Het Liberalisme
Gerestaureerde Ned. Hervormde kerk te
Oude Tonge overgedragen
I
Meditatie
I
F! C. KORTEHEG a ZOON
gezellig
KRUIDER's
.jaargang
Vrijdag 16 december 1966
No. 3545
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLAJSDSB EN ZEEUWSE EILANDEN
Voor
BabyUi:]U^
ADVENT.
\aaf
vakmensen
luowing
s+offei^eM
dan is 't af
Zij hielpen toen
Wij iielpen nu
Fraitmanden en Frultbakjes
«De Fruitcentrale"
Brtllant'
van Andd
Kamerlid P. Voogd
trad uit
Boerenpartij
Fietsen op tanker
PRINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 25 Giro 167930
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
ABONNEMENTSPRIJS 2,78 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 16 cent per mm.
BH contract speciaal tarlet
9.
peze politielce stroming is een ex-
jnent van het humanisme. Haar naam
[liber vrij) drukt een specifiek hu-
jianistische grondgedachte uit, die be-
Ijist op de autonomie van de mens
iv.z. zijn onafhankelijlcheid van geest.
Ijaarom kan liberalisme vertaald wor
door „vrijzinnigheid". De eigen-
jiap van individualisme is er dus
onlosmakelijk aan verbonden. Aanvan-
iiyk was het liberalisme ook revo-
iitionair. Het is n.l. afkomstig van de
[jeologieën van Voltaire, Rousseau e.a.,
geleid hebben tot de Franse revo
lutie van 1789. Dit was niet de revo-
van het proletariaat, maar van de
)urgeoisie, de gezeten burgerij, tegen
absolute koningschap en de heer-
ppij van adel en geestelijkheid,
;ciaal in r.k. landen. In Nederland
is G. K. van Hogendorp eigenlijk de
liberaal. Hij pleitte voor recht-
[ireekse verkiezingen en ministeriële
jantwoordelijkheid. Thorbecke werd
politieke leider van het liberalis-
I, maar hij was niet voor een letter-
jke souvereiniteit van het volk, dus
POEDER -CREME-OLIE-ZEEP
iet revolutionair in de praktijk. Van
eide had hij een afkeer. Hij was wel
u kiesrechtuitbreiding, maar beperkt
it de gegoede burgerij en de intellec
ten, het z.g. „denkend deel der na-
i" De staat moest zich absoluut ont-
luden van ingrijpen in het economi-
Jie en sociale leven. De godsdienst
schouwde hij als een private aange-
ijenheid, totaal los van de staatkun-
e, Het liberalisme was en is ook ra-
onalistisch d.w.z. het kent aan de
(ratio) het primaat toe. Het over-
iiatte deze in hoge mate; men den
aan de uitspraak van prof. Opzoo-
;er: bouw maar scholen, dan kunt
de gevangenissen sluiten! Daarom
lerd de openbare „neutrale" school het
letelkind der liberalen.
Hun individualisme werd en is nog
ds oorzaak van hun zwakke po-
organisatie; ze waren steeds ho-
loos verdeeld. De bindmiddelen, die
waren, moeten negatief worden ge-
md: tegen het bijzondere onderwijs,
igen verzwakking van de positie der
lurgeoisie en tegen de clericalen (ker-
ilijken). Pasi in 1885 ontstond de Li-
lale Unie. Een deel ervan ging wel
leer oog krijgen voor de sociale kwes-
en de noodzaak van verdere kies-
htuitbreiding, maar er kwamen
leuringen. Tot eer van Cort van der
iden en zijn liberale kabinet (1913
1918) moet echter gezegd worden,
hij in 1917 een grondwetsherzie-
ig tot stand bracht met algemeen
srecht en gelijkstelling bij het on-
ijs.
