pasfoto's Garage PESCN L J. DE GAS Nieuwe stijl in de populaire middenklas. Herfst bracht de eerste dichte mistdagen WEERPRAATJE 5 I Ook voor FOTOGRAFIE J. ZANDSTRA SOMMELSDIJK RENAULT-DEALER voor Goeree-Overflakkee: OUDDORP - TEL. (01878) 29S Vraagt ons nadere informatie Bas Wijnands geeft cursus over orgels en orgelbouw Dijkveriioging Uw leverancier (Gediplomeerd gasfitter) Stationsweg 12 - Dirkslai Telefoon 228 Plaatselijk Nieuvf Bladz. 2 „EILANDEN-NIEUWS" Vrijdag 1 november] Suiker Velen in Middelhamis zullen Wim Kamerbeek die op deze foto staat herkennen, zyn vroegere mede-leerUn- gen v,an de chr. Uloschool, zijn klasge noten van de H.B.S., waar hij na het eindexamen eerst de diploma's haalde voor onderwijzer en de hoofdacte. Toen er een oproep kwam voor vrij willigers voor Kenya meldde hij zich aan, werd opgeleid voor suikerspecia list en zal over een paar weken in november terugkeren naar Neder land, niaar Amersfoort, waar zjyn moe der, na het overlijden van zijn vader is gaan wonen. Wat hij dan gaat doen wist hij nog niet, toen we bij hem wa ren, hij voelde voor doorstuderen op een universiteit, doch mogeiyk zou hy weer een baan zoeken by het onderwas. Met Wim Kamerbeek zijn we een paar dagen op stap geweest in het sui kerdistrict, een 60 kilometer van Kisu- mu, dat aan het Victoriameer ligt. Ze wonen met hun zessen bij elkander, iedere suiker-vrijwilliger heeft een eigen woning, die opgetrokken is in de stijl van de gebruikelijke woningen in Kenya, een rond huis, met daarbinnen een bed, een kast, een schrijfbureau en aan de wanden wat herinneringen van thuis. „Reuze leuke woningen om in Neder land na te bouwen op een kampeer- centrum en die in de zomer te verhu ren aan kampeergasten", dachten de suiker-vrijwilligers. In dat suikerproject, waar Wim werk zaam was, heeft Wim nogal wat be zwaren. We zullen ze eens uit elkander rafelen. Suikerriet is een product, dat veel water nodig heeft om te groeien. Er zijn landen, waar suikerriet een beter leefklimaat heeft dan hier in Kenya we denken aan Cuba b.v. en aan Indo nesië. Maar hier in Kenya is de reden, waarom men begonnen is met aanplant van suikerriet, dat in deze streek veel werkloosheid heerst. Ik heb het al meer opgemerkt, Kenya is een land met ver schillende volkeren, en de regering moet nu zien al die volkeren rustig te houden, dat de mensen voldoende geld verdienen om de stijgende levensbe hoeften te kunnen opvangen. Nu woont hier een volksstam, die het niet al te breed heeft en de regering gevraagd heeft te zorgen, dat ze naast hun tuin tjes nog wat extra's kunnen verdienen. In dit district is men overgegaan het beschikbare land te herverdelen. De nieuwe boeren die uit de bergen kwa men verkregen 5 accres land en daarop moet suikerriet verbouwd worden en 2 accres waarop ze hun eigen levensmid delen moeten verbouwen. Je ziet dan ook overal in het land kleine woningen met tuintjes dat zijn die 2 accres land. Maar ze moeten meehelpen, om die 5 andere accres te bebouwen met suikerriet. Het slagen van het suikerriet-plan is afhankelijk van regen. Regen wordt aangevoerd met wolken, die helemaal uit de Indische oceaan aan komen drij ven. Vlak bij het suikerriet-project lig gen de bergen, die tamelijk hoog oprij zen uit dit vlakke land. Bij omhoog- stijgen van de wolken komen deze in de koudere bovenlucht, dan ontstaat de regen. Er is dus een