Nederland kent zijn Noordoostpolder,
maar nog niet goed genoeg
Stoppen
M
Halve prijs I
^^W^t»
h Eén van vijf happen uit Zuiderzee bestaat 25 jaar
in zomer '67
Dubbele oogst door
asfalt In bodem
Voedingswaarde
van de aardappel
Mff
WEEKEND-
SHIRTS
nis extra reclame
Uw Modehuis BUUSSE
Kuil droog gras In
m^
Ingebruikname kerk
gebouw Geref. Gemeente
Ds. A. F. Honkoop gaat
naar Moerkapelle
Wm
Geschoold en ongeschoold personeel
Land- en Tuinbouw
|nderduikers.
Boekbespreking
EEN PAAR NUTTIGE WENKEN.
ALWEER ZO'N
'^AANBIEDING 1
iS---'^
t^S^^ui
llBm%k
j^^Êim
Dit biedt alleen
in vele variaties
moderne ruiten
en effen tinten
voor Heren en Jongens
2e Hemd voor
DOET NU UW VOORDEEL!
MIDDELHARNIS
r Jtöitërdffm
NIEUWE TONGE
sdag 30 mei 1967.
„ÏILANDEN-NIBUWS"
Blaite. S
Van
|e Vi,
k-dt al-
Jaquet-
lempel,
Tis' da-
betr.
i ten-
tingen;
len uit
Ischrift
Ipales-
ptoma-
make
torres-
137,
en
17 uur.
Ikinde-
linister
Zui-
Immel,
Itplicht
lakkei-,
is
[innins
wer-
Jaftap-
lijk 63,
Iwaren
wor-
En
Vis hij
haar
norgen
blijft.
en ge-
bui-
lok al,
Ie kou
\t niet
gt dat
Iboerin
Iswerk
[houdt
Hat hij
leest is
jachel
moe-
I gezien
1 het is
tinte-
Itoppen
Maar
liet zo
br en
■EMMELOORD In het Staatsblad
1918, nummer 354 werd de wet af-
Ikondigd tot afsluiting en droogma
king van de Zuiderzee, Ir. C. Lely zag
tóermee een levensdoel verwezenlijkt,
-j-Sant hij was de grote man achter deze
"^êt. Een standbeeld bij het begin van
de Afsluitdijk (aan de kant van Noord-
Holland) herinnert aan deze nationale
figuur, die Nederland met dit giganti
sche plan tot ver over de grenzen „uit
droeg".
De wet van 1918 omvatte het inpol-
deren van vijf grote happen uit de
Zuiderzee, die in 1932 door de Afsluit-
l^k in plaats van zout zoet ging sma-
in.
jEerst moest de Wieringermeer wor-
len drooggelegd, daarna zouden de
Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland,
tidelijk Flevoland, en de Marker-
ard volgen. Nederland zou met dit
nd uit zee" zo'n 234.000 ha. vergroot
worden. Zuidelijk Flevoland en de Mar
kerwaard zijn nog nat, maar dat zal
wat betreft de eerste niet lang meer zo
blijven.
De Wieringermeer viel in 1930 droog
en met de Noordoostpolder was dat in
1942 het geval. Eind 1944 stond de Wie
ringermeer echter weer onder water,
omdat de toenmalige Duitse bezetters
de dijken hadden doorgestoken. In deze
spannende tijden leek het er even op
dat ook de Noordoostpolder dit lot was
beschoren, maar het onheü werd afge
wenteld.
De Noordoostpolder 25 jaar: een
kletsnat, glibberig stuk grond dat in
1942 boven water kwam.
De Noordoostpolder anno 1967 een
modern landbouwgebied, met een sterk
groeiende industrie, met tal van voor-
kningen op onderwijs recreatiege-
ed. Verscholen achter een dikke ba-
"tdijk wonen ruim 31.000 mensen in
meioord of in een van de tien an-
ire dorpen. Zij zijn niet bevreesd voor
ëen eventuele overstroming, die, zo
hebben theoretici uitgerekend, plusmi
nus één maal in de tienduizend jaar zou
kunnen voorkomen.
