ize Oranje-
onarchie
Flakkeese (glas) tuinbouw
heeft goede mogelijkheden
VICTORIA
Dirksland
wordt
opgeheven
Meditatie
Ir. D. Kers
De kansen voor Flakfcse
F^C.KORTEHEGiiZOON
Vrijdag 21 april 1967
No. 3579
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
bouw|
water m
den to'
Op
Het pad des levens
-k Oproep tot meer onderling contact
ook d.m.v. voorbeeldbedrijf
Tank óók
MOBIL BENZINE
Fruitmanden en Fruitbakjes
«De Fruitcentrale'
INS HilNDBIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDBLHABNIS
dacüe en advertenties: Kantoor Lan^eweg 13, Sommelsdijk
(01870) 2628, na 6 uur 's avonds TeL 20 28 i-i Giro 167B30
ABONNEMENTSPRIJS f 3,— PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 18 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
geboorte van een nieuwe Oranje-
stelt ons, evenals het huwelijk van
es Beatrix met prins Claus von
'erg verleden jaar, voor het vraag-
van onze monarchie. Erg urgent
l probleem, dunkt ons, niet. Het
zr niet zoals in Griekenland, waar
-oningschap aan een zijden draad
en eigenlijk altijd gehangen heeft,
eer we zien uit opinie-onderzoe-
n, dat ten minste 80 "/o van de Ne-
nders voorstander is van de mo-
lie, dan kan daaruit de conclu-
7orden getrokken, dat de positie
het Oranjehuis nog altijd stevig
kerd is in ons volksleven. Hoe dit
naaste of verre toekomst zal zijn,
uiteraard niemand. Allerlei facto-
kunnen daarop van invloed zijn.
toch wagen we het hier de stel-
te poneren; dat Nederland wel één
'de laatste landen zal zijn, die de
rchie zullen veranderen in een
liek.
term „monarchie" betekent let-
alleenheerschappij. En inder-
is ze dat de eeuwen door ook
geweest, totdat in de 19e eeuw
rlementaire en constitutionele mo-
■_ie werd ingevoerd. Duizenden ja-
./as zij de normale staatsvorm, of
narch nu koning, keizer, farao, sul-
f sjah heette. Er waren keizers in
koningen in Israël en Babyion,
rs in Rome en Duitsland, tsaren
island. Maar dat waren alle abso-
monarchieën. De macht van de
was onbeperkt, zowel die van
koning Salomo omstreeks 900 v. C.
die van Lodewijk XIV in de 17e
n. C. Zij regeerden „bij de gratie
|de) Gods" en bij de oude Romei-
verden ze zelfs vergoddelijkt. Lo-
|k XIV zei van zichzelf „de staat,
|en ik." En zo dacht vroeger elke
over zijn eigen positie. Werd
Ier een land onafhankelijk, dan
het een koninkrijk: men denke
België in 1831 en aan Noorwegen
e props in 1905. Het merkwaardige is echter,
hudi', V iat de Nederlanden, die zich ui de tach-
ndriestetMHsrige oorlog vrijvochten, voor een
iliek kozen. In 1581 zwoeren onze
aderen Filips II van Spanje af en
de burgers zelf het bewind in
n. Onze voorouders waren blijk-
door de dwingelandij van de
se vorsten allesbehalve monar-
gezind. Met Zwitserland vormden
derlanden enkele eeuwen lang de
republieken van Europa,
heeft lang geduurd vóór het mo-
ale stelsel ging wankelen. Toen
9 koningin Juliana werd geboren,
er in Europa 22 monarchieën (de
gerende koningen, groothertogen
n Duitsland niet meegerekend) en
ublieken n.l. Frankrijk en Zwit-
d. Ons land was immers in 1814
en koninkrijk geworden. En thans
r in ons werelddeel met Monaco
Ichtenstein mee nog 10 monar-
n.l.: Nederland, België, Groot-
nië, Noorwegen, Zweden, Dene
en, Luxemburg en Griekenland,
1 het aantal republieken 19 be-
I
is de eerste wereldoorlog ge-
die de machtigste monarchieën
ropa deed sneuvelen: Rusland
17 en Duitsland en Oostenrijk-
arije in 1918. Portugal was al
egaan in 1910 en Spanje volgde in
Italië werd gedurende de tweede
doorlog een republiek evenals de
nianden Joego-SIavië, Roemenië
ulgarije. En bij sommige van de
bestaande monarchieën kan men
ateren, dat ze niet erg stevig ver-
d zijn in het volk. In de drie
navische landen, die sterk socia-
georiënteerd zijn, wil men blijk-
geen verandering forceren, maar
isch zijn het eigenlijk repuljlieken
een vorstelijk persoon aan het
In België is het koningschap
niet zo hecht verankerd als in
•land en in Griekenland staat het
iel wankel.
