Dhr. NIcolaas Roon te Stellendam
nam afscheid van de Reddingsmij.
Timmerman (22)
na val van 4 meter
overleden
Os. Kuijt weer
op zijn zendingspost
In West-lrlan
Financieel overzicfit
De Rooms-Katholieke
Kerk in onrust
Hij nam deel aan de redding van
196 schipbreukelingen
Spanje verhindert
opening van protestantse
kerken
Veroime krijgt nieuwe
orders uit Zuid-Afrika
Dinsdag 6 september 1966
No. 3516
CHR. STREEKBLAD OP GEEIEFORME3ERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Uitkering ineens
A.O.W. enz. van 2%
Z.K.H.lPrins Claus der Nederlanden viert vandaag
zijn veertigste verjaardag
Ingezonden stukicen
CENTRALE VEILING
Middelharnis
PBINS HENDEIKSl'RAAT 14 - POSTBOX 9 - MIDDELHABNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdljk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 25 --i Giro 167930
Venchijnt ttoeemaal per week: dinsdag- en mydagavond
ABONIMEMENTSPRIJS f 2,75 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 16 cent per mm.
Bij contract speciaal tariel
Wie poogt de geestelijke ontwikke
lingen in ons land en in de wereld
enigermate bij te houden wordt vooral
getroffen door wat zich sedert een aan
tal jaren en vooral in de laatste tijd
afspeelt in de Rooms-Katholieke Kerk,
met name in die van Nederland. Wel
licht is het begrip „onrust" daarvoor te
zacht uitgedrukt. Men spreekt al van
een stille revolutie" en van „een kerk
in paniek om haar belijdenis". Zeker is,
dat vooral op en na het Tweede „Vati
caans concilie een ontwikkeling aan de
dag is getreden en in snel tempo is
voortgeschreden, die wijst op zeer in
grijpende veranderingen zowel in de
eer als in de liturgie en het levens-
atroon van de kerk en haar leden.
et lijkt er veel op, dat heel veel in
"eze kerk, wat eeuwenlang vaststond
en voor altijd onveranderlijk leek,
hans aan het wankelen is. Dit proces
wordt, voor wat de wereldkerk aan
gaat, veelal in verband gebracht met
het optreden van de zo sympathieke
-aus Johannes XXIII, die van 1958 tot
963 op „de stoel van Petrus" zat en
oor wat ons land betreft met de zo
opulaire bisschop Bekkers van Den
osch, die dit voorjaar overleed. Zon-
er twijfel hebben zij in hoge mate
ijgedragen tot de ingrijpende menta-
'teitsveranderingen bij vele rooms -
atholieken. Toch moeten we dit ver-
chijnsel niet in de laatste plaats ook
'n verband brengen met andere facto-
en. Er is veel meer intermenselijk
ontact, ook tussen personen van ver-
chilende kerk en religie; de televisie
Tengt ons in aanraking met andere
eestesstromingen, waarvoor men meer
egrip gaat opbrengen; en niet te ver-
-eten als gevolg daarvan de meer oecu-
enische instelling speciaal bij de in-
ellectuelen. Daardoor verdwijnen de
roeger zo scherpe tegenstellingen. Dit
s een algemeen proces, dat niet alleen
'e rooms-katholieken, maar b.v. ook de
ereformeerden sterk beïnvloedt.
Zo worden de geestelijk-maatschap-
elijke verhoudingen in Nederland
iepgaand gewijzigd. Onze grenzen ver-
■agen, eeuwenoude schotten worden
fgebroken. Het lijkt erop, dat deze
ntwikkeling het snelst gaat bij de
oomsen, met name bij die in Neder-
and. Ons land staat merkwaardiger-
ijze in de voorste rij van de roomse
ernieuwers en afbrekers. Wie hun
ranten en boeken leest, hun radio hoort
n t.v. bekijkt, kennissen of vrienden
nder hen heeft en soms ook wel eens
een nieuwe roomse kerk komt, die
ordt getroffen door het enorme ver-
chil met voorheen. Vroeger stond alle
ooms leven onder strenge controle van
e geestelijkheid en had de meest on-
etekenende organisatie haar geestelij-
e adviseur. De leken werden bevoogd
an de wieg tot het graf. Er was een
neindige afstand tussen een gewoon
erklid en een bisschop. Debatten over
eloofsvragen werden niet toegelaten.
