Alles over Goeree's
landbouw
PREMIE
SPAARPLAN
Voor ons is sparen opeens
een stuk aantrekkelijker..»
dank zij liet Premie SpaarplanI
Den Bommel schaarde zich
rond dokter Buth
Neem óók
TWIN
Wie beweert,
dat hij
vaster op
I het ijs staat
omdat hij
TWIN rookt
overdrijft
natuurlijk
sterk!
Iplei
iek.
TWIN. 1
lekker roken!i,gf^^^^w^^^
prettig rollen,;
iddol
Se
►LAi
Of U nu Op
schaatsen rijdt
of op Uw
zitvlak glijdt:
neem in
elk geval
U rookt er
voortreffelijk
van.
Raad stelde de landbouwnota vast
i.v.m. vaststelling structuurplan
We sparen. En hoe! Mijn man en ik doen mee aan het Premie Spaar-
plan en kopen nu jaarlijks samen voor 500 gulden spaarbewijzen.
Straks krijgen we dat bedrag terug mèt de rente en... daar boven
op dan elk jaar nog eens 100 gulden premie van dit nationale plan.
Belastingvrij! Reken maar dat we met dat geld direct weer verder
sparen...
Basis voor persoonlijk bezit
25 jaar arts van Den Bommel,
Achthuizen en Zuidzijde
Plaatselijk Nieuws
Abonneert U op
»Eilanden-nSeuws"
Leeginr.
bileui
Jl
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Dinsdag 23 januari J
In de landbouwnota die de raad van
Goedereede in liaar j.l. donderdagmid
dag geliouden raadsvergadering vast
stelde zijn door de werkgroep van de
gemeentelijke commissie ruimtelijke or
dening interessante cijfers en feiten ge
ëtaleerd. De nota, opgesteld i.v.m. de
vaststelling van een structuurplan laat
o.m. zien dat voor de gehele gemeente
Goedereede het percentage agrariërs
onder de gezamenlijke beroepsbevol
king van 68 tot ü'/d is teruggelopen. De
nota concludeert dat men rondom Oud-
dorp op de kleine bedrijven minder snel
tot vertrek uit de landbouw kwam dan
op grotere akkerbouwbedrijven.
In 1947 bedroeg de Agrarische be
roepsbevolking in Ouddorp Bö'/o van de
gehele beroepsbevolking; in Goedereede
42% en in Stellendam 44''/o. Voor 1966
werden de percentages resp. op 37 voor
Ouddorp; 19 voor Goedereede en 16
voor Stellendam geschat. Voor Ouddorp
betekent dat t.o.v. 1947 een verminde
ring van 29"/o, Goeree 23% en voor
Stellendam een vermindering van 40''/o.
Bedrijfsgrootte en hoofdberoep wordt
in de nota gezegd:
„Behalve van de produktieomstan-
digheden is de welvaart in de landbouw
afhankelijk van de grootte van de be
drijven". Verschillende onderzoekingen
wezen uit, dat het inkomen per arbeids
kracht op de kleine bedrijven gemid
deld lager is dan op de grotere. Al is
het produktieplan op de kleine bedrij
ven meestal intensiever, de hogere pro-
duktie per ha weegt over het algemeen
niet op tegen de grotere oppervlakte
cultuurgrond op de grotere bedrijven.
Daardoor blijft de arbeidsproduktiviteit
en daarmee het arbeidsinkomen per
hoofd op de kleine bedrijven achter.
Bij toenemende mechanisering groeit
dit verschil in arbeidsproduktiviteit
tussen kleine en grotere bedrijven nog.
Na een topaantal bedrijven in de eer
ste naoorlogse jaren is vooral het aan
tal bedrijven kleiner dan 5 ha sterk af
genomen. Het overgrote deel van deze
bedrijven waren (en zijn nog) Ouddorp-
se bedrijven, de gemiddelde bedrijfs
grootte is in de beide andere vroegere
gemeenten beduidend hoger. Men moet
hierbij wel rekening houden met het
voorkomen van de intensieve bloembol
len- en zaadteelt in Ouddorp.
