THOLEN 600 jaar „stad
Het nieuwe
Premiespaarplan:
Grijp de kans
Tot
[zeggi
FOTO BLUNKERS
IK
ff
Bruïnisse
Bruidsf oio's
Diekhuusnieuws
Chronisch zieken en
invaliden
maakten dagtocht:
door Zeeland
Doe mee aan het Premiespaarplan. Spaar in spaar-
bewijzen. Verdien een premie van 20%. Dat be
tekent f 50,- per jaar extra (Echtparen f 100,-).
Bovendien rente - op - rente. Inlichtingen bij de
spaarbank en alle bankzaken
huwelijksreporiages
ERT
SC HO
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Vrijdag 26 augustus
Vrijdag 26
Onderstaand vervolgen we het ver
leden week onderbroken artikel over
de geschiedenis van Tholen t.g.v. de
a.s. herdenking van het 600 jarig be
staan van deze stad.
Tholen voor Oranje.
De Spaanse tijd. De gouveneur van
Zierikzee, Arend van Dorp, trachtte
in de nacht van 13 november 1573 met
40 man, en met behulp van Thoolse
gidsen, die reeds eerder om der ge-
loofswille de stad waren ontvlucht, de
Waterpoort open te rammen. Bij de
wacht werden enkele tegenstanders ge
dood en kon men de stad intrekken. De
aanslag mislukte evenwel omdat hun
medestrijders op de Eendracht met
tegenstroom te kampen hadden en dus
niet in de stad konden doordringen. De
tegenstand van de Spanjaarden was te
groot voor dit kleine groepje en op de
terugtocht werden vele Prinsgezinden
door de Spanjaarden overmeesterd of
gedood. Nadat op 4 juni 1575 Holland
en Zeeland een verbond van gehoor
zaamheid aan Prins Willem van Oran
je hadden gesloten, volgde in 1576 de
Pacificatie van Gent. Vele steden
schaarden zich toen bij Prins Willem,
zo ook Tholen.
De Prins beloofde van zijn kant de
handvesten, privilegiën en keuren te
handhaven.
In 1579 maakten de omstandigheden
het noodzakelijk dat de stad een garni
zoen kreeg, dit bestond voornamelijk
uit Schotten en Duitsers. Tholen moest
voor de soldaten zorgen, wat niet mee
viel, want Tholen kon op den duur de
soldij niet meer uitbetalen. Muiterij
onder de huurtroepen was het gevolg
met roverijen en pludering.
Onder Prins Willem werd in 1582 de
fortificatie van Tholen verbeterd en
versterkt, welk werk na zijn dood in
1584 door zijn zoon Maurits werd
voortgezet. Door uitvoering van deze
werken was Tholen één van de sterk
ste forten van Zeeland.
Na de dood van Prins Maurits in
1625 deden de Spanjaarden nog een
poging om de stad in handen te krij
gen, wat echter geheel mislukte.
8 september 1631 zakte een vloot van
90 schepen en een bemanning van 7000
man, vanuit Antwerpen en Bergen op
Zoom de Schelde af.
Deze strijdkracht kwam op 12 sep
tember in contact met de vloot van
vice-admiraal Hollaer, wiens strijd
macht bestond uit 40 schepen. Ver
schillende grote Spaanse schepen wer
den op het droge gejaagd en de vol
gende dag werd de overwinning be
haald. In de Mosselkreek moesten ech
ter nog 13 grote Spaanse schepen wor
den achterhaald. Ook deze werden
buitgemaakt. In deze slag werden on
geveer 4000 Spanjaarden gevangen ge
nomen en was de strijd beslist. Zee
land was vrij van Spanjaarden.
De Franse tijd.
De hieropvolgende eeuw, de 18e, is
voor Tholen eveneens onrustig geweest.
Opstootjes en burgertwist kwamen
meermalen voor.
In 1702 vond er een oproer plaats,
waarbij de regerend magistraat werd
verjaagd. Door de opstandelingen werd
een nieuw stadsbestuur ingesteld met
een zekere Jacob Wouters als „Perma
nent Raad der Stad". De oproerlingen
werden hard aangepakt, naar elders
verbannen en hun goederen verbeurd
verklaard. In de oorlog met Frankrijk
kreeg Tholen ook weer moeilijkheden.
Vanuit de zuidelijke Nederlanden wa
ren de Franse ruiters Brabant binnen
gevallen en legerden zich in Steenber
gen. En vervolgens was Tholen aan de
beurt. Na het forceren van de Vosse-
meersepoort namen zij de stad in en
kon de plundering beginnen. Het is niet
bekend of het te Tholen gelegerde gar
nizoen tegenstand heeft geboden, wel
is bekend dat van het garnizoen ver
schillende commandanten gevangen
zijn genomen. Na de vrede in 1713
keerden zij allen weer terug.
