Foto Blankers Middelharnis
heeft nu in winkel en atelier
de ruimte
Volleybal
Wendelmoet
Beverius
Nieuws Bit Zeelanl
JBILANDBIT'.HISIUWS''
Een fraaie
uitvinding,
verstuiver op
de fiets
LANDBOUWTELLING MEI 1971,
voor wat betreft de veestapel
CUM LAUDE
MIDDELHAKNIS:
Cor van den Tol overhandigde
nieuwste boek aan burg. Van Es
Cor van den Tol, auteur van een steeds groeiend aantal romans, meisjes
boeken en novellen, is vrijdagavond het middelpunt geweest van een, in
boekhandel Ariese gehouden, bijeenkomst. Daar bood dhr. van den Tol
zijn nieuwste pennevrucht: „Als de Zuidenwindlelie bloeit" aan aan bur
gemeester Joh. van Es van Middelharnis en dat betekende een originele
introductie van dit nieuwe boek dat door uitgeverij Strengholt te Naar
den wordt uitgegeven. De schrijver heeft dit ceremonieel te baat geno
men om iets over zichzelf en zijn werk, alsmede zijn visie op de moderne
literatuur te verklaren:
Streekgebonden
Een dagverblijf
voor Salem
„Waarom zou het
niet kunnen .7"
X OOK VOOR
i GRAMMOFOON-
I PLATEN
I J. ZANDSTRA
SOMMELSDUE
VERVOLGVERHAAL
Bladz. 2
Dinsdag 23 november
1971,
■^^^^^^iSJSS''"^.''
Kwalitatief heeft het met Foto Blan
kers helemaal goed gezeten vanaf de
eerste dag (1 februari 1965) dat dhr.
Blankers het bedrijf van dhr. Rotsma
overnam en voortzette, maar de be
schikbaarheid van ruimte was omge
keerd evenredig aan de grootte van het
al direct ingezette succes. De aanwezige
verkoopruimte, de donkere kamer en de
studio moesten vergroot en aangepast
worden, maar in het bedrijfspand dat
tegelijkertijd woonhuis was moest ook
de familie Blankers nog wonen.
Dhr. Blankers had het tussen zijn
drukke bedrijven door gauw bekeken
dat dat anders moest en daar ging de
familie Blankers naar een geriefelijke
woning aan de overzijde van de straat.
Dat betekende dat de verkoopruimte
echt „winkel" kon worden met een as
sortiment fotoartikelen en -apparatuur
waar men al met meer respect naar ging
kijken, van hoogmt 9 m^ waren het er
zo'n 35 geworden 'maar nu is die afme
ting ook weer al achterhaald en beschikt
Foto Blankers over een winkelruimte
van 14 X 4V2 meter en dat mag dan ge
rust „volwassen" heten. Voor vakman
en amateur (graag geziene gasten!) heeft
dhr. Blankers nu een collectie foto en
filmapparatuur voorradig met alles wat
daar op en aan behoort, zo ook de meest
gangbare papiersoorten, films en chemi
caliën, kortom alles voor de fotograaf
en filmer. De administratie is naar bo
ven verhuisd waar ook de donkere ka
mer een meer efficiënte inrichting heeft
gekregen.
STUDIO.
Besteedde foto Blankers al die aarv-
dacht aan de afdeling „fotohandel", ze
ker niet minder gold dat voor de studio
die werd voorzien van de nieuwste (en
de beste) opname- en belichtingsappara-
tuur. Foto Blankers schafte zich voor de
belichting een kostbare flitsinstallatie
aan, de meest geëigende verlichting voor
zwart-wit opnamen maar veel meer nog
voor de kleurenfotografie i.v.m. de zeer
geschikte kleurtemperatuur (dat heeft
overigens niets met warmte te maken)
en de snelheid van het flitslicht. De re
sultaten zijn naar mocht worden ver
wacht uitstekend. Enkele „bewijsstuk
ken" daarvan zijn in de vitrine gehan
gen om bewonderd te kunnen worden.