betrekkelijk nauwe strook land daar, dat geschikt is voor suikerriet-exploitatie. En dan de be zorgdheid van Wim Kamerbeek is, zal er altijd voldoende water vallen, om een goed gewas te verkrijgen. Suikerriet wordt niet gezaaid als tar we of gerst, maar gepoot. We waren uitgegaan en Wim zat te zoeken naar een plaats waar men nog bezig was om suikerriet uit te poten. Het pootseizoen was achter de rug en Wim zag een heel jong veld, waar voor veertien dagen suikerriet uitgezet was. Hij groef een uitgezette plant uit en zei: Daar heb je het, als we er even niet bij zijn doen ze het verkeerd. Wij hebben zo nadrukke lijk gezegd, je moet suikerrietstengels nemen met 3 internodien en hier heb je er een met zes internodien. Om duide lijk te zijn, een intemodie is een stukje stengel van stengelknoop tot stengel- knoop. Telt U even op de foto de sten gel na, dan ziet u zes maal dat uit een knoop een plant is ontsproten. Hier hebben we zes internodien. Als suiker riet gepoot wordt, doet men dat net als aardappelen planten, er worden lange greppels geploegd, en in die greppels poot men dan de stengels met 3 inter nodien. Uit de knopen groeit het riet suiker op. Op de foto ziet U dus een jonge plant en daaronder de wortels. Het heeft helemaal geen zin om 6 internodien te poten, 3 planten zijn be ter, want suikerriet is altijd een bos bij elkander. Als er 3 planten ontkiemen, kunnen de rietsuikerstengels dikker en langer worden, dan als er zes bij elkan der staan. Zo redeneren wij logischer wijze. De Nederlanders hebben boven dien uitgedokterd, dat men de greppels waarin de stengels uitgepoot worden, beter op 1,50 van elkander kan trekken dan zoals vroeger op 1.80 meter. De op brengst is dan groter en dus beter. Wat de Keniaan moet doen is, uitpo- ten en na het uitpoten de stengels met grond bedekken en later de akkers schoonhouden en vaak grond op de wor tels bijbrengen als de plant groot wordt. Net zoals in Nederland de aardappelen. Nu hangt het verder af, of er vol doende regen valt. Valt er veel regen, dan kan de plant groeien, valt er weinig regen, dan zijn de internodien in het opkomende suikerriet klein en dus is er weinig suiker in de plant. Wat er ge daan moet worden is, dat voortdurend de plant verzorgd wordt, dat de akkers schoongemaakt worden. En, waar men niets aan doen kan, dat er voldoende water komt. En net zoals in Nederland, het kan zijn dat het op de ene plaats hard regent, en op de andere plaats de zegenbrengende regen weg blijft. Als de plant 20 maanden oud is, wordt ze gekapt. Ze heeft dan een hoogte van een meter of drie vier. Een zwaar werk. Op lorries van 5 a 6 ton gaan ze naar de nieuwe suikerfabriek die daar in aanbouw is, en nog maar voor een derde van zijn capaciteit werkt. Wim nam ons mee, na tekst en uitleg van de groei van suikerriet naar de nieuwe fabriek die door de Duitsers wordt gemaakt. Een geweldige fabriek. De gang is als volgt. Met grote grijpers wordt met één slag die 5 of 6 ton sui kerriet van de lorrie genomen, op een band zonder eind de fabriek ingewerkt. Dan volgt het procédé van breken van de suikerrietstengels. En bovenal, het grondig wassen van al die binnenge komen stukken riet. Na breken en goed wassen gaan ze over de band zonder einde naar de grote in dit geval drie walsen. Hier wordt alle sap uit het suikerriet geperst. Dat sap wordt afge voerd, en dan, dan krijgen we