[t ons eüand betreft, samen met
nd heeft het ongetwijfeld de
tijd best gefundeerde monarchie,
de stevigheid in het Verenigd
rijk hoofdzakelijk op de spreek-
lelijke Engelse traditie, in Neder-
spelen andere factoren mee. His-
is ons volk helemaal niet monar
ch. Het zwoer in 1581 zijn mo-
af en koos de republikeinse staats
met de Oranjeprinsen als stad-
's, die onder de Staten-Generaal
ior hen benoemd werden. Pas in
erd ons land een monarchie on-
let Oranjehuis. Men mene echter
dat ons volk principieel monar-
is. Zelfs de meest rechtse prots-
partijen, de S.G.P. en de A.R.P.,
in hun beginselprogram de mo-
eid van een republiek open, maar
menen, dat door Gods leiding in
historie het Oranjehuis zo met
'land is samengegroeid, dat hier
constitutionele koningschap der
'es de meest geschikte regerings-
is. We zouden dus kunnen zeg-
Kn. dat de grote meerderheid van ons
toepassi''',lJS *'>ns de Oranje-monarchie pre-
-„ <fli<li^fert boven de republiek. Zodra het
iehuis zou wegvallen, is het zeer
ichijnlijk, zo niet zeker, dat ons
oor een republikeinse regerings
zou opteren.
is wel zeker, dat de nog bestaan-
lonarchieën geen republieken ge-
-n zijn, omdat ze tijdig van auto-
«he tot democratische, dus parle-
"^?ntai constitutionele getransformeerd
m. V. ,r onze laatste koningen, Wil-
'^"n II en Willem III, is dit niet ge-
op zaé
en
n het VI
dwieden
waar i
kan
nog s''
plezier i
knieën a'
niet
e mo*i
-gen is
en tÜtU
heel eetf
enwoor™
ooikoker,
kunnen
'eter of
zo gel*)'
-handelen
tegel
sen de
ochtige
hte reg*
akten is "J
Gij zult mij het pad des levens
hekend maken. (Ps. 16 11b).
I.
Deze Psalm is een lied van David.
Terecht wordt van hem gezegd, dat hij
liefelijk was in de Psalmen Israels. Hij
heeft het hart van Gods kind in zijn
liederen vertolkt en legt de gemeente
des Heeren een lied in de mond, zo
wel in de tijden van vreugde, als in de
tijden van smart. Hij geeft een lied van
blijde jubel, maar ook van innerlijke
droefheid. Hoe heeft Gods Kerk in de
liederen van David sterkte gevonden,
wanneer de ondervindingen van het le
ven reeds door hem beschreven bleken.
De Psalm, waarvan wij nu een gedeel
te overdenken is een gouden kleinood,
zoals het opschrift vermeldt. Het is
als het ware een „gulden spreuk", daar
de waarde van zulk een lied groter is
dan die van goud. Anderzijds vertalen
sommigen het opschrift van deze psalm
als „een geheim van David", daar de
wortel van het in het Hebreeuws voor
komende woord ook van verbergen kan
afgeleid zijn.
Nu is het ook een geheim, waarover
David schrijft. Het is het geheim van
de verborgen omgang met God. In de
kennis van dat geheim is ook David
geleid. De verborgenheden des Heeren
zijn voor degenen, die Hem vrezen. Da
vid weet er in dit leed ook van te spre
ken. Hij zegt, dat hij de Heere loven zal,
Die hem raad gegeven heeft. Zelfs des
nachts onderwijzen hem Zijne nieren.
