iiAnDEn niEuws rlopige uitkomsten landbouwtelling 1969 De Schelde van Gouy tot Noordzee Oude Dorpsgooi te Dirksland Zeeuwse wandelingen De oude Kerkriiig te^Oude-Tonge Sterfte aan BUIJSSE Posliigil Ier tierifenfcing Vrijdag 8 augustus 1969 No. 3810 Meer rundvee en leghennen dan vorig jaar Veilingberichten Bezorgdheid bouw Kerncentrales: Gemiste leans. Abonneert U op „Ellanden-nieuws" Vlashandel kampt met grote moeilijkiieden Uw Modehuis I blad IHet Centraal Bureau voor de Statis- M heeft de voorlopige uitkomsten ge- Ebliceerd van de landbouwtelling mei 169. jfckerbouwgewassen. lËe totale oppervlakte akkerbouwge- lassen bedraagt dit jaar 719.700 ha te- |n 742.500 in 1968. Een vermindering Irhalve van ruim 3°/o. franen |ln 1969 was de oppervlakte beteeld let granen ca. 15.000 ha (ca. 3.5»/o) min- Ir dan in 1968. Zomertarwe SVo) en kver 9"/o) namen in oppervlakte toe, larentegen verminderde de oppervlak- In beteeld met wintertarwe 4»/o), kst l'le), rogge IT'/o) en meng- pls van granen. leulvruchten. iVan de oppervlakte peulvruchten na- |en vooral die beteeld met schokkers 19''/o), bruine en witte bonen 17 lo) en groene erwten 7%) toe. Jandelsgewassen JDe oppervlakte van deze groep ge- lassen verminderde met 1.300 ha Wh). De vermindering vindt haar oor- lak in een teruglopen van de opper- Hakten koolzaad 600 ha), karwij- Ld 350 ha) en vlas 1.400 ha), fan blauwmaanzaad werd ca. 300 ha peer ingezaaid. nol- en wortelgewassen. lüe knol- en wortelgewassen vermin- lerde met ca. 5.500 ha of ca. 2"/o. De bnsumptie- en voederaardappelen op [e kleigrond gingen met bijna S'/o of uim 5.000 ha, die op zand- en veen- fcond met 2.000 ha of 9''/o achteruit. Fa- ^eksaardappelen stegen met 6°/o tot uim 62.000 ha. Het areaal suikerbieten [erminderde met krap iVo tot 102.700 (a. uinbouwgewassen in de open grond. Eroenten. I Het areaal aardbeien was een kleine flo minder dan vorig jaar en ligt thans bijna 2.600 ha. Asperges en bloem- lool vertonen weinig veranderingen, fuinbonen, bijna 1.500 ha en Vroege ooisoorten, ruim 700 ha, namen beide be met resp. 4 en bijna 7%. laaiuien. Het areaal zaaiuien werd met ruim l'/o uitgebreid tot ca. 6.780 ha. Bloembollen en -knollen. Vooral het areaal gladiolen onderging ^n uitbreiding en wel met ruim 200 ha dat van tulpen liep met een [leine 170 ha 3»/o) op. uinbouwgewassen onder glas groenten De oppervlakten tomaten en komkom- pers onder glas daalden ieder met 2%, [ie der augurken steeg met 20 ha (10°/o). ïuit De oppervlakte fruit onder glas be- eikt met 219 ha nog maar SSVo van het forig jaar. Bloemkwekerij gewassen De rozencultuur breidde zich met een aeine 40 ha (ll^/o) uit. Anjers vermin- lerde met ca. 30 ha 12''/o) en pot planten met 4 ha. Tenslotte nam het ge- aele areaal van deze gewassen met ruim [o ha of 3»/» toe. reestapel [tundvee Het totaal aantal stuks rundvee nam net 5»/o toe tot een aantal van 4.324.000 [v.j. 4.116.000). Het jongvee jonger dan jaar bedraagt thans 828.500 stuks p/o), het vrouwelijke jongvee van 1 laar en ouder is met bijna 3% toege- ilomen tot 851.000. Melk- en kalfkoeien pijn er thans 1.932.000 4<'/(i). Het aantal mestkalveren nam met 21 ^0 toe tot 385.500 stuks. SAnder jongvee voor de mesterij en os- |en" 8»/o) en overig mest- en weide ree van 3 jaar en ouder OVq) namen peneens toe, zodat de totale groep Tnest- en weidevee van 591.000 (1968) pt 677.500 stuks vermeerderde. P''arkens. Het totaal aantal varkens steeg met i'h tot 4.779.500 stuks. Hiervan waren Br 1.489.000 mestvarkens met een ge wicht van 50 kg en meer, 1.084.500 met een