it alles is grondig aan het verande-
en, niet alleen onder de leken, maar
ok bij de geestelijkheid, althans bij
en deel ervan. Evenals bij de her-
'orraden en sedert enige tijd ook bij
e gereformeerden zijn er nu richtin-
en in de kerk, want in zo'n proces
ijn er altijd progressieven, midden-
annen en conservatieven.
Wie een goed beeld wil krijgen van
et verschil tussen vroeger en nu, tus-
en b.v. dertig jaar geleden en de bui
ige situatie, die moet het boek lezen
an de roomse schrijver-journalist
"arcel van der Plas „Uit het rijke
oomse leven", dat de toestanden be-
chrijft omstreeks 1925-1935. Toen was
at roomse leven streng beschermd. Er
as een streng katholiek gezin, een
'to school en een strenge eisen stel
ende kerk. Het bijwonen van de mis
erd op de schoolrapporten van de
inderen aangegeven! De pastoors ful-
ineerden van de kansel tegen ge-
engde verkeringen en huwelijken.
parte meisjes- en jongensscholen en
treng toezicht op de kleding van de
ei.?jes dienden de zedelijkheid. Elke
oomse moest op elk gebied ook rooms
eorganiseerd zijn. De leesboekjes in de
cholen wemelden van de verhalen
ver heiligenlevens. En om met Van
er Plas te spreken: „De kerk had al-
yd gelijk, de clerus, de zuster op
chool, vader en moeder thuis ook en
venzeer de R.K. Staatspartij, de
"aasbode en pater De Greeve. „Woor-
en van kritiek of protest waren zeld-
aam. Het was een gesloten systeem,
aarin velen zich blijkbaar gelukkig
oelden.
Het is echter niet mogelijk gebleken
ich hermetisch af te sluiten van de
oderne cultuur. Zoals eerst de her-
ormden en later de gereformeerden
ngen „doorbreken", kwam ook de r.k.
frk aan de beurt. Te verwonderen is
it niet, Zij heeft een kerkvorm, een
erkregering, een geloofsleer, een litur-
e en een traditie, die ze door vele
euwen heen heeft meegesleept en als
«veranderbaar heeft beschouwd. Be
ert 1870 was er geen concilie meer ge-
ouden. De tijd had stilgestaan voor
'at betreft de aanpassing gedurende
ijna een eeuw. En nu is de grote door-
raak aan de gang. Dat bleek in be-
nsel al op het jongste concilie en ze
et zich voort in diverse landen, vooral
Nederland, onder kapelaans, pas-
oors, paters en bisschoppen, maar ook
nder de leken, zowel de intellectuelen
s de ongeletterden.
Het zijn met name de intellectuelen,
e hierbij de voorhoede vormen. Dat
is ook vanzelfsprekend. Zij zijn het, die
zelfstandig hebben leren denken, die
door hun studie met allerlei andere op
vattingen in aanraking komen en daar
door ook het eerst en het meest kritisch
zijn ingesteld ten aanzien van alles
wat de kerk voorschrijft en doceert. Dat
zij het eerst in verzet komen tegen de
universele geestelijke voogdij van de
clerus, ligt daarom voor de hand. Ze
hebben genoeg last gehad van de „In
dex librorum prohibitorum", de lijst
van door de roomse curie verboden
boeken (hoewel ze daarvan om studie
redenen dispensatie kunnen krijgen).
Ook doorzien zij gemakkelijker wat re
ligieus essentieel is en wat daaromheen
niets dan uitvindingen van mensen zijn.
