EiiAriDEn niEuws
üJrunott
RAIFFEISENBANK
CAMERA'S
en toebehoren
Fotografie I. ZANDSTRJI
..Hondemastate"
Bronchiletten
(dssette
RTINA
DHjes en Daijes
Gun uw kraan geen
„vorstverlet"
Nog nieuwe stormen vóór St. Nicolaas
KOLFF
n
at 49
161
O
It
eren,
tages
ters!
?NIS
Vrijdag 17 november 1967
No. 3638
-k -k
Uw onschokbare
vriend...
laat het overschijven naar een kosteloze en
32% rentedragende prive-rekening bij de
Raiffeisenbank.
Vraag folders of mondeling advies.
spaarbank en alle bankzaken
-k
t Uitsluitend Ie icias fabril<aat t
ir Projectoren
ir Fotoalbums - lijsten
ir Prismakijkers
ir Viewmaster - Stereokijkers
ir Enorme St. Nicolaas sortering
SOIVIIVIELSDIJK
ir Kwaliteit en service
de basis van onze zaak.
WEERPRAATJE
^oestórank in tabl«tvorrrt,95c^
KOLFF - Middelharnis
VOORSTKAAT 36
TELEFOON (01870) 2012.
!j^R VOLGVERHAAL
De Reformatie nu
Een vlammend protest
Belqden en beleven
pe 450ste verjaardag van de Refor-
ijtie gaf ons aanleiding stil te staan
Jij de Hervorming in ons eigen land. We
(bben daarbij gezien dat het Luthera-
jisme maar weinig aanhangers heeft
«{kregen en dat ook de nationaal-gere-
jtmeerden en de Dopers tenslotte
«oesten wijken voor het Calvinisme dat
(anuit het zuiden ons land binnenkwam
[^lee eeuwen lang, van het begin van
e I7de tot het eind van de 18de, was
[leclerland een typische Calvinistische
lerkstaat, d.w.z. een staat waarin de
Oereformeerde Kerk de bevoorrechte
^jrk was (waartoe ook de overheid
jioest behoren) en waarin de andere
:erken geduld werden, maar waarin
joor ketters en vrij geesten geen plaats
vas.
De Franse revolutie heeft aan deze
ituatie een einde gemaakt. En in de
slies voor Baby's huidje
STOFVRIJ AFCESLOTEM
(orige eeuw, de eeuw van Afscheiding
u Doleantie, zijn alle kerkgenootschap
pen uiteindelijk voor de Wet gelijkge
steld. Sommigen die ook aanspraak ma
ten op de naam Calvinist, juichen dat
loe, anderen betreuren dat, naar ik
jieMi terecht.
Dat de overheid belijdenis doet van de
wre religie en dat de overheid de ware
teligie beschermt en de valse godsdienst
liet tolereert, is de ziel van het Cal-
[inisme. Wie dit ontkent of verwerpt
jan nauwelijks aanspraak maken op de
laam Calvinist. Maar deze zaak (die
lie na aan het hart ligt) is in deze ko
lommen al vaker aan de orde geweest,
jus voor ditmaal zullen we er het zwij-
^n toe doen.
De vraag die als vanzelf opkomt is
leze; Hoe staat het nu met de erfenis
ran de Reformatie? Als we alleen al
naar ons eigen land zien, is het een
minig verheffend beeld... De éne kerk
s in diep verval en de andere kerken
■n Icerkjes, die dat verval hebben wil
len ontvluchten, bestrijden elkaar of
itrijden onder elkaar... Bijna zou men
geneigd zijn met Woelderink (maar dan
in ander verband) de vraag te stellen:
,Was de Reformatie een vergissing?"
Daarbij komt dan nog de verlooche-
"^ning van het reformatorische erfgoed.
Ie valse oecumene gaat zo ver, dat ook
Ie Rooms-Katholieken hoe langer hoe
beer als „broeders en zusters in Chris-
'tus" worden erkend. Wie dat niet doet,
wordt beschuldigd van anti-papisme.
De brede kloof tussen Rome en de Re-
'ormatie wordt zonder meer overbrugd.
De Nederlandse Rooms-Katholieken,
ie in vele opzichten praktisch vrijzin-
g geworden zijn, gaan een mijl met
ins en wij gaan twee mijlen met hen...