gewicht van 20-50 kg, terwijl er bij na 1.600.000 biggen beneden het ge wicht van 20 kg waren. Paarden. In totaal werden er 110.000 paarden geteld, ruim 4''/o minder dan in 1968. Het aantal paarden jonger dan 3 jaar bleef vrijwel gelijk, dat van de landbouw- paarden ouder dan 3 jaar verminder de met 12''/o tot 57.800 stuks. De groep overige paarden gehouden door tel- plichtigen steeg met 16»/o tot 23.700. Schapen Het totaal aantal schapen handhaafde zich op rond 552.000. Kippen. Bijna 7»/o meer kippen brachten de klppenstapel op 48,5 miljoen stuks, on geveer de helft hiervan zijn mestkui- kens, 24 miljoen stuks, hetgeen een ver meerdering van 6°/o Ijetekent. 7,7 mil joen van de hennen bestemd voor de leg ll»/o) waren jonger dan 5 maan den, 16,4 miljoen 6"/o) ouder. Eenden Het aantal eenden steeg met BOVo tot 965.000, ruim 700.000 hiervan bestemd voor de slacht. Door het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn de uitkomsten bekend gemaakt van de steekproef „Land- bouwproduktie" per 1 juni 1969. Varkensstapel loopt iets terug. Rundvee De melkveestapel was op 1 juni 1969 3»/o groter dan op 1 juni 1968 (1.885.000 resp. 1.828.000 stuks). Het aantal gedekt jongvee bedroeg op 1 juni 1969 435.000 stuks tegen 445.000 stuks op 1 juni van het vorig jaar. De rubriek „ander rundvee, bestemd voor de fokkerij" gaf t.o.v. vorig jaar 1 juni een stijging te zien van 54.000 stuks 4,5%). Ook het aantal stuks mest- vee was groter dan vorig jaar 1 juni en steeg van 534.000 stuks tot 610.000 stuks. Varkens. De totale varkensstapel was t.o.v. vo rig jaar 1 juni Z'/o kleiner. Het aantal fokvarkens van 50 kg en zwaarder verminderde van 700.000 stuks op 1 juni 1968 tot 641.000 stuks op 1 juni 1969. Leghennen. De leghennenstapel steeg van 15,4 min. stuks op 1 juni 1968 tot 18,2 min. stuks op 1 juni 1969 18»/o). De stijging werd voornamelijk ver oorzaakt door de uitbreiding van het aantal jonge dieren, dat 2,2 min stuks groter was dan vorig jaar juni. GESLAAGDEN KUBSUS PRAKTIJKDIPLOMA BOEKHOUDEN Van de kursus Praktijkdiploma Boek houden te Middelhamis, docenten de heren A. v. d. Sluijs en C. Quist, slaag den voor het Praktijkdiploma Associa tie de dames J, J. Landman-Haamstede, P. Redert - Middelhamis en de heren T. Grinwis - Ouddorp, T. Kik - Mid delhamis, P. Pgeman - Middelhamis, Drie kandidaten werden afgewezen. Coöp. TUINBOUWVEILING DER Z.H.E. Afd. MIDDELHARNIS Aardappelveiling 6 augustus 1969. Eigenheimer 19,20 - 21,80; Bintje grove 24,60 - 26,70; Bintje 50/op 26,10 - 26,40; Bintje middel 14,70 - 15,80; Voeraardappelen 4,80; Aan voer 75.000 kg. Zo heette de zomertentoonstelling van de provinciale bibliotheek in Mid delburg, die van half juli tot half augus tus is gehouden. Bij het dorpje Gouy in Noord-Frankrijk ontspringt de Schelde. Aan de bron is een Latijnse inscriptie aangebracht, die vertaald luidt: „Heldere bron der Schelde, Gelukkig is uw lot! Aan gewijde grond ontstromend Bespoelt en verrijkt gij het edele België, (hiermee worden de Nederlanden bedoeld). En zoveel roemruchte steden kussende. Stroomt ge zwanger (van schepen) de zee in". Dat is dan na 370 kilometer. Ik wil in dit artikel niet de hele Schelde bespreken, evenmin als de roemruchte steden Gent en Antwerpen, maar alleen de Zeeuwse Schelde. Daar over is heel wat te vertellen. De oude naam wasvolgens Julius Cesar de Scaldis. Daarmee bedoelde men dan de tegenwoordige Oosterschel- de. Hierin lag de Roompot, nu een zand bank, maar naar men vermoedt eens een Romeinse oorlogshaven (Romano- rum Portus). In deze tijd moet de ri