Yroege start en record
campagne verwacht
Overdenking
De geestelijke kwekerij
Rijden met de
auto van pa
PORTREHEN
ZEISS
T
Zeeuwse wandelingen
Maal
Suikerbïetenoogst 1971
uit de
Heilige Schrift
Overwoei en Struyh
Drs. K. C. van Kempen opnieuw
voorzitter Suiicer Unie
De heer G. J. Butli nam afscheid
ais bestuursiid
C. KIEVIT Zn.
Centrale Verwarming
1 xxxxxxxxxxx
X Ooic voor
FOTOGRAFIE
J. ZANDSTRA t
SOMMELSDUK
J. KEUVELAAR
Complete Woninginrichting
aielissant - Tel. 01877-1502
•f 01879 721
Bladz. 2
„KIL ANDKN-NIEUWS'
Vrijdag 3 september 1971 [.rriidag 3 sept
Mocht de groei en ontwikkeling van
de suikerbieten ziclT blijven handha
ven zoals deze op het ogenblik is, dan
zal de oogst 1971 alle records breken',
zelfs die van 1968 en zal de campagne
zeer vroeg van start gaan. Volgens het
Maandblad Suiker Unie geven de re
sultaten van de meitelling van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek een op
pervlakte suikerbieten te zien van
102.228 ha, of 2,2''/o minder dan in 1970
toen er 104.493 ha bieten waren uitge
zaaid.
De gemiddelde wortelopbrengst zal
naar verwacht dit jaar aanmerkelijk
hoger zijn dan vorig jaar, zodat een
verminderde uitzaai van 2.265 ha niet
van invloed zal zijn op de duur van de
campagne.
Groeipunt vroeger dan normaal
De bieten bereikten het igroeipunt aan
zienlijk vroeger dan normaal. De op-
brenlgstverwachting kan op grond daar
van dan ook al worden gesteld boven
het gemiddelde. Bij de eerste proef-
rooiing werd gemiddeld over het gehele
land een wortelgewioht van 32 ton per
hectare aangetroffen. In 1964 was het
wortelgewicht bij de eerste proefrooüng
eveneens zeer hoog, maar toch altijd
nog bijna Wh lager dan dit jaar. Het
suikergehalte in de bieten was bij deze
eerste proefrooüng iets hoger dan het
gemiddelde van de voorgaande tien ja
ren; het was echter lager dan in 1964.
Meer dan 50 ton
Een oogstverwachting van meer dan
50 ton per hectare is op dit ogenblik
zeker gerechtvaardigd. In 1964 was de
gemiddelde wortelophrengst 51.5 ton
per ha. Wanneer de oogst in 1971 tot
dit zelfde peil komt, betekent dit van
102.228 ha een totale bietenoogst van
5.264.000 ton. Daarmee zou dan de
recordoogst van 1968, die 5.243.000 ton
beliep,^ worden overtroffen. De cam
pagne duurde in 1968 gemiddeld iets
meer dan 91 dagen. De eerste fabriek
startte toen op 19 september en de
andere volgden op 20 en 21 september.
Het ziet er naar uit, dat de campagne
dit jaar eveneens zeer vroeg van start
zal gaan.
Alle stemmen voor drs.
Van Kempen
De huidige voorzitter van Suiker Unie,
drs. K. C. van Kempen te Achthuizen
(Z.H.) is weer voor vijf jaar als voor
zitter gekozen. Eenparig heeft de Le
denraad van Suiker Unie zijn stem uit
gebracht op de heer Van Kempen' en
daardoor bewerkstelligd, dat Suiker
Unie haar voorzitter krachtens de sta
tuten weer vijf jaar kan handhaven.
In deze eerste jaarvergadering van de
Ledenraad was voorzitter Van Kempen
volgens het rooster aftredend, doch
'direct herkiesbaar. Het bestuur had na
overleg met de Raad van Toezicht een
bindende voordracht opgesteld, met als
No. 1 'drs. K. C. van Kempen en als
No. 2 Ir. H. J. Louwes, de onder-voor
zitter van Suiker Unie. De 59 aanwezige
ledehraadsleden brachten 64 stemmen
uit, allen op drs. Van Kempen: Onder
voorzitter Ir. Louwes sprak met vreug
de over deze uitslag met de beste wen
sen voor de herkozen voorzitter.
Oud maakte plaats voor jong
In verband met het overschrijden van
de leeftijdsgrens namen op dezelfde le
denraadsvergadering vier „in de suiker
getrainde" bestuursleden afscheid. Deze
aftredende leden zijn de heren G. J.
Buth te Middelhamis, P. A. H. Damen
te Kliindert, J. W. Scheels te Zaamslag
en A. G. M. Vos te Roosendaal. Woorden
van grote dank voor de toewijding,
steun en! vriendschap en een schets van
hun loopbaan, bij monde van Ir. Lou
wes gegeven, gingen met dit afscheid
gepaard.
Voor dit viertal kwamen vier jonge
agrariërs in de plaats. Uit de gestelde
tweetallen werden als nieuwe bestuurs
leden gekozen, de heren W. J. M. M.
Brooymans te Nieuw Vossemeer, R. J.
Visser te Nieuwerkerk (Zeel), C. Geer-
lings te Anna Paulowna en M. G. P. van
Arendonk te Dronten. Onder-voorzitter
Ir. Louwes sprak woorden van geluk
wensen en vertrouwde op een goede
samenwerking in het belang van de
Suiker Unie.
De heer Buth zat 25 jaar in
de suiker".
Het afgetreden bestuursiid van de
Suiker Unie, de heer G. J. Buth te Mid
delhamis heeft 25 jaar in de suiker ge
zeten. In 1946 werd hij gekozen in het
bestuur van de Coöp. Suikerfabriek en
Raffinaderij „Puttershoek". In 1953 trad
hij in het dagelijks bestuur en in 1958
werd hij voorzitter van „Puttershoek",
waarna in 1966 zijn benoeming in het
bestuur van Suiker Unie volgde. Bij het
afscheid schetste de heer Louwes de
heer Buth als een initiatiefnemer, die de
ambitie en de roeping, die elke afzon
derlijke coöperatie eigen is, achterstelde
bij het .algemeen belang. Ir. Louwes zei:
„Uw wijsheid om nooit het eigen gelijk
te handhaven, nooit zichzelf te zoeken,
heeft op ons grote indruk gemaakt." De
heer Buth zei in zijn afscheidsw^oord:
„De oude garde laat een goed bemand
Suiker Unie-sohip achter; men zal het
waarachtig wel klaren".
SOMMELSDUK
Telefoon (01870) 2609
Beste meisjes en jongens!
Zachtjesaan gaan we nu van de zomer
sdheiden. Als a:ugustus voorbij is, dan
zien we elke dag, dat de dagen korter
worden. De blaren van de bommen gaan
langzamerhand verkleuren en straks
vallen ze naar beneden'. Het kan prach
tig weer zijn in september, maar we
bemerken toch, dat de herfst gaat na
deren. Zo gaat alles naar een vast plan.
De jaargetijden komen en gaan, en zo
zal het blijven gaan, tot dat er geen tijd
meer zal zijn.
Elk jaargetijde heeft zijn eigen be
koring, maar voor de meesten is het wel
een beetje triest als ze bedenken', dat
straks de na jaarsbuien en -stormen
de overhand beginnen te krijgen. Maar
wij kunnen het niet veranderen, en dat
is maar goed ook. De Heere heeft de
loop van de zon zo geregeld, dat zomer
en winter hier elkander afwisselen in
een volmaakte orde, die ze niet over
gaan zullen.
In september hoop ik vier raadsels te
plaatsen'. Het eerste komt deze week:
SEPTEMBERRAAD'SEL 1
2 X
3 X
4 X
5 X
6 X
7 X
8 X
9 X
10 X
11 X
1. Andere naam voor september.
2. Iemand die het Evangelie brengt of
geschreven heeft.
3. Grootste handelsstad van Neder
land.
4. Stad in Friesland; vroeger was er
een universiteit.
5. Plaats in Limburg.
6. Stadje en eiland in Zeeland.
7. Leidsman van Israël naar Kanaan.
8. Eerste mens.
9. Andere naam voor paling.
10. Heden, vandaag.
11. Letter.
Zoals jullie al begrepen hebben, vor
men de kruisjeslijnen 'hetzelfde woord.
OPLOSSINGEN
I. Levi, Othniël, Obadja, Farao, Horeb,
Uria, Titus, Tabitha, Efraïm, Nathan,
Filippus, Elia, Esther, Samuel, Twaalf.
Loofhuttenfeest.
II. Dagon, Elifaz, Zafnath-Paaneach,
Eufraat, GJlboa, Edomieten, Nathanaël,
Debora, Eleazar, Sadduceën, Hebron,
Exodus, Effatha, Ruben, Egypte, Nim
rod, Damaskus, Izebel, Eben-Haëzer,
Methiisalah, Areopagus, Abednego, Ka-
leb, Tubal-Kaïn, Richteren, IJdelheid,
Kajafas.
De zegen des Heeren die maakt rijk.