In het begin van de 20e eeuw was
it liberalisme in drie groepen ver-
Id: de Vrij- of Oud-liberalen, die
conservatieve vleugel vormden, de
igressieve Vrijzinnig-Democratische
md en daartussenin de Liberale
tiie. Toen in 1918 het algemeen kies-
:ht was ingevoerd, bleek dat de li-
:alen onder het oude kiesstelsel met
il districten steeds ver boven hun
ld hadden geleefd, want de Unie-
leralen zakten van 22 op 6 en de
|i|-liberalen van 10 op 4! In 1921
lenigden beide groepen zich tot de
Mjheidsbond", die in 1922 in totaal
zetels behaalde. In de crisis van de
iger jaren verloor deze veel stem-
a aan Colijn en ook wel aan de
SB., zodat ze in 1937 op 4 zetels
te! Dit was haar dieptepunt. In
15 werd ze voortgezet in de „Partij
de Vrijheid", waarvan mr. Stik-
voorzitter werd. Mr. Oud en een
tal anderen waren nog enige tijd
van de F.v.üJi., maar daar ze geen
te socialisten waren, voelden ze er
1 niet thuis en gingen ze over naar
P. v. d. Vrijheid (1947). Deze werd
1948 omgedoopt tot de „Partij voor
ijheid en Democratie" (de V.V.D.)
[lil, die daarvan de leider werd, stel
de tegenstelling tussen liberalisme
socialisme zeer scherp. Deze partij,
gezien kan worden als de voortzet-
S van het liberalisme uit de vorige
f, bezet tegenwoordig 10 "/o van
zetels in de Tweede Kamer.
it de V.V.D. een typisch vrijzin-
partij is, blijkt uit haar houding
[•V. kwesties als het onderwijs (vóór
(Openbare school), zondagsrust, lijk-
fbranding, processievrijheid, huma-
pische geestelijke verzorging in on-
htrijdmacht etc. In de sociale strijd
pt het liberalisme uiteraard vanwe-
haar individualistische ideologie
Pfecht tegenover het collectivistisch
l'alisme en dit is ook merkbaar op
I' terrein van de economie. Het is
l'nwel niet zo, dat het huidige libe-
T^me nog identiek is met het 19e
pse, dat in zijn eerste periode
pts oog had voor een overheid, die
iiwel alleen de orde en de rust hand-
ffti dus zonder inmenging in ge-
Potelijke, financiële, sociale, econo-
rhe e.a. aangelegenheden. Op dit
i*' zijn de liberalen met de tijd mee
'ften gaan. Zij accepteren nu de
paak van een positieve overheids-
'loeiing met het economisch leven
Sen actieve sociale politiek. Men
^Jïurmen zeggen, dat het liberalisme
nu zich meer verzet tegen ex-
fte standpunten: enerzijds het „lais-
JOHANNES
II.
Om de heerlijkheid van de Zoon
Gods te kunnen prediken moet Johan
nes alle gerechtigheid van de mens
wegnemen; moet hij de weg der ont
koming, die de Farizeeër zich inge
beeld had voorstellen als een weg, die
voerde naar het verderf; moet hij het
ongenoegzame van een uiterlijke be
trekking tot Jezus verkondigen en
daarom het beroep dat men doet op
het feit, dat men Abrahams zaad is,
afwijzen want dat zal toch zeker tekort
schieten; daarom veroordeeld hij ook
alle wettische ijveringen, waardoor
men zich inbeeldt Gode behaaglijk te
zijn en betuigt hij zonder meer, dat
men niet anders is dan adderenge-
broedsel.
Ja gewis, in dit opzicht is het werk
van Johannis schijnbaar niet in over
eenstemming met zijn naam. Maar dat
is dan ook maar schijnbaar. V/ant hoe
zou de naam van Johannes ooit tot zijn
recht kunnen komen, indien hij niet de
mens in zijn ware bestaan voor God
had blootgelegd? Hoe zou ooit genade
tot zijn recht kunnen komen, indien
er geen schuld was? Hoe zou ooit Jezus
beminnelijk worden, waar men niet
van Adam gehoord heeft? Neen, de
prediking van genade is niet hetzelfde
als pleisteren met loze kalk, niet het
zelfde als de indruk wekken, dat wij
allemaal zo zachtjes aan de hemel zul
len binnenkomen; niet de voorstelling
wekken, dat wij allen als kinderen van
Abraham delen in de zegeningen van
de gezegende Abraham. Maar de be
tekenis van Johannes' naam is: Je
hovah geeft genade. Dat wil zeggen:
In het midden van een wereld, die in
het boze ligt en waarop het ganse
mensdomi de vloek Gods onderworpen
is, komt Jehovah, de God van het ver
bond genade openbaren. Die genade
is Johannes niet, maar in Hem is die
genade naar Wie Johannes mag heen-
wijzen. Christus is genade. In Hem
wordt de genade Gods geopenbaard.