Bij de indeling naar hoofdberoep (dat
wil zeggen de voor het bedrijfshoofd
belangrijkste bron van inkomsten)
treedt de laatste jaren een opvallende
verschuiving op van landarbeider en in
mindere mate van landbouwer naar
niet-agrarische hoofdberoepen. Dit
werkt een vergroting van de gemiddel
de grootte van bedrijven van landbou
wers in de hand.
Berekend is dat er van 488 bedrijven
in de gemeente er 204 een arbeidsbe-
hoefte zouden hebben van minder dan
'A jaar voor een volwaardige arbeids
kracht.
Op deze 204 bedrijven zou de enige
arbeidskracht, in casu het bedrijfshoofd,
normaliter tenminste een ander beroep
als bijverdienste moeten uitoefenen. In
hoeverre dit in het recreatievlak ligt,
is niet bekend.
Grondgebruik.
In 1950 was te Ouddorp van de 2093
h.a. cultuurgrond 57% in gebruik als
bouwland, 29% als grasland en 14% als
tuinland. Twintig h.a. was in gebruik
als recreatiegrond.
In 1965 luidden deze cijfers: 1615 h.a.
cultuurgrond, 51% in gebruik als bouw
land, 18% als grasland, 31% als tuin
land en 78 h.a. voor recreatie. Goede
reede had in 1965 530 h.a. cultuur
grond, waarvan 72% in gebruik als
bouwland, 16% als grasland, 12% als
tuinland en 6 h.a. voor de recreatie.
Stellendam had in 1965 809 h.a.
cultuurgrond, 76% daarvan is in ge
bruik als bouwland, 15% als grasland,
9% als tuinland en 7 h.a. als recreatie-
grond.
Arbeidsbehoefte.
De 725 bedrijfshoofden in de gemeen
te zijn in te delen in 366 met als hoofd
beroep dat van landbouwer, 14 als tuin
der en 66 als landarbeider, terwijl 279
hebben opgegeven hun voornaamste be
roep buiten de land- en tuinbouw te
hebben. 345 bedrijfshoofden kunnen dus
minder dan gemiddeld V2 manjaar aan
hun eigen bedrijfje besteden.
De V.A.T. telling gaf daarenboven
237 bedrijven met minder dan V4 man
jaar en 204 met gemiddeld V2 manjaar
aan, tezamen 441 bedrijven. Een hon
derdtal van deze bedrijven heeft dus
nog een bedrijfshoofd, dat zich als land
bouwer opgeeft. Hiertoe behoort het
merendeel van de rustende boeren, die
nog enige grond hebben aangehouden.
Bedrflfstypes.
In Ouddorp hebben de meeste bedrij
ven een sterke tuinbouwinslag al wor
den ze niet als tuindersbedrij f be
schouwd. Naast akkerbouw en veeteelt
(op de mindere gronden) doet men hier
namelijk vrij veel aan grove tuinbouw),
die intensief bedreven kan worden.
Ongeveer 30% van de cultuurgrond
wordt hiervoor benut. Op het veelal ver
spreid liggende land teelt men o.a. wit-
lofwortels, winterwortels, uien, bloemen
voor zaad, bloembollen (meest gladio
len), sperciebonen, sjalotten, bloemkool
en augurken (op contract). De bloem-
zaadteelt is riskant en zeer wisselend
aan inkomsten, ze wordt ook door vele
niet-agrariërs uitgeoefend. Bij de teelt
van gladiolen worden de gronden met
zorg gekozen, mede omdat deze teelt
vrij veel kapitaal vergt.
Dit bedrijfstype zal zich kunnen hand
haven, mits beter gesitueerd, en meer
efficiënt gevoerd. De grove tuinbouw
dient gecombineerd te blijven met ak
kerbouw en eventueel wat vee vanwege
de risico's, aan de bollen- en zaadteelt
verbonden. Bij een betere ontwatering
zou meer tulpenteelt mogelijk worden.
De meer op akkerbouw afgestemde
bedrijven bevinden zich op de zavel- en
kleigronden van Goedereede en Stellen
dam. Doordat uien tot de tuinbouw ge
rekend worden en deze bedrijven dit
gewas vaak telen en eveneens hier en
daar fruitteelt hebben, zijn de meeste
grotere bedrijven in de SK-groep inge
deeld.