III. Ehud, Ezau, Ruth, Tyrus, Uzzia,
Wijnstok, Vasti, Absalom, Delila, Eva,
Rhode, Eleazar, Naaman, Uria, Wierook,
Melchizedek, Obadja, Efeze, Demetrius,
Bbed-Meleg, Rachel.
Eert uw vader en uw moeder.
IV. Dan, Eli, Veepest, Rachel, Elüiu,
Ebzan, Zebulon, Elün, Darius, Egypte,
Stefanus, Hadassa, Elkana, Endor, Ro
meinen, Euroclydon, Nicodemus, Izak,
'Smyrna, Hosea. Efraïm, Timotheüs, Ba-
raibbas, Ezra, Gomorra, Immanuël, Na
than, Sofar, Edomdet, Lodebar, Dorkas,
Eleazar, Rafidim, Wet, IJdelheid, Sa-
draoh, Henoch, Enan, Israël. Delüa.
De ■yreze des Heeren is het beginsel
der wijsheid.
CORRESPONDENTIE
Jan de B. Geldermalsen. Het valt niet
mee als je de bof hebt. Het is geen
ernstige ziekte, maar wel pijnlijk, en
je moet er mee oppassen. Meestal gaat
de bof het hele gezin rond. Fijn, dat het
'goed gaat met je aquarium. Je mooie te
keningen getuigen' er van. Zijn er veel
iboeken aangekomen? Ja, eer je die al
lemaal weer doorgewerkt hebt, zullen
we wel èen beetje ouder zijn, als we
het mogen beleven. Leer maar met lust.
Anton de B. Geldermalsen. Al is het
wat laat, toch nog hartelij'k gefelici
teerd met je verjaardag. En hoe is het
op 7 augustus afgelopen? Ik vind dat je
voor c heel wat moet kennen. Als je
er dóór komt, ben je wat mans in het
water. Als ik de te'kening bekijk, moet
ik zeggen, dat het een prachtig geheel
is. Je zal er uren mee door kunnen
brengen'. Maar het Ieren vergt ook heel
wat tijd. Het is de kunst om leren en
spelen precies af te wisselen.
Teunie de B. Geldermalsen. Wat zal
jij genoten hebben in het dierenpark.
DE WERKING DES GEESTES
EN DE WEDERGEBOORTE
De wind blaast waarheen hij wil,
en gö hoort zyn geluid, ma'ar gij
weet niet vanwaar hij komt en
waar hij heengaat; alzo is een
iegelijk, die uit de Geest geboren
isj Johannes 3 8.
De wind blaast waarheen hij wü, met
opzicht op de wijze, op welke hij waait:
dan eens rechtdoor, dan eens van boven
naar beneden, dan eens als een draai
wind, dan eens uit het Oosten, dan Wes
ten, dan Zuiden, dan Noorden; de wind
is vrij.
Alzo is het ook gelegen met de wer
king des Geestes; allen worden niet op
één en dezelfde wijze bewerkt in de
wedergeboorte, 1 Korinthe 12 11.
1. Sommigen wederbaart de Geest
zeer söhielijk en onverwacht, zodat zij
er niet eens om dachten, of het zochten,
'gelijk Zacheüs, de stokbewaarder. Ly-
dia's hart werd maar geopend; Paulus
was drie dagen in de angsten der we
dergeboorte. Dit gebeurt nog wel, dat
mensen uit nieuwsgierigheid of uit een
ander verkeerd einde in de kerk gaan,
of deze en gene genademiddelen bijwo
nen, en dat God hen in het hart grijpt,
zonder dat die ziel daaraan dacht of dat
zocht. Dus scherpt Jezus Zijn pijlen nog
wel eens, opdat zij treffen. Psalm 45 6,
zodat zulk één met Hagar moet uitroe
pen: O Gij, God des aanziens, heb ik ook
gezien maar Die, Die mij aanziet? Gen.
16 15, en daar wel eens een teken op
richt.
2. Anderen verandert de Heilige Geest
op een zeer langzame wijze, die over
tuigd worden onder het Woord en jaar
en dag daarmee heengaan; die in het
eerst wel schenen enige spoed te ma
ken, maar daar het dagen zonder getal
zo mee blijft zitten; sommigen van die
worden wel eens verleid, zodat zij voor
een tijd weer bij de grote hoop geraken,
de wereld een groot eind weer in; en
die onder een ernstig middel wel eens
opnieuw beroerd worden en daar ge
bracht worden, waar zij tevoren ston
den, en daar het echter alweer niet mee
doorbreekt.
Dezulken staan menigmaal als aan de
poort en zij kunnen niet ingaan; dat
besluit des harten missen zij, om alles
te verzaken en om door de poort Chris
tus in te gaan in de stad, Openb. 22
14; Jesaja 37 3.