hetzelfde procédé als bij de bietwortel-suikerfa- brieken, het sap wordt gekookt, gerei nigd en op deze zeer moderne fabriek, na indikking, na droging, volgt het pro cédé van inpakken in suikerbalen. Al lemaal betrekkelijk eenvoudig, alleen zijn de ketels geweldig groot en zal men nu moeten afwachten, of men in Kenya voldoende suikerriet zal aanplanten om deze fabriek voortdurend van voldoende suikerriet te voorzien. Dat ligt allemaal nog een beetje in de problematiek de plannen zijn gemaakt, de theorie ,is er, het kan, nu de praktijk: zal de afrikaan voldoende grondstof verbouwen, zal er voldoende regen zijn. Voor de afzet van het product heeft men voorlopig geen zorg Kenya is nog altijd een suiker importerend land en men hoopt eens een suiker exporterend land te worden! Daarmede komen we op een ander probleem. Er is een groep jongeren in Nederland die propaganda maakt voor: gebruik meer suikerriet. Mogen we er deze opmerking bij maken. De bietsui ker-cultuur in Nederland is ontstaan in de franse tijd, toen we in Nederland geen rietsuiker konden verkrijgen uit de tropen. Het zou uitermate dom zijn om de Nederlandse bietsuiker-cultuur te verwaarlozen om rietsuiker te gaan gebruiken. Ten eerste is bietsuiker in Nederland een belangrijke bron van be staan voor vele landbouwers en ten tweede, we maken ons, bij verwaarlo zing van de eigen suikercultuur geheel afhankelijk van rietsuiker, van de tro pen. Wie de oorlog 1914-1918 en 1940-'45 meegemaakt heeft weet hoe pijnlijk het is als men sommige producten niet kan verkrijgen. Daarom alleen is al het ver loren laten gaan van bietsuiker-cultuur niet aan te bevelen. Het verhaal, dat men doet dat rietsuiker beter is voor de tanden dan bietsuiker we vroegen het Wim Kamerbeek, die op de suiker cursus is geweest, moet eveneens ver wezen worden naar het land van de sprookjes. Wel is waar is de kleur van rietsuiker iets grauwer, dan bietsuiker en mogelijk is het dus, dat het minder goed is gezuiverd, en zou er een bijpro duct in de rietsuiker kunnen zijn. Maar daarop is geen antwoord te geven. Waarom men vermoed dat het „goed" voor de tanden is! Wij vonden het riet suiker minder zoet dan bietsuiker. We zouden al die jongelui, die zo heftig voorstander zijn om de Neder landse bietsuiker de nek te willen om draaien de raad willen geven: heel ple zierig, dat ge de onderontwikkelde lan den wilt helpen met betere prijs voor hun producten. Maar met de suiker is het nog zo gesteld, dat verhoging van de productie eerst in die landen waar veel te weinig suiker wordt ver bruikt daar opgevangen kan worden. We gaan accoord met het verlangen die landen te helpen. Gelijk ik al eerder in deze artikelenserie opgemerkt heb, la ten we een hogere prijs gaan betalen voor b.v. koffie, een dubbeltje per kilo is niet veel, maar voor de ontwikkelings -landen heel wat. En wat meer voor hun katoen enz. enz. Doch economisch gezien is het een kapitale fout om, zoals zij willen een bepaalde en heel grote tak van nijver heid als de Nederlandse suiker-indu strie op te offeren voor een mogelijke markt-verbetering van een ontwikke lingsland. Wij zouden niet weten wat de economische en rampzalige gevolgen zouden zijn als de bietsuikercultuur op geofferd zou moeten worden in ons eigen land. Laten we eerst eens afwachten of In derdaad al die ontwikkelingslanden de heel goede raad opvolgen van al die