En zó kon het gebeuren dat de St.
acobskerk in Den Haag op zaterdag 4
w. ter beschikking van de Roomsen
kon worden gesteld om er de Mis op te
'agen. Er was in heel Den Haag geen
K. kerk die de schare zou kunnen be-
atten. Welja, waarom zou de kerk-
'oogdij van Den Haag voor één keer
iet haar mooiste kerkgebouw afstaan?
Ik dacht dat de kinderen van de Re-
'ormatie hier een vlammend protest
loesten laten horen.
Er is die morgen trouwens geprotes
teerd, maar dat protest kan onze in
stemming niet hebben. In de dagbladen
iiebben we het kunnen lezen, en zelfs
-e nieuwsdienst gaf het bericht door
'Oe Ds. G. Taverne, voorheen Herv.
ledikant, thans voorganger van de
resbyteriale kerkgemeenschap in
loogeveen, die morgen in de Jacobs-
'Wk aanwezig was, enkele kaarsen van
jiet altaar smeet en tenslotte de kansel
beklom om daar uit de Heidelbergse
Catechismus voor te lezen, „dat de mis
in de grond niets anders is dan een
verloochening van het enige offer van
Christus en een vervloekte afgoderij".
Ik meen dat een dergelijke verstoring
van een godsdienstoefening (ook al is
dat dan op grond van onze belijdenis
een vervloekte afgoderij) niet alleen on
toelaatbaar is, maar ook volkomen zin
loos. Het protest had zich ook eerder
tegen de Hervormde Gemeente van Den
Haag moeten richten dan tegen de
Rooms-Katholieke gelovigen die daar
die morgen aanwezig waren. Het is bo
vendien een wijze van optreden waar
door de Naam van Christus eerder ge
lasterd dan verheerlijkt wordt.
Maar een protest is op zijn plaats, zij
het dan ook op andere wijze dan daar
geschied is. God de Heere heeft ons ver
lost uit het Roomse diensthuis en de
zonen der Reformatie zijn bezig door
de achterdeur weer binnen te komen.
Daar staan we allen min of m.eer schul
dig aan. Want dat komt niet alleen
doordat de Reformatorische leer niet
meer wordt verstaan, maar ook doordat
de Reformatorische waarheid zo weinig
meer wordt beleefd. De kracht van de
Reformatie is gebroken, doordat er niet
genoeg uit de ware schat der Kerk, het
heilig Evangelie wordt geleefd. En daar
om zegt de Heere ook tegen ons: „Ik
zal uw kandelaar van zijn plaats weren
indien gij u niet bekeert..."
Gelukkig zijn er ook nog verblijdende
dingen. Dat is onder meer de „Open
brief" van 24 hervormde predikanten,
die ter gelegenheid van de 450ste ver
jaardag van de Reformatie werd ge
richt aan alle predikanten, ouderlingen,
diakenen en gemeenteleden van de Ned.
Herv. Kerk. Over deze brief had ik ook
nog iets willen schrijven, maar dat zou
voor ditmaal te veel ruimte vergen, dus
dat stellen we nog een week uit.
WAARNEMER.
De Certina DS - een sportief hor
loge. Het uurwerk Is „zwevend"
in de kast bevestigd. Het vangt,
schokken en trillingen onverstoor
baar op. Tikt daardoor al-
tijd hyper accuraat. /TS
Certina horloges in prijzen
van f I
tot f 2500.-
WINKELCENTRUM
BINNENWEG 45 - ROTTERDAM
TELEFOON 11.66.15
verdien
geld
metnw
salaris
RIJMEN VAN TIJMEN
Mist en regen.
Allerwegen,
Dreigt gevaar voor het verkeer.
Gladde wegen,
Ongelegen,
Komt zoiets ons telkens weer.
Nieuwe zorgen.
In de morgen
Komt de zon steeds later op.
Gaat bijzonder
Vroeg soms onder.
Maar toch staat 't verkeer niet stop.
Remmen keuren,
't Moet gebeuren,
't Hoort er af en toe zo bij.
Controleren
Doen de heren.
Menig rijder gaat niet vrij.
Alle dagen,
Jakkeren, jagen.