Granen (voornamelijk tarwe en gerst)
en hakvruchten (suikerbieten en aard
appelen) beslaan gemiddeld 80% van
de akkerbouwoppervlakte, verder wor
den er in hoofdzaak erwten en groen-
voergewassen op geteeld. Naast uien
kan in de komende jaren meer ruimte
gemaakt worden voor akkerbouwach-
tige groente- en bloembollenteelten.
Doordat het gebied lang geïsoleerd is
gebleven en water van een goede kwa
liteit er nog ontbreekt, heeft zich er geen
intensieve (glas-) tuinbouw ontwikkeld.
Er is wel belangstelling voor het tuin-
bouwproefbedrijf bij Sommelsdijk,
maar mede door het kapitaalintensieve
karakter van deze teelt stelt men zich
in het algemeen gereserveerd op tegen
over de exploitatie van dergelijke be
drijven. Bovendien ontbreekt meestal de
hiervoor vereiste vakkennis en oplei
ding. Wil tuinbouw kans van slagen
hebben, dan dient het verwerven van
theoretische en praktische vakkennis te
worden gestimuleerd.
Met het oog op de eventuele toekom
stige ontwikkeling in deze sector zou
een gedeelte van de grond, opgenomen
in het ruilverkavelingsplan De Stelle
kunnen worden aangewezen, waarop bij
voorkeur de vestiging van tuindersbe-
drijven zou kunnen geschieden. Deze
aanwijzing van een terrein moet echter
niet worden opgevat als het scheppen
van een dwingend element voor een
concentratie van zich in deze gemeente
vestigende tuindersbedrijven.
Leeftijdsopbouw.
Blijkens de nota zijn er weinig jonge
en veel oude bedrijfshoofden. In Goe
dereede is zelfs 1/3 van hen 65 jaar en
ouder. De verhoudingen tussen de leef
tijdsgroepen liggen feitelijk alleen in
Stellendam vrij gunstig, hoewel ook
daar nog te veel bedrijfshoofden van 65
jaar en ouder aangebleven zijn.
Er blijken onder de meewerkende
zoons tamelijk wat jongeren te zijn, die
daardoor kans maken op een redelijke
leeftijd eventueel zelfstandig bedrijfs
hoofd te kunnen worden. 30% van de
meewerkende zoons is echter de 30 jaar
gepasseerd zonder dit te kunnen reali
seren. In Ouddorp blijft men zelfs na
zijn 40ste thuis meewerken, hetgeen een
gevolg kan zijn van het zo lang aanblij
ven van de huidige bedrijfshoofden.
Behalve in Stellendam werden in 1965
in de gemeente nog 15 jongeren als
land- of tuinarbeider geregistreerd.
Toch behoort de helft van deze cate
gorie tot de groep 40 jaar en ouder. De
ouderdomsvoorzieningen doen hen wel
op 65-jarige leeftijd afvloeien.
Uit deze cijfers kan men concluderen,
dat er in de komende jaren vrij veel
arbeidskrachten uit de land- en tuin
bouw zullen verdwijnen, de zeer oude
bedrijfshoofden en een aantal arbeiders,
dat de 65-jaargrens bereikt.
Opvolgingssituatie?
Op de 342 bedrijven van de bedrijfs
hoofden die als hoofdberoep dat van
landbouwer of tuinder opgaven is de
opvolgingssituatie onderzocht.
Van deze 342 bedrijfshoofden was 75
ouder dan 65 jaar, bij 39 van hen was
de opvolging verzekerd door een zoon,
bij 2 door derden. Voor 20 van de 43
personen van 60-64 jaar staan opvolgers
klaar, voor 31 van de 92 bedrijfshoofden
uit de groep van 50-59 jaar eveneens.
Overigens kunnen zich voor deze laat-
sten in de komende jaren nog wel meer
gegadigden melden. Bij beschouwing
van de grootte van de bedrijven van
bedrijfshoofden van 50 jaar en ouder
blijkt de opvolging op alle 5 bedrijven
van 30 ha en groter vast te staan,
evenals op 4 van de 6 van 20-30 ha en
op 18 van de 27 van 10-20 ha.