Nederlandse, Engelse, Duitse en Ame rikaanse vrywilligers om een betere eigen maatschappij te vormen. Dan zyn we heel wat jaren verder en hebben de grote economen heus wel him verdere plannen gereed en behoeven jongeren hun wat onbekookte plannen niet zo als ver-vooruitziende indringend voor te dragen. Renault 6: Op de Parijse Autotentoonstelling heeft Renault de nieuwe RENAULT 6 gelanceerd, een model in de populaire middenklasse, dat is gebaseerd op de succesformule van de Renault 4 en de Renault 16. Vooral qua uiterlijk en wat uitvoe ringsdetails betreft vertoont deze RE NAULT 6 verwantschap met de grotere Renault 16. Dit komt niet alleen tot uiting in de karakteristieke semi-fastback stijl, maar eveneens in het front en de af werking van de carosserie. De nieuwe RENAULT 6 is 3.85 m lang heeft 6 zijruiten en evenals de Renault 4 en Renault 16 modellen 5 deuren. Een 38 pk 4-cylinder motor met een inhoud van 845 cc drijft via een 4 ver snellingsbak de voorwielen aan en geeft de 750 kg wegende wagen een topsnel heid van ruim 120 km/uur. Deze krachtbron is afgeleid van die van de Dauphine Gordini. Van dit mo tortype zijn reeds meer dan 4 miljoen exemplaren gebouwd en deze pittige kopklepmachine heeft een voortreffelij ke reputatie op het gebied van zuinig heid, prestaties en levensduur. De RENAULT 6 onderscheidt zich van de Dauphine Gordini krachtbron doordat de nokkenas wordt aangedre ven d.m.v. een ketting, een oplossing welke geruislozer functioneert dan de tandwielaandrij ving. Voorts wordt ge bruik gemaakt van een andere nokken as, welke een gewijzigde kleptiming Wat de eerste helft van oktober bij zonder nat en zacht, de laatste week kenmerkte zich weliswaar door rustig herfstweer met als gevolg door de af koeling van de vochtige lucht de eerste herfstdagen met plaatselijk zeer dichte mist. Deze mistsituaties, indien ze meer dan een of twee dagen aanhouden, zijn zeer onaangenaam voor de volksgezond heid. De intrede van aardgas, waardoor minder luchtverontreiniging door vette roetdelen, mag een kleine verbetering zijn, hier staat weer tegenover, dat het aantal fabrieken en vooral ook auto's met veel giftige uitlaatgassen nog dage lijks groter wordt. Tijdens mist kan deze afgewerkte gif tige lucht en rook niet voldoende op stijgen maar slaat neer. Zo eiste een hardnekkige mistsituatie in januari 1952 in Londen 4000 slachtoffers, voorname lijk oude mensen en baby's waaronder veel hart- en bronchitispatiënten. ONDERSTE 20 METER. In Engeland wordt dit verschijnsel „smog" genoemd, een samentrekken van de woorden rook (smook) en mist (fog). Proeven in het Ruhrgebied toonden aan, dat daar per jaar 1 miljoen ton indu strievuil uit de lucht valt, hetgeen aan de vuile woningen enz. ook duidelijk is te zien. In de industriestad Manchester schijnt de zon per jaar in de stad 130 uren minder, dan enkele tientallen ki lometers buiten de stad. Tijdens dichte mist bleken de uitlaat gassen van de auto's niet hoger dan 4 meter te komen, van schoorstenen niet hoger dan 20 meter en van fabrieken niet hoger dan 60 meter. Op drukke kruispunten in steden be vat de lucht soms O-OSVo koolmonoxyde, I bij 0.05''/o is er al levensgevaar. Het I sterk toenemen van longkanker sinds 1950 schrijft prof. Siegmund (Munster) toe aan de luchtverontreiniging, een prijs, die de mens voor het voortschrij den van de beschaving moet betalen. In