Met de heer en mevr., Blanliers, en het
personeel: 3 fotografen, een laborant, 1
administratieve kracht en een winkel-
Kqkje in de zaak vanachter
de toonbank.
juffrouw waren vorige week woensdag
ook hun talrijke vrienden aanwezig om
de ingebruikname van de nieuwe acco-
modatie wat luister bij te zetten. Graag
ook onze gelukwensen.
Fietsers uit de be^ginjaren van dit
vervoermiddel hadden nogal last
van honden die luid blaffend en
bijtend op de zich zo vreemd
voortbewegende menfeen reageer
den. Dat bracht een mijnheer.S.
Franken uit Arnhem op het idee
om een verdedigingsapparaat te
construeren dat in de kranten
van 1895 veel aandacht kreeg.
Frankens vinding wordt als volgt
omschreven.
„Het bestaat uit een kleine cy
linder, die in de hoek van het
frame boven de trapas aange
bracht vrordt en zo is geconstru
eerd, dat hij op elk frame past
en in enkele ogenblikken beves
tigd kan worden.
Bovertaan deze cylinder bevinden
zich aan weerszijden twee kleine
buisjes, die zijwaarts uitsteken.
Aan de bovenhuis van het frame
wordt een vemikkeld stangetje
aangebracht, dat op de bovenzijde
van de zuiger in de cylinder ein
digt. Slaat men nu op dat stan
getje, dan wordt de zuiger naar
beneden gedrukt en spuit er uit
de vier buisjes een stof die de
honden vol ontsteltenis moet doen
vluchten.
De vulling van de cylinder wenst
de heer F. nog geheim te houden."
Het is allemaal voorbije tijd. De
honden hebben zich aangepast.
Geslaagd op 15 november aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht voor het
doktoraal examen Wis- en Natuurkun
de A. E. van de Bogert.
Rundvee en paarden afgenomen met
3°l(t respectievelijk IS'/o; varlcens, slacht-
kuikens en kalkoenen toegenomen met
11'Io respectievelijk 15"!o en 32'/o.
Het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek heeft de voorlopige uitkomsten
bekend gemaakt van de Landbouwtel
ling mei 1971, voor wat betreft de vee
stapel.
Rundvee
De totale rundveestapel daalde ten
opzichte van mei 1970 met bijna S'/o.
Het aantal bedrijven met rundvee nam
van 131000 in 1970 af tot 124000 in 1971.
Het aantal stuks jongvee verminder
de van 1,65 miljoen in 1970 tot 1,56 mil
joen dieren in 1971. Het aantal melk- en
kalf koeien nam iets toe; in mei 1971
werden 1,9 miljoen koeien geteld.
Het aantal mestkalveren breidde zich
met 31000 stuks uit tot 465000 stuks
in mei 1971. Een aanzienlijke daling gaf
de categorie „ander jongvee voor de
mesterij en ossen" te zien. In mei 1971
omvatte deze groep 161000 dieren
SSVo). Het aantal stuks overig mest
en weidevee van 3 jaar en ouder nam
met 15V0 toe tot 64000 dieren.
Varkens
De varkensstapel nam ten opzichte
van mei 1970 toe met ruim ll'/o. Het
aantal bedrijven met varken's daalde
daarentegen van 76000 in 1970 tot
72000 in 1971.
Bij de biggen tot 20 kg. was de uit
breiding aanzienlijk namelijk van 1,8
miljoen stuks tot 2,1 miljoen stuks in
1971. Het aantal varkens van 20-50 kg.
steeg met bijna 28»/o tot bijna 1,4 miljoen
stuks. De groep mestvarkens van 50
kg. en meer omvatte in mei 1971 bijna
1,9 miljoen dieren. Het aantal fokzeu-
igen van 50 kg en meer breidde zich
met 4"/o uit tot 768000 stuks. De cate
gorie fokberen! steeg van 21000 stuks in
1970 tot 24000 stuks in 1971.
