van weenen
R.T.M. vorig
jaar 1750
maal rond
de wereld
Grote Kerk te Zierikzee is
dringend aan
restauratie toe
IHet nieuwe
labinet
Bijkantoor Vulcaan Dirksland
wordt opgeheven
Restaurant „Tonbré"
3e jaargang
Vrijdag 16 juli 1971
No. 4003
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschiint tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
PLAIDS
voor op uw bank,
voor in de auto,
voor mee te nemen in
uw vakantie.
Zondagsdienst artsen
modehuis
dirksland tel: 396
VOOE MOOIERE
bloemstukjes
Fa. KORTEWEQ
Zandpad - Middelharnis
Expositie - verzorgd door
Bas Wijnands - vertelt over
verleden en heden
ïiilÉi'iili-iSiiiiiiMHPi
POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29 Na 5.30 uur (01870) 33 92 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 4,— PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 17 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
Een aantal weken nadat de uitslag der
„erkiezingen voor de Tweede Kamer
bekend was kwam na de gebruikelijke
wekenlange besprekingen achter, de
«hermen maar ditmaal in een rede-
Ijjljg tijd het erbij passende kabinet
tot stand. Nadat eerst de rooms-katho-
iieke professor Steenkamp als informa
teur de weg verkend en geëffend had,
kree"- de anti-revolutionaire partijleider
in de Tweede Kamer mr. Biesheuvel op
dracht tot formatie en het gelukte hem
na de gebruikelijke moeilijlcheden, die
voornamelijk in de persoonlijke sfeer
hoen, een regeringsteam bijeen te
brengen, waarvan gezegd kan worden
dat het ongetwijfeld een goed perspec
tief biedt wat betreft de bekwaamheid
der ministers.
Velen zullen zich afgevraagd hebben
waarom het de A.R. partij was, die de
leiding kreeg van de formatie en der
halve ook van de regering in de komen
de vierjarige periode. De oorzaak daar
van lag in de omstandigheid, dat de
KV.P.) ditmaal geen prijs stelde op haar
recht als grootste partij (een gewoonte
recht en meer niet) de kabinetsforma
teur en daarmee ook de regeringsleider
te leveren. Waarom ze dit niet deed is
niet uit de verf gekomen, maar het feit
dat haar fractievoorzitter drs. Schmel-
zer zich daarvoor niet beschikbaar stel
de omdat, hij, zoals later bleek, het mi
nisterschap van Buitenlandse Zaken
ambieerde en gaarne de plaats wilde in
nemen van Mr. Luns, die na negentien
jaar in deze functie gestaan te hebben
OOSTDIJK 53-61
B0I1WMATERIALEN
Dirksland Telefoon 1333
de organisatorische leider van de N.A.
V.O. wilde worden, gezien ook de orh-
standigheid, dat de K.V.P. naar het
schijnt bij gebrek aan andere promi
nente krachten voor die functie en
wellicht ook om de partij na de zware
verliezen van de laatste jaren niet we
derom bloot te stellen aan felle critiek
van links en haar zo mogelijk wat te
revalideren, is het waarschijnlijk dat
de leidslieden het gewenst achtten en
kele jaren tot op zekere hoogte in „re
traite" te gaan.
Aangezien de rechte coalitie nog al
tijd een soort eenheid vormt en op be
paalde punten als zodanig opereert,
kwam nu de A.R.P. aan de beurt om
een regeringsleider te leveren, omdat zij
in sterkte de tweede van de drie is en
de C.H.U. momenteel over geen ge
schikte kandidaat beschikt. Het werd
mr. Biesheuvel, oud-minister en frac
tieleider Men heeft erop gewezen dat
(leze aanwijzing wel wat vreemd aan
deed, omdat de A.R.P. bij de verkiezin
gen twee zetels had verloren. Dit is in
derdaad zo, maar een andere oplossing
was blijkbaar niet mogelijk. En zo ge
beurde, dat de bijna honderd jaar oude
partij ondanks de ongunstige verkie
zingsuitslag een onverwachte en onge
dachte prestigewinst kon incasseren.