MOTIEVEN.
|Het doel van de droogmaking van de
uiderzee was het landbouwareaal van
lederland aanzienlijk uit te breiden.
|e herirmering aan de voedselschaarste
de eerste wereldoorlog was daarbij
^t eerste motief. En dan nog de woeste
"uiderzee, die in 1916 zo te keer was
^gaan, dat dorpen en steden aan de
nd grote waterschade hadden opge-
|pen. Door de drooglegging, zo rede-
^erde men, zou een kalme binnenzee
fttstaan, die bovendien als zoetwater-
ekken belangrijke diensten zou kun-
fen bewijzen. Ir. Lely was in die dagen
minister van Verkeer en Waterstaat en
pn in 1918 het wetsontwerp door de
'amer krijgen.
[Op 9 september 1942 viel de Noord-
bstpolder officieel droog. Onwennig
fetraden de pioniers het land, waar
goedig onkruiden als zeeasters, moe-
asandijvie en zeebies welig tierden.
later kwam het riet en dit bood de
liizenden onderduikers die in 1940-'45
^n onderkomen in de N.O.P. (Neder-
nds Onderduikers Paradijs) zochten
FESTIVITEITEN.
Een rijke historie kent deze 48.000 ha.
grote polder niet. Toch is de Noordoost-
polder in de 25 jaar van zijn bestaan
bekend geworden in Nederland. Echter
lang niet alle aspecten zijn gemeengoed
voor de bewoners van ons land. Men
denkt nog te veel aan klei, aardappelen
en suikerbieten, waarmee men een pol
der (dus ook de N.O.P.) associeert.
Om deze misvatting voorgoed uit de
wereld te helpen gaat de bevolking dit
25-jarig bestaan vieren. Van 20 mei tot
en met 9 september worden er groots
opgezette festiviteiten gehouden, waar
in de Noordoostpolder in al zijn aspec
ten in het daglicht wordt geplaatst.
Men kijkt dus terug op het verworvene.
Echter met direct daarop een blik op
de toekomst gericht.
H. te Merwe: „Uit het roer gelopen"
Jeugdserie, N.V. De Banier Utrecht.
Deze pocket bevat een boeiend ver
haal van twee schippers jongens, die el
kaar op reis af en toe ontmoeten. Eén
er van. Bas, is een losbol, die er op uit
is om op onrechtmatige wijze geld te
verkrijgen om vertier te kunnen ma
ken. Bas wordt betrokken in diefstal op
een scheepswerf, de politie zoekt het
uit en hij moet wel bekennen. Omdat
hij nog geen 18 jaar is komt hij er re
delijk goed af. Maar het is de les van
zijn leven! Een spannend jeugdboek,
met een heel goede moraal.
T. Mateboer:
piraat."
„Wel en wee van de
een goede kans uit handen van de be
zetters te blijven. De kolonisator de
Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
speelde dit spelletje goed mee, maar
bij een grote razzia in november 1944
werden toch honderden onderduikers
gegrepen en afgevoerd om in Duitse
fabrieken te werken.
GROOTSCHEEPS.
Het leven ging echter verder en na de
oorlog moest er grootscheeps worden
aangepakt, ook in het nieuwe land, dat
toen nog bekend stond onder de naam
Noord-Oostelijke-Polder. De eerste auto
bus ging rijden: van Kampen naar Em-
meloord v.v., de eerste dode werd in
Emmeloord begraven, een kleuterschool
werd in gebruik genomen. Dat alles ge
beurde in 1946. De grond werd gecul
tiveerd en op 1 april werd voor de
eerste maal grasland (760 ha.) verpacht.
De laatste greppel werd op 6 decem
ber van 1949 getrokken en twee jaar
later kwamen Koningin Juliana en
Prins Bernhard zich overtuigen van al
hetgeen dat in de Noordoostpolder be
reikt was. Het was niet gering!
BESTUUR.
De bevolking die destijds in de N.O.P.
pionierde is vanaf het begin betrokken
geweest bij het bestuur. Op 1 februari
1946 werd een Poldercommissie in het
leven geroepen, die te vergelijken is
met een gemeenteraad; deze laatste in
stelling kent de bevolking sinds 1 juli
1962. Aan het hoofd van die Polder
commissie stond een landdrost. In de
Noordoostpolder zijn dat geweest: dr.
ir. S., Smeding (van 7 aug. 1942 tot 30
sept. '54) en ir. A. P. Minderhoud (van
1 okt. 1954 tot 4 juli '62). Als eerste
burgemeester is benoemd P. M. van
Panthaleon baron van Eek (voorheen
burgemeester van de gemeente Steen-
wijkerwold), die sinds 5 juli 1962 dit
ambt in de Noordoostpolder bekleedt.