Paarden
Het totale aantal paarden vermin
derde met IG'lo tot 73000 stuks. Bij de
categorie paarden jonger dan 3 jaar
waren in mei 1971 nog 18000 dieren
aanwezig, 4000 minder dan in mei 1970.
Ook bij de landbouwpaarden van 3 jaar
en ouder deed zich een belangrijke da
ling voor; deze groep nam met onge
veer 10000 af tot 36000 dieren in 1971.
De groep overige paarden van 3 jaar
en ouder bleef met ruim 18000 stuks
in aantal ongeveer gelijk.
Schapen
Het totale aantal schapen nam in de
periode mei 1970 mei 1971 met 3000
dieren af tot 572000 dieren.
Kippen
Het aantal slachtkuikens breidde zich
met bijna 4,5 miljoen' uit tot 34,5 mil
joen stuks in 1971. Het aantal bedrijven
met slachtkuikens nam iets af en be
droeg in mei 1971 bijna 2800. Er waren
in mei 1971 7,5 mil. leghennen jonger
dan 5 maanden en bijna 18 mil. leghen
nen van 5 maanden en ouder.
Eenden
Het totale aantal eenden bedroeg in
mei 1971 852000 stuks 10»/o), waaron
der 664000 jonge eenden! voor de slacht.
Kalkoenen
Op de ongeveer 250 bedrijven met kal
koenen worden in hiei 1971 1,3 miljoen
kalkoenen gehouden, hetgeen een stij
ging betekent van 32''/o ten opzichte van
mei 1970.
'P'lSU'SW**-..' vivsï.
■■■ftfl'-,¥s«.\Hii'«^'
„Ik heb geprobeerd eohte mensen
weer te geven, wezens die u dagelijks
kunt ontmoeten", aldus dhr. van den
Tol over zijn nieuwste boek dat zich
afspeelt in Ouddorp, met name in de
sfeer van het café „de Troubadour". Ri
ta en Kommer, zijn daarin de hoofdgfi-
guren en daaromheen bewegen zich de
visser, de boer, de begrafenisonderne
mer en nog meer bijfiguren als de re
creant en de tante in Rotterdam die
bordeelhoudster blijkt te zijn.
„Gezond realisme" vindt dhr. van
den' Tol; „ik heb de jeugd willen waar
schuwen welke gevaren hen bedreigen
wanneer zij zich in de roes van het
rosse uitgaansleven storten." Kommer
heeft dat aan den lijve moeten ervaren
omdat hij, nog onwetend van de prak
tijken van „tante" bij een bezoek aan
haar op straat bij een vechtpartij be
trokken raakte en tegen de keien: wordt
geslagen. „Natuurlijk is gezond realis
me onmisbaar in woord en beeld naaar
het moet niet overtrokken worden, het
moet goed zijn, levensecht, zonder te
vervallen in het uiterste. De taal die
kinderen op een schutting schrijven
hoeft niet overgenomen te worden in
een boek", zo verklaarde zich dhr. van
den Tol, zich critisch opstellend tegen
de zogenaamde moderne literatuur door
auters die wel veel van hun boeken
verkopen maar niet opbouwend zijn in
hun gegeven.
„Het leven van de mens is zeker niet
gezapig eenvoudig, er komen soms roe
rige schommelingen in voor, die of door
eigen schuld of door anderen veroor
zaakt worden", zo verklaarde de schrij
ver verder, „de levensboot vaart wel
eens een heel andere koers dan men in
het begin van de vaart gedacht had. Er
is strijd, haat, liefde, hoop, zorg, angst-
verlangen en teleiirstelling en veel een
zaamheid, waarmee men soms op een
verschrikkelijke wijze geconfronteerd
word."