Het is dus geen wonder, dat de weer
stand tegen de vormendienst, het bij
geloof, 'het systeem van dogmatische
uitspraken, die niet gefundeerd zijn op
schriftuurlijke gronden, veelal het eerst
van hen uitging. Schrijvers als Godfried
Bomans, Michel van der Plas en Ga
briel Smit laten zich niet wijsmaken
wat Spaanse en Zuiditaliaanse analfa
beten voetstoots accepteren. De roomse
clerus heeft haar positie en haar won
derlijk, door de eeuwen heen steeds uit
gebreide leer- en voorschriftensysteem
slechts kunnen handhaven bij de gratie
van de onontwikkeldheid en volgzaam
heid van de grote massa harer leken.
Dat is nu aan het veranderen. Ook een
deel van de clerus zelf gaat inzien, dat
de R.K. Kerk in de loop der eeuwen
zich steeds verder heeft verwijderd van
de eenvoudige waarheid der Schrift en
deze heeft begraven onder een heel
stelsel van menselijke bijvoegsels.
Intussen moeten we bij de thans aan
de gang zijnde ontwikkelingen in de
roomse kerk, wanneer we deze op de
juiste wijze willen beoordelen, goed
onderscheiden. In de eerste plaats die
nen we de gang van zaken in Neder
land en die in de wereldkerk uit el
kaar te houden. In de laatste gaat het
langzamer dan hier. Hoewel op het
concilie, waar ruim 2000 bisschoppen
en kardinalen aan deelnamen, is geble
ken dat de meerderheid naar verande
ring streefde, vooral ook met betrek
king tot de oppermachtige positie van
de curie de topfiguren die met de
paus de kerk regeren is er toch nog
een machtige groep van conservatieve
kardinalen, aangevoerd door Ottaviani,
Siri en Ruffini, die weerstand blijven
bieden aan een „reformatie". Maar ook
moeten we onderscheid maken tussen
hen, die alleen schoon schip willen ma
ken onder specifiek roomse dogma's,
die al te evident in strijd zijn met de
Bijbel én degenen, die tot de neo-mo-
dernisten gerekend kunnen worden en
gaan tornen aan de essentiële geloofs
waarheden, zoals de Godheid van Je
zus Christus, Zijn maagdelijke geboorte
en de opstanding.
We kunnen in één artikel niet klaar
komen met onze stof en hopen er dus
in een volgend nog meer van te zeggen.
ig^^
Van de presidens-directeur van de
Koninklijke Zuid - Hollandse Maat
schappij tot Redding van Schipbreuke
lingen, Mr. J. Th. van Munster-van
Heuven heeft Klaas Roon het zaterdag
morgen dan maar genomen maar voor
de rest moet niemand hem vertellen
dat hy toch eigenlijk wel een goeie
vent is en dat hij na een 26 jarige
dienst als machinist op de reddingboot
te Stellendam bij zqn afscheid wel een
woord van waardering toekomt. Klaas
kennend weten we dat hy zou volstaan
met een forse tik op zijn voorhoofd.
Klaas moppert wel eens en hij zegt
dat zijn vrienden in Moskou zitten
maar heus, hij meent het niet. Wel
meent hij het als hij zou zeggen dat
zijn borreltje hem goed smaakt; Klaas
maakt daar geen geheim van maar on
der z^n brede borst klopt een goed hart
Klaas nam deel aan de redding van 196
schipbreukelingen!
Dat de reddingen die de „Koningin
Wilhelmina" uit Stellendam in de loop
der jaren verrichte soms hachelijke
ondernemingen waren heeft Mr. van
Munster-van Heuven j.l. zaterdagmor
gen op de in Hotel Duinzicht te Oud-
dorp belegde bijeenkomst duidelijk on
derstreept. Met name bracht hij de
redding van de 29 bemanningsleden
van de op de Maasvlakte gestrande
sleepboten Ganges en Witte Zee in her
innering. Spr. wist dat dat een van de
meest bijzondere reddingen is geweest.
Wijlen Willem de Jager was toen schip
per en het gelukte hem 29 man veilig
aan wal te brengen. De gehavende
reddingsboot werd in de thuishaven
begroet door honderden op de haven
samengestroomde mensen. De ver
kleumde gereddenen van wie het me
rendeel op de blote voeten liep werden
van droge kleren voorzien. Dat was het
werk van een dappere bemanning
waarvan ook Klaas deel uitmaakte
maar Klaas wil van dank niet weten.
