69
36
99
65
1
(.yaïïimer
Ie beeldenstorni op Walcheren
„ROMNEU
LOODSEN
'GekookteWorst
Margarine
IJspoeder
Rabat Koffie
Koffiemelk
Appelmoes
Amandelspeculaas
'GhoG. Hagel
'Kleutertaai
Hontilla No. 7
a. beginnend assistente
b. Icoolister
Serieuze Medewerl(ers
Complete Woninginrichting
Fa. D. Kievit en Zn.
Stellendam
Groothandel N. SNOEI
139
SO
Bij inschrijving
te koop
2 woonhuizen
Fiat 500
^eeuwóe wand^lincfen
Aannemers op Fiakkee en Schouwen
Nieuw hout, geschaafd en geploegd
het/J
500 gram-94- f tF
PMC Concertabonnement seizoen 1966-'67
Concertgebouw Amsterdam SS.Sma'prif."''^^""""
Laat uw kinderen piano of
orgel studeren
(P
N.V.
Voorstraat 10
tel, (01879).331
BOUWLAND
Ette
t
JULIANALAAN 21 DIRKSLAND TEL. (OIS^T) 3 33
Uit voorraad leverbaar alle bouwmaterialen, b.v. hout, golf
platen, gegalvaniseerd, plastic en asbest, evenals cement, stenen,
kalk, wand- en vloertegels, trottoirtegels 30 x 30, 50 x 50 en
40 X 60 cm.
AUe boardsoorten, betontegels, hang- en sluitwerk.
IJzeren balken, alle profielen leverbaar.
systeemschuur „MAN US"
99
(halfronde) met vloerbreedten van 10.68 - 9.15 - en 4.80 meter
PRIJZEN VANAF f 2.000.-
Bezoekt Oude Tonge Winkelcentrum Oost-Flakkee
PUBLICATIE MIDDENSTANDSVERENIGÏNÖ OUDE TONGE
vilioenl
d oml
eer tel
zijn erl
"igdeal
ng aanl
2 mil-r
dootl
nd will
komen,
ondetel
eerstel
anadeJ
s landl
nklijkel
astvrijT
n ruim!
tweedel
Overall
mag ikl
eruimdel
Agathil
:n man-[
pop. Is|
Je cij-l
iet veell
toe. Alil
;en acttl
niet wi
En weSI
:ven di|
ik mees-l
nijn ktol
bekijtr
,t maatói
■erslaan'L
Bij m
tr datii
je pii'l
gekomol
Ik W'l
'teling 1
aast nie
het ge-I
Hing f\
lend. Hi
bepaw
ders g*'!
aar MMf
oort
tot
gez«
r? je i«l
de taial
■d. Hee«l
ikkig *l
komen
rrast! m
ten
van
OOM K|
■nis, '■^'-M
laring*
taensP'
Herki*'"
Wees er vlug bii
'Vierling'pot
200 gram
Oploskoffi
'vacuumverpakt
200 gram:i%r
Zilvervloot
per pakje
Verrassende kwaliteit, voor een
XwllUliWOrSl vacuum verpakt 250 gram
zak 400 gram
vanille (voor liter ijs) JJ^Tff
'NIEUW! 500 gram
Verrassende kwaliteit, voor een pittig kopje koffie.
LITERfles
(1068 gram)
1/1 blik
melk
of puur 3UU gram NU
±500
gram
medium dry - amontillado
perfles.2i,05'l
liet Kunstmaandorkest ohder leiding van Anton Kersjes en de befaamde
gastdirigent Eugene Swetlanow. Bekende solisten uit binnen- en buiten
land; Tlieo Olof en Herman Krebbers (viool). Nicolal Petrov (piano). Bella
Davidovitch (piano), Jean Decroos (cello) en Montserrat Cabaljé (sopraan).
PI IIRDRI IC f 19 - in PMC-oheciues. inclusief- plaatsbespreken.
ULUBrniww I Iwa' vestiaire en programma. Bestelnummer C-ue.
*Weoka»nbledlnion gelden tm. woensdag 7 september
Ch albert; heijn
DIAKONESSENHUIS - UTRECHT
Bosboomstraat 1
Voor meisjes vanaf 17 jaar (bij voorkeur met
I.N.A.S.-opleiding of assistentenklas) die een
goed salaris en prettige arbeidsvoorwaarden op
prijs stellen, hebben wij plaats in de keuken als
terwijl voor een r
plaats van
terwijl voor een meer ervaren kracht de
plaats van
vacant is. Deze moet de Kok bij afwezig
heid kunnen vervangen.
De diensten wisselen. Intern of extern zijn
is beide mogelijk. P.O.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de
Besturende Zuster.
Uitg. van Populair Wetensch. Boeken
zoekt in
alle plaatsen van Nederland
die regelmatig FOLDERS kunnen verspreiden.
ZEER GOEDE VASTE VERGOEDING
PLUS PROVISIE.
Brieven onder no. 4727 bureau van dit blad.