Voorts vertelde dhr. van den Tol wat
een schrijver bij het schrijven van een
boek bezighoudt, de inspiratie die hij
daartoe behoeft en de gebeurtenissen
die hem op het spoor zetten. Zijn eerste
verhaal schreef dhr. van den' Tol als
15-jarige, dat, nadat hij als schooljongen
onuitputtelijk opstellen had geprodu
ceerd voor zijn klassegenoten. Tot slot
las dhr. van den Tol uit de bundel:
„mensen die langs ons gaan" zijn eer
ste pennevrucht voor, „het wonder van
de twee beeldjes" dat door de aanwezi
gen geinteresseerd werd aangehoord.
Daarna overhandigde dhr. van den Tol
het eerste exemplaar van zijn nieuwste
boek aan burgemeester Van Es die dat
gaarne accepteerde.
In een korte gelukwens sprak burge
meester Van Es er zijn waardering over
uit dat de schrijver in zijn boeken het
flakkeese leven tekent met aardige ka
raktertekeningen van figuren die er nog
kunnen wonen'. „Een profeet wordt in
eigen land niet geëerd" aldus burgemees
ter Van Es, die wist dat het Herman
de Man, een van de grootste streekro-
manciers ook zo vergaan is. „In tegen
stelling tot hem hebt u zich toch weinig
vijanden gemaakt en het is een com
pliment waard om een streek niet door
de modder te halen; een schrijver doet
iets waardevols als hij dat op een ge
zellige en eerlijke manier doet, waarin
dan de liefde tot de streek in hem en
in anderen blijft leven. „U doet uw
werk zonder op iemands tenen te gaan
staan" constateerde burgemeester Van
Es, daaraan de wens verbindend dat er
nog vele Zuidenwindlelies op Goeree-
Overflakkee zullen bloeien. „Es gebeu
ren nog zoveel aardige en gezellige din
gen die het waard zijn om geschreven
en gelezen te worden. Moge u nog vele
romans over deze regio het licht laten
zien", hoopte burg. Van Es tenslotte.
Na hem spraken nog dirigenlt Gerrit
Zoon die in Oor van den Tol een goede
vriend ontmoette. Die vriendschap was
reeds ontstaan toen ze beiden, 37 jaar
geleden, in het mannenkoor „Zanglust"
zongen. Dhr. Zoon bood dhr. van den
Tol uit hoofde van die vriendschap de
langspeelplaat „Deltaklanken" aan. Ook
dhr. Jan Huijssen uit Nieuwe Tonge
sprak, eveneens als vriend een geluk-
Ds. A. W. Meeder te Ooltgensplaat
heeft in het „Centraal Weekblad" van
vorige week een artikeltje geschreven
vyaarvan hij hoopt dat het door andere
kranten zal worden overgenomen en ds.
weet dat hij in een dergelijk geval al
tijd op ons kan rekenen. Het gaat over
het ontbreken van een specifiek dag
verblijf bij het gezinsvervangend tehuis
„SALEM" te Dirksland, een dagverblijf
voor die mensen die straks uit hoofde
van hun leeftijd of misschien door hun
handicap buiten het arbeidsproces
staan. De bouw van zo'n verblijf wordt
geraamd op 40.000,en dat is dan ook
de hele reden waarom het nog niet ge
realiseerd is geworden'. Ds. Meeder
heeft daarover een gesprekje gehad met
ds. P. Blok te Dirksland waaruit loij het
volgende stukje weergeeft:
Waarom zouden de gazamenlijke dia
conieën op het eiland niet óók nog de
poging kimnen doen om een bedrag
bijeen te brengen, waarvan dat dagver-
bUjf gebouwd kan worden?
Ik weet heus wel, dat de brs. diake
nen al heel wat zorgen aan hun ambte
lijke hoofd hebben. Omjdat zij reeds par
ticiperen in diverse stichtingen, wordt
er regelmatig een: flinke aanslag op hun
kassen gepleegd en moeten zij over veel
wijsheid beschikken om de uiit de ge
meenten verzamelde gelden verant
woord te verdelen. Maar toch waag ik
het er op bij al hun overwegingen en
berekeningen een zekere voorkeur te
vragen voor een spaarplan met het oog
op de bouw van een dagverblijf in
Dirksland.
