger dan ziek zijn!
Maar, hoor nu wat God zegt: in die
stad is geen ziekte meer, omdat er geen
zonden meer zijn.
God heeft vEui de inwoners dezer stad
de zonde uit genade weggenomen. Hij
heeft hun zonden genomen met al haar
nasleep en gelegd op de schouders van
Zijn Eniggeboren Zoon. Die heeft onze
krankheden op Zich genomen en onze
smarten gedragen. Hij deed het gewillig
als een stemmeloos Lam. Nu is de oor
zaak van onze kommer en smart, na
melijk de zonde, door Hem betaald. En
zoals er verband is tussen ziekte en zon
de is er ook verband tussen genade en
gezondheid. Niet dat hier de volkomen
verlossingreeds een feit wordt. Er
blijft ook zelfs voor het liefste kind van
God nog een overblijfsel der verdruk
king, niet alsof het offer van Christus
niet genoeg was, maar opdat wij zouden
weten wat de zonde God gekost heeft.
Opdat wij zouden beleven uit hoe grote
nood en dood Hij ons verlost heeft.
Gods verlossing gaat bij vele van
Gods kinderen schuil achter het kruis.
Maar dit doet de Heere opdat wij des te
begeriger zouden zijn naar die stad die
Hij ons bereid heeftj
Straks als de vrucht des kruises ge
heel wordt ingeoogst blijft er geen
plaats meer voor ziekte en dood. Dan
wordt het rouwkleed afgelegd. Dan
houdt het wenen voor altijd op. Daar
zijn de eerste dingen weggedaan.
In die stad komen wij, die lopen in de
loopbaan ons voorgesteld. Op die weg
worden wij bewaard door de Overste
Leidsman. En het einde van die weg
wordt bereikt onder het uitroepen: ge
nade, genade zij dezelve!
Geliefde lezer, allen die deze stad
zullen bewonen leren hier de strijd aan
binden tegen de zonde.
Leren vluchten tot de Heere tegen wie
wij gezondigd hebben.
Leren door het geloof omhelzen het
Lam dat vrijkocht met Zijn bloed.
Leren wandelen als vreemdelingen op
aarde. En verwacht met sterk verlangen
die stad waar geen inwoner zal zeggen:
„Ik ben ziek" omdat daar volkomen
vergeving van zonde en eeuwige vrede
zal zijn.
Wat kwaad kan mij de dood nog doen?
Is niet Uw dood mijn leven?
Mijn leven kwijnt, mijn hoop blijft groen
Zij kan mij niet begeven.
Nu Gij, o Heer' gestorven zijt
Zijn allen van de dood bevrijd,
Die in Uw bloed geloven.
Wat storm dan hier rondom ons woed'.
Wij hebben altijd goede moed
En komen 't al te boven.
Vlaardingen.
L. Huisman.
Misschien kent u nog wel de 5 gra-
venhuizen, die we in ons land gehad
hebben vanaf het jaar 922: het Holland- j
se, Henegouwse, enzj U hebt wellicht
de namen van de graven uit het hoofd
moeten leren, in het begin waren er
veel die Dirk, Floris of Willem heetten.
Moeilijk om ze uit elkaar te houden,
In die graventijd kregen sommige ste
den soms privilegiën (voorrechten) van
de graaf. Een van de voornaamste was
het recht om een markt te mogen hou
den. Een weekmarkt was vooral voor de
mensen uit de stad en de naaste om
geving.
De voornaamste plaatsen in Zeeland
hebben die nog altijd.
Erg belangrijk was ook de jaarmarkt,
die enkele dagen duurde en door de
handel welvaart aan de stad gaf. Zo gaf
graaf Willem Hl in 1323 aan Middelburg
het recht om gedurende 5 dagen een
jaarmarkt te houden, te beginnen op
21 juli, In diezelfde eeuw hebben ook
verschillende andere Zeeuwse steden
dit privilege gekregen,
Kerkmis.
Vóór de Hervorming was er maar één
kerk, de rooms-katholieke, die meeleef
de met alles wat er in de stad gebeurde.
Zo was er ook een band tussen de kerk
en de jaarmarkt. Deze werd niet ge
opend voordat er in de hoofdkerk van
de stad een plechtige mis werd opge
dragen. Deze kerkmis werd druk be
zocht.
Na het eindigen van de kerkdienst be
gon de jaarmarkt, In Middelburg werd
vanaf de stadhuistoren op trompetten
Teuni de Bruin, Geldermalsen, Nog
hartelijk gefeliciteerd met je verjaar
dag. Dat bureautje zal wel heel mooi
zijn. Fijn, dat je het samen hebt mogen
uitzoeken. Bij het verder lezen van je
brief zie ik, dat je het cadeau zelf hebt
gespaard. Dat is zéker heel mooi. Je kan
beter je geld sparen dan het aan nutte
loze dingen uitgeven.