De medaille die hij van de Maatschap
pij kreeg had hij zaterdag niet eens op!
Ook werd hij onderscheiden voor zijn
verdiensten in de oorlogsjaren en vorig
jaar ontving hij de zilveren medaille
voor 25 jaar trouwe dienst.
Twee reddingen per jaar.
Mr. van Munster-van Heuven rele
veerde dat dhr. Roon in 1940 in dienst
van „de Maatschappij" was getreden.
Thans kon worden teruggezien op het
deelnemen aan 46 reddingen. Spreker
meende dat dhr. Rhoon trots kan zijn
op het aantal gereddenen. „Als je zo
in ruste gaat kun je daar gerust op
slapen". Als blijk van waardering over
handigde hij dhr. Roon een grote actie
foto van de „Koningin Wilhelmina",
alsook een prachtige foto waarop de
de karakteristieke kop van Klaas ge
stoken in de zuidwester.
De aanwezigen.
De bijeenkomst werd belegd nu de
directie van Z.H.R.M. de jaarlijkse in-
spectietocht langs de reddingsstations
maakte. Naast de president-directeur
waren ook de directeuren W. Goudri-
aan en Mr. N. H. Dutilh en de secre
taris Jhr. T. M. van Suchtelen-van de
Haarde aanwezig met de bemanningen
van Ouddorp en Stellendam alsook de
agent dhr. de Jong te Rotterdam. Ook
troffen we dhr. W. de Korte, vert. van
de Ned. Ver. de Reddingsmedaille van
welke vereniging vrijwel alle gedeco
reerde redders lid zijn. De ver. geeft
MELISSANT
De 22 jarige timmerman Willem Ja
cob Grootenboer te Stellendam heeft
vrijdagmiddag plm. 3.00 uur tijdens
werkzaamheden aan een in aanbouw
zijnd koelhuis een val gemaakt van 4
mtr. aan de gevolgen waarvan hij tij
dens het vervoer naar het ziekenhuis
is overleden. Dhr. Grootenboer was nog
slechts enkele maanden gehuwd. Hij
was na zijn opleiding aan de Techni
sche School te Middelhamis onafge
broken werkzaam bij het aannemings
bedrijf fa. P. L. A. 'Tieleman te Melis
sant. Dit bedrijf bouwt bij de boerderij
van dhr. G. Joppe aan de Julianaweg
een koelhuis. Dhr. Grootenboer moet
op een hoogte van 4 mtr. op een door
hem reeds aan één kant afgezaagde
balk zijn gestapt. De teraardebestelling
vond hedenmiddag plaats vanuit de
ouderlijke woning te Melissant. In de
gemeente leeft een groot leedwezen met
de door dit plotselinge verlies zo zwaar
getroffen familie.
By de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend tot het verlenen
van een uitkering ineens van 2 procent
op de pensioenen of uitkeringen krach
tens de A.O.W., de A.W.W. de Interim-
wet invaliditeitsrentetrekkers of een
der ongevallenwetten, voor zover op
die rente of uitkering een bepaalde
wettelgke byslag wordt genoten.
Zij die op 1 december 1966 aanspraak
hebben op een of meer van de genoem
de uitkeringen, zullen krachtens dit
wetsontwerp een uitkering ontvangen
van 2 procent van het over de maand
december 1966 uit te keren bedrag,
vermenigvuldigd met het aantal maan
den, onmiddellijk voorafgaande aan 1
januari 1967, waarover in 1966 een der
genoemde uitkeringen onafgebroken is
genoten.
Met deze uitkering ineens zal vol
gens raming een bedrag van in totaal
83,6 miljoen gemoeid zijn, n.l. 65,
min. voor de A.O.W., 10,- mil. voor
de A.W.W., 13,- ipln. voor de I.W.I.
en 0,6 min. voor de ongevallenwetten.