Het spreekt vanzelf, dat de benodigde
bijeenzameling van gelden! niet persé
alleen via de kanalen van de Diakonieën
behoeft te lopen. Er zijn toch ook b.v.
wel chr. zakenlieden op ons eiland, die
met een flinke gift een duw in de goe
de richting kunnen geven? En waarom
zouden er geen renteloze leningen kun
nen worden mogelijk gemaakt? En waar
om zoudeh alleen flinke giften en le
ningen gewaardeerd worden?
Ook bescheiden bedragen mt de smal
le beurs zijn hartelijk welkom.
Dat zijn zo maar een paar gedachten.
Maar juist daarom brengen ds. Blok
en ik, van dit moment af aan, het bal
letje aan het rollen.
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Uitslag Postduivententoonstelling
Gebr. Visser eerste prijs. Gebr. de
Boed 2e pr., schoonste oude doffer. B.
Visser 3e pr. P. Huizer 4e pr. G. Kop
penaal 5e pr. A. de Gans 6e pr. H. v. d.
Valk 7e pr., schoonste oude duiven. A.
de Boed Jz. 8e pr. E. L. Trommel 9e
pr. Comb. V.V. 10e pr., schoonste
jonge doffer. F. v. d. Valk He pr. J. H.
Bom 12e pr., schoonste jonge duivin.
Sturris en Troost 13e pr. Bevaart 14e
pr. J. Bevaart 15e pr. J. v. Gurp 16e
pr. A. de Boed 17e pr. L. Moerenhout
18e pr. J. de Vos 19e pr. J. Wagner
20e pr. A. Donkersloot 21e pr.
De keurmeester was dhr. H. Slagboom
van Zierikzee. Ingezonden' waren 210
duiven.
Uitslag der verloting van de Postd. Ver.
De Rode Duif
Ie prijs een koffie- en theezetappara-
raat no. 1950. 2e pr. een stoom strijk
ijzer no. 873. 3e pr. 1 laken en 2 slopen
no. 766. 4e prijs een levensmiddelen
pakket no. 700. 5e pr. tafellaken en 3
washandjes no. 703. 6e prijs 3 baddoe
ken no. 812. 7e pr. een pop no. 339.
8e pr. een auto no. 1233. 9e pr. een Flip
per no. 1391. 10e pr. schaal en' juskom
no. 895. He pr. een bloempot no. 1183.
12e pr. 6 theekoppen no. 1120. 13e pr.
een tas no. 1911. 14e pr. een borduur-
pakket no. 280. 15e pr. een groentepak
ket no. 462.
wens uit waarna een toast werd uitge
bracht op „als de Zuidenwindlelie"
bloeit
Herstel van Intermezzo-danies
door 3O zege op Animo 2
Intermezzo 2 lijkt de problemen
de matige competitiestart lan»
maar zeker te boven te komen, z»,
dag speelden de dames tegen Anip,
uit Rotterdam. Intermezzo 2, dat
maal op volle sterkte uitkwam, ^3'
nu veel minder fouten dan tegen f
drecht 4. Hoewel er nog te weinig t
po in het spel zat, werd er toch in'
behoorlijk teamverband samengespw
De Ie set werd duidelijk door Int
mezzo 2 met 15-7 gewonnen, Na t
15-12 zege in de 2e set raakte Intenr!'
zo 2 in de 3e set in moeilijkheden, d!
te weinig beweeglijkheid liet If/
mezzo 2 gaten vaUen in de verd
waardoor Anoma 2 een 11-4 voorspj,'
wist te nemen. Na een time-out be,?
Intermezzo 2 terug te vechten. Door f
geweldige inzet had dit succes, ij.„
mezzo 2 won deze set met K-iu
het behaalde hierdoor de eerste jf,
op eigen veld.
Dames: Intermezzo 5 - DVO 2-2
Intermezzo 5 heeft zaterdag met efe
moeite gelijk gespeeld tegen DVO, D;,
een te laag tempo en te weinig bewe»
lijkheid slaagde Intermezzo 5 er^
in een igunstiger resultaat te behaler.'