vier veel smaller geweest zijn. Bekend is het verhaal van de vrouwen op de noordkust van Noord Beveland, die haar soortgenoten op Schouwen kon den aanschreeuwen, zo klein was de afstand tussen deze eilanden. De Westerschelde heette toen Hont of Honte en betekende niet zoveel als vaarweg, te meer daar voor de mond een paar eilandjes lagen (Wulpen, Schoonveld). In de loop der eeuwen is dat veran derd en is de Westerschelde de drukst bevaren Scheldemond geworden. Grensrivier. De Schelde heeft heel wat moeilijk heden veroorzaakt. Dat begon vele eeuwen geleden al, in de tijd van Floris V bijvoorbeeld. Toen was er twist tussen de graven van. Holland en die van Vlaanderen over de.grens tussen beide graafschappen. Was dat de Oosterschel- de of de Honte? Het ging dus over Zee land bewesten Schelde, dat zijn de eilanden Walcheren, Noord- en Zuid- Beveland, die tussen de beide Schelde- armen lagen. In 1323 werden de graven het eens: dit gebied zou tot het graaf schap Holland behoren, de Hont of Wes terschelde zou de grensrivier worden. In de tachtigjarige oorlog met Spanje is hierin verandering gekomen. Wij had den heel wat veroveringen gemaakt in Vlaanderen, het tegenwoordige Zeeuws- Vlaanderen en die wilden we behouden ook. De grens met de Zuidelijke Neder landen werd nu een landgrens en lag enkele kilometers ten zuiden van de Westerschelde. Versterkt werd deze grens, de Passageule werd gegraven, een moeilijk vaarwater om er overheen te komen, met hier en daar forten (IJzendijke, Aardenburg, Retzanche- ment). In 1919, vlak na de eerste wereldoor log, wilden de Belgen de Westerschelde weer als grens. Ons Zeeuws-Vlaanderen dus inpalmen. Het is niet doorgegaan, het verzet was zo groot, dat België van zijn eisen moest afzien. Een gesloten Schelde. In 1585*' veroverde de Spaanse veld heer en landvoogd Parma de stad Ant werpen, de handelsstad die tot nu toe in de macht van de Prins van Oranje was geweest. Maar burgemeester Marnix van St. Aldegonde kon de stad niet houden. Met 'de handel van Antwerpen was het nu echter gedaan. Het was au een stad in Spaanse handen en onze sche pen zorgden er wel voor dat de handel met deze vijandelijke stad stilstond. Toen in 1609 het 12-jarig bestand ge- gesloten werd, wilde Spanje, dat de vaart op de Schelde vrij zou zijn. Dat ging echter niet door. Evenmin als in 1648 toen de definitieve vrede van Munster werd gesloten; de Schelde bleef gesloten. De handel van Antwerpen kon dus niet tot ontwikkeling komen. Ruim honderd jaar later is er nog een poging gewaagd om de Schelde te ontsluiten. Toen behoorden de Zuidelij ke Nederlanden aan Oostenrijk. Keizer Jozef II wilde vrije vaart op de Schelde Dat was in 1784. We hadden de vierde Engelse oorlog verloren en nu wilde hij van onze moeilijke positie gebruik ma ken om zijn zin door te zetten en van Antwerpen een bloeiende handelsha ven te maken. Door bemiddeling van Frankrijk behielden we ons recht de Schelde gesloten te houden, maar be taalden bijna 10 millioen gulden aan keizer Jozef. Frarikrijk nam hiervan de helft voor zijn rekening. U weet; in die tijd was het koek en ei met Frankrijk, de tijd van de Patriotten, na enkele jaren gevolgd door de Franse overheer sing. Forten. Wel wist keizer Jozef II iets anders van ons gedaan te krijgen. Sinds 1715 hadden we het recht in een rij ^uid- nederlandse vestigingen bezetting te leg gen (Barrière-tractaat). Dat was een veiligheidsmaatregel gericht tegen het heerszuchtige Frankrijk van Lodewijk XIV. Keizer Jozef eiste van ons de ont ruiming van deze steden. Hiertegen had