De zestien nieuwe ministers onge
rekend de twee van de Nederlandse An
tillen en Suriname vormen ongetwij
feld een bekwaam team. Mannen als
Nelissen, Schmelzer, Geertsema, Drees
Junior, Lardinois en De Koster hebben
hun sporen al verdiend en de nieuwe
tingen hebben een zeer goede staat van
dienst op hun terrein. Gezien het feit
dat veel heel bekwame en intelligente
figuren zich niet willen lenen voor het
ondankbare, inspannende en riskante
ambt mag gezegd worden dat mr. Bies
heuvel niettemin erin geslaagd is een
sterke bezetting te vinden voor zijn re
geringsploeg.
Dit is ongetwijfeld ook wel nodig. Het
leiding geven aan de totaliteit vande
staatszaken vereist vele speciale eigen
schappen en kundigheden, maar in de
huidige omstandigheden wordt dit nog
bijzonder geaccentueerd. Het kabinet-
Biesheuvel aanvaardde namelijk het be
wind op een ogenblik dat de economisch
-nnanciële situatie in ons land zich in
ongunstige zin aan het ontwikkelen is.
De hoogconjunctuur is omgebogen in
neergaande lijn en dat brengt met zich
een andere regeringspolitiek, die zich
voornamelijk zal openbaren in de rich
ting van bezuinigingen op de tot een
onverantwoorde hoogte gestegen over-
heidsiiitgaven., Het gevolg van de licht
vaardige uitgavenpolitiek was uiteraard
een steeds in sterkte toenemende geld-
mtlatie door overbesteding.
Het kabinet-De Jong moest derfialve
ven-angen worden door een regering,
°ie de nogal ondankbare taak kreeg van
populaire maatregelen af te zien en
floelbewust te streven naar een finan-
cieel-economisch beleid waarbij voorop
fliende te staan de overheidsmaatrege-
Van zaterdag 17 tot maandag 19 juli
Middelharnis-Sommelsdijk:
Van zaterdagmorgen 9 uur tot maan
dagmorgen 9 uur heeft dienst dokter
Wleringa, tel. 2090, Middelhamis.
Dirksland-Herkingen-Melissant:
Van zaterdagmorgen 12 uur tot maan
dagmorgen 9 uur heeft dienst dokter
Boot, tel. 01877-1227, Dirksland.
Flakkee Oost:
Van zaterdagmorgen 12 uur tot maan
dagmorgen 9 uur hebben dienst dqkter
Buth, tel. 01871-306, Dert Bommel en
dokter van Hattem, tel. 01874-259, Oude
Tonge.
ZONDAGSDIENSTEN TANDARTSEN
Uitsluitend voor spoedgevallen tand
arts Overbeeke, Dirksland van 11 tot
11.30 uur.
DIENST WIJKVERPLEEGSTER
Melmsant-Dirksland-Herkingen:
Van vrijdagavond 6 uur tot maandag
ochtend 8 uur zr. A. H. Stolk, tel. 1500
b.g.g. 1767.
Oude Tohge - Nieuwe Tonge:
Van vrijdagmiddag 12 uur t.m. maan
dagmorgen 8 uur zr. Melissant, tel.
01875-390, b.g.g. 01876-321.
Wit-Gele Kruis Achthuizen:
Dienst heeft zr. Vrij, tel. 01871-312,
b.g.g. 534.
Goedereede:
17 juli zr. Mijnders, tel. 01877-1434, 18 en
19 jul. en avonddienst zr. Pais, tel.
01878-321.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Dienst heeft dierenarts Minderhoud,
tel. 01870-2897, Middelhamis.
01870-2897, Middelhamis.
OOSTERLAND
Vorderingen aan de bouw van een
Scholencomplex
Juist nog voor de bouwvakvakantie is
het belbedrijf Wagenaar te Loenersloot
erin geslaagd om de 165 houten heipalen
nodig voor den bouw van het complex
van twee lagere scholen aan de van den
Abeelestraat alhier, de grond in te krij-
gen.i Het werk heeft nog even gestag
neerd toen door grondboringen bleek
dat de aanvankelijk geplande lengte van
de heipalen te kort was om een verant
woorde stabiliteit voor dezen bouw te
waarborgen. Waren de eerste betonpa-
len 6V2 m. lang, later nam men palen
van 10 tot 13 meter, van hout met een
gewapend betonnen bovenstuk erop. Na
de vakantie ligt dit werkobject nu voor
het Bouw- en Aannemersbedrijf fa. A.
J. van der Heijden te Woerden klaar om
er met man en macht aan te beginnen.
Met een streefdatum van 1 januari a.s.
om met dezen bouw gereed te zijn, be
hoeft er niet te veel in, de weg te ko
men of men zal dit niet kunnen reali
seren.
if Een zeer uitgebreide spijs
kaart vindt U in:
OUDE TONGE
len
aan te passen aan de zich in be
denkelijke zin ontwikkelende economi
sche toestand. Hoe spoediger men inziet
oat de welvaartscurve in ongunstige zin
ombuigt, des te beter zal men in staat
ajn een eventueel fatale ontwikkeling
'e vennijden. Gelukkig blijkt nu uit de
perste maatregelen van de nieuwe re-
senng dat deze zich daarvan terdege
oewust is. Het aantal ambtenaren zal
voorlopig niet worden uitgebreid be-
'aive bij onderwijs, politie en defensie.
1 «oewel daarover nog geen mededehng
'S gedaan lijkt het wel zeker dat er niet
Het aantal kilometers, dat vorig jaar
door de R.T.Mv-bussen is afgelegd, nam
wederom toe, zo bl^kt uit het jaarver
slag van de R.T.M, over 1970. In totaal
reden de bussen niet minder dan
7.042.000 kilometer, ofwel 1750 keer rond
de wereld!
Het jaar ervoor kwamen de bussen
nog maar tot 6.734.000 km.; in '68 wer
den 6.458.800 km afgelegd, in '67:
5.803.900 km, in '66: 5.139.i000 km, en in
'65: 3.919.600 km.
Ook het gemiddelde aantal per auto
bus afgelegde kilometers steeg in 1970
nog verder; nu kwam men zelfs ver bo
ven de honderdduizend kilometer per
autobus. In de afgelopen jaren was het
gemiddeld aantal per bus afgelegde ki
lometers als volgt: 1965: 78.200 km, 1966:
88.300 km, 1967: 98.000 km, 1968: 100.900
km, 1969: 103.600 km en 1970: 107.300
km.
De R.T.M.i in een toelichting: „Laatst
genoemd getal mag zeker als een opti
mum worden beschouwd en kon alleen
bereikt worden door de goede kwaliteit
van de autobussen, goed onderhoud,
door de grote lijnlengte en door een
dienstregelingopzet met een zo hoog
mogelijke materieelbenutting".
Dat materieel werd vorig jaar ge
vormd door 66 bussen, waarvan de 55
Leyland A-roadbUssen (met 49/54 zit
plaatsen) verreweg het grootste deel
uitmaakten. Door de aankoop van vijf
van deze bussen en twee DAF-B 1600
autobussen (speciaal voor de autobus
diensten Rotterdam - Hoeksche Waard
- Dordrecht) en het afvoeren van zes
oude bussen, werd het autobussenpark
vorig jaar met één uitgebreid.
Behalve met haar eigen autobussen
werden de lijndiensten van de R.T.M,
uitgevoerd met acht autobussen van
derden,, welk aantal in de wintermaan
den ook nog met acht werd uitgebreid
ten behoeve van het soholierenvervoer,
zodat de R.T.M, in feite vorig jaar het
totaal van haar lijndiensten met 82 au
tobussen uitvoerde.
alleen een rem gezet moet worden op
de uitgaven, omdat de betalingsbalans
een precair aspect vertoont, maar dat
ook verzwaring van de belastingen aan
de orde zal moeten worden gesteld. Prof.
Zijlstra, de president van de Neder
landse Bank, wijst hierop ook voort
durend. De regering is daarom de laat
ste dagen in permanent contact met
werkgevers en werknemers en verte
genwoordigers van middenstand en
landbouw.
Het ziet er dus naar uit dat de zestien
nieuwe ministers een taak te vervullen
krijgen, waaruit voor hen weinig poli
tieke winst te halen is, doch die moeilijk
en ondankbaar zal zijn. Wij hopen dat
zij deze met steun van volk en parle
ment tot een goed einde zullen mogen
brengen.
In het hart van het stadje Zierikzee
staat sinds 1848 de Nieuwe Kerk, impo
nerend door haar bouwstijl en karak
teristiek door de pilaren onder de voor
bouw die herinneren aan een Griekse
tempel. Jammer genoeg staat de kerk al
wat onttakeld bij, de onderhoudskosten
zijn de Herv. Gemeente boven het hoofd
gegroeid en zij heeft dan ook begin dit
jaar moeten besluiten de diensten voor
taan in de Gasthuiskerk te houden.
Dat betekent dat het met de Nieuwe
Kerk zienderogen achteruit zal gaan en
dat vooruitzicht verdriet de bewonde
raars van deze kerk. Een van hen is
Bas Wijnands uit Oude Tonge, cultuur-
en muziekminner en organist van de
beide Zierikzeese Herv. kerken en
prompt heeft hij een daad gesteld. Uit
archieven en andere plaatsen heeft hij
materiaal aangesleept voor een exposi
tie rondom kerk en orgel want begrijpe
lijk trekt dhr. Wijnands zich ook het lot
van het orgel aan!
Het Dirkslandse bijkantoor van de
Verenigde Kunstmesthandelmaatschap-
pij Vulcaan te Rotterdam (kunstmest
stoffen, bestrijdingsmiddelen en veevoe
ders) zal met ingang van volgend jaar
worden opgeheven. De personeelsleden
zijn daarvan in kennis gesteld, de acht
werknemers die er onder leiding van
directeur dhr. W. van Schelven adminis
tratief werkzaam zijn zullen niet be
hoeven af te vloeien mits ze overplaat
sing naar Dordrecht accepteren.
Het besluit het bijkantoor op te hef
fen vindt zijn grondslag in een streven
naar een gecentraliseerde administratie
in welke organisatie bijkantoren niet
meer passen. Een groot deel van het ad
ministratieve werk van de landelijke
Vulcaan organisatie vindt reeds plaats
via een computercentrum in Rotterdam.
De maatregel heeft geen enkel gevolg
voor de loods te Middelhamis. De werk
zaamheden zullen daar ongewijzigd en
onverminderd voortgaan.
Het kantoor aan de Winterstraat.
Een prachtige gravure van de St.
Lieven Monsterkerk die in 1832 af
brandde. St. Lievens twas een marte
laar die later heilig werd verklaard.
Monster is hier gebruikt in de be
tekenis van verzameling kerkelijke
gebouwen.
Elke dinsdagmorgen is de kerk ter be
zichtiging van die expositie geopend en
is dhr. Wijnands aanwezig om belang
stellenden te woord te staan. De gulden
entree die geheven wordt is bestemd
„tot behoud van kerk en orgel". Om het
enthousiasme van dhr. Wijnands geen
geweld aan te doen hebben we hem zo
omzichtig mogelijk gevraagd of die gul-
dentjes in het grote restauratiegebeu-
ren niet vergelijkbaar zijn met de
spreekwoordelijke druppel op de gloei
ende plaat?
Moreel.
Dhr. Wijnands: „de expositie moet
meer moreel dan financieel werken. Een
zo groot mogelijk publiek moet kennis
maken met de geweldige acoustiek van
deze kerk, met de bruikbaarheid daai'-
van als expositieruimte. Het zou als
het dan niet meer als kerkgebouw
wordt gebruikt een prachtig cultu
reel centrum kunnen worden waarin
o.a. promenadeconcerten kunnen wor
den gehouden. De kerk staat er als een
typisch voorbeeld van de classistische
bouwstijl uit de vorige eeuw, het heeft
het enige monumentale orgel uit die
vroege 19e eeuwse periode. Wanneer je
door de verwaarlozing en de vervuiling
heenkijkt zie je opnieuw een prachtig
historisch gebouw. Nu is de restauratie
nog betaalbaar vervolgt dhr. Wij
nands het is misschien nodig Zierik
zee dat zoveel monumenten uit vroe
ger eeuwen heeft eraan te herinneren
dat we ook verantwoordelijk zijn voor
monumenten uit de vorige eeuw".
Als hij de trap naar het orgel bestijgt
en achter het orgel omgaat knerpen
honderden glassplinters onder zijn
schoenen.i De jeugd heeft er het grootste
plezier in de glas in lood ruiten stuk te
gooien en dhr. Wijnands heeft eens een
bierfles in de vlucht kunnen grijpen.
Vlak achter het orgel hebben weer en
wind door de gebroken ruiten vrij spel
en het laat zich denken hoe deze atmos
ferische invloeden hun funeste werking
zullen doen.