DVO startte overrompelend,
met 15-3 de Ie set won. Intermezzo":
kwam daarna door setzeges van 15.5
en 15-12 goed terug. In de 4e set r;
te het team nogal uit het ritme, m,
gelijk door de moeiUjkheden, die tas
de coach van DVO en de overigens ci,.
reet leidende scheidsrechter Bijsterboij,
ontstonden over het coachen. DVOpj^
fiteerde van deze inzinking bij ijt^,.
mezzo door deze set duidelijk met Ij^
te winnen, waardoor een 2-2
bereikt werd.
Overige uitslagen:
Intermezzo - Shell 3_|
Intermezzo 6 - Intermezzo 4 j-j
DVO jl - Intermezzo j2 Uj
de Poort - Intermezzo 2
Smash '66 2 - Intermezzo 1 n
THOLEN
Plattelandsvrouwen. De afdeliij
Tholen van de Ned. Bond van Plattt,
landsvrouwen hield donderdagavoiii
haar maandelijkse bijeenkomst in ij
bovenzaal van hotel Zeeland waar
heer Van Gelder uit Amsterdam
telde over de fabricage van het Wedgs-
wood porcelein en het Noorse Hadelaii
kristal.
Centrale Dienst Zeeland Noord. Pa
1 januari 1973 of zoveel eerder als mi-
gelijk is zal de Centrale Dienst Zei
Noord overgaan in Dienst Gemeente
werken voor de gemeente Groot Tholei
De Centrale Dienst werkte voor 1
eiland gemeenten en voor St. Philips-
land, Bruinisse en Midden-Schouwea
Het huidige gemeentebestuur van Groot
Tholen wil hier van afstappen en allea
een eigen dienst houden, waarbij Sint-
Philipsland tegen betaling nog wel vai
deze dienst gebruik kan maken Vm
het aanwezige personeel zal deze veran
dering geen consequenties verbonden
zijn.
Winkelweek. Voor de inrichting vai
de nieuwe Ambulanceauto van het Roiii
Kruis wordt er in Tholen een winiel-
week gehouden van 22 t.m. 3 decemte
a.s. waaraan 28 winkeliers deelnemen.
Onderhoud Provinciale wegen. Hel
onderhoud van de provinciale wegen e,
het eiland Tholen voor 1972 zal op 7 ji-
nuari 1972 door de provinciale watei-
staat te Middelburg worden aanbested
Kleuterschool op Speelterrein. i
gemeentebestuur is voornemens op l
speelterrein aan de Bosstraat een
klassige kleuterschool te plaatsen, Ii
verband hiermede moeten voorzieninsei
worden getroffen, zoals het maken val
asfaltverharding voor de speelplaats
het maken van een zandbak en het lef
gen van diverse leidingen. HiervW
werd door de raad 22.000,— uitgel
ken.
POORTVLIET
Auto verdwenen en teruggevonden-
Na zijn bezoek aan het ziekenhuis Ut
vensberg te Bergen op Zoom kwam dli
M, Quist tot de ontdekking, dat zijnoi
het Boerhaveplein geparkeerde en oP
slot zijnde auto was verdvvenen, B
auto werd later door de politie terug
gevonden, hij stond onbeschadigd tussen
flatgebouwen. Hoewel de politie vreem
de vingerafdrukken heeft gevonden
zijn (is) de .dader(s) nog onbekend.
DOOR HERMAN HAGE
10
Pasteur Beverius, stelde hij zich voor.
Le capitaine Lamoral, zeide de offi
cier.
Hij was naar schatting iemand van
half de veertig. Een echte Fransman.
Hij boog charmant voor Vrouwe Anne
ke en kuste de hand, die hem toegesto
ken werd. Wendelmoet kwam nieuws
gierig toelopen. Hij aaide haar blonde
krullen.
De predikantsvrouw sprak geen woord
Frans, wat zij heel niet naar vond, want
als was de man nog zo aardig en vrien
delijk, zij was niet ingenomen met de
gast, al had zij haar man beloofd daar
van niet te zullen laten blijken.