Zonder Hem kan er van genade geen
sprake meer zijn, want buiten hem is
alles zonder Gods toom en terecht
moet dan ook Johannes zeggen, dat de
bijl reeds ligt aan de wortel van de bo
men. Geheel de prediking moet staan in
het teken van die naam: Johannes.
Het gaat er de vriend van de Bruide
gom om om zielen voor Christus te
gewinnen en zo de heerlijkheid van
deze hemelse Bruidegom te vermelden.
In zekere zin moet elke prediker van
het woord Gods de naam van Johan
nes dragen en zal ook elke prediking
dezelfde prediking van Johannes moe
ten zijn. Neen, dan gaat het er niet om
de mens in zijn eigen ondervindingen
op te bouwen, maar om mede door de
bediening van het Woord de ziel voor
Christus te gewinnen. En nu zal alleen
maar een schuldige en verloren zon
daar in de Zoon Gods waarde vinden
en in Hem die gloed van de liefde
Gods aanschouwen, die in Hem tot
openbaring gebracht is.
Wanneer wij in deze Adventstijd
weer in de prediking worden voorbe
reid op het feest van de gedachtenis
van de geboorte van Jezus Christus,
dat wij dan door Gods genade daarin
een Johannes zouden mogen ontmoe
ten, die aan ons de oorzaken aanwijst,
waarom dat Gods Zoon in de diepe
vernedering indalen moest en hoe nu
daarin aan de zondaar genade gepre
dikt wordt. Wanneer daartoe de pre
diking van het Woord des levens dienst
baar gemaakt wordt in ons hart, dan
zullen wij ons ook met de velen, die
zich over de geboorte van Johannes
verblijd hebben, mogen verblijden.
Dan worden wij blij met het instru
ment, dat door Gods genade ons aan
onszelf ontdekte en zo ons tot „een
toegerust volk" maakte om Jezus te
ontmoeten. Want dan pas kan het
waarlijk Kerstfeest voor ons worden.
Nooit is het Kerstfeest geworden dan
daar waar wij de beestenstal van
eigen bestaan hebben leren kennen;
dan daar waar de verlorenheid van
de gans ellendige en van alle heil en
hulp ontbloote zondaar voor de dag
kwam, want alleen daar is plaats voor
Jezus. Daar is geen plaats voor een
ledig feestrumoer, waarmee de wereld
zich bezighoudt. Maar daar waar Gods
eigen Zoon komt, daar leert men het
verstaan, wat Johannes' naam ons
predikte: Jehovah geeft genade.
Rotterdam (C.) Ds. A. Vergunst.
sez-f aire-principe" (onthouding der
overheid) anderzijds het collectivisme
(alles aan en door de gemeenschap).
Destijds was het liberalisme de eman
cipatiebeweging van de bourgeoise en
later het socialisme die van de arbei
dersklasse. Dit is thans zeer sterk
veranderd. Beide zijn nu veel minder
scherp sociaal begrensd: in de P.v.d.A.
zitten al lang niet meer uitsluitend
arbeiders; bankiers (Van Hall), grote
boeren (Mansholt), professoren (Sam-
kalden), hoge militairen (Wierda) etc.
behoren er ook toe; en in de V.V.D.
komen steeds meer niet-kapitalisten
zoals ambtenaren, middenstanders, on
derwijsmensen, terwijl het ook zelfs al
binnendringt in arbeiderskringen. Het
socialisme verburgerlijkt, terwijl het
liberalisme zijn eenzijdig kapitalistisch
karakter langzaam verliest. Ze bewegen
zich beide meer in de richting van een
volkspartij. Daardoor is het socialisme
conservatiever en het liberalisme pro
gressiever geworden dan ze aanvanke
lijk waren. Zo worstelden beide zich
als moderne stromingen los uit de greep
van hun 19e eeuwse verleden.