Uit hen komen sommigen op het eind
van him weg met veel licht en klaar
heid over; en hebben zij tevoren wat
gehad, het is een doriker ingewikkeld
werk en zij gaan dus al hun dagen
meest heen onder een geest der dienst-
baariiedd tot vreze, Rom. 8 15, en heb
ben in hun dagen niet veel blijdschap of
verkwikking.
3. Sommigen wederbaart de Heilige
Geest op een zeer nare wijze. God komt
hun voor als een verterend vuur; al wat
voor een goddeloze naar is in God, in
Zijn Woord, in de wet, en naar zijn zal
in het oordeel en in de hel, doet God op
hun hart komen, zy verwachten ook
niet anders dan eeuwig onder de gloed
van Gods toorn te blijven. Zo ging het
met die drieduizend zielen. Hand.] 2: zij
schreeuwden het uit, alle lust verging
hun; zij werden verslagen in hun Har
ten. Hoe naar en bang had het de tol
lenaar. Hij ging al zuchtende langs de
straat, hij sloeg op zijn borst en stond
van verre, om te-^ tonen hoe benauwd
het hem was van binnen, en riep „O
God, wees mij arme zondaar, genadig",
Lukas 18 13, 14.
Hoe benauwd was het Saulus, als hij
een Paulus werd. Hij lag blind op de
aarde, hij at niet en dronk niet. Hand. 9.
Men kan besluiten, die daarvan wat
kent, wat er van binnen is omgegaan.
Ziet het ook in een Heman, Psalm 88
16: „Van der jeugd aan ben ik dood-
brakende: ik draag Uw vervaarnissen,
ik ben twijfelmoedig. Als iemand maar
iets kent van brakende te zijn tot de
dood, die kan er iets van afnemen.
Eindelijk, ziet eens hoe het op het
uiterste aankwam en op de dood af was
met de stokbewaarder. Hand. 16, waar
de duivel nabij was, die hem aanraadde
de hand maar aan zijn leven te slaan.
Maar God bewaarde hem. Paulus kwam
tot hem, als hij al een zwaard had en
riep: Doe uzelf geen kwaad.
O mensen! die het somtijds zeer be
nauwd hebt, denkt toch hoe veel hoger
het nog met sommige heiligen gegaan
is, en denkt aan dat woord van Paulus:
Doe uzelf geen kwaad.
4. Anderen wederbaart de Heilige
Geest op een zeer aangename en lieflij
ke wijze, als Zacheüs, Lukas 19 3-10,
en velen, die Jezus van hun beroep maar
afriep en die terstond zo veel heerlijk
heid in Christus zagen, en zo veel liefde
voor Hem kregen, dat zij terstond alles
verlieten en Jezus volgden. De Heere
komt sommigen met Zijn liefde voor.
God zegt: Ik wil uw dood niet; er is
geen zondaar zo groot of Mijn genade is
nog groter; en aanstonds: er is een Mid
delaar een Held, bij Wie hulp is besteld.
Zulk één raakt naar Christus toe met zo
veel licht en kracht en is er zo over
verblijd en moet telkens over dat nieu
we wonder uitroepen en duizendmaal
zeggen: Heere, ik heb aan U niet ge
dacht, ik heb er U niet om gezocht; hebt
Gij naar zulk één omgezien? Komt Gij
Uw genade, Uw eeuwige liefde verheer
lijken aan zo één? Die ziel zinlït weg in
haar eigen niet- en onwaardigheid en
leeft in het prijzen van de Allerhoog-
ste.i O vrienden, die hier wat van hebt,
geniet het goede, ten dage dat het
gebeuren mag.
5. Sommigen wederbaart de Heilip
Geest op een stille en bedaarde wiif
zonder veel droefheid of veel blijdschan
door een inlichting in de Gcddeliik'
waarheden^ waarbij zij alles geloven wat
God van 's mensen stand van natm'
getuigt en ook wat God van Zijn Zoon
getuigt, dat in Hem het leven is, alle^
met betrekking op zichzelf; deze'wii?»
vand werking des Geestes vinden -wü i!
Petrus 1 22.
Dezulken geloven wat de Bijbel zegt
dat zij zo ellendig buiten God en Chris'
tus zijn; dat er een Middelaar is> zï\
zien ook, dat zij Hem niet kennen en
echter zo nodig hebben. Daarom roe
pen zij om de openbaring van Christus"
zoals Hij Zich aan de wereld niet open.!
baart. Zij zien het oneindig geluk van
Gods volk en schatten arme vromen
hoger dan een koning van de aarde. Kn
zo raken diezielen somtijds zo stil kje.
zend en de hand leggend op dat getui!
genis Gods, ja wel eens ongemerkt
vast aan Christus.
6. Eindelijk, anderen wederbaart de
Heilige Geest onder veel verwisseHn-
gen; dan eens onder, dan eens boveji'
dan eens gelovig, dan eens ongelovig-'
zees verblijd of zeer bedroefd; dan eens
in zware diepten neergezoriken, dan
wederom (als David) gemoedigd, om
met- God te springen over een muur en
te lopen door een bende; dan eens zeer
verschrikt voor de minste tegenheid, en
dan weer met David uitroepende:De
Heere is mijn licht en mijn heil, voor
wie zou ik vrezen? Dezulken kennen
wat van de zegeningen van Gerizim en
van de vloeken van Bbal. Wanneer zij
hun sukkeljaren door zijn, dan kunnen
zij zingen van de wegen des Heeren,
Psalm 138 5, en kunnen anderen zeer
nuttig zijn.
Uit Justus Vermeer: Oefeningen,
I
Met als ondertitel: Tractaat van de
Christelijke opvoeding der kinderen,
dat is het boek dat in 1621 te Amster
dam werd uitgegeven. De schrijver Jo
hannes de Swaef had hét oorspronke
lijk bestemd voor eigen gebruik, „om
nu mijzelf en mijn huisvrouw, welke de
zorg mijner kinderen nevens mij op de
handen ligt, te leren en te vermanen".
Deze aantekeningen heeft hij later als
een tractaat uitgegeven in de hoop „dat
het door Gods zegen ook anderen zou
mogen enigszins dienstig zijn".
Vandaar dus zijn boek.
De onderwijzer.
Het schoolhouden ging 3V2 eeuw ge
leden heel anders toe dan tegenwoor
dig. Aan de onderwijzers (schoolmees
ters, zei men toen) werden ook heel an
dere eisen gesteld.
Allereerst moet hij een godzalig man
zijn, die een goed voorbeeld is voor zijn
leerlingen, om zodoende met kracht te
kunnen zeggen: weest mijn navolgers.
En dan zachtzinnig, maar tegelijk ook
weer streng. Hij moet hebben zulk een
ontzaglijkheid, dat de jongens hem
ziende, zich voor hem versteken!
En daarom moet hij zich zo deftig en
ernstig houden, dat de jongens zich niet
familiair tegen hem t:onen.
De overdrijving in deze woorden ne
men we maar op de koop toe. Maar een
'gepast afstand-bewaren kan geen kwaad
Het is niet zo ver van jullie vandaan.
Er zijn 'kinderen, die uren moeten reizen
om een dierentuin te kunnen bezoeken'.
Het is erg van de opa van je vriendin
netje. Hij was al oud, maar wij kimnen
niemand missen. Het blijft een open
plek, die niet meer vervuld wordt. Is
het nog gelukt met a? Het valt niet
mee, hè? Fijn, dat de meester zo van
dieren houdt; jullie zijn ook echte die
renvrienden.
Hanny K. Dirksland. Van die twee
weken naar Haamstede wist ik al, inaar
de lange autotocht naar Amsterdam
over de Afsluitdijk naar Sneek, dat
wist ik nog niet. Je zal veel gezien
hebben, en bij de kornissen' in Friesland
moet je het wel naar je zin gehad
he'bben. Verder lees iknog van vele
bezoeken, zodat ik wel moet zegen, dat
je veel aan je vakantie gehad hebt. En
nu je best weer maar doen op school.
Ben je het weer al gewend?
Allemaal de brieven van jullie heb
ik nu van een antwoord voorzien. Nu
wacht er een nieuwe stapel brieven,
waaraan ik volgende week hoop te be
ginnen.
Het is altijd leuk om 'de brieven van
jullie in te zieri, en te horen wat Jullie
zoal te vertellen hebben. Het gaat O'ver
vrolijke en droevige dingen; over ge
boren worden en sterven; over gezond
heid en ziekte. Dat kunnen we begrij
pen, dat het zo is, want daar is het
leven vol van. Het gaat niet altijd voor
spoedig in de famHies. Er zijn tegen
slagen en aangename dingen. Geliikkig
dat we niet alléén droefheid moeten
meemaken; dat er ook blijden dagen in
ons leven mogen kom'en.
Ons leven wordt door God bestuurd.
Hij leidt al onze paden en Hij is nooit
verkeerd,- al vinden wij dikwijls van
wel.
Laten wij didht bij de Heere leren le
vert, want daar is de beste plaats. Al
onze noden mogen wij Hem bekend ma
ken, en Hij kan ons uit de moeilijkheden
helpen, want Hij is de Machtige. Hij
kan ons schenken wat we nodig heb
ben om te leven, maar Hij kan ook ver
lenen wat we be'hoeven bij ons sterven.
Dat we 'daar maar veel om, mochten'
denken.
Ik houd er nu ditmaal mee op. De
volgende keer hoop ik weer present te
zijn voor jullie.
De vriendelijke groeten van
Oom Ko.
vooral niet voor zulke kinderen, die wat
al te vrij zijn in hun spreken en doen.
Strengheid vooral is in die tijd nodig,
zegt 'hij. Nu wordt er veel geklaagd over
de losbandigheid van de jeugd (en dik
wijls terecht), maar zulke klaagliederen
zingt deze Middelburgse schoolmeester
in 1621 ook al. „We moeten 't beklagen
dat onze eeuw zo verdorven is", zegt hij.
Nog enkele keren lezen we over „het
hedendaags en diepvervallen Christen
dom en het heersend en steeds toene
mend bederf".
Hij vindt het to.v. verschrïïikelijk, dat
de onderwijzer de ondank van de ouders
op de hals haalt, als hij een kind om
zijn kwaad straft. Maar De Swaef doet
zijn plicht zonder mensen te willen be
hagen. „Vreest geen schade. God zal u
die vergoeden!"
„Wij zijn slechts zaaiers en niets meer.
Wij zaaien slechts; wij weten niet
Of straks het zaad in halmen schiet.
Op rotsen valt, in doornen stikt.
Ofwel de grage vogel 't pikt,
U zij de oogst, ons d' arbeid, Heer",i
De eed.
Verder moet een schoolmeester de
wetenschappen zelf grondig verstaan en
ook bekwaam zijn om het anderen te
kunnen leren. Daar mankeerde in die
tijd wel eens wat aan. De Swaef klaag
de er over, dat in zijn vaderstad het on
derwijs nog te veel was toevertrouwd
aan „humpelaers ofte hoetelaers". Deze
scheldwoorden kennen we niet meer,
maar we begrijpen wel dat hij bedoelt
mensen die er niet toe bekwaam zijn.
De eerste de beste „plompen loer" kan
vrij schoolmeester worden, als hij maar
tien schellingen betaalt en de eed af
legt dat hij zal doen als een goed school
meester betaamt.
Deze eed moest iedere nieuwe onder
wijzer voor de overheid van de goede
en treffelijke stad Middelburg afleggen:
„Ik zweer, daar ik toe geroepen ben,
een goed, vroom en getrouw school
meester te wezen, de kinderen die mij
zullen bevolen worden wel, getrouwe
lijk en neerstelijk te lezen en te onder
richten in 't geen ik verklaard en aan
genomen 'heb te willen leren, dezelve in
de vreze Gods en alle eerbaarheid te
onderhouden.
En zal voorts burgemeesteren, sche
penen en raden dezer stad van Middel-
biirg houw en trouw wezen, en zal geen
leer de kinderen die mij bevolen zijn
voorhouden, die contrarie zijn der ware
christelijke Gereformeerde religie, die
in deze stadt openbaarlijk geleerd en
geëxerceerd wordt, en voorts doen wat
een goede en vrome schoolmeester
schuldig is te doen. Zo helpe mij God".
Verder was er bepaald dat niemand
schoolhouden mocht, of hij moest zijn:
Lid der stad en gemeente Middelburg,
minstens 25 jaar oud, geëxamineerd, met
zijn huisvrouw lid der Gereformeerde
kerk. Hij moest instemmen met Cate
chismus en Geloofsbelijdenis, hij moest
alle gedrukte boeken en geschreven
brieven vaardig kunnen lezen, een goe
de hand schrijven, de psalmen van Da
vid bekwamelijk kunnen zingen en ter
nooddruft rekenen. Hij mocht geen her
berg 'houden of tappen (dat deed men
vroeger wel als aanvulling van het
kleine salaris).
In de ordonnantie der stad, vaak ge
wijzigd en aangevuld, stond alles ver
meld wat hij doen en laten moest, ge
bod en regel op regel. Dit alles om te
voorkomen dat „humpelaers ofte hoete
laers zich met het onderwijs zouden
bezighouden.
In 1583 hadden de Staten van Zeeland
een „placaet ende ordonnantie van de
school-ordeninge" uitgevaardigd, die
voor heel Zeeland geldig was.