Jos Janse, Serooskerke. Je hebt alles
goed uitgelegd van die verschillende
schriften, en ik merk, dat je goed je
best doet. Dat is te prijzen! Je had wel
een bladzij nodig over het ongelukje bij
het koffie-zetten. Het was een hele toe
stand, en er moest nu een nieuwe snel
koker komen.i Die zal er al zijn, denk ik.
Corrie Vroegindewey, Middelliarnis.
Fijn, dat jij ook het diploma haalde.
Stop je nu er voorlopig mee? Dat zal
niet gemakkelijk vallen misschien. De
drie-en-twintigste was het een leuke
dag; ik hoop dat het de elfde van deze
maand ook zo is. Hartelijk gefeliciteerd
er mee! Moet jij ook bijlessen volgen?
Dan je best maar doen.
He die den Boer, Herkingen. Ik merk
wel dat je prijs naar je zin is. Dat is
gelukkig. Zijn ze bij jullie ook al aan
reddend-zwemmen bezig? In andere
brieven lees ik daar ook van. Je gete
kende tulp laat zien dat je naar de lente
verlangt. Nou, dan ben je net als ik.
Irna Lodder, Sommelsdijk. Je gaat
vrezen, dat je die „bootjes" niet zal
kunnen gebruiken, want de winter is
erg zacht tot hier toe. Er kan echter
gauw verandering komen. Het is mooi
werk om op school een plattegrond te
maken van jullie dorp. Het is niet iets
nieuws, want dat gebeurde al toen ik
school ging, en dat is jaren geleden. De
huisjesrij werd toen met stopverf ge
maakt.
Anja Vroegindewey, Ochten. Het is
goed om dadelijk maar aan het schrij
ven te beginnen, als je er gelegenheid
voor hebt. Uitstellen is zo gevaarlijk, op
alle gebied. Er zijn kinderen, die mee
doen aan het raadselen, die er eerst door
vader en moeder aan herinnerd moeten
worden, dat het inzenden isj En toch
staat het geregeld zo duidelijk in het
kinderhoekje. Waar zitten de gedachten
van die kinderen toch! De dag waarop
je schreef was een heel gewichtige, voor
opa en oma zéker, maar ook voor de
hele familie. Was het een gezellige dag?
Allemaal. Deze week laat ik het hier
bij,De oplossingen heb ik nog niet hele
maal nagezien, dus van prijswinners
kan ik nog niets zeggen. Dat hoop ik
volgende week te doen, als ik gezond
ben.
De vriendelijke groeten en tot volgen
de week, hoopt jullie OOM KO,
geblazen en onder het luiden der klok
ken hield het schuttersgilde een glorieu
ze tocht door de stad.
Van heinde en ver waren bezoekers
en ook kooplieden naar de jaarmarkt
gekomen. Daar was van alles en nog
wat te koop, artikelen die anders moei
lijk of helemaal niet te verkrijgen wa
ren, Belgen verkochten er kant, de
Fransen boden er hun parfums aan, bij
Zwitsers kon men neteldoek kopen, bij
kooplui uit Keulen aardewerk. Het had
er wel wat weg van onze jaarbeurs, die
ieder jaar in Utrecht gehouden wordt
Er waren ook kunstschilders, die het
meestal niet breed hebben, en blij wa
ren dat ze een schilderij aan de man
konden brengen, dat tegenwoordig mis
schien vele duizenden guldens waard is.
Boekverkopers maakten ook goede
zaken met hun almanakken, met vlie
gende blaadjes die het laatste nieuws
uit de wereld brachten, de voorlopers
van onze kranten. Met pamfletten, he
keldichten en schotschriften, dikwijls
over godsdienstige onderwerpen.
Koorddansers, goochelaars, kiezen
trekkers en kwakzalvers ontbraken er
niet. Evenmin als bedelaars en zakken
rollers.
Later is deze jaarmarkt vooral een
plaats van vermaak geworden met
draaimolens, goktenten en allerlei mo
derne amusements-apparaten. Zo is de
jaarmarkt via het woord kerkmis tot
kermis verlaagd. Een woord dat een
slechte klank heeft, vooral vanwege het
ongeremd geld-vermorsen en het drank
misbruik met vechtpartijen als gevolg.
Gelukkig gaan de kermissen steeds ach
teruit en zijn ze .misschien na enkele
jaren wel verleden tijd.
Kop van Jut.
Een van de kermisvermaken is het
slaan met een hamer op de kop van Jut,
een pin die bij het slaan een staafje
naar boven doet vUegen. Hoe harder
slag, hoe hoger het staafje. Welke jon
gen wil niet eens aan zijn meisje tonen
hoe sterk hij wel is?