De toestroming is niet zo groot, dat
veel van deze openvallende plaatsen
door anderen zullen worden ingenomen.
Er bestaat onder de jongeren uit het
agrarische milieu, vooral van de klei
nere bedrijven met grove tuinbouw, niet
zo veel geneigdheid hiertoe, zij hebben
de laatste jaren een reeks andere be
roepen leren kennen en zien geen be
zwaar meer in een werkkring buiten
hun woongemeente. Of zij in de komen
de jaren nog bereid zullen zijn naar
huis terug te komen om het bedrijf van
vader voort te zetten, is zeer twijfel
achtig.
De opvolgingssituatie is op de meeste
grotere landbouwbedrijven duidelijker,
hier beschikt men over het algemeen
wel over een zoon, die het bedrijf wil
voortzetten. De perspectieven voor deze
bedrijven in het oostelijke gedeelte van
de gemeente zijn beter, vooral als de
ruilverkaveling in dit gebied heeft
plaatsgehad en men hiermee alle schade
aan verkaveling en waterbeheersing
heeft opgevangen, die de doorsnijdin
gen van wegen en Halskanaal zullen
veroorzaken.
Uitbreiding van de gemeentelijke op
pervlakte cultuurgrond is onwaar
schijnlijk. Misschien is op de domein
gronden langs het Zuiderdiep en op
droogvallende slikken en schorren in
het Grevelingenbekken grond te ont
ginnen, maar dan zal dit niet in ver
houding staan tot de blijvende afneming
van de oppervlakte cultuurgrond in de
komende jaren. Waar het duidelijk is,
dat op het bestaande land veel cultuur
grond ten offer zal vallen aan de te re
aliseren plannen voor recreatie, weg
aanleg en bebouwing met name
wordt hier gewezen op de aan te leg
gen wegenruit rond Ouddorp ver
dient het aanbeveling nu reeds te berei-
Misschien is het Premie Spaarplan ooI< iets voor Even een briefl<aartie aan
Premie Spaarplan, Postbus 51, Den Haag en u ontvangt vrijblijvend een brochure
over alle mogelijkheden (spaar- en effectenbewijzen, levensverzekeringen, hypo
theekaflossingen,spaarkasinschrijvingen.garantiekredietaflossingen).
Wilt u persoonlijk advies? Spaarbanken, Boerenleenbanken, Raiffeisenbanken,
Postkantoren, Banken, Borgstellingsfondsen, Hypotheekbanken, Bouwfondsen,
Spaarkassen, Levensverzekeringmaalschappijen, assurantie-tussenpersonen en
de Sociale Verzekeringsbank zullen u graag alles over het Premie Spaarplan
vertellen.
ken, dat een claim gelegd wordt op de
tengevolge van de afsluiting van het
Brouwershavense gat droogvallende
gronden voor het gebruik van deze
gronden ten behoeve van de landbouw,
uiteraard voor zover de bodemgesteld
heid de vestiging van elders uit de ge
meente verdreven landbouwbedrijven
toelaat.
Tuinbouw!
De mogelijkheid van tuinbouw onder
glas kan alleen slagen, wanneer in de
gemeente een (beperkt) centrum hier
voor is in te richten. Als pluspunten
hiervoor zijn aan te voeren, dat men na
sluiting van de Haringvlietdam over
snelle afvoermogelijkheden naar de
gunstig gelegen Z.H.E.-veiling in Rot
terdam-Zuid beschikt. Bovendien kan
de verbinding met het westen van
Noord-Brabant en vandaar oost- en
zuidwaarts na het gereed komen van
de Volkerakdam perspectieven openen.
Voorts bevindt men zich „boven de
wind" ten opzichte van het luchtver-
ontreinigende Europoortgebied en zal
over enige jaren het Zuiderdiep moge
lijk leverancier van zoet water gaan
worden. Het gebied ligt klimatologisch
zeer gunstig in ons land. Verder kan de
aanwezigheid op het eiland van een
tuinbouwproefbedrijf stimulerend wer
ken, terwijl bij een verantwoorde opzet
van een tuinbouwproject kredietverle
ning via boerenleenbank, borgstellings
fonds en waarborginstituut mogelijk is.