Da's het beeld thans van de weg.
Mist en regen,
Allerwegen.
En zo af en toe flink pech.
■A- TÜr TÏr
Wat zit er in de groente,
Die U en ik graag eet?
Hoe vaak is er gespoten?
Geen mens die dat goed weet.
Wat kwam er op de groente,
Terwijl ze groeit terecht?
Dat kan door ons als leken.
Niet één- twee- drie gezegd.
Hier dreigen veel gevaren,
Vooral in een gebied,
Waar men veel komt te spuien.
Waar men veel spuiters ziet.
Het komt ten langen leste,
Toch ergens ook terecht.
En wat we consumeren.
Is soms bijzonder slechts.
Er is niet aan 't ontkomen.
Het hoort er heden bij.
Ons volk gezond te houden.
Dat is een heel karwei.
Ze bouwen en ze sjouwen,
Ze slopen tot en met.
En op de plaats der krotten,
Verrijst somtijds een flat.
Ze smeren en ze voegen,
Het gaat aan één stuk door.
En op z'n tijd verschijnt er
Ook weer de stukadoor.
Maar wat ze zoal smeren,
Dat is in deze tijd,
Toch meestal maar heel slapjes,
Soms lang geen kwaliteit.
Cement wordt vaak vervangen,
Door een flink kwantum zand.
De resultaten merkt men
Hiervan ook naderhand.
Een spijker in de muren.
Dat gaat bijzonder vlot.
Een spijker in de muren.
Is meestal geen genot.
Je neemt een massa mede.
En er ontstaat een gat.
Je moet opnieuw gaan smeren.
Dat is me toch ook wat.
Men bouwt in onze dagen.
Soms nogal aardig gauw.
Helaas, zo menig woning,
Is revolutiebouw.
TIJMEN
Nu de eerste nachtvorst zich weer
heeft doen gelden, wordt het tijd de
hoofdkraan van de waterleiding eens
op te zoeken.
U vindt hem in een meterput onder de
voordeurmat of onder de mat voor de
achterdeur, in de kelder of in een me
terkast. Misschien wel in een meter-
put buiten, wanneer u „buiten" woont.
Om te voorkomen dat uw kraan straks
als het écht gaat winteren, „vorstver
let" neemt, doet u er goed aan nu vast
te controleren of de hoofdkraan iiiet
lekt, of hij goed sluit.
Hoe ziet u nu of de hoofdkraan goed
afsluit? Als u de kraan dichtdraait en
het aftapkraantje opent, moet er uit het
aftapkraantje dat vlak bij de hoofd
kraan zit, geen water komen.
Tenminste niet veel, want als er er
gens in uw huis een kraan open staat,
loopt er wel enig water via het aftap
kraantje terug. Dit kraantje moet u na
de proef wel weer goed sluiten!
Ook is het goed, nu na te gaan of het
tocht in de niimte waar die hoofd
kraan zich bevindt. Tocht is de grootste
vijand van waterkranen en watermeters
van uw hele huis trouwens, en wanneer
u nu vast kieren en tochtranden dicht-
maakt, behoeft u dat straks als het bar
koud is niet meer te doen! De roosters
en ventilatievoegen moeten ook tijdig
worden gesloten, maar na de vorst na
tuurlijk weer worden geopend.
Vanzelfsprekend zorgt u er voor dat
uw hoofdkraan en uw watermeter.
(van onze weerkundige medewerker)
Na de stormen in oktober is de at
mosfeer in West-Europa wat rustiger
geworden. De depressies waren bij lan
ge na niet uitgeblust, maar de heftig
heid ervan is in onze omgeving afge
nomen. Toch staat het allerminst vast,
dat we ook de periode tot Sint-Nico-
laas zonder kleerscheuren doorkomen.
Volgens de statistiek pleegt november
n.I. na een rustig hogedrukweekje, vlak
na medio november begonnen, in de
laatste fase opnieuw in onrust te ver
keren.
De Engelse weerkundigen (Bracknell)
hebben hun maandprognose ten dele
ook op deze singulariteit gebaseerd. Zij
verwachten, dat november als geheel
een onbestendige maand zal zijn met
af en toe stormweer, en met een koud
en overwegend droog intermezzo rond
het midden.