Het onderwijs wordt genoemd de
grondslag van de staat, omdat tot op
bouwing van een goede republiek en
welstand van het land er niet weinig
aan gelegen is, dat de jonkheid van
kindsbeen af wel worde opgevoed, en
van der jeugd aan onderwezen in de
vreze en rechte kennis -Gods en in alle
Laat u uw zoon wel eens in uw auto
rijden? Enmankeert er dan wat
aan, als u de volgende morgen de wa
gen start? Wordt u dan kwaad en geeft
u uw zoon dan een pak slaag? Leest u
hieronder eens wat de vriend van „Sty-
litus" deed, toen hij eenzelfde geval
overkwam. Wij lazen het in „Kolom" in
„Kwekerij en Handel". Hier volgt het:
„De tweede öhauffeur bederft de wa
gen". Deze autowijsheid is ook mijn
vriend Jan niet onbekend, maar het is
niet altij'd mogelijk zulke vsrijs'heden in
pralrtijk te brengen.i Vooral niet wan
neer je zoons hebt, in het bezit van
rijbewijs.
Jan is bijzonder op zijn auto gesteld
(het merk verraad ik niet, want ik maak
geen gratis reclame). Liefst zou hij er
geen ander aan laten, maar het vlees is
zwak. Het gebeurt wel eens, dat Jan er
tegenopziet wéér in de wagen te stap
pen, als tante Desdemona, na een lang
bezoek, nog wenst thuis gebracht te
worden. En als één van Jan's zonen dan
vol begrip en humaniteit aanbiedt, dit
voor Jan waar te nemen, overhandigt hij
met een zucht^ de sleuteltjes en vóór hij
zoonlief de levieten kan lezen, is die al
vertrokken.
Zo moest er onlangseen familielid,
nogal een aardig eindje uit de buurt,
worden thuisgebracht op een donkere
regenachtige avond, en Jan was wat
grieperig en zoon, vol meeleven met va
der, bood bereidwillig aan het klusje op
te knappen.
Toen Jan de volgende morgen de wa
gen wilde starten, ging dat niet vlot.
Anders liep het geval als een zonnetje.
Hij liep ook stationair niet goed. Jan
riep zoon ter verantwoording, maar zoon
bezwoer bij de baard van de profeet dat
hij niet boven de 120 was gekomen en
niets met de kar had uitgehaald, maar
hij had óók ontdekt dat er iets mee
loos was
Jan toog ten einde raad naar de ga
rage en daar werd hem onthuld dat de
kleppen naar asmodée waren. Hoe dat
kon komeri? vroeg Jan. Verondersteld
werd dat de wagen over zijn toeren
was gejaagd. Wie heeft er mee gereden?
vroeg de garagechef, die Jan en zijn rij-
methoden té goed kent om geen vuiltje
te vermoeden. Jan zei niets en de chef
lachte maar es.i Hij kende ook Jan's
zoonNu, dat grapje kostte Jan een
lief sommetje, nog afgezien van het feit
dat hij de wagen een paardagen kwijt
was. Jan's hart was goed genoeg om
zoon een pak op zijn falie te geven,
geestelijk dan, want zoon is sterker dan
Jan. Tot hij opeens tot een andere koers
besloot.
Zoon informeerde leyendig belang
stellend naar de schade, met iets schich-
tigs alsof hij op iets wachtte. Hij wacht
te inderdaad op Jan's tirade, vastbeslo
ten zijn eed gestand te doen en duide
lijk te maken-dat Jan blijkbaar niet de
ware rijer voor deze wagen was of zo.
Maar Jan zei gelaten: Ja jong, 't is een
rib uit mijn lijf... maar nou loopt ie weer
best, gelukkig. Of de man van de gara-
goede kunsten en zeden (overgenomen
in de spelling van nu.)
In 1591 verenigde de Magistraat van
Middelburg de schoolmeesters in een
apart gilde. Joh. de Swaef zal daar later
ook wel toe behoord hebben.
■WTJJatCtt^AZBI
bQ 4a ipedaalzaak
EANDPAD X2 - BIIDDELHABNffi
'ge nog iets had gezegd, viste zoon ach
terdochtig. Wat moest ie zeggen? -vroeg
Jan, daarmee de waarheid geen geweld
aandoend.
En achteraf heeft Jan van dit stilzwij
gen ontzaglijk veel meer rendement ge
had dan de voldoening, -die 'n fikse rel
met zoon hem zou hebben verschaft.
Iedereen in Jan's gezin was het er over
eens: zoon ging gebukt onder een frus
tratie, zoals dat tegenwoordig heet. Hij
informeerde bij Marie en de zussen: zei
vader nog wat? Zei-die dat ik... maar
nee, vader had geen woord gezegd!