Hendrik Jacobus Jut en Christina Goedvolk
Ik zou hierover niet geschreven heb
ben, als niet precies 100 jaar geleden
(december 1872) in Den Haag een moord
had plaats gehad, waarvan de moorde
naar Jut zijn naam aan dit kermisspel
heeft gegeven.
Op 15 december 1872 vond men in Den
Haag de vreselijk verminkte lichamen
van de 63 jarige weduwe Van der Kou
wen en haar dienstbode Leentje Beelo.
Beide lijken lagen in de keuken badend
inhet bloed, door wilde messteken in
borst en hals waren de vrouwen om het
leven gebracht. In de kamer heerste een
grote warboel, kasten waren openge
broken, geld en sieraden meegenomen.
Iedereen die maar iets met de twee
vrouwen had te maken gehad, werd
verhoord. Ook de vroegere dienstbode
Christina Goedvolk. Ze had er vóór
Leentje gediend en was in vrede en
vriendschap weggegaan, kwam er na
dien zelfs met haar man Hendrik Jaco
bus Jut nog wel eens op bezoek. Er
werden zelfs spiritisten ingeschakeld,
maar de dader werd niet gevonden,!
Dat gebeurde eerst bijna S jaar later,
in 1875. Jut en zijn vrouw waren de
moordenaars.
Na de moord waren ze naar Amerika
vertrokken. Ze zijn ook nog in Engeland
en Zuid-Afrika geweest, maar Christina
Goedvolk, de vrouw van Jut, had heim
wee naar haar vaderland. Jut was vroe
ger kellner geweest en nu vestigde hij
zich als herbergier in Rotterdam. In een
dronken bui was hij te loslippig ge
weest, met als gevolg dat beiden gear
resteerd werden. Ze legden een volledi
ge bekentenis af. Op de avond van de
moord waren ze naar. het huis van de
weduwe Van der Kouwen gewandeld,
hadden er aangebeld en Leentje deed
open. Deze koesterde geen argwaan, het
echtpaar kwam er wel meer. Ze hadden
de juwelen wel eens gezien en wisten
waar alles was opgeborgen. Eerst staken
ze in de keuken de dienstbode neer en
op hun geroep: „Leentje is flauw ge
vallen!" ook mevrouw die kwam aan
lopen.
Jut nam alle schuld op zich. Hij werd
veroordeeld tot levenslang en zijn
vrouw tot 12 jaar. Dat levenslang in de
gevangenis te Leeuwarden heeft maar
3 jaar geduurd, in 1878 is hij gestorven.
Zijn vrouw heeft haar 12 jaar uitge
zeten, is later wegens diefstal nog eens
twee jaar gevangen gezet. Ze is her
trouwd en in 1926 gestorven.
Een kermisklant maakte een stunt
van deze moordgeschiedenis met zijn
instrument voor krachtmeting: „Drie
slagen op de kop van Jut".
Middelburg.
L. van Wallenburgj
Gedachtenwisseling komt ook
internationaal op gang.
Reeds voor de Nederlandse Vereni
ging tot Bescherming van Dieren eind
april van het vorige jaar haar studie
dag over intensieve veehouderij metho
den hield, heeft de regering medewer
king verleend, binnen het kader van de
Raad van Europa voor deze problemen
oplossingen te zoeken. De Commissie
van Deskundigen van de Raad van
Europa die daarop werd ingesteld ver
gaderde reeds tweemaal en beraadt er
zich over hoe op zo breed mogelijk ter
rein tot de meestwenselijk en mogelijk
geachte voorzieningen kan worden ge
komen.
Dit antwoordt de minister van land
bouw en visserij, drs. J. Boersma op
schriftelijke vragen van het Tweede
Kamerlid, dhr. Van der Lek, inzake ge
dragsonderzoek bij landbouwhuisdieren.
Een aanbeveling van de Raad van
Europa, nationale werkgroepen in te
stellen ter ondersteuning van het werk
van genoemde commissie van deskundi
gen zal worden opgevolgd.
Vooruitlopende op deze ontwikkeling
werd in ons land reeds een voorlopige
werkgroep samengesteld, waarbinnen
van gedachten wordt gewisseld over de
betreffende problematiek en naar mo
gelijke en aanvaardbare oplossingen
wordt gezocht teneinde waar nodig, ver
betering te brengen in de levensom
standigheden van dieren. Deze werk
groep zal een bredere basis gegeven
worden. Minister Boersma heeft er
geen bezwaren tegen dat de bevindin
gen van de werkgroep t.z.t. openbaar
gemaakt worden.
Ook in E.E.'G.-verband is de proble
matiek van intensieve fok-, mest- en
legmethoden aan de orde gesteld.