Het is dus wel ontwijfelbaar, dat David
hier over de verborgen omgang met
de Heere handelt. In het licht daarvan
moet dan ook de tekst, die wij boven
deze meditatie gesteld hebben, verstaan
worden.
Deze Psalm draagt echter ook een
Messiaans karakter. Er is hier sprake
van de Messias, Die komen zal en Die
door de mond van David spreekt. Hij
toch kan zeggen in een geheel enige zin,
dat Zijn ziel in de hel niet verlaten
is; dat Hij, als de Heilige Gods geen
verderving gezien heeft. Hem is het pad
des levens bekend gemaakt, daar Hij
als de Verheerlijkte Middelaar tot het
leven is geroepen en door de liracht
Zijns Vaders tot het leven is opgewekt.
Voor Hem zijn de liefelijkheden aan de
rechterhand Gods en de verzadiging van
eeuwige en hemelse vreugde is voor al
toos Zijn deel. Maar niet alleen Mes
siaans is dit Schriftgedeelte, want wat
hier van Hem gesproken wordt geldt nu
ook het volk, waarvan Hij het Hoofd
is en waarvoor Hij Borg en Middelaar
geworden is. In Hem zijn deze geze
gende zaken het deel van Zijn ganse
gemeente. Die door de openbaring van
Hem en Zijn werken de waarheid en
de kracht van hetgeen hier gesproken
wordt, ondervinden.
Christus is het pad des levens bekend
gemaakt, dat wil zeggen het leven is
Hem als Hoofd van Zijn uitverkorenen
geschonken, nadat Hij voor hen de dood
overwonnen heeft. Nu wordt ook de ge
meente het pad des levens bekend ge
maakt, wanneer Hij in hunne harten ver
hoogd wordt.
Wij kennen dat pad des levens niet.
Wij allen liggen toch in de staat des
doods en uit kracht daarvan wandelen
wij op de weg des doods. Daar moge
een weg zijn die de mens recht schijnt
in zijn ogen, maar ook het einde daar
van zijn de wegen des doods. Wij zijn
het er wel over eens, dat de brute en
god-miskende zondaar, die zich uitleeft
in allerlei goddeloosheid, op de weg des
doods wandelt en dat zijn weg hem
naar de eeuwige verderfenis voert, ten
zij hij nog tot God bekeerd wordt. Maar
de Schrift zegt, dat er zijn die wande
len op wegen, die hun recht schijnen
in hun ogen. Dat zijn dus wegen die
wegen des levens schijnen te zijn, maar
die in het einde zullen blijken niet an
ders dan wegen des doods te zijn. Wij
moeten daarover eens goed nadenken.
Want vele godsdienstige mensen verge
ten, dat deze tekst in de Bijbel staat en
nemen zonder verdere zeli-beproeving
aan, dat hun weg de weg des levens is.
Velen gaan op - in hun gerechtigheden
waardoor zij zich voor God hopen te
rechtvaardigen; Farizeeërs enSchriftge-
leerden wandelden op een schijnbare
levensweg.
Anderen spreken over een weg des
levens, waarop zij schijnbaar wandelen
en die zij wel ter dege willen onder
scheiden van de weg van de Farizeeër.
Zij laten de levensweg, waarvan hier
sprake is, opgaan in de beschrijving
van allerlei ondervindingen, toestan
den, waarnemingen en belevenissen. De
mens mete nu maar af in hoeverre hij
aan dit alles kennis heeft en vertrooste
zichzelf, dat hij op de weg des levens
gaat. Ook dit is echter een schijnbare
levensweg, want ook het einde van deze
weg is een weg des doods. Maar wat is
dan de weg des levens of wel dit pad,
waarvan hier sprake is.
(Wordt vervolgd)
Rotterdam (C.) Ds. A. Vergunst.