Dit verhindert echter niet, dat er nog
altijd een sterk accentverschil tussen
beide groeperingen bestaat. Prof. Oud
ziet zelfs zeer beslist een scherpe te
genstelling tussen socialisme en libe
ralisme. Bij het grootste deel van de
liberalen is nog altijd een sterke aversie
tegen de nog immer toenemende over
heidsbemoeiingen. Alleen de „Jonge
liberalen" willen geen antithese con
strueren met het socialisme. Volgens
de socioloog prof. P. J. Bouman is de
ze tegenstelling even onwezenlijk als
die tussen progressieven en conserva
tieven. Wij zijn het echter met deze
zienswijze, zoals we later zullen be
togen, helemaal niet eens. Er bestaat
wel degelijk een principieel verschil
tussen een politiek, die het accent legt
op een zo gering mogelijk ingrijpen
van de stadtsoverheid met name in so
ciaal-economische aangelegenheden èn
een politiek, die van de stelling uitgaat,
dat de gemeenschapstaken en voorzie
ningen niet of nagenoeg niet aan gren
zen gebonden zijn. Daarom zien wij
zeer beslist nog een principiële tegen
stelling tussen de V.V.D. en de P.v.
d.A. Die ziet de laatste partij trouwens
ook, want ze wil met de liberalen niet
in één kabinet samenwerken, omdat
ze deze te conservatief vindt.
Het grote verschil tussen de 19e
eeuwse en de huidige liberalen ligt
hierin, dat de laatsten de onmogelijk
heid hebben ingezien van een staat,
die zich praktisch alleen met de hand
having van orde en rust bemoeit en
verder alles aan de maatschappelijke
krachten zelf overlaat. Dit systeem lag
toen wel enigermate voor de hand,
omdat de maatschappij in haar diverse
faceten nog relatief ongecompliceerd
was en men zich zulk een universele
MIDDELHnRNIS-TEL:Z328
WONING-INRICHTING
Oostdyk 53-61 - Sonunelsdyk
staatsbemoeiing als we nu hebben, heel
eenvoudig niet kon voorstellen, maar
anderzijds heeft het veel ellende geto
lereerd. Zonder een zekere ordening
vanwege de overheid gaat het in onze
huidige maatschappijstructuur niet
meer, noch economisch noch sociaal.
Het huidige liberalisme houdt prak
tisch een middenkoers, maar haar uit
gangspunt ligt niet naar de coUectivis-
tische, doch naar de andere kant.
Doordat vooral na 1945 de landspoli-
tiek zich steeds meer in coUectivistische
richting ontwikkelde, mede gestimu
leerd door de naoorlogse ontwrichte si
tuatie èn door de invloed van de P.v.
d.A. in de regering, ligt het voor de
hand, dat de liberale strijd zich nu
richt tegen de staatssocialistische poli
tiek, die de opeenvolgende kabinetten
in meerdere of mindere mate hebben
gevoerd, met name ook het ultra-pro
gressieve kabinet-Cals.
In art. 4 van het beginselprogramma
van de V.D.D. staat, dat een zo groot
mogelijke geestelijke, staatkundige en
maatschappelijke vrijheid voor allen
moet worden gewaarborgd en dat de
zelfstandige kracht in het volk moet
worden bevorderd. En in art. 5 lezen
we: „Op het terrein der stoffelijke wel
vaart streeft de partij, met verwer
ping zowel van de socialistische als van
de individualistische economie, naar
maatschappelijke verhoudingen, die so
ciaal gerechtvaardigd en economisch
verantwoord zijn. Zij verwerpt derhal
ve de leer van het „laissez faire, laisser
passez" (algehele onthouding), die een
ieder de vrijheid wil laten naar eigen
goedvinden te handelen. Een leer, die
geen verantwoordelijkheid voor ande
ren kent, is niet langer te aanvaar
den. Even onaanvaardbaar is echter
een maatschappij, waarin de Staat alle
Gisteravond donderdag heeft de
commissie van beheer der Ned. Herv.
Kerk te Oude Tonge het gerestaureerde
kerkgebouw aan de kerkeraad overge
dragen. Aan de binnenzijde van dit blad
treft u een kort verslag van deze over
dracht en de dienst die werd geleid
door ds. Jonkers. Zoals de foto's laten
zien is het kerkgebouw weer in haar
oude luister teruggebracht door het
knappe en deskundige werk van de fa.
Huurman te Delft, welke fa. thans nog
bezig is aan de bouw van de historie-
getrouwe torenspits. De bovenste foto
is genomen vanuit het koor, recht voor
ziet men het fraaie Frobenius orgel.
Op de onderste foto is links nog een
deel van het koor te zien.
I
De Lions-club uit de in 1953 door de
ramp getroffen gebieden Schouwen-
Duiveland en Goeree-Overflakkee heb
ben een idee ontwikkeld om enigszins
de dreigende en reeds actuele nood te
lenigen van de bewoners van de door
de waterramp getroffen streek rondom
Florence in Italië waar grote gebieden
onder water staan. Toen ons eiland in
1953 werd overspoeld verleende de In
ternationale Lions-organisatie belangrij
ke hulp zodat men nu zich de gelegen
heid tot het verlenen van een weder
dienst voordoet, daartoe gaarne bereid
is.