Huur bij ons, zonder risico, een prachtig instru
ment (occasion of nieuw!) met recht van koop!
Geen borgstorting! Bij koop res- -Fl
titutie van betaalde huur. Gratis i
brochures of inlichtingen bij de
speciaalzaak voor Nederland.
J GORINCHEM
Langendijk 54, tel. 01830-3023
DORDRECHT Grote Markt 1, tel. 01850-31241
OVERGORDIJNEN en VITRAGE
voor elk interieur
de
aan de Polderstraat 5 en 7
te Sommelsdijk (no. 5 ver
huurd aan de heer D. de
Korte voor f 5.30 p. w. en
no. 7 aan de heer J. Spee
voor f 5.30 p. w.), kadaster
gem. Sommelsdijk sectie B
no's 2285 en 2286, resp.
groot 1 a. 10 ca. en 1 ha.
12 ca., woonhuizen met
voortuintjes; zeer geschikt
voor verbouwing.
Jaarlijkse lasten per jaar
per huis plm. f 53,37.
Inlichtingen te verkrijgen
en inschrijvingsbiljetten in
te leveren vóór of op 17
september 1966 ten kantore
van notaris mr. J. M. Hem-
penius te Middelharnls.
In pacht aangeboden
2 PERCELEN
samen groot 1.42.21 ha.
Gelegen in de polder Roxe-
nisse te Melissant.
E.v. ook te koop of in ruil
voor zomerwonlng o.i.d.
Brieven aan
A. MELISSANT
Hoefstraat 27 Leiden
TE KOOP:
Redelijke prijs.
Berkenlaan 47 Middelharnis
Plaats uw familieberichten
in Eilanden-nieuws
Itraat
^en schip uit Antwerpen bracht de
gende dag te Middelburg het be
nt wat er gebeurd was. Als over-
gend bewijs waren zelfs enkele ka-
beelden meegebracht, heb ik er-
s gelezen.
In Middelburg
■yenals in Antwerpen ging het ook
"■i spontaan en onverwachts, zonder
tevoren opgemaakt plan, plotseling
wj een uitslaande brand. De ma-
-aat was ook hier overrompeld.
gebeurde „zo onbedacht en zo on-
'au overheid door ver-
isüheid en kortheid van de tijd geen
^wame raad had kunnen nemen,"
-nreven ze later als verontschuldiging
nm T flinker waren opgetreden
"m cle vernieling te voorkomen.
JP donderdag 22 augustus 1566, twee
jHi dus na de beeldenstorm in Ant-
•t ^"a in de Westmonster-
sK; Deze kerk stond op de Markt,
t tegenover het stadhuis naar de
feph.^" Vlasmarkt; ze is in 1576
MmoV, ^eze kerk stond de
^mezel, een ezel met een beeld van
Tp„e^°P' die op een houten bord met
wi aoor de stad werd gereden bij
iiri^ op palmzondag. Een her-
F'ng aan de Intocht van Jezus in
(u«iiem, enkele dagen vóór zijn krui-
m nn T^ klederen en palmtak-
"P de weg werden gestrooid. Het
beeld van Jezus werd kapot geslagen,
maar de ezel werd gespaard!
Van hier ging het naar de St. Pie
terskerk en verder naar de Abdijker
ken, vlak bij de woning van de abt
Nicolaas de Castro, die 's zomers meest
al op zijn buitenverblijf Westhoeve
vertoefde. In de Nieuwe kerk hing een
prachtig schilderij van Jan van Ma-
buse, dat de afneming van het kruis
voorstelde. Zelfs uit het buitenland
kwam men dit beroemde schilderstuk
bekijken. Het werd vernield, evenals
alles wat er verder in de kerk te vin
den was, door een joelende menigte
van wel honderd personen. Van som
mige beelden werden alleen neus en
oren afgehakt.
In 3 a 4 uur werden er 3 kerken, 5
kloosters en de kapel van het bagijnhof
„gezuiverd." In der haast was nog een
en ander in veiligheid gebracht.
De stadsregering was bang om krach
tig op te treden. Tot nu toe was er geen
bloed gevloeid, maar bij hevig verzet
zou het wel eens op een bloedbad kun
nen uitlopen. Ze durfden ook de schut
terij niet oproepen, omdat ze er niet
geheel zeker van waren, dat die te ver
trouwen was.
In de St. Pieterskerk predikte de
zondag daarop de pastoor Hendrik van
Os, maar op het nieuwe fatsoen: als
verkondiger van de „nieuwe leer." Een
verzoek om een van de kerken definitief
te mogen gebruiken, werd echter afge
wezen. Wel kregen ze de vrijheid
en de bescherming om in een schuur
buiten de Zuid-dampoort te mogen
prediken.
Door Walcheren
Van Middelburg trokken de beeld-
stormers door het eiland. In de ver
schillende dorpen en in Vlissingen
werden de kerken in behandeling ge
nomen. Ook de kloosters, zoals b.v. het
klooster Zoetendale bij Serooskerke.