Restauratie.
Een spoedige restauratie is volgens
dhr. Wijnands en ieder kan het daar
mee eens zijn het enige redmiddel
voor de kerk. Gelukkig staat het ge
bouw op de lijst van beschermde Mo
numenten maar de ervaring heeft ge
leerd dat er wel eens erg lang gewacht
wordt voor de restaurateur aan het
werk mag gaan. De expositie heeft in
elk geval veler belangstelling gewekt.
Geschiedenis.
De expositie verhaalt veel van de
geschiedenis van de kerk, vooral van de
St. Lievens Monsterkerk die in 1832 af
brandde. In een van de boekjes die ten
toon zijn gesteld is daarover van de
hand van de Zierikzeese vrederechter
uit die tijd het volgende te lezen:
„de aangeblazen vuurstroom scheen
alle aangewende hulp te bespotten;
verzengende w^eldra gewelf en bogen
die krakend neerstortten, tastte als
zijne prooi het schoone orgel aan en
der onvermoeide zorg mijner stad-
genooten bleef, na weinige uren,
niets overig, dan met bekreten wan
gen het statig kunstgewrocht aan de
volle woede der vlammen ten prooi
over te laten".
In die nacht van 7 oktober 1832 leed
Zierikzee een gevoelig verlies. De resten
van de kerk tekeningen suggereren
dat herbouw nog wel mogelijk was ge
weest werden echter gesloopt en de
Nieuwe Kerk kwam ervoor in de plaats.
De St. Lievens Monsterkerk is meer
dan driemaal zo groot geweest. De toren
daterend uit de periode 1000 - 1200 bleef
gespaard en wordt momenteel geheel
gerestaureerd.! Ook het bloed van de
Wijnands kruipt waar het niet gaan kan
waardoor de expositie toeleidt naar het
orgel. Ook daarover krijgen bezoekers
van de expositie een aanschouwelijke
voorlichting aan de hand van oude
prenten, een aantal recente foto's van
het huidige orgel en een koUektie pijpen
en andere onderdelen uit de orgelbouv/.
Het huidige orgel werd gebouwd door
de orgelbouwers W. H. Kam en H. v. d.
Meulen te Rotterdam.
De bezoekers kunnen uiteraard tege
lijkertijd kennis nemen van het interieur
van de kerk. Er is nog maar weinig dat
aan de oorspronkelijke indeling in 1848
herinnert. De kansel blijkt te zijn ver
plaatst en de „bankenzee" is evenmin
origineel. Onder het plankier dat de
stenen vloer bedekt moeten nog graf
zerken ook van priestergraven
verborgen liggen. Dat alles kan in oude
luister worden hersteld, dhr. Wijnands
hoopt dat het spoedig gebeurt, als. lief
hebber en als goed causeur is hij althans
een voortreffelijk pleitbezorger.
OOSTERLAND
Door het aannemingsbedrijf fa. M.
van der Velde uit Bruinisse is de Lage
Kampertsew^eg onder deze gemeente aan
beide kanten door middel van bitumen
ongeveer één meter verbreed. Onge
twijfeld zal dit ten goede komen aan
het steeds intensiever wordende ver
keer ook op dit weggedeelte, dat zich
uitstrekt vanaf de algemene begraaf
plaats alhier tot aan de splitsing met de
Brede Zandweg. Verderop is de Lage
Rampertseweg tot aan Ouwersluijs aan
beide kanten van de bestaande weg op
geknapt. Enkel in het midden van deze
weg, ongeveer één meter, bleek het nog
niet nodig te zijn. Ook een gedeelte van
de Oud Heilige weg vanaf de Leugenput
tot aan de splitsing met de Sandström-
straat is door het bedrijf van de firma
Offringa een nieuwe bitumenlaag op het
gehele wegdek hier ter plaatse aange
bracht. Het zijn even zo vele verbete
ringen in onze polder. De bitumenwe-
gen zijn subliem doch ook deze hebben
van tijd tot tijd een onderhoudsbeurt
nodig, wil men ze goed houden. Een
grote verbetering voor dit soort wegen
is het meer en meer ontbreken van
paarden en ander vee, wier faecaliën de
bitumen aantastten, zodat gaten ont
stonden.