Engeland blijkt het aantal sterfgevallen als gevolg van longziekten in de steden tweemaal zo groot te zijn als op het platteland. In 1930 stierven in het Maas dal bij Luik 63 personen als gevolg van een luchtbesmetting tijdens mist. MET ANDERE VROUW Wanneer er in ons land een mist hangt met een zicht van 20 a 30 meter, dan is dit al bijzonder dicht. In Lon den zijn gevallen, dat het zicht niet meer dan enkele meters bedraagt. Blin den treden als gidsen op, er lopen men sen voor de brandweerauto's uit om de weg te zoeken en de havenpolitie heeft handen vol werk mensen uit de Theems te redden. Armand Pien, de weerman van de Belgische televisie, weet zelfs te vertel len, dat het voorkomt, dat de man met een andere vrouw aan de arm thms komt, maar, zo merkt hij met wat Vlaamse humor op, dit komt ook voor zonder dat er van mist sprake is. Een gebied, dat tijdens hardnekkige mist in ons land het meeste gevaar voor luchtbesmetting oploopt is de omgeving Hoek van Holland Den Haag Rot terdam. Twee grote steden vlak bij el kaar, veel fabrieken en olieraffinade rijen en door de ligging aan het water veel vochtige lucht waarbij de mist, in dien de wind lang zwak blijft, zeer dicht kan zijn met als gevolg geen afvoer van roet en afvalgassen naar de hogere luchtlagen. (Nadruk verboden.) SCHAAKVER. „DE ZWARTE PION" TE MIDDELHARNIS Uitslagen van maandag 28 oktober. Ie Afdeling: W. Peeman A. v. d. Waal 1O M. v. d. Waal P. Lesuis 0—1 R. Wolters H. de Zout 0—1 C. Vis J. Boeter 0—1 2e Afdeling: W. Markwat Ant. Visser O1 A. Baas C. Littel 0—1 C. V. d. Groef Addy Visser O^^l N. V. Bracht J. Noordijk 0—1 J. Robijn J. Keuvelaar 1O geeft en zwaardere klepveren, beide laatste voorzieningen in verband met hogere motortoerentallen. Het spreekt vanzelf dat de RENAULT 6 is uitgerust met het gesloten koelsy steem dat Renault in 1961 voor het eerst introduceerde op de toen nieuwe Re nault 4. De koelvloeistof in het hermetisch ge sloten koelsysteem biedt bescherming tot temperaturen van 30° C. Het gesloten koelsysteem is uitgerust met een doorzichtig expansievat, waar door controle op het goed functioneren zeer eenvoudig is. Dubbelwandige carrosserie. De RENAULT 6 heeft een semi-dra- gende carrosserie welke met bouten is gemonteerd op een stevig platvorm- chassis. Dit platformchassis, opgebouwd met doosprofielen, heeft voldoende stijfheid om ook zonder carrosserie gebruikt te kunnen worden. Evenals bij de Renault 16 is de zijkant van de carrosserie dub belwandig uitgevoerd en vormt daar door een zeer solide en dus veilig geheel. Gedurende de fabricage ondergaan carrosserie en chassisplatvorm onafhan kelijk van elkaar een dompelbehande ling met anti-corrosieve grondverf. In totaal krijgt de carrosserie zeven lak- behandelingen. Ruim en comfortabel interieur. De RENAULT 6 bezit twee aparte voorzittingen van het Pullman type, welke over een afstand van 14V2 cm te verschuiven zijn op rails met kogellage- ring. De stand van de kuipvormige rug leuningen is verstelbaar met van een grote draaiknop. De achter kan geheel naar voren worden g^ ter vergroting van de bagageruimt hoedenplank is scharnierend bev aan de bovenzijde van de rugleunii kan gemakkelijk naar beneden w; weggevouwen. Veel zorg is besteed aan de gei isolatie. De afscheiding tussen n en passagierscompartiment is be; met een dikke laag geluiddempend teriaal. De vloerbedekking