De kans is dus aanwezig, dat er bin
nen afzienbare tijd nieuwe stormde-
pressies actief worden, zoals deze eeuw
eerder gebeurde, met name in 1928,
toen november een van de stormachtige
maanden sinds vele decennia was. Zuid
westerstormen kwamen voor op 1617
en 2324 november en een noordwes
terstorm op 2526 november. De Oce
aandepressies kozen toen een baan oevr
de Noordzee naar Skandinavië. Toch
zijn tijdens die periode niet de hoog
ste windsnelheden van deze eeuw be
reikt. Dat gebeurde overigens wel in
een novembermaand, maar in die van
het jaar 1921. Hoek van Holland re
gistreerde toen een maximale wind
stoot van 162 Ion per uur (op de 6e),
een waarde die naderhand nooit is
overtroffen, althans niet tijdens een
normale depressiestorm. Tijdens een
windhoos werd in één geval een uiter
ste snelheid van tegen de 200 km per
uur waargenomen. Dat gebeurde op 5
november 1948, toen een hoos juist zijn
weg koos over het windregistratiesta-
tion op Vlieland.
Dat de Britse eilanden tijdens de
pressieperioden heel vaak als schok-
breker fungeren, bewijzen de volgende
cijfers, die betrekking hebben op ab
normaal sterke novemberstorm van de
ze eeuw in Groot-Brittanië. Op 23 no-
wanneer u die hebt goed bereikbaar
blijven. U kunt ze het beste met droge
wollen lappen omwikkelen tegen de
koude. Ligt de meterput buiten, dan kunt
u het beste tussen bovendeksel en tus-
sendeksel een plastic zak gevuld met
kranten aanbrengen. Bij heel strenge
vorst moet die hoofdkraan bovendien
nog extra worden toegedekt om bevrie
zing te voorkomen. In twijfelgevallen
kunt u beter even contact opnemen met
het waterleidingbedrijf.
vember 1938 werd er in St. Ann's Head
een uitschieter van 170 km per uur
waargenomen. Tijdens de stormen van
26 tot 30 november 1954, die ettelljkje
schepen schipbreuk deden lijden, het
lichtschip South Goodwin van zijn an
kers rukte en deed kapseisen, werd in
Brawdy (Pembrokshire) een rukwind
van... 180 km per uur opgetekend.
■A- tV -A-
Het gebeiul; in sommige jaren wel,
dat tropische cyclonen van de Atlan
tische Oceaan tot West-Europa door
dringen. Ze hebben dan echter het hoog
tepunt van hun ontwikkeling al duide
lijk overschreden en zijn min of meer
normale depressies geworden. Toch kan
in een vrij beperkt gebied rondom het
centrum het lagedrukgebied soms zijn
cycloon-allures nog vrij lang conser
veren, in welk geval schepen, in de
buurt van het centrum, overvallen wor
den door kokende winden met een
kracht van 10,11 tot 12 Beaufort. Het
is voorgekomen, dat zo'n sterke wind
zich bij verrassing voordeed. De me
teorologen waren de kwade aard van
de gedegenereerde wervelstorm niet op
de hoogte, omdat deze woedende kern
juist tussen de mazen van het op de
Oceaan niet erg dichte waarnemings-
net doorslipte. Alleen wanneer er toe
vallig een schip in de buurt kwam,
kreeg men er weet van. Dit jaar heb
ben Edith, Fern, Ginger en Heidi geen
trips naar Europa ondernomen.
voor veUigre verzekeringen en
lage premies
Bijzonder snelle schade
afwikkeling
Zeer scherpe tarieven voor
autoverzekeringen en.
na 1 jaar schadevrij roden
reeds io*/» fcortins
Ftnancieriiigen.
Bvjna een eeuw assnrantle-
asenten.
door
HERMAN DE MUINCK
16
A ben gek op muziek en op de mo-
*me talen" verklapte kleine Lucie. 'k
eenmaal in de week muziekles bij
feti leraar. En dan helpt Heleen mij
J^mainste als zij er zin in heeft en dat
"Meurt niet vaak. Zij geeft mij ook
3t Frans. Daar is ze een kei in. 'k Zou
- 3ag later op het Conservatorium wil-
m"' ''P'^Wing voor zang en muziek.