den we geen bezwaar, immers Frankrijk was nu van dreigende vijand in vriend veranderd! Ook bezetten we nog de twee forten Lillo en Liefkenshoek ten noorden van Antwerpen aan de Schelde. Op last van de keizer werden deze ontruimd. In 1786 hebben we toen een nieuw fort gebouwd op de andere oever van de Schelde, het fort Bath, genoemd naar een vroeger dorp dat ondergelopen was. Burgers en militairen uit de twee Antwerpse forten gingen hier wonen. In 1878 werd dit nieuwe vestingdorp ver enigd met het dorp Rilland. U begrijpt dat een zo belangrijke wa terweg als de Schelde en nu bedoel ik steeds de Westerschelde goed be veiligd moest wezen. Vooral Vlissingen had een sterke vestinggordel: Fort de Nolle, Linker-, Midden- en Rechterre- duit, de forten Zoutman en Rammekens. In 1914 gaat men er warempel nog één bij bouwen: het fort De Ruyter, kosten 6 milhoen gulden. Grote verontwaardi ging in België, gesteund door Frankrijk en Engeland. Men beschouwde het als een bedreiging van Antwerpen, een af grendeling van de Schelde. Ook in ons land ontraden velen de bouw, o.a. de bekende generaal Snijders. Hij noemde het een waardeloos verdedigingsmiddel. De bouw heeft maar enkele maanden geduurd, de oorlog was begonnen en de bouw werd stopgezet. Enkele jaren ge leden heeft men de doolhof van gangen en ruimten volgestort met puin van de afgebroken Duitse bunkers. Alleen het fort Rammekens bestaat nog als champignonkwekerij. Dat van EUewoutsdijk heeft na de jongste oorlog nog dienst gedaan om er N.S.B.- ers in op te bergen. Maar als verdedigingsobject hebben ze in deze tijd afgedaan. Zo is deze tentoonstelling, die ik een paar keer bezocht heb, de aanleiding geweest om een en ander over de Schel de te vertellen. Allesbehalve volledig natuurlijk. An dere onderdelen krijgen later nog wel eens een beurt, zoals b.v. de grote over stroming van 1530, waardoor het ver dronken Land van Zuid-Beveland ont staan is en de bekende stad Reimers- waal is ondergegaan. Het laatste nieuws is het Schelde- Rijn-tractaat van 1963. De aanleg van het Schelde-Rijnkanaal, waarmee men bij Rilland en op de schorren van het Kreekrak druk bezig is. Middelburg. L. van Wallenburg. Het nooit afgewerkte fort De Ruyter te Vlissingen. Een fraai kiekje van de Kerkring te OudeTonge in het begin van deze eeuw. flelaas zijn bijna alle kerkgrachten op Goeree - Overflakkee gedempt; alleen te Nieuwe Tonge en Dirksland zijn ze nog intact. Het huis links is de wagen- makerswoning van de familie Faase, daarnaast de oude pastorie van de Her vormde kerk en kosterswoning. Het vierde huis is het Diaconaal armenhuis der werv. kerk, dat tot medio 1935 in gebruik is geweest. Minister De Block van Economische Zaken heeft tegenover de Tweede Ka mer zijn bezorgdheid uitgesproken over het feit dat al jarenlang belangrijke or ders van de Nederlandse elektriciteits centrales naar het buitenland gaan. Nog pas geleden is dat gebeurd met-de Zeeuwse kernenergiecentrale, waarvan de bouw is opgedragen aan „Sieinens". En hierin heeft Philips aanleiding ge zien om de produktie van splijtstofele menten voor kernreactoren geleidelijk stop te zetten. Deze mededeling, dat hij verontrust is over het feit dat al jarenlang bovenbe doelde orders naar het buitenland gaan, met het gevolg dat de vaderlandse in dustrie niet de kans krijgt op het ge bied van kerncentrales ervaring op te doen en een markt op te bouwen, doet de vraag rijzen waarom hij deze gang van zaken zo lang lijdelijk heeft aan gezien. Het feit dat de provinciale elektrici- teits maatschappijen geheel