En zo stond zoon de volgende zaterdag
Jan's wagen zeer uitgebreid te wassen,
te cleanen en in de was te zetten. Hü
maakte de wagen van binnen schoon
als zilver, liet er nog een liter oUe bij
gooien.
Wat kost het me? vroeg Jan.
Ach, zei zoon grootmoedig, vader, je
hebt al zoyéél schade gehad, vergeet het
maar.
Ze keken mekaar maar niet an.
Twee joden weten wat een bril kost".
Onge
met pla
•uw spec
vaak gel
paperas!
Haal
winkel
Bevestig
en u cv
want ie(
voudige
en indie
in te de
Dati
Sasco 'l
uw eige)
Twinlock-art
irestdyk 55,1
Middeliburg.1
L. van Walleniburg.
NIEUWERKERK
Dirigent E. Nieland nam afscheid
van zangvereniging
Op woensdagavond 25 augustus
heeft dhr. Eduard Nieland afscheid ge
nomen als dirigent van de Christelijk
Gemengde Zangvereniging „Eén Naam
is onze Hope" te Nieuwerkerk. In ver
band met verdere muziekstudie heeft
dhr. Nieland zich genoodzaakt gezien,
zij het node, zijn neven-bezigheden te
beperken, waaronder ook valt het di-
rekteurschapvan genoemde vereniging.
Als aandenken kreeg ieder lid van
scheidende dirigent een door hem per
soonlijke vierstemmige bewerldng van
Psalm 138, welke deze avond nog in ziJ"
geheel werd ingestudeerd.
Tijdens de pauze overhandigde ae
voorzitter, dhr. J. van Sluis, namens oe
vereniging een forse rookverdrijver op
verzilverde voet, als herinnering. HiJ
dankte de heer Nieland voor de prettige
en vruchtbare samenwerking en het ve
le door hem voor de i,grote en kleui^
zang" in de afgelopen vier en een haii
jaar gedaan.i Inzondeiiheid voor de ge
schonken Psalmbewerking, daar hier
mee een flink brok (schaarse) vrije tija
mee gemoeid is geweest.
Door mevr. G. Kleemans werd een
boeket bloemen aangeboden. Op zfl"
beurt nam de heer Nieland daarna iie
woord, en dankte allen hartelijk voor ae
cadeaux. Hij zei, een mooie herinnenns
aan het zangkoor te hebben, vooral, o»'
dat men elkaar aldoor zo goed heei
verstaan. „Zelfs van enige wrijving is j»^
nooit sprake geweest, en dat heb iK ai-
tijd erg fijn gevonden". Hoewel ver
schillend van opvatting, zijn wij a""
één geweest in het doel, dat we van on»
leven willen maken door middel van
muziek. Overigens weicte hij op, spo
taan en met nieuwe moed verder te
gaan. Over drie weken hoopt dlir. '«e
sels uit Middelhamis de scheidende Q'
rigent te gaan vervangen. Vermelo
nog dat eerder op de avond de ^^"E^
en zangeressen van het kinderkoor
Knop tot Bloem" afscheid namen V""
hun scheidende dirigent.
il 'het vorig
rel is Johan
3rune in het
ran de Lange
jekomen, en
vonder: De E
ras een echl|
leeuw, zijn
egt al genoel
Ie laatste rl
aar van zijr
ren was hij
lensionaris vl
leeland.i Hij
lij zijn dl
ïerkzaamhedi
log tijd vooi
lantal geschrl
m „BancketI
en" is, waarf
wergenomenj
Johan de
jeboren en
tad van Zee
eerde en gesJ
ende ambten
lekleed. BelL
leeft hij ookl
Zeeuwsche T
lude" genoen
leef Jean de
[enoemd. Dea
n Middelburi
en, o.a. de „T
Jok en Erns-q
Maar wij
"ude", waarv.
en inleiding I
er meer schl
„Moralist al
de duizel
Preuken) wal
tem tegen dl
e lucht, teg^
raaraan zijnl
ich steeds wl
ittige, dikwil
erzorgde stil
edachten opl
het ons ofl
f>s horen spl
tidervindingl
ie achter d^
iet alleen vL
an het maal
ie weet wat f
■n dat was
Laten we
«naris luistJ
vriendschJ
i,De vrienl
pod, dat wl
f en de korJ
[et door oudl
marbelen
testing vd
i prijzen eel
paar daar il
|onderd wekl
^e is weiniC
in verjaardi
[eeft om del
iad en wakiJ
in geen krJ
jn mantel 1
pngen. Hetl
Fcht te sprd
Przetmen,
lOver de
te Brune:
"In wat
,;W is er nl
pntJen? Meil
Tienden, dil
'?ar zo weT
fitte kraaieil
lenden woJ