rust oi schuimplastic en de dakbedekkï gevoerd met geluiddempend vilt. MINIMAAL ONDERHOUD. De constructie van het wielop gingssysteem en de stuurinrichti zodanig, dat deze in het geheel onderhoud behoeven. Alle schi' punten zijn voor het leven gesmee van een zodanige constructie, d; geen smering behoeven. De moti behoeft slechts om de 5000 km te den ververst. IN HET VOORJAAR '69 IN NEDERLAND. Evenals bij de introdufctie van 4 nault 16 heeft de Directie van besloten, dat dit nieuwe type eers durende enige maanden in Frai moet lopen en dat dan pas de ei landen zullen worden bevoorraad betekent dat de RENAULT 6 pas i; voorjaar '69 in Nederland leverbaa zijn. De officiële presentatie zal naat wacht op de R.A.I.-tentoonstellii Februari a.s. plaatsvinden. Gedurende de afgelopen 5 jaar leidde de organist Bas Wijnands in verschillende plaatsen van Nederland een cursus „over orgels en orgelbouw". Deze cursus bestaat uit 6 maandelijkse lessen (november t.m. april) over aller lei interessante onderwerpen uit de or gelwereld. De verschillende orgelsyste men, de gehele bouw van het instru ment, waarbij o.a. het gieten van pijp werk, worden met bouwtekeningen, dia's en op excursies toegelicht. Tijdens enkele praktische lessen leert de cursist hoe een tongwerk gestemd moet worden en eenvoudige reparaties worden verricht. In het komende winterseizoen zal ook te Oude Tonge een dergelijke cursus worden gehouden. Geïnteresseerden kunnen zich vóór 6 november a.s. opgeven bij Bas Wijnands Kerkring 24 te Oude Tonge, waar ook nadere inlichtingen worden verstrekt. RIJMEN VAN TIJMEN. Het is echt wel menens, Daar bij Ooltgensplaat. En het hele eiland, Is er mee gebaat. Aan de dijkverhoging, Heeft men ook gedacht. Tot op heden heeft men, 't Aardig ver gebracht. Nu, dat is hard nodig, 't Was een zorgenpak, Alles door de dichting. Van het Volkerak. Nog een jaartje wachten. En dan zal 't zo zijn. Er zit in dit alles. Ook een zekere lijn. 't Water zal dan stijgen. Hoger dan voorheen. Dus die dijk moet hoger. Dat snapt iedereen. Voor ruim drie miljoentjes, Is men kant en klaar, 't Rijk zal het betalen Kosten geen bezwaar. Duitse kopermijnen, Leveren heel wat. Men gaat voor die spullen, Niet vergeefs op pad! Veen (in 't schone Brabant). Levert prima klei. En zo is men spoedig, Van de zorgen vrij. Deze dijkverhoging. Toont wel duidelijk aan: 't Deltaplan het vordert. Ieder is voldaan. TIJMEN. SOMMELSDIJK Najaarsmarkt. De marktmeestei Middelharnis maakt bekend dat de ste najaarsmarkt zal worden geho op woensdag 6 november a.s. OUDDORP Uitslagen jeugddammen en -sclü 28 oktober 1968. Wim Breen Willy Koole Piet van Wijk Maart van Wijk Tim Grinwis Kees Grinwis Peter Grinwis Arjan Bezuijen Tim Grinwis Marjo Bezuijen Atie Hameeteman Tim Grinwis Wim Breen Atie Hameeteman Kees Tanis Marjo Bezuijen Willy Koole Arjan Bezuijen Piet van Wijk Kees Grinwis Tim Grinwis Peter Grinwis Hans Santifort Maart van Wijt Kees Tanis Hans Santifort Schaken: M. van Splunder A. J. Nederveli C. van Koppen L. van Koppen P. van Koppen M. van Splundei STAD AAN 'T HARINGVLIEI Geslaagd. Tijdens de zaterdag Bilt gehouden K.L.V. Muziekex» slaagde Mej. Gera Ottevanger voor de middelbare graad (c) Ace on. Mej. Ottevanger is leerlinge v; Muziekschool Goeree-Overflakkee werd opgeleid door dhr. J. C. Ver

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1968 | | pagina 10