Wil men hier komen tot een georga
niseerde tuinbouwvestiging, dan zullen
hiervoor geschikte aaneengesloten gron
den beschikbaar moeten zijn. De inves
teringen per ha zijn, afhankelijk van
bedrijfstype en teelt, zeer aanzienlijk.
Bovendien dient een kern van ervaren
tuinders bereid te zijn naar dit gebied
te verhuizen. Ervarenheid zal namelijk
„geïmporteerd" moeten worden om zo'n
project te doen slagen.
Naast deze kern verdient een klein
aantal hiervoor geschikt geachte jon
geren uit de gemeente dan de kans te
worden geboden zich tot goede tuinder
te ontwikkelen. Zij dienen in dat geval
zowel op financieel als op technisch ge
bied goed begeleid te worden en boven
al te beschikken over een degelijke vak
kennis, vooraf in theorie en in praktijk
opgedaan.
Een mogelijk glastuinbouwproject kan
zo zegt het rapport zeer wel in een
ruilverkaveling worden ingepast.
MIDDELHARNIS
Jaarvergadering Ned. Herv. School.
De jaarvergadering van de Groen v.
Prinstererschool is uitgeschreven tegen
vrijdag 26 jan. a.s. Aftredend zijn in het
bestuur B. de Korte (herkiesbaar) en er
is een vakature door het vertrek van
T. van der Waal naar Dordrecht. Hier
voor zijn twee kandidaten gesteld, n.l.
H. E. de Kreij en F. van den Tol.
DIRKSLAND
Stichting Gezinsverz. ,West-Flakkee'.
Op 13 januari j.l. ontving mejuffr. B. G.
van Nieuwaal te Melissant het getuig
schrift Gezinsverzorgster. Zij genoot
haar opleiding aan de Chr. Opleidings
school voor Gezinsverzorgster te Dord
recht. Mej. A. Tieleman te Melissant en
mevr. J. v. d. Veer-v. Dijk te Dirksland
behaalden op 20 januari j.l. het diplo
ma gezinsverzorgster.
Dokter en mevrouw Buth.
Het schrandere Bommelse ventje dat
zaterdagmiddag dacht dat „d'n dokter
verjaerende" had het mis! Dokter G. J.
Buth en zijn gezin vormden op de in
hotel „de Beurs" gehouden receptie het
middelpimt i.v.m. het 25 jarig jubileum
van de dokter. In januari 1943 kwam
hij als jong arts naar Den Bommel,
thans, na een 25 jarige arbeid werd
hem namens de bevolking een geschenk
overhandigd door de zaterdag op de kop
af 25 jarige mevrouw Molenaar-Silvius
en de heer J. Dekkers, de eerste baby's
vian de ca. 1200 die dokter Buth in
middels ter wereld hielp brengen. Een
gewaardeerde bijdrage aan het feest
was de serenade gebracht door de mu
ziekvereniging E.M.M.
Met zijn gezin, zijn charmante echt
genote, 3 zoons, dochtertje en a.s.
schoondochter zetelde de jubilaris ach
ter een bloemenhaag waarmee om
de veelheid te kunnen bergen ook
het biljart in hotel „de Beurs" gesierd
was. De zaal stroomde al spoedig vol
met officiële genodigden, familieleden,
collega's doktoren en vertegenwoordi
gers van de talrijke verenigingen in het
bestuur waarvan dokter Buth zitting
heeft. Spoedig ook volgde de eerste
dankbetuiging
Sprekend namens het comité dat de
jubileumviering heeft verzorgd dankte
dhr. J. Mijs de bevolking van Den Bom
mel, Achthuizen en Zuidzijde voor haar
royale gaven. De heer Mijs releveerde
een en ander uit de afgelopen praktijk
jaren van dokter Buth en hij conclu
deerde daaruit dat de omstandigheden
waaronder de jubilaris moet werken
wel eens akeliger zijn geweest dan mo
menteel. Naast de dokter werd ook me
vrouw Buth hartelijk dank gezegd voor
het werkzame aandeel dat zij in de
zware arbeid van haar man heeft ge
had. Een gelukwens richtte dhr. Mijs
tevens tot de oudste zoon Jaap en zijn
verloofde i.v.m. het behalen van zijn
doctoraal examen aan de Universiteit
te Utrecht. Mevrouw Molenaar-Silvius
bood de dokter hierop een prachtige
electrische telmachine aan, gevolgd door
een parelscherm en projectietafel. Me
vrouw Buth werd bedacht met een
gouden horloge dat haar door dhr. Dek
kers werd aangeboden.