"Ijiw mama heeft gezegd, dat ik dat wel
F mijn hoofd kan zetten. Te duur. Hier
alles te duur, behalve... nu ja".
Lucie informeerde niet naar de rest
aji de onuitgesproken zin. Zij zou wel
-iet een en ander ervaren.
.(."t"^'^"' 2^i 2^> °P haar horloge kij-
'™"i „het is tien uur geweest en ik ben
™e van de reis en van alles".
'ilK moet ook naar bed. Om kwart
™or acht ontbijt ik met papa en dan
^«awijnen we".
"Hoe laat begint je school?"
oOm half negen, 's Woensdags en 's
-aterdagsmiddags vrij".
"'Welterusten, kind".
„Slaap wel, Lucie. Hier is een pak-
kerd. We zullen het gezellig hebben,
denk ik".
HOOFDSTUK IX
Zij staarde op de foto van haar moe
der, die zij op een kastje had gezet. De
tranen sprongen haar in de ogen. „Ma
ma, ik wil, met Gods hulp, flink zijn,
maar het is zo moeilijk", fluisterde zij.
„Ik ben zo eenzaam".
En opeens voelde zij verontwaardi
ging in haar opkomen, de ontvangst of
liever de niet-ontvangst was toch meer
dan erg! Zoiets onbeleefds zou op „Hon
demastate" nooit voorgekomen zijn. Zij
zou het zich niet hebben kunnen inden
ken, als zij het zelf niet aan den lijve
ondervonden had. Een man als oom
Jochem had dat toch niet mogen toe
staan. Och arme, hij had niets in te
brengen en was met zijn figuur dodelijk
verlegen geweest.
Dan dacht zij aan Jan Fottema. Die
zou wel raar opkijken, als hij vernam,
dat zij voorlopig van „Hondemastate"
weg was. Zij had aan dominé Fottema
haar adres in Den Haag gegeven, maar
Jan zou natuurlijk niet schrijven. Zij
hadden nog nooit gecorrespondeerd,
zelfs elkaar niet een ansicht gezonden.
Zij deed het gaskacheltje uit en be
gaf zich te bed, in de overtuiging dat de
slaap niet gauw komen zou, in welke
mening zij gelijk had.
Het beeld van haar moeder, die roer
loos in haar eikenhouten kist lag, opge
baard in haar slaapkamer op „Honde
mastate", zweefde haar voor ogen.
Dood! Afgelopen! O, God, was ik ook
maar dood! Zij schrok van die gedachte.
Neen, neen, zo mocht ze niet denken of
spreken. God bepaalt het uur van onze
dood. En... zij moest blijven voor haar
vader, die eenzame man, die misschien
wel zieker was dan hij voorgaf te zijn.
Enkele dagen geleden was zij op het
kantoor geweest en had Van Stralen
ontmoet en gesproken. Die had eerlijk
gezegd, dat hij de toestand van haar
vader zorgelijk inzag, al moest zij niet
vergeten, dat rust en ontspanning hem
goed zouden kunnen doen. Wie weet,
kwam hij geheel hersteld en vol vitali
teit terug. Och, wat had zij aan al dat
gepraat en die veronderstellingen. „Bij
de dag gelovig leven en alles aan God
overlaten", had haar moeder haar van
jongsaf ingeprent.
Maar de slaap kwam niet, toch al
niet, en zeker niet als je op een vreemd
bed lag. Daaraan moesten, naar zij wel
had gehoord, de meeste mensen wennen.
Beneden werd met een deur geslagen.
Zij vermoedde, dat oom Jochem van de
vergadering thuiskwam. Toen was het
weer geruime tijd stil in de grote wo
ning. Op straat werd in het geheel geen
lawaai gehoord, 't Was trouwens, dat
had zij al begrepen, een stille, dode
straat, waar de hoge huizen zich aan
eenregen. Wat een verschil met „Hon
demastate"! Zou ze wel ooit in een gro
te stad kunnen wennen? Nu, daarover
maar geen zorgen maken, 't Was de
grote vraag, of zij ooit in haar leven in
een grote stad zou komen te wonen!