Sommige dorpelingen hielpen mee, maar
de meesten zagen de vernieling lijde
lijk aan, zonder te helpen, maar ook
zonder het te verhinderen. Behalve op
Souburg, in die tijd een bedevaarts
plaats. In een nis aan de toren hing een
Mariabeeld, waarvoor velen kwamen
bidden om genezing van ziekte. De
schout Adriaan de Decker wachtte de
beeldstormers op om een handje mee
te helpen. Er werd een ladder tegen de
muur gezet en een touw om het beeld
gebonden. Onder hoerageroep werd Ma
ria uit haar nis getrokken en het beeld
viel ter aarde, waar het kapotgeslagen
werd. De vrouw van de schout, Pieter-
nella van Turnhout, bewerkte het met
haar sloffen. En haar dienstbode Neel-
tje Jansd. kwam met enkele beeldjes
uit de kerk aandragen.
Later is deze nis in de kerktoren
toegemetseld.
Zware straffen
Voorlopig werden de beeldstormers
niet gestraft. Wel werd er voor gewaakt
dat een nieuwe ravage niet meer zou
plaats vinden. De kerken werden her
steld en het prediken verboden.
Vooral de rentmeester Bewester
Schelde Filibert van Tuyl van Seroos
kerke was een gevaarlijk man. Hij ver
tegenwoordigde onze Landsheer koning
Filips op Walcheren. Met zijn stad
houder Jan Turk en zijn deurwaarder
Hendrik van Bekerke trok hij er op
uit om de hagepreken te verstoren en
de predikers te vangen. Niemand die
van ketterij verdacht werd, was veilig
voor hem en zijn helpers.
Het ergste zou het volgend jaar ko
men. Toen kwam Alva hier met een
Spaans leger (1567). Landvoogdes Mar-
garetha was te slap in haar bestuur,
niet doortastend genoeg. Hij volgde
haar op. Volgens een bekende uitspraak
van hem waren alle Nederlanders des
doods schuldig; de Protestanten omdat
ze de beelden hebben gebroken, de
Roomsen omdat ze 't niet hebben tóelet.
Velen vluchtten uit ons land, ook al
hadden ze niets met de beeldenstorm
te maken. Naar Engeland of naar Em-
den in Duitsland, een bekend toe
vluchtsoord. Ook Prins Willem voelde
zich hier niet langer veilig en verliet
ons land.
Schout Adriaan de Decker uit Sou
burg en zijn vrouw durfden hier niet
langer blijven. Ze gingen naar het fort
Rammekens om van daar te proberen
met een schip het land te verlaten. Ze
waren echter net even te laat. Door
Jan Turk en zijn handlangers werden
ze gegrepen en naar de gevangenis 's
Gravensteen te Middelburg gebracht.
Ruim een jaar later werden ze op de
Markt geëxcuteerd met ten baste",
d.w.z. opgehangen. Tegelijk met Jacob
Antheunisse, schoenlapper te Koude-
kerke. In Souburg zijn een paar straten
naar hen genoemd. Hun dienstmeisje
kwam er beter af. Ze beweerde voor
haar rechters dat ze wel een paar
beeldjes uit de kerk gehaald had,
maarom ze in veiligheid te brengen
voor de beeldbrekers. Met het offer van
een paar kaarsen en meelopen in een
processie kwam ze vrij.
5/8
3/4
7/8
5/4
2
2
2
X i
X 4
X 5
X 6
X 2
X 3
X 4
HARDBOARD
ZACHTBOARD
f 1.75 per m2
f 2.40 per m2
Volgende week leest U nog meer over
ons „ei van Columbus" de nieuw ge
construeerde
die voor vele doeleinden geschikt is.
-
Overal zocht men naar ketters, beeld
brekers, afvalligen van de heilige Moe
derkerk. Niemand voelde zich veilig
onder de dictatuur van Alva.
Vijf jaar na de beeldenstorm vond
men in Vlissingen Job Erasmus, die er
ook aan meegedaan had. Hij had zich
lang schuil gehouden, maar werd ten
slotte ontdekt. Zoals er nu, 20 jaar na
de oorlog, nog steeds misdadigers en
beulen onder het Nazibewind gevonden
worden. Inmiddels was hij Rooms ge
worden, maar toch werd hij ter dood
gebracht. Zijn lijk mocht echter in
gewijde aarde begraven worden! Zo
hebben tijdens het schrikbewind van Al
va 18.000 mensen het leven verloren
in ons land.
Uit de vonnissen zijn ons enkele na
men bekend die in Middelburg en in
het klooster Zoetendale beelden hadden
gebroken en kerksieraden vernield.
Zoals Adam de touwslager, Melchior de
leidekker, Cornells de schilder. Dirk
Goossen de glazenmaker, Pieter Corne-
lisse de lakenbereider, een van de voor
naamste vernielers.
En dan de vele naamlozen, de on
bekende helden en martelaars.
Middelburg.
L. van Wallenburg.