Het gedrag van landbouwhuisdieren,
vooral in verband met een optimale
huisvestingssituatie bestuderen niet al-
Fa. V. d. Heijden - Dirksland
Voor: Alle electr. huish. app.
of FRUITSCHAAL, vakkundig
opgemaakt, is uw adres:
T. van Strien, Middelharnis
Beatrixlaan 11 Tel. 2767
leen ethologen maar ook veeteeltkundi-
gen, in samenwerking met gebouwen
deskundigen. Bij het Instituut voor Vee-
teeltkxindig Onderzoek „Schoonoord" te
Zeist en bij het Instituut voor Pluim
vee-onderzoek „Het Spelderholt" te
Beekbergen zijn elk één etholoog werk
zaam. Bovendien wordt bij de vakgroep
Veeteelt van de Landbouwhogeschool
aan dit onderwerp aandacht besteed.
Het welzijn van de landbouwhuisdie
ren is bij de ethologische onderzoekers
het centrale punt iti him research-pro-
gramma.1 In het teamverband, waarin zij
werken, wordt door andere onderzoe
kers aandacht geschonken aan bouw
kundige economische en arbeidsrationa-
lisatie-aspecten. Er is tot nu toe geen
aanleiding geweest het aantal onder
zoekers op dit terrein uit te breiden,
omdat de gestelde taken door de aan
wezige onderzoekers op bevredigende
wijze kunnen worden verricht. Ondanks
de inkrimping van het landbouwkundig
onderzoek zal deze capaciteit in stand
worden gehouden.
De onderhavige gedragsonderzoekers
zijn vrij, hun onderzoekresultaten mon
deling of schriftelijk bekend te maken,
uiteraard met de vóór alle onderzoek
geldende restrictie dat de resultaten
voldoende betrouwbaar moeten zijn.
De mening die uit dag- en weekblad-
artikelen en een onlangs voor de televi
sie vertoonde film zou kunnen worden
opgemaakt dat in het algemeen van een
schromelijke veronachtzaming van het
welzijn van het dier sprake is, kan de
bewindsman niet delen. Bedoelde film
geeft weer, welke verschijnselen in
meer extreme gevallen kunnen voorko
men, maar geeft geen beeld van de ge
middelde situatie. Verder moet bedacht
worden dat ook bij de vroegere metho
den van houden van dieren verschijn
selen als staart bijten, veren pikken e.d.
voorkwamen. Dit neemt niet weg dat
gezocht moet worden naar bedrijfsme-
thoden waarbij het welzijn van de die
ren de noodzakelijke aandacht krijgt.
Het zal zeer vele hengelaars genoegen
doen dat zij reeds op Hemelvaartsdag
zullen mogen vissen. De minister van
landbouw en visserij, drs. J. Boersma
heeft de opening van het visseizcen
1973/'74 bepaald op 31 mei aanstaande.
Sportvissers zullen op deze dag van
eerder vissen uiteraard de „oude" vis-
akten en bijdragebewijzen voor het vis
sen met de gewone hengel van het tot
1 juni 1973 lopende seizoen desgevraagd
moeten kunnen tonen.
Zoals gebruikelijk mag er pas per 1
juli a.s. worden gesnoekt. Dit betekent
dat een vóór 1 juli gevangen snoek on
middellijk en in hetzelfde viswater moet
worden teruggezet.
Fa. V. d. Heijden - Dirksland
Voor: Diepvrieskisten
OUDE TONGE
Gevonden en verloren voorwerpen.
GEVONDEN; Gymschoen; Das (kleur
bruin, groen, oranje); paar bruine nappa
handschoenen; Bruine dames bontmuts;
Bankbiljet ad. 5,Kinderschoentje
(rood); Bankbiljet ad. 25,—; Sleutel
aan ring (cognac); Glacé rechter dames
handschoen (zwart); Gouden armband
met naam Hedwig; Bruine herenporte
monnee met inhoud; Gouden dames-
speld met 3 steentjes.
VERLOREN: Oude damesfiets (kleur
groen); Gouden kinder ringetje met
bloedsteentje; Heren fiets (kleur groen,
merk Gazelle); Bruine dwerg teckle
„Pukkio"; Gouden tientje aan ketting;
paar bruine jongens handschoenen;
Doublé herenhorloge; Zilveren hanger,
kruis-anker-hartje (geloof hoop liefde);
Zilveren armbandje met plaatje (naam
„Gerda"). Rood-bruine huishoud porte
monnee, inh. pi. min. 100,a 150,
Bruin jersey-jack (meisje) met strepen
aan de mouwen; Herenfiets (zwart)
merk Gazelle; Blauwe ribfluwelen jon-
gensjas; R,T.M.i buskaart t,n,v. Braber.
Inlichtingen op WERKDAGEN a. h.
Groepsbureau der Rijkspolitie: Voor
straat 13 te Oude Tonge van v.m, 9.00 -
12.00 uur, n.m. 13.00 - 18.00 uur.