Genoemde Lions-clubs hebben daar
toe de beschikking gekregen over enige
Speciaal in het opmaken van
B, V. d. VEEK
Telefoon 2682 Westdijk 36
MIDDELHARNIS
macht tot zich trekt en aan de indivi
duele mens alle vrijheid ontneemt. De
partij wenst daarom te streven naar
het juiste midden, naar een evenwicht
tussen maatschappelijke en individu
ele factoren, omdat zij alleen daarin
de mogelijkheid ziet voor de verwe
zenlijking van een ware vrijheid."
Met deze liberale positiebepaling
zullen we rekening moeten houden bij
het formuleren onzer conclusies over
de reorganisatie van ons partijensys
teem.
typisch Italiaanse producten t.w. spag
hetti, macaroni, chianti, Italiaanse land-
wijn en bisschopswijn.
De bedoeling is, deze producten voor
de normale winkelprijs te verkopen, en
wel in de vorm van een pakket, inhou
dend: 2 liter bisschopswijn met bijbe
horende ingrediënten een pak kant
en klaar macaroni voor de prijs van
8,of een pakket, inhoudend: een 2
literfles chianti -I- een pak kant en
klaar, spaghetti voor de prijs van 10,-
De winst uit de verkoop komt geheel
ten goede aan de door de ramp in
Italië getroffenen.
Het adres waar vóór 19 dec. bestel
lingen kunnen worden opgegeven is, tel.
(01870) 2136 of schriftelijk: Prins Hen
drikstraat 2, Middelharnis t.n.v. de Li-
onsclub Goeree-Overflakkee. De be
stelde pakketten worden voor 25 dec.
zonder verhoging van kosten thuisbe
zorgd.
De actie heeft de volle sympathie van
o.m. burgemeester Hordijk van Middel
harnis. De burgemeester herinnert aan
de spontane acties die in 1953 in bin
nen- en buitenland zijn ondernomen om
ons rampgebied weer op de been te
helpen, getuige de vele monumenten als
kleuterscholen, wijkgebouwen en zelfs
de kinderafdeling van het ziekenhuis te
Dirksland. Nu is er gelegenheid begrip
en dankbaarheid te tonen...
Ook de dijkgraaf ir. Mijs ondersteunt
de Lions-actie. Ir. Mijs wijst op de hulp
die van overheidswege is geboden maar
hij stelt daarbij dat, hoe nodig deze
hulp ook is, een gebaar van de gewone
mens wonderen kan doen.
Wij gingen in 1953 het voorjaar tege
moet, maar voor hen in Italië begint de
winter, het wordt kerstmis.
Aan de spontane oproep zal naar wij
hopen door velen gevolg worden ge
geven. Temeer daar wij aan den lijve
ondervonden welke ellende een over
stroming teweeg brengt. Warm aanbe
volen!
--------O—-----
schitterend bezit
voor altijd I
Moogatraat 164-1S2
Beyarlandselaan 17t
Rottardam
Het Tweede - kamerlid, dhr. P. Voogd
afkomstig van Ouddorp heeft door
zijn bedanken als lid van de Boeren
partij te kennen gegeven zich te dis
tantieer en van de werkwijze van de
Boerenleider Koekkoek en dhr. Harm-
sen. Sinds dinsdag bezet hij als een
eenmansfractie een andere plaats in
de kamer; dhr. Voogd zal bij de ko
mende verkiezingen niet uitkomen met
een eigen partij, noch zal hij contact
zoeken met de z.g. noodraad. Een van
de bezwaren van dhr. Voogd is dat de
Boerenpartij niet handelt volgens haar
beginsel programme; dat de souverei
niteit van God erkent. Als zijnde van
positief christelijke beginselen voelde
dhr. Voogd zich bij de Boerenpartij niet
langer thuis.
Ook tot de standaarduitrusting van
de tanker Esso Den Haag behoren fiet
sen die door de bemanning worden ge
bruikt om zich vlot over de uitgestrek
te dekken te kunnen verplaatsen. Fiet
sen op de grote tankers beginnen te
genwoordig reeds vrij algemeen te wor
den.