OfJan moest dokter in een stad
worden. Och, laat ze nu niet zo dwaas
zijn! Je bent pas negentien. Kun je dan
al een keus voor je leven maken? Bo
vendien hoe zou Jan over een huwe
lijk met haar denken? Zou er wel ooit
iets van liefde voor haar bij hem zijn
opgekomen?
Veel later nog altijd lag zij met
wijd open ogen te staren was er be
neden weer leven en beweging. Een mi
nuut of tien daarna waren er voetstap
pen op de trap en op de gang. Een on
derdrukt gelach en een waarschuwend:
„st. St.". Tante en de nichtjes waren
thuisgekomen. Nog even een gemurmel
van stemmen in een van de slaapka
mers. Zij maakte geen licht, hoewel zij
wel eens wilde weten, hoe laat het nu
eigenlijk was. Wacht misschien bij
het raam, het licht van de straat lan
taarn. Zij sloop uit bed, lichtte het gor
dijn wat op. Ja, het lukte. Ze kon dxiide-
lijk op haar horloge zien, dat het twee
uur was geweest.
En toen, eindelijk, zakte Lucie in slaap.
Ze werd wakker door het dichtslaan
van de voordeur. Zij sprong uit bed en
keek naar buiten. Oom Jochem en klei
ne Lucie reden op de fiets weg. 't Was
acht uur.
Zij stak het gaskacheltje aan (geluk
kig lag er een doosje lucifers hij) en
maakte haar toilet. Ze las een gedeelte
uit haar bijbeltje en ging toen naar be
neden in de hoop, dat er iemand present
zou zijn. Of lagen de late thuiskomers
nog in bed?
Dat bleek in elk geval niet met haar
tante, die in een peignoir in de huiska
mer het een en ander beredderde. De
ontbijttafel stond gereed voor vier per
sonen. Toen mevrouw Van Adrigem de
deur hoorde openen, wendde zij zich
schielijk om.
„O, mijn liefje", riep zij, met open ar
men op Lucie toelopend, „ik schaam mij
zo, dat wij je gisteravond zo slecht heb
ben ontvangen! Goeden morgen! En je
vader gaat vandaag op reis, hoor ik?
Heb je goed kunnen slapen? 'k Hoop
niet, dat de meisjes vannacht lawaai
gemaakt hebben en je wakker bent ge
schrokken. Ja, 't was al nacht, 't Was
mijn bedoeling, een uur of negen thuis
te komen,.maar ik mocht persé niet
weg".
Lucie, die stomverbaasd was van de
levende wekker, die afliep, liet de woor
den over en langs zich heengaan. Alleen
de laatste woorden drongen tot haar
door, maar die geloofde zij niet. De
vriendelijkheid en liefheid van tante
was niet oprecht. Er straalde geen
warmte van haar mt. Eerder werkte zij
verkillend. Haar omhelzing nam zij dan
ook maar koel op.
„Och neen, tante, 't was natuurlijk
niet zo prettig, maar dat kon nu een
maal niet anders, heb ik van oom be
grepen, 't Was trouwens gezellig met
Lucie en ik ben niet laat naar bed ge
gaan".
„Ja, dat begrijp ik. Wat vermoeid van
de reis. En dan de emoties. Je hebt nog
al wat meegemaakt de laatste maanden.
Ik kan nie voorstellen, dat het een schok
geeft, je moeder zo te moeten verliezen.
En dan dat ongeluk. Je vader en jij zijn
er goed afgekomen. Hoewel... je vader.
Zou zijn toestand niet een gevolg van
dat alles kunnen zijn?"
„Ik denk het wel, tante", antwoordde
Lucie met benepen stem. Zij vond het
eenvoudig stijl- en tactloos, om bij de
eerste ontmoeting zó over het gebeurde
te spreken.
„Maar komaam, een mens moet nu
eenmaal verder leven, al valt het lang
niet altijd mee. Ik hoop, dat je het hier
goed naar de zin zult hebben en dat je
vader weer hersteld mag terugkomen.
Laten we gaan ontbijten, 'k Hoorde van
oom, dat je gisteravond niet gegeten
hebt. Dan zul je nu zeker wel trek heb
ben. Je zult het hier alleen niet zo
royaal en weelderig hebben als thuis.
Je oom is maar een eenvoudig ambte
naar".
(Wordt vervolgd)