„Flakkee heeft grote mogelijkheden op het gebied van de tuinbouw mits de
Flakkeese agrariërs hun kansen en mogelijkheden weten te benutten" heeft
Ir. D. Kers, Rijkstuinbouwconsulent te Barendrecht woensdagavond te Mid-
delharnis betoogd op de daar gehouden contactavond voor de gevestigde tuin
ders op het eiland. Als een van de meest aangewezen mogelijkheid zijn kennis
op dit terrein te verrijken wees Ir. Kers het voorbeeldbedrijf aan dat vorig
jaar op initiatief van de Stichting Bevordering Tuinbouw Goeree-Overflakkee
in Sommelsdijk werd gesticht. Na een „inwerkperiode" vorig jaar is het be
drijf dit jaar in volle gang; vanaf medio maart zijn al plm. 20.000 prima kwali
teit komkommers geleverd! Ir. Kers die zich hoopvol over de toeltomst van de
(glas) tuinbouw op het eüand uitliet riep ieder op het bedrijf regelmatig te
bezoeken zodat het kan voldoen aan haar functie de tuinbouw op Flakkee te
stimuleren en te begeleiden teneinde ook de belangstelling voor de groenten
en bollenteelt te verhogen.
Een man uit de buurt van Achthuizen
Zat z'n geld voor benzine uit
te pluizen.
Het viel hem niet mee
En hij zei, ontevree
'k Ga naar een MOBIL-pomp verhuizen
S. V. d. Valk
makkelijk geweest en Willem I was er
helemaal niet toe bereid. Zij hebben
echter ingezien, dat ze de ontwikkeling
niet konden tegenhouden en er zich bij
neergelegd. Hoe het gelopen zou zijn,
wanneer er ook na 1890 steeds manne
lijke Oranjetelgen hadden geregeerd, is
uiteraard nimmer vast te stellen, maar
we geloven wel, dat de wijze van uit
oefening van het koningschap door de
drie koninginnen Emma, Wilhelmina en
Juliana, die zich strikt gehouden hebben
aan de constitutionele normen, er in
hoge mate toe heeft bijgedragen aan
onze monarchie ook in de bewogen tij
den, die er in deze periode zijn ge
weest (1918 en 1940—'45) een stevige
grondslag te geven.
In een monarchie als de onze is de
vrijheid van het volk zeker niet kleiner
dan die In een republiek. Dat waar
borgt de grondwet. Het is tegenwoordig
zelfs zo, dat de republikeinse regerings
vorm absoluut geen garantie biedt voor
de volksvrijheid en -invloed. De com
munistische landen zijn republieken,
z.g. „volksrepublieken", maar waar is
de vrijheid, die wij bezitten? En wat
te denken van Portugal met zijn dic
tator Salazar en de beroemde republiek
Frankrijk met zijn alleenheerser Char
les de GauIIe? Onze monarchie is de
mocratischer opgevat in de zin van
vrijheidlievender dan deze republie
ken.
In ieder geval is het bij ons erfelijk
koningschap niet nodig om de zoveel
jaar een presidentsverkiezing te hou
den. De normale verkiezingen, die we
nu kermen, brengen ons volk toch al
aardig in rep en roer. In onze, wat
beginselen en partijen betreft, toch al
zo verdeelde natie zou dan nog een an
der strijdpunt de gemoederen gaan be
roeren. De vraag zou allereerst aan de
orde komen of het presidentiële staats
hoofd gekozen moet worden door de
kiezers zelf of via hen door de Sta
ten-Generaal. Hoe deze vraag ook werd
beantwoord, de moeilijkheid bleef al
tijd: welke persoon uit welke partij is
acceptabel voor de meerderheid? Het is
daarom verblijdend, dat tot dusver de
monarchie nog altijd goed functioneert
en dat de waardering voor wat het
Oranjehuis voor Nederland deed en doet
bij het overgrote deel van ons volk niet
is verminderd, ook al staan velen er
wat nuchterder tegenover dan voor
heen.
T^r Ontslag voor 76 werknemers.
De in 1955 als gevolg vian de toen
heersende personeelsschaarste te Dord
recht in Dirksland ondergebrachte in-
pakwerkzjaamheden, aan welke afdeling
later nog uitbreiding werd gegeven,
zullen worden gestaakt.
„In verband met mechanisering en
automatisering en door het in-gebruik-
nemen van het nieuwe expeditie-cen
trum annex magazünen, waardoor
ruimte In het bedrqt te Dordrecht is
vry gekomen,, is de mogelykheid aan
wezig om de produktie, die tot nu toe
in de vestiging te Dirksland plaats vond
weer terug te brengen naar Dordrecht"
aldus een verklaring van de directie
van de N.V. Victoria.