Intussen betekende dit, dat de predi
kant, zich met Frans vrij behoorlijk
redden kon, de honneurs moest waar
nemen. Hij geleidde de kapitein naar
het voor hem bestemde vertrek op de
eerste verdieping, waarmee de Frans
man zeer ingenomen bleek. Deze deelde
mee, dat zijn bagage spoedig bezorgd
zou worden.
De volgende morgen begaf kapitein
Lamoral zich naar het Stadhuis, waar
hij papieren en orders aan de Maire
Van Zuilenstein overlegde en met hem
confereerde.
Dat had weer tot gevolg, dat de kleer
makers van Zierikzee en omgeving druk
werk kregen, want het bleek, dat de
vreemde soldaten door de Bataafse Re
publiek behoorlijk gekleed moesten
worden. Voorlopig zou dat uit de Stads-
kas betaald worden.
Zierikzee ging aan de bezetting wen
nen. Over het algemeen waren de Fran
sen geen lastige klanten en als het een
enkele maal gebeurde dat de belhamel
voor een week of langer werd ingeslo
ten in een cel op het Gravensteen, de
gevangenis op de Mol, vlakbij het Ha-
venplein. Op water en brood! In ge
baren taal konden de vreemdelingen
en de bewoners zich redden, terwijl van
weerskanten na verloop van tijd ver
schillende woorden en uitdrukkingen
konden worden gebezigd.
XII
Ik was dus vijf jaar, toen de Franse
kapitein Lamoral bij ons in de pastorie
kwam. Eerst zes jaar later vertrok hij
met de troep en kwam er een nieuwe
bezetting met een andere kapitein, die
ook bij ons werd ingekwartierd.
Kapitein Lamoral was een aardig
man. Wij, de kinderen, werden goede
vriendjes met hem en zelfs mama liet al
vrij spoedig haar gereserveerde houding
varen.
De kapitein, kwam ik wat later van
mama te weten, was getrouwd en had
vier kinderen. Zijn gezin woonde na
tuurlijk in Frankrijke
Ik heb papa, die veel met hem sprak,
eens horen zeggen tot mama, dat hij
een zeer serieus man was. Toen wist ik
nog niet wat dat woord betekende, maar
ik begreep wel, dat het iets gunstigs
was. Daar behoorde zeker ook bij, dat
hij regelmatig de kerk bezocht.
Nu moet ik iets goed maken, ik kan
beter zeggen: vollediger zijn: Ik heb
over de twee kerkgebouwen van ons
stadje geschreven, over de Grote en de
Kleine kerk met haar twee predikanten.
Maar niet over andere kerken. Dat
kwam trouwens in het verband niet te
pas.
Maar nu moet ik wel meedelen, dat
er nog twee kerken waren. Daar was
de kleine Lutherse gemeente, die een
kerkgebouw bezat. En dan waren er de
Roomsen, die een kerk hadden in de
Paardenstraat, bijna het onogelijkste
straatje van Zierikzee. Een vreemdeling
zou het gebouw, zonder er naar te vra
gen, nooit vinden. En toch was de
Roomse gemeenschap veel talrijker dan
de Lutherse gemeente. Waarom stond
die Roomse kerk dan zo afgezonderd in
een vergeten hoekje van ons stadje?
Dat moet historisch verklaard worden.
Toen de Reformatie een feit was kwa
men in de noordelijke Nederlanden bij
na overal de Roomse kerken in handen
van de Protestanten. De Roomsen moes
ten dus andere vergaderplaatsen bou
wen. Dat mocht wel, want er was vrij
heid van godsdienst, maar er was de
bepaling bij, dat de nieuwe Roomse
kerken niet op pleinen of in hoofdstra
ten mochten komen. Nu, in ons stadje
was die kerk bepaald niet in de hoofd
straat!
Hoe kwam ik toch tot dit kerkenver-
haal? O ja, ik deelde mede, dat kapitein
Lamoral regelmatig de kerk bezocht.