GOED „GESORTEERD".
In de periode van 1951 tot 1959 wer
den tal van dorpen gebouwd. Naast
Emmeloord, dat een voortdurende „ver
stedelijking" ondergaat, zijn er: Mark
nesse, Ens, Kraggenburg, Luttelgeest,
Nagele (W-Europa's modernste dorp),
Creil, Espel, ToUebeek, Rutten en Bant.
Een unieke bijzonderheid: 50''/o van de
bevolking is jonger dan 17 jaar. Dit
heeft een belangrijke consequentie met
betrekking tot de werkgelegenheid.
Evenals elders stoot de landbouw ook
in de Noordoostpolder via mechanisatie
voordurend arbeidskrachten af. Om te
voorkomen dat arbeidskrachten het
nieuwe land zullen verlaten probeert
het gemeentebestuur industrie aan te
trekken, om zijn potentiële werkne
mers in de toekomst te verzekeren in
eigen gebied. Momenteel zijn er 35 in
dustrieën gevestigd, die aan 1.046 men
sen werk verschaffen. Op het gebied
van onderwijsinstellingen is de N.O.P.
goed „gesorteerd": twee middelbare
scholen, ulo-scholen, landbouwscholen,
l.t.s.'en, een landbouwpraktijkschool, la
gere scholen, kleuterscholen, nijver-
heidsonderwijsinstellingen voor meis
jes enz. Op het gebied van de recreatie
begint de Noordoostpolder eveneens een
woordje mee te spreken. Er zijn tal van
uitgestrekte boscomplexen en een drie-
I tal campings.
Dit is ook een uitgave van de Banier
Jeugdboeken Serie. Het behelst een
verhaal van twee ulo-scholieren, die
met hun zeilboot „De Piraat" tal van
spannende avonturen beleven. Mateboer
weet fijn te vertellen; jongens en ook
meisjes zullen van het wel en wee van
Gert en Sijmen volop genieten.
De prijs van de boeken van de Ba
nier Jeugd Serie is 1,80 voor aboimees
los gekocht f 1,95. De boekjes zijn van
fraaie tekeningen voorzien.
U weet het natuurlijk wel, stoppen,
keren en achteruitrijden op de auto
snelweg, waartoe ook de vluchtstrook
behoort, is verboden. Toch wordt er
tegen dit verbod nog te veel gezondigd.
Stoppen en achteruitrijden met name,
vindt vooral plaats wanneer bijvoor
beeld een automobilist een afrit, die hij
had wiUen benutten, voorbij gereden is.
De gevaren die door deze manoeuvre
meestal ontstaan men rijdt in feite
op een éénrichtingsweg tegien het ver
keer in kunnen altijd voorkomen
worden wanneer wordt doorgereden
naar de eerstvolgende afrit.
Eenzelfde gedrag valt nogal eens te
constateren op verkeerspleinen, waar
menig ter plaatse onbekende automobi
list de juiste richting niet kan vinden.
De veiligheid wordt in dit geval slechts
gediend, wanneer de automobilist het
plein nog maar eens rondrijdt (en dan
beslist de goede afslag vindt).
VRIJ, DIE VLUCHTSTROOK.
Naast het verbod een motorrijtuig op
de autosnelweg tot stilstand te brengen
(artikel 88 RVV) heeft de wetgever be
paald dat alleen maar dan ook al
leen in noodgevallen zoals bijvoor
beeld bij motoipech, gestopt mag wor
den op de vluchtstroken (uiterst rechts).
De automobilist kan echter veel mo
gelijke noodgevallen voorkomen. Zo
zullen auto en automobilist goed uitge
rust moeten zijn en de benzinetank be
hoorlijk gevuld.
Het komen op de vluchtstrook voor
een incidentele stop en het daarvan
I vertrekken, kan tal van moeilijkheden
opleveren. Bij de steeds groter worden
de snelheden is dit laatste niet alleen
gevaarlijk, maar eist bovendien een
goed verkeersinzicht van de bestuurder.
Een schone vluchtstrook garandeert
in bepaalde noodsituaties, zoals het
abrupt stoppen van een voorligger, een
uitwijkmogelijkheid. Rekening hou
dend met de toekomstige intensiteit van
het gehele Nederlandse wegennet zal
een vrije vluchtstrook op de autosnel
weg voor ambulance, brandweer, poli
tie, wegenwacht en andere hulpverle
nende diensten de mogelijkheid schep
pen om bij filevorming en ongelukken,
via deze strook snel tot de plaats van
het ongeval door te dringen.
Laat uw auto niet langer op een
vluchtstrook staan dan strikt
noodzakelijk.
Plaats uw auto op de vluchtstrook
altijd uiterst rechts en zet de
handrem aan.
Stap bij voorkeur rechts uit; een
portier dat aan de rijbaankant
geopend wordt, brengt schrikreacties
teweeg.
Staat uw auto zonder verlichting,
plaats dan de gevarendriehoek op 30
meter afstand „stroomopwaarts".
Ook als u overdag en 's nachts zoda
nig stilstaat dat uw auto niet tijdig
door andere bestuurders kan worden
opgemerkt, dient u van uw gevaren
driehoek gebruik te maken.
NIEUWERKERK
Het geheel vernieuwde kerkgebouw
der Geref. Gemeente te Nieuwerkerk
zal D.V. woensdag 7 juni a.s. in ge
bruik worden genomen. De pastor loei,
ds. J. Karens, zal in deze dienst voor-'
gaan. Aanvang 19.30 uur.
---------O---------
GOES
Ds. A. F. Honkoop, predikant der Ger.
Gemeente alhier heeft het op hem uit
gebrachte beroep naar de Geref. Ge
meente van Moerkapelle aangenomen.
Goes was de eerste gemeente van ds.
Honkoop; in 1953 werd hij kandidaat en
op 14 okt, van dat jaar in het predik
ambt bevestigd. Hij heeft de gemeente
van Goes dus ruim 13V2 jaar gediend.
Twee geleerden van de universiteit
van de staat Michigan hebben ontdekt
dat de oogst op de zandgronden aan
zienlijk kan worden verbeterd door een
dun laagje asfalt, ter dikte van onge
veer 3 mm, een halve meter onder de
oppervlakte te leggen.
Dit verhinderd dat de organische stof
wegspoelt en dat de regen wegzakt bui
ten het bereik van de plantenwortels.
Het gevolg is dat de oogst vaak kan
worden verdubbeld. Proeven op een
boerderij in Michigan deden de oogst
van kool en komkommer voldoende
toenemen om er in een jaar de asfalt-
laag mee te betalen. In sommige om
standigheden maakt een dergeUjke laag
zelfs irrigatie overbodig.
Volgens Nederlandse deskundigen
heeft een dergelijke asfaltlaag alleen
zin bij lichte zeer gemakkelijk door
laatbare gronden met lage grondwater
standen, aldus lezen wij in „De Mole
naar".
---------O--------
GRONDONDERZOEK IN
GEMEENTEPLANTSOENEN
De belangstelling voor grondonder
zoek beperkt zich niet alleen tot land
bouw en tuinbouw. De laatste jaren
blijkt dat ook particuliere tuinbezit-
ters, houders van sportvelden, golfba
nen enz. en ook Gemeenteplantsoenen
hiervoor meer belangstelling krijgen.
Enige tientallen gemeenten hebben in
middels een abonnement op grondon
derzoek afgesloten bij het bedrijfslabo-
ratoriimi voor Grond- en Gewasonder-
zoek te Oosterbeek, waarbij regelmatig
grondmonsters voor onderzoek op de
bemestingstoestand worden genomen.
Bij de moderne stedenbouw wordt rui
me aandacht besteed aan de groenvoor
ziening. Voor de plantsoendiensten is
het vaak een moeilijke zaak om op de
aanwezige of aangevoerde grond, die
voordien meestal een andere bestem
ming had, een goed plantsoen te doen
groeien. Grondonderzoek op de bemes
tingstoestand kan hierbij zeer belang
rijke aanwijzingen geven voor het te
volgen bemestingsbeleid, waardoor het
uiteindelijke resultaat dikwijls zeer
gunstig kan worden beïnvloed.