Uit bedrflfs-economlsche overwegin
gen is uiteraard concentratie van de
produktie in één bedrijf te prefereren,
zodat tot opheffing van de vestiging te
Dirksland besloten werd, zodra daar
toe de gelegenheid zou z\jn.
De direktie van de N.V. Biscuit- en
Chocoladefabriek „VICTORIA" te
Dordrecht heeft in verband met het bo
venstaande ontslag .aangezegd aan 44
inpaksters, 30 fabrieksarbeiders, 1 ad
ministratieve kracht en 1 leidinggeven
de functionaris, die werkzaam zgn in
Dirksland.
Met de vakbonden is hierover over
leg gepleegd en overeenstemming be
reikt over de ontslagvoorwaarden, ter-
wyl ook de Ondernemingsraad en het
personeel in Dirksland van e.e.^. op de
hoogte zqn gesteld.
Voor een aantal personeelsleden met
een langdurig dienstverband is een spe
ciale ontslagregeling getroffen.
Het ligt in de bedoeling de produktie
in Dirksland op 26 mei a.s. te beëindi
gen.
VOOR BETER
.èiiè^M^-sS:^Si
De Stichting Bevordering Tuinbouw
op Goeree Overflakkee heeft met de
realisering van het voorbeeldbedrijf nog
niet geheel voldaan aan haar doelstel
ling; bovenaan de verlanglijst staat ook
het geven van vakonderwijs in een vak
school op het bedrijf zodat aldaar de
theorie aan de praktijk getoetst kan
worden.
„Voorlopig is het nog op de plaats,
rust" betreurde Ir. Kers die vertelde
dat ook het bouwen van cellen voor het
bewaren van plantgoed en een forceer-
afdeling voor trekboUen tot de meer
dere verlangens behoren. Overigens zijn
al meerdere ciirsussen vakonderwijs
gegeven t.w. 3 cursussen bollenteelt en
een cursus groententeelt; de lessen
worden gegeven door personeel van de
.jjVcorlichtingsdien.st.
Het bedrijf.
Het warenhuis heeft een oppervlakte
van 3300 m^ het land is 2 ha 16 are
groot en is in twee afdelingen ge
scheiden d.m.v. een glazen tussenwand;
er worden komkommers en tomaten ge
teeld. In twee kleinere afdelingen wor
den de planten gekweekt zodat de ver
schillende onderdelen van het bedrijf
geheel op elkaar zijn afgestemd. Niet
enkel aan de glas- maar ook aan de
buitenteelt wordt aandacht besteed;
buiten staan tulpen, bloemkool, tuin-
bonen en knolselderij.
Met nadruk heeft Ir. Kers zijn ge
hoor geadviseerd van de diensten van
het bedrijf gebruik te maken. Men kan
met de bedrijfsleider, dhr. Snoek, tot
waardevolle gesprekken komen.
„Warmeer U komt kijken en praten zal
liet bedrijf een maximum prestatie
kunnen leveren in het belang van de
groenten- en bollentelers" aldus Ir.
Kers.
In zijn inleiding ging Ir. Kers de
veranderingen na die de tuinbouw heeft
ondergaan. De opzet van de warenhui
zen is verbeterd en ook is in de teelt
wijze verandering gekomen: „Vroeger
was een tuinder meester op alle wapens
terwijl hij zich nu in het aantal teelten
sterk beperkt; men gaat met zijn ken
nis in de diepte wat mogelijk omdat
men de breedte vernauwd heeft" zo
stelde Ir. Kers.
Hij verzekerde dat Flakkee grote mo
gelijkheden op het gebied van de tuin
bouw heeft; in andere gebieden is het
moeilijk goede grond te verwerven en
men ondervindt schade van rook en
gassen terwijl ook het water niet altijd
even goed is. De Flakkeese grond ech
ter is overwegend goed voor tuinbouw-
doeleinden geschikt.
Het ketelhuis met de
moderne
verwarmingsinstallatie.
De installatie heeft
een capaciteit van
9V2 X 100.000 calorieën.
NBIIR DE
MIDDELHflRNIS-TEL:Z3Z8
De bedrijfsleider,
dhr. Snoek, bezig met
het laden van
een rijke oogst
komkommers.