De minister van sociale zaken en
volksgezondheid zegt in zijn memorie
van toelichting deze uitkering wense
lijk te achten in verband met de ver
hoging van de vakantiebijslag voor
werknemers in 1966 met 2 procent.
Hiermee was bij de vaststelling van de
uitkeringsbedragen van de sociale ver
zekeringen voor 1966 geen rekening ge
houden. (N.Rt. Crt.).
In „De Saambinder" lazen wij een be
richt dat ds. Kuijt en de zijnen weer
veilig aangekomen zijn in Abènero,
waar hij alle dingen in goede orde aan
trof.
Via Los Angeles, Honoloeloe en To
kio kwam hij 5 juli in Djakarta aan,
vanwaar hij 8 juli kon doorreizen naar
Irian Barat (Nieuw-Guinea). Vandaar
is hij met een vliegtuig van de M.A.F,
doorgereisd naar het binnenland. In
verband met de geruchten over stam-
oorlogen in de Baliem, is vanwege het
Indonenische gouvernement politie-be-
scherming meegezonden. Twee agenten
reisden mee naar het binnenland, te
vens om poolshoogte nemen. Gelukkig
bleken alle geruchten ijdel en verkeer
de de stam, waaronder ds. Kuijt werkt,
in vrede. Zoals hij schreef was er groot
enthousiasme bij de bevolking over zijn
wederkeer en werd hij door het stam
hoofd Liok en andere hoofden verwel
komd. In de loop van de week werd er
een vergadering belegd, waarbij ook de
beide agenten waren. Er is wel on
enigheid met een naburige stam van
wege een moord, die onlangs geschied
is, waarbij een stamlid gedood en gege
ten werd. Vandaar dat het stamhoofd
op wraak zint.
Juist in het licht van deze werkelijk
heid is de Evangelie-boodschap nodig,
aldus het bericht.
zijn leden tweemaal per jaar, met
kerstmis en pasen een kleine uitkering
Klaas Roon die de 65 jaar nadert zal
nog tot het eind van dit jaar in functie
blijven. Gaarne wensen wij hem toe
dat hij eenmaal veilig ten Anker mag
komen.
Nog geen nieuwe boot.
Desgevraagd deelde ons de president-
directeur mee dat het reddingsstation
Stellendam vooreerst nog niet zal wor
den voorzien van een nieuwe boot; de
Maatschappij wil eerst de e.v. ontwik
kelingen i.v.m. het Deltaplan bezien.
De Spaanse regering heeft geweigerd
officiële toestemming te verlenen voor
de opening van acht nieuwe protestant
se kerken en kapellen in het land.
De protestanten in Spanje hebben te
horen gekregen dat voorlopig geen
wettelijke erkenning van protestantse
bedehuizen zal worden afgegeven. In
Spaanse protestantse kringen hoopt
men nu dat de nieuwe wet op de gods
dienstvrijheid, welke juist dezer dagen
aan het kabinet is voorgelegd en waar
schijnlijk in december in het parlement
aan de orde komt, een eind zal maken
aan de vreemde situatie dat hun ker
ken eerst wel geopend mogen worden
maar dat later officiële toestemming
geweigerd wordt.
---------O---------
Scheepsbouwer C. Veroime heeft don
derdag op zijn werf in Rozenburg mee
gedeeld dat hij van de „South African
Marine Corporation Limited" opdracht
heeft ontvangen voor de bouw van een
10.500 tons koelschip. Het is een zus
terschip van het onlangs bij Veroime
te water gelaten koelschip „Hexrivier".
Al eerder leverde de werf een schip
af aan de S.A.M.C. Er zijn voor deze
opdrachtgever nog drie schepen bij Ver
oime in aanbouw.
EVANGELISATIE TE MERKSEM
(België)
Wij ontvingen een ingezonden stuk
van de heer P. v. S. te Oostkappele,
Walcheren, waarin hij aanmerkingen
maakt op de manier waarop te Merk-
sem het Evangelie gebracht wordt, n.l.
door straatprediking. Het stuk is te
lang om op te nemen en streeft zijn
doel voorbij, omdat er dingen in wor
den aangehaald die er niet bij beho
ren. Als antwoord merken wij op, dat
de prediking op straat niet moet ge
zien worden als preken in de kerk,
maar meer als een toespraak, waarin
echter altijd op de noodzakelijkheid
wordt gewezen dat een mens wederge
boren moet worden. In het stuk van de
heer P. v. S. komt verder de vraag
voor: zouden we eerst niet in eigen
huis en hart moeten beginnen? Daar
uit blijkt, dat hij tegen de zendingsar-
beid is. Het is volgens hem „geen werk
voor ieder die zich daar vrijwillig voor
op geeft"; m.a.w. zou men zijn naaste
niet mogen vertellen over de enige
naam die onder de hemel gegeven is
tot zaligheid. Ik denk dat de heer P. v.
S. dit zijn buren ook niet doet. En als
hij het doet, naar wij hopen, drijft hij
ook zending.
Verslagg. Eil.-nieuws.
Opnieuw heeft Wall Street deze week
de ene verkoopgolf na de andere te
verwerken gekregen en opnieuw kon het
Damrak niet ontkomen aan de invloed,
die daarvan uitging.
Het is dan ook wel, in de koersen tot
uitdrukking gekomen. Bij de interna
tionals moest vooral Unilever het deze
week ontgelden. Men zie onderstaande
noteringen.
Unilever 80 - 74 (min 6,—)
Kon. Olie 115.80 - 112 (min 3,80)
Philips 88.-----84,90 (min 3,10)
AKU 54,90 - 55,30 (plus 0,40)
Hoogovens 296V2 - 290 (min 6V2).
Lokale markt.
De lokale markt vertoonde deze week
ook weer een triest beeld, met koersen
op en veelal gevoelig lager niveau, gro
tendeels ook veroorzaakt door de uit-
terst geringe handel.
De omzetten zijn klein, enkele ver
kopers vinden geen kopers tegenover
zich en de conclusie ligt voor de hand.
Tot de uiterst flauw gestemde aan
delen van de laatste tijd behoort zeker
de Kon. Zout, zelfs werd de 400 grens
gepasseerd.
De direktie deelde mede, dat het
tweede halfjaar mee, maar over het
dividend wil men zich niet uitlaten.
Opvallend was ook de koersstijging
voor aandelen Walvisvaart. Het gerucht
gaat, dat de Afrikanen vermoedelijk
een bod zullen uitbrengen. Op de aan
delen Victoria, die lange tijd al een op
vallende koersstijging vertoonden, werd
een bod uitgebracht van SOOVo.
Hollandse Beton Mij melde een gun
stige gang van zaken. Onvoorziene om
standigheden voorbehouden zullen de
bedrijfsresultaten over 1966 bevredi
gend zijn.
Obligatiemarkt.
Op de obligatiemarkt viel niet veel
nieuws te beleven, maar men voelde
toch wat meer weerstand en een wat
betere ondergrond.
De 7»/o lening Bank Nederlandse Ge
meenten is een succes geworden en
200 millioen wordt toegewezen, waarbij
zelfs enige reduktie moet worden toe
gepast. De 7% staatslening kon optrek
ken tot boven pari.
Een unicum voor Nederland is, dat
men nu op de lening kan inschrijven
volgens internationale usances. Het is
Philips, die de beleggers hiertoe in
staat stelt door te komen met een dol
lar lening van 25 millioen ten laste van
Philips International Finance SA rente
e^W/o. De uitgiftekoers is nog niet be
kend gemaakt. Grootte der stukken
1.000,—.
Aardappelveiling van vrijdag 2 sept.
Eigenheimer middel 16,------18,90; kwa
liteit II 14,90; Bintjes grove 17,------17,80
Middel 13,40—14,80; kwaliteit II 9,80—
10,60; Drielingen 9,20—9,90; Sirtema
grove 13,70—14,80, Middel 5,90—6,60;
Lekkerlanders Middel 8,------8,20; Voer
3,20, Aanvoer 50.000 kg.