Een bordenwarmer „om wanneer de
dokter laat is het prakje warm te hou
den" werd overhandigd door dhr. L.
Mast die de gelukwensen aanbood na
mens het bestuur van het Groene Kruis
Uit de notulen van de afdeling las dhr.
Mast dat dokter Buth op 27 jan. 1943
voor de eerste maal de vergadering had
bezocht, uit zijn aanwezigheid werd ge
concludeerd dat hij het lidmaatschap
aanvaardde. Ook haalde dhr. Mast aan
dat vroeger naaikransjes werden gehou
den ter financiële ondersteuning van de
afdeling. Een ander, zeer gewaardeerd
geschenk was een pas verschenen
standaardwerk over de Nederlandse
scheepvaart.
Nu dokter Buth gedurende 25 jaar
aan vele sponden heeft gezeten, en van
veel leed en ziekte getuige is geweest
maar ook velen heeft zien genezen,
vond ook burgemeester v. d. Harst het
een uitgemaakte zaak dat aan het zil
veren jubileum de nodige luister dien
de te worden bijgezet. Hij sprak een
hartelijk dankwoord, namens gemeente
bestuur en bevolking voor het vele dat
dokter Buth reeds heeft gedaan
„wij hebben in U veel meer gekregen
dan alleen maar een plichtmatig arts..."
verklaarde de burgemeester. „U bent pp
meerdere terreinen zeer actief, meele
vend en belangstellend en U wist uw
burgerschap goed te beleven" prees dhr.
v. d. Harst.
(vervolg op pag. 3)
7
HALF ZWARE SHAG:
fr
[1 maart I
voor f
Ister.
atingseisi
17 jaaf
onderv
ULO
oden WO
gedeg^
ding
bruto
per ml
Tevens
de huif
Leeftijl
leef tij (f
Voor
dienstd
Vijf dal
In- of I
ChtingenJ
Zr. A.|
Icitaties:
pleeg-
kaai 3|
TWIN is alleen een prima
halfzware shag.
Prettig om krollen,
omdat hij lang gesneden is.
Lekker om te roken,
omdat hij goed gemengd is.
(vervJ
woning
|lp en gd
|tenaren
^pr. Hijl
van dj
|ste her
Den Bc]
lijft alsn
pjkzustei:]
pmmel w|
beroep hof
van dor
enwerkiJ
id ontsta
en in dl
;r. Vrij.
bij ge|
acht,
r Herstelt.
enste
.e jaren 1
Imens hl
een reisl
ié^ huisarlT
bSoep heej|
^Id uit
ïlpe afdell
f3|'. Kon.
dggeneeski
er gevif
it, veel I
.eid nod
ipj overhl
een plaf
pr. A. Wl
e Kruis f
^i|Buth mJ
r;6|i sociaal
lt#aan hoJ
It'San „wat!
ïim woordeJ
f:?!gen gewl
.s het wl
wordtl
it U doel
verzej
dokter!
woordl
l^r de dirl
ffitelaboratl
IVO
rHERMj'
zjalt er „1
t#ëede mc|
f&L. zeker
ftnlijk v|
:!»irig, da_
l^ve dodel
io»ez kan f
i|löfte is zij
- isv|owel VG|
';^.)t 'deze staJ
]je iaan mij]
als ik allp
,„Öi;angezie|
li-Sfcel goecf
I zou ik
iSffi^" jij -,
^fgmastate'l
dit; niet giT
ien- van
Wi, die ookl
ijpiévrouw
111 1 1^ was,