zelfstandig zijn betekent anderzijds toch niet dat de regering met deze bedrijven geen overleg zou mogen plegen als zij ziet dat een nationale bedrijfstak in de ver drukking dreigt te komen. Van de zijde van de elektriciteitsbedrijven zal tegen een dergelijke Haagse inmenging geen bezwaar bestaan en zij zullen er ook niets op tegen hebben op "hun opdrach ten in het birmenland te plaatsen, in dien de regering zich bereid toont om meerdere dat dit gaat kosten voor haar rekening te nemen, bij wijze van steun aan een nieuwe bedrijfstak, die, een maal van de grond, het nodige werk kan verschaffen. F. Dit is een kiekje uit het begin van 1900 van de Christelijke School en de Dorps gooi. De bruggetjes gaven toegang tot de „Tuinstraten". Deze gooi diende voor afvoer van polder en rioleringswater naar de haven. Van de stinkende gooi werd veel last ondervonden, het was ook een gevaar voor de spelende schooljeugd. Menige jongen en meisje is er in geraakt en met een nat en minder welriekend pak thuis gekomen! De Gooi is in 1937 gedempt. „Hand in hand met de verstedelij king en met de verandering van levens wijze van plattelands- naar modern stadspatroon, zelfs in de kleine Neder landse steden en in de dorpen, is de sterfte als gevolg van kransslagader- ziekten reeds geruime tijd van jaar tot jaar gestegen, tenminste onder de man nelijke bevolking. In de afgelopen paar jaar heeft een onderzoek aan het licht gebracht, dat deze ziekte ook in opmer kelijke mate voorkomt onder manne lijke en vrouwelijke ambtenaren". Aldus staatssecretaris dr. R. J. H. Kruisinga op het internationale sym posium van de Nederlandse Hartstich ting over „De preventie van hartziek ten" en hij vervolgde: „Onze kennis omtrent het sterftepa- troon bij kransslagaderziekten in Ne derland is nog niet volledig. Wij zullen in de naaste toekomst hier prioriteit aan moeten geven om een aantal lacunes op dit gebied op te vullen. Wij moeten ons bewust gaan worden van het feit dat kransslagaderziekten in ons land op zichzelf de voornaamste doodsoorzaak vormen en waarschijnlijk tevens de be langrijkste oorzaak van ernstige ziek ten bij mannen van middelbare leeftijd. Uit onze analyse van de zich wijzi gende sterftepatronen weten wij dat hart- en vaatziekten, neoplasmen en ziekten van de ademhalingsorganen res pectievelijk 45, 35 en 10 procent uitma ken van de stijging van het totale sterf tecijfer bij volwassen marm.en. De toe neming van de sterfte door hart- en vaatziekten bij mannen vertoont zich reeds op 35-jarige leeftijd. De huidige cijfers voor mannen onder de 55 zijn even hoog als die voor meer dan tien jaar oudere vrouwen. In Nederland sterven momenteel jaarlijks 15.000 mannen en 9.000 vrou wen aan ischaemische hartziekte, van wie 9.000 mannen en 3.500 vrouwen jonger dan 45 zijn. Bij het doorlopen van de leef tij dsdecermia van 45-54 en van 55-64 heeft de Nederlandse man respectievelijk 2''/o en 5% kans om te sterven aan ischaemische hartziekte. Ischaemische hartziekte en ziekten van de hersenbloedvaten en hoge bloeddruk geven geheel verschillende sterftepatronen te zien". Hoewel de sterfte- en ziektecijfers voor kransslagaderziekten in Nederland nog steeds lager zijn dan in andere westerse landen in het bijzonder de Angelsaksische is de stijging bij ons groter. Patiënt met kloppend hart dood verklaard. Onlangs werd in Londen een hart transplantatie verricht. De patiënt, Charles Hendrick, kreeg het hart van de 29-jarige Margaret Sinsbury, een verpleegster, die bij een ongeluk dode lijk was gewond. Later werd echter bekend, dat haar hart nog door een machine kloppend was gehouden, totdat de lijkschouwer was gekomen. Pas nadat hij haar offi cieel overleden had verklaard en haar hart ter beschikking stelde voor een transplantatie, werd de machine stop gezet. Men vraagt zich nu af of deze handeling moreel verantwoord is ge weest. De lijkschouwer, dr. Gordon Davies, verklaarde: „Het is noodzakelijk, dat er in Engeland een wetgeving komt over het moment van overlijden". Volgens hem is een patiënt dood „in dien hij bewusteloos is, onherstelbare schade heeft geleden aan de hersenen en geen onafhankelijk leven kan leiden', zelfs wanneer het hart nog slaat. Dit zou moeten worden vastgelegd". In het Rotterdamse beursgebouw wordt er nog elke maandagmorgen een vlas- markt gehouden, gelijktijdig met de aardappel- en groentehandel. Aardap pelen en groenten worden er volop ver handeld, maar vlas, de grondstof voor linnen, niet meer. De vlasindustrie be tekent in Nederland niet veel meer, en dit trieste feit was voor de enige nog in Rotterdam gevestigde vlashande laar aanleiding te melden dat met het publiceren van het wekelijkse marktbe richt wordt gestopt. Er is bijna geen belangstelling meer voor de vlashandel. De ondergang van de vlasindustrie werd in de vijftiger jaren ingeleid door Rus land. Deze grote wereldproducent van vlas ontwikkelde zich tot een concurrent tegen wie niet was op te boksen. Een NATUURLIJK HU RIIDDELHARNIS HERKINGEN Wedvlucht. De P.V. „De Luchtbode" nam deel aan een wedvlucht vanuit Noyon, afstand 250 km, aank. eerste duif 11.42. Prijzen A. Riedijk 1-7-9-17- 18; M. Huizer 2-3-15-16; H. Kievit 4-5- 8-10-11-12; J. Kievit 6; A. Soeteman 13- 14-19-20. Van 30 september tot en met 1 novem ber 1969 en zoveel langer als de voorraad strekt zal de P.T.T. een bij zondere postzegel van 25 cent (zonder toeslag) uitgeven ter herdenking van het feit dat vijf eeuwen geleden de be kende humanist Desiderius Erasmus te Rotterdam werd geboren. De zegel, waarop Erasmus staat afge beeld, is uitgevoerd in de.kleuren zee groen en purper. Als bijzondere tekst is op de zegel vermeld: „DESIDERIUS ERASMUS 1469 - 1536 ROTERDAMUS". Het ont werp is verzorgd door dhr. S. L. Hartz te Haarlem. Technische gegevens: Beeldformaat 22 x 33 mm; Zegelformaat 25 k 36 mm; Tanding 12^/4 14; Papier zonder watermerk, getint met fosfores- cerende inkt; Gomming synthetische gom; Velindeling 5 x 10 50 zegels; Druktechniek plaatdruk; Drukkerij Joh. Enschedé en Zonen, Grafische Inrich ting N.V., Haarlem. De geldigheidstermijn voor de fran kering is niet bepaald. Bijgaande foto werd genomen van het goedgekeurde ontwerp. ander probleem doordat er vele jaren in Nederland een overproduktie is ge weest zijn de vlasprijzen sinds 1946 on veranderd gebleven. Ook het feit dat men steeds meer synthetische stoffen ontwikkelde was nadelig voor de vlas- industrie, hoewel linnen als mengweef- sel nog steeds gebruikt wordt. Boven dien is vlasbewerking bijzonder ar beidsintensief en dus duur. In België, waar het meeste in Nederland ver bouwde vlas heengaat, bestaat voor de vlasindustrie een gunstige subsidie-re geling. Het is onbegrijpelijk dat in E.E.G.-verband niet is gestreefd naar een uniforme vlasregeling. Vlas blijft, de^ vraag naar linnen blijft En het voordeel van vlas is dat er niets verloren gaat; het zaad wordt ver werkt tot lijnzaadolie (lijnolie); van de bast wordt vezelplaat gemaakt; het kaf is gewild schapenvoer en de vezel zelf dient als grondstof in, de garenspihne- rij. F,

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1969 | | pagina 9