Dat was de Roomse kerk, want hij bleek
streng Rooms te zijn. Soldaten gingen
ook wel naar die kerk, maar dat aan
tal was toch niet zo groot.
Zoals ik al gezegd heb: Ugt voor de
hand, dat ik hoe ouder ik werd steeds
meer te weten kwam van de politieke en
maatschappelijke toestanden van ons
landje. Vanzelf begreep ik niet alles, ook
al legde dominee Siderius hel; Marijke
en mij zo duidelijk mogelijk uit. 't Was
nogal ingewikkeld met die verschillende
Nationale vergaderingen, die er gehou
den werden in de jaren 1795 tot 1806. En
er kwam verschillende malen een nieu
we grondwet of wijziging van de be
staande. En de bepalingen werden in
heel veel gevallen niet eens uitgevoerd!
Laat mij eens één voorbeeld van de
vele geven. Ik had het zoeven over de
Roomse kerken. Er kwam door Franse
invloed (trouwens, alles was onder
Franse invloed in feite had het bestuur
van ons land, de Regenten, niets in te
brengen) het besluit, dat de Protestantse
kerken, die tijdens de Reformatie van
de Roomsen waren afgenomen, aan hen
moesten worden teruggegeven. Dominee
Siderius, die het lang niet met dat be
sluit eens was, papa overigens ook niet,
wist te vertellen, dat er slechts één
kerkgebouw, een mooie kerk ui 's-Her-
togenbosch, was teruggegeven, ik meen,
dat die de St. Jan heette.
Neen, alle bijzonderheden over wat er
in die jaren voorviel, kwam ik niet te
weten óf ik begreep ze niet. Maar wat
duidelijk naar voren sprong, wat je om
je heen zag, was te begrijpen. En dat
was niet veel goeds. Dat gold nog niet
eens zo voor ons stadje, maar voor het
heieland, in hoofdzaak de steden.
Engeland nam ons onze koloniën af.
De Oost-Indische Compagnie werd op
geheven, de West-Indische betekende
toch al weinig meer. Al de rijke schat
ten die uit de Indien kwamen, moesten
we ontberen. Daarvan profiteerden nu
de Engelsen. En uit Engeland konden
ze niet worden ingevoerd, want de Fran
se regering verbood alle handel met En
geland.
Het gevolg van een en ander was, dat
er werkloosheid en armoede kwam. De
koopvaardijschepen lagen werkeloos in
de havens. Er werd niet gevaren,
ook niet verdiend-i Zeer velen, vooral')'
de steden en grotere plaatsen, maar
ook
enkelen in ons stadje, leefden van d*
bedeling.
Bepaald honger werd er niet gel
We hadden boeren genoeg, zodat er v*
doende tarwe, gerst en rogge verboii*
werd, dus de bakkers konden werW
en brood afleveren. En de koeien n" -
den mals gras, zodat het ons niet i
melk, vlees en vet ontbrak. Alleen
alles heel duur.
Maar er kwam geleideUjk aan schreeu
wend gebrekaan koloniale waren, i^
je geen koffie, thee, chocolade, pepej.jj
noem maar op hebt wordt de voed'
wel eentonig en eenzijdig. En nu
spreek ik nog niet eens van het geW
aan tabak, dat de mannen aanging-
En dan was er nog iets anders, dow
nee Siderius en papa dachten er ge
over. Dat lag op godsdienstig en zeden
terrein.
Het was duidelijk, dat Gods slaaJ
hand over de volkeren ging, ool^
ons volk. Wie God veriaat heeft sm
op smart te -vrezen. En zeide P^P^
ook Marijkes vader, als de slaande Ku
nu maar gevoeld werd als men a^
waarschu-wingen nu maar ^^SXseVi
zou er uitkomst kunnen komen, w
het was net als onder Israël: de Pr»
ten kondigden de oordelen Gods aan,
doch door het volk werd niet geluisii^'.
(Wordt V