-O-
De aardappel betekent een zeer be
langrijke aanvulling in de voeding van
de mensheid. De eiwitopbrengst per ha
is ongeveer gelijk aan die van de gra
nen, de koolhydratenopbrengst bedraagt
echter ongeveer het dubbele. De con
sumptie per persoon per jaar is in
Duitsland van 140 kg voor de oorlog,
thans gedaald tot de helft. De andere
levenswijze en de levensstandaard
brengen belangrijke veranderingen in
de voedingsgewoonten (meer suiker,
eiwit, vet en vruchten) met echter het
gevaar van eenzijdigheid. De huidige
intense levenswijze maakt een biolo
gisch volwaardig voedsel belangrijk. De
aardappel voorziet hier in belangrijke
mate in.
Vooral het eiwit is kwalitatief zeer
goed; het gehalte van het zeer belang
rijke aminozuur lysine is zeer hoog.
Hoewel het hoge vitamine-C-gehalte
niet zo belangrijk meer kan zijn, is nog
wel van groot belang, dat het vitamine-
C-gehalte voor 70% aan eiwit gebonden
is. Het eten van veel aardappelen maakt
beslist niet corpulent, terwijl het zet
meel licht verteerbaar is. Zonder ge-
zondheidsstoringen kan men lang alleen
van aardappelen leven, aldus lezen wij
in „Landbouwdocumentatie".
---------O---------
MOS EN SCHIMMELS IN 'T GAZON.
Het aantal klachten over het minder
goed groeien van het gazon, schimmel-
ziekten, mos etc. is vrij groot. De oor
zaken zijn vele en daarom willen wij
enkele grepen doen. De klachten komen
het veelvuldigst voor in onvoldoende
bemeste en verzorgde gazons. Mossen
en onkruiden krijgen dan de kans en
nemen deze zeer goed waar. Verder
bestaan er een aantal schimmelziekten
die de gazonbezitter tot wanhoop kun
nen brengen.
Meestal zijn deze schimmels in de
herfst het actiefst in verband met de
hoge vochtigheidsgraad van grond en
gewas. De schimmel die de heksenkrin-
gen veroorzaakt is van hogere orde en
kan zelfs paddestoelen vormen.
Voor sommige schimmels bestaan be
strijdingsmiddelen. Het is echter een
moeilijke zaak om precies aan te geven
welk bestrijdingsmiddel moet worden
gebruikt.
/^^è^'^ij/1
f^T^-Si^
^^W
55
van woensdag 31 mei t.m. woensdag
7 juni Ie hemd normale prijs.
GEVRAAGD:
BEDRIJF: Pakhuismeesteren. N.V. - Stuwadcorsbedrijf,
Waalhaven Pier II, Rotterdam.
HET WERK: Er wordt gewerkt in vast ploegverband:
1 week dagdienst van 07.30 - 16.45 uur.
1 week dagdienst van 07.30 - 16.45 uur, met daaraan
sluitend zaterdagarbeid indien de werkzaamheden dit
noodzakelijk maken.
1 week vroege nachtdienst van 17.30 - 02.30 uur.
OPLEIDING: Een gratis opleiding wordt gegeven voor vak
bekwaamheid.
BELONING: Vanaf 23 jaar minimum brutobeloning volgens
C.A.O. havenbedrijf:
dagdienst dagdienst inklusief vroege naehtdienst
e.v.t. zaterdagarbeid
fl. 162,54 fl. 208,31 IL 216,91
Na opleiding en in het bezit van certlfikaat havenwer
ker en 6 maanden dienstverband:
dagdienst dagdienst inklusief vroege nachtdienst
e.v.t. zaterdagarbeid
fl. 170,22 fl. 218,20 fl. 227,37
Bovengenoemde bedragen zijn inklusief reistijdenver
goeding van 2,42 per dag.
INLICHTINGEN: Wilt U nog meer weten:
Dan kunt U zich dagelijks melden bij afdeling perso
neelszaken Waalhaven Ker II, telef. 179860 toestel 136.
Ook bent u welkom op onze voorlich
tingsavond met filmvertoning op don
derdag 1 jimi 1967 in
des avonds van 19.00 20.30 uur Café
Rest. Osseweqer, Kerkring 3.
STEEDS MEER RIJPAARDEN
IN ZWEDEN
Het aantal rij- en renpaarden is in
Zweden de laatste jaren aanzienlijk ge
stegen. Er worden steeds meer mane
ges geopend en steeds meer mensen be
zitten een eigen paard. Al deze ten
densen hebben de weg gebaand voor
een grotere belangstelling voor het fok
ken van geschikte soorten rijpaarden.
Enkele buitenlandse rassen, zoals b.v.
Ierse Connemara's, Noorse f jordpaarden
en ponies uit Wales, Rusland en Shet
land worden sinds kort met groot suc
ces geïnporteerd. Voor het fokken van
rijpaarden maakt men opvallend veel
gebruik van boerderijen, die in de loop
der afgelopen jaren hun veestapel heb
ben weggedaan.
Volgens recente statistieken waren er
in juni 1966 op de Zweedse boerderij
van meer dan twee hectaren groot
93.000 merkpaarden in gebruik.
Dit is 15.000 minder dan een jaar te
voren. Men verwacht dat het totale
omstreeks 1975 zal zijn gedaald tot
60.000. Kort na de tweede wereldoor
log waren er in Zweden ongeveer 600.
000 paarden, aldus „Landbouwdocu
mentatie".
-O-
Uit de resultaten van het ruwvoeder-
onderzoek bij het bedrij f slaboratorium
voor Grond- en Gewasonderzoek te
Oosterbeek blijkt dat de kans van sla
gen bij een natte kuil veel minder groot
is dan bij een droge kuil.
De meeste stinkkuilen (veel boter-
zuur) worden dan ook gevonden bij
kuilen met een laag droge stofgehalte.
Om de kansen op een goede kuil, die
praktisch geen boterzuur bevat te ver
groten, moet men het gras niet te jong
maaien. Het is geen bezwaar als de
vroege grassen reeds beginnen door te
schieten. Verder enige dagen voordro-
gen en doorschudden en vervolgens het
winddroge gras snel aanrijden en zwaar
afdekken om broei te voorkomen.
De warme methode, waarbij soms een
Bestrijding van klaver en ander
onkruid in gazons.
Onkruidbestrijding in 't gazon is een
dringende noodzaak vfiX dit niet door
klaver, madeliefje en weegbree over
woekerd worden.
Gazons zijn nu praktisch onkruidvrij
te krijgen met een middel in spuitbus,
Pesco 1815 geheten, uit de landbouw
bekend o.a. als Kamille-bestrijder in
granen.
De spuitbus heeft iets zeer bijzonders
n.l. een zgn. omkeerventiel. Men kan
de bus op zijn kop houden terwijl op
een onkruidplek wordt gespoten.
Het tweede belangrijke punt is dat
de stof als schuim op het onkruid komt
zodat men precies kan zien of de on
kruidplek goed is geraakt!
Het onkruid sterft af en op de open
plek groeit weldra weer gras voor een
mooi gazon.
Voor grotere percelen kan men ge
bruik maken van het vloeibare Pesco
1815 in 100 cc. flacons, voor gieter of
rugspuit.
Iedereen heeft tegenwoordig als het
maar enigszins kan een gazon en het
gehele jaar door kijkt men er naar.
Jammer dat zovele gazons vol onkruid
staan o.a. klaver en niet op de juiste
wijze wordt verzorgd dikwijls als ge
volg van het inspannende werk en ge
brek aan tijd.
Thans is men met één druk op de
knop van zijn onkruid af. Het grote
voordeel van dit systeem is bovendien,
dat men de bus direct bij de hand
heeft. Op elk gewenst moment kan men
ingrijpen van mei tot oktober. Boven
dien is het een veilige direkte methode,
geen gieten, geen water en geen vuile
handen meer.
week of langer over het inkuilen wordt
gedaan, moet als verouderd worden be
schouwd, omdat hierbij grote verliezen
aan voederwaarde optreden. Bij het
maaikneuzen moet er op worden gelet,
dat geen dauw- of regennat gras aan
de hoop wordt gereden, omdat de kan
sen op teleurstellingen dan groot zijn.