De komkommers
worden op het bedrijf
geselecteerd en
na selectie naar de
veiling gebracht.
Fruitteelt.
Voor de fruitteelt zag Ir. Kers goede
perspectieven. „Spr. wilde de bedrijven
van wijlen dhr. J. A. van Nieuwenhuy-
zen en dhr. Dees hiertoe ten voorbeeld
stellen al begreep hij dat alleen zij die
over het nodige land beschikken dit
kunnen bereiken omdat het nieuwe be
drijf pas 5 jaar na de stichting rendabel
kan zijn.
Groenteteelt.
Ir. Kers kent groente - teeltbedrijven
van enkele hectares groot. Er wordt
daar op alle fronten zeer actief ge
werkt maar niettemin nemen deze be
drijven een economisch zwakke positie
in omdat alle tuinders in deze categorie
hun -groenten in dezelfde week hebben
gepoot of gezaaid en derhalve in dezelf
de periode hun producten aanvoeren.
Spr. voorzag een minder rooskleurige
toekomst voor deze voUegrond bedrij
ven. Een uitzondering maakte hij voor
de teelt in de voUe grond van o.m.
witlof, spruitkool (een goed exportar
tikel), knolselderij en prei.
Onder glas.
Voor de tuinders onder glas is de
buitenlandse tuinder dié veelal in de
volle grond teelt geen grote concurrent.
De onder glas geteelde producten wor
den in goede kwaliteit geleverd en kun
nen aan zware eisen voldoen, terwijl de
teelten in het buitenland in weer en
wind moeten gedijen. Ir. Kers vond
deze teelt „veilig".
Bollenteelt.
Ook de bollenteelt is op Flakkee van
betekenis geworden; de gezonde Flak
keese grond werkte daarbij kwaliteits
verhogend en de teelt kon zich uitbrei
den omdat beperkende maatregelen
t.a.v. deze teelt werden ingetrokken.
„Het sterke punt voor de bollenteelt
is zich te richten op bollen die ge
schikt zijn voor de broei" adviseerde
Ir. Kers.
Het verdient z.i. aanbeveling te be
zien of bollentelers door samenwerking
kunnen komen tot een grotere opper
vlakte waarin gemakkelijker en goed
koper gerooid en bestrijdingen kunnen
worden uitgevoerd. De grote wens een
proefbedrijf voor de bollenteelt in Z.-
W. Nederland te hebben kan misschien
door samenwerking met de Stichting
t.z.t. worden verwezenlijkt.
Discussie.
In het verloop van de hierop volgen
de discussie werd door meerdere tuin
ders geklaagd over de onvoldoende
watervoorziening; de waterleiding zou
te weinig druk hebben. Ook bleken tal
van bezwaren te bestaan tegen de thans
geldende kwartaalcontracten. De sug
gestie werd gedaan het water 's nachts
goedkoper te verstrekken zodat dan 's
nachts een buffer-voorraad in de silo's
kan worden gevormd. De voorz. van het
forum en van de Stichting, burg. Hor
dijk beloofde deze materie in studie te
nemen. Uit de vergadering werd be
toogd dat een stookbedrijf ook niet al
les is; het kost alle tijd en voor de
tuinder kan er geen vakantie af.
Het antwoord van Ir. Kers dat die
moeilijkheid kan worden ondervangen
door een samenwerking met de „buur
man" werd als zijnde „te idealistisch"
verworpen.
De contactavond heeft zeker zijn nut
gehad en zal zo mogelijk in de volgen
de jaren worden herhaald.
Speciaal in het opmaken van
B. V. d. VEER
Telefoon 2682 Westd^k 36
MIDDELHARNIS
GEEN MENSENVERGODING
Gij ziet bij het verlies van uw dier
bare betrekkingen, de dwaasheid van
ze te vergoden. Geeft hun niet meer
ruimte in uw hart, dan een voorbij
gaand schepsel mag hebben. Want: uw
vaderen, waar zijn zij? En zullen uw
leraren altijd leven? Zeker, gij moogt
hen hoogachten, doch laat Hem, die
eeuwig leeft het hart hebhen van uw
hart en de room van uw genegendheden,
RALPH ERSKINE.