In 1747 braken in Tholen wederom
onlusten uit met het gevolg, dat Tholen
inkwartiering kreeg. Pas nadat de Sta
ten van Zeeland de aanstelling van de
Prins tot Stadhouder Kapitein-Gene
raal hadden goedgekeurd, keerde de
rust weer.
Vervolgens kreeg Tholen ook te
kampen met de vraag van Prinsgezin
den en Patriotten. De spanning werd
allengs groter. De Prinsgezinden ver
langden, dat de stadsregering blijk zou
geven van Oranjegezindheid door het
uitsteken van de vlag op de torens en
vergunning verlenen tot het dragen
van Oranje. Het stadsbestuur heeft aan
dat verlangen voldaan, blijkens notu
len van de stad.
Van de zijde van de Patriotten kwam
er echter nu een reactie, die uitliep op
plundering en vernieling. Ook schijnen
er plannen te zijn geweest om de stad
maar in brand te steken. Gelukkig
heeft men dit kunnen voorkomen.
Waterpoort aan de binnenzijde van de stad
Grote Veranderingen.
I De 19e eeuw heeft voor Tholen grote
veranderingen gebracht.
In 1814 hield Tholen op vestingstad
te zijn. In 1595 was de stad nog onre
gelmatig vierhoekig met vier bolwer
ken en twee ronde torens. Later wer
den de vestingwerken uitgebreid met
bastions, redoutes en ravelijnen. De
naam Contr' Escarpe van de weg langs
de Eendracht bij het „Veer" herinnnerd
nog aan die tijd.
Tussen 1845 en 1865 werden de wal
len geslecht en herschapen in een
plantsoen rond de stad, genaamd „De
Wandeling" maar bij de bevolking be
ter bekend als „Het Bosje".
(Door de inundatie door de Duitsers
in 1944 ging het Bosje zo goed als ver
loren, doch nu in 1966 is het weer een
sieraad voor Tholen)
In 1826 werd de haven gedempt en
een nieuwe haven in de Zoutevest aan
gelegd met hierop aansluitend de oes
terputten en spuiboezems.
De Molenvliet werd in 1833 gedempt,
waarbij de waterkorenmolen werd af
gebroken. De Walkorenmolen „De
Hoop", die in 1736 werd gebouwd, kon
bij de beslechting van de wallen blij
ven staan (en staat er nog steeds). In
1865 wendde het bestuur van Tholen
zich tot de Kamer van Koophandel te
Bergen op Zoom omdat men reeds lang
behoefte gevoelde voor een vaste oe
ververbinding met de Brabantse wal.
De besprekingen over een brugverbin-
ding duurde evenwel tot 1928 voordat
men over de brug kon.
Het ongeval van de op 24 december
1925 te water rijdende autobus van de
firma Krijger, waarbij veel mensen
verdronken, heeft veel toe bijgedragen
het brugplan te doen doorgaan.
Belangrijke verbeteringen waren
voorts de voorzieningen van water,
gas electriciteit en telefoonaansluitin
gen.
Weer onder de druk.
Doordat Nederland door de Duitsers
verradelijk werd overvallen in mei 1940
werd in Tholen de brug over de Een
dracht opgeblazen door de Nederlandse
soldaten. Kort daarop werd Tholen
door de Duitsers bezet. De Tholenaars
hebben, evenals in alle andere plaatsen,
weinig plezier van de Duitsers gehad.
Men leefde weer onder de druk van
een vreemde bezettende macht. In 1943
werden de bronzen klokken uit de
Kerk- en Stadhuistoren door de Duit
sers geroofd en overgebracht naar
Duitsland om daar te worden omgezet
in oorlogsmateriaal. De klokken van
Tholen zijn echter niet zo ver gekomen,
dank zij het kordate optreden van
schipper Van Dijk, die de klokken naar
Duitsland moest vervoeren.
Op het IJsselmeer heeft hij zijn schip
laten zinken en verdwenen ook de
klokken in de diepte. Na de bevrijding
in 1945 heeft men de klokken weer bo
ven water kunnen halen en aan de di
verse gemeenten waar ze thuis hoorden
terugbrengen. Bij het opnieuw inbren
gen van de klokken van het carillon
en kerktoren werden het klokkespel en
de luiklokken van electrische bedie
ning voorzien.
Eind oktober 1944 waren de Duitsers
uit Tholen verdwenen en kon men
weer plannen maken om Tholen er
weer boven te krijgen.
Pontveer over de Eendracht met wagen van vishandel Wed. B. C. Kegge
uit Tholen.
Opbouw en uitbreiding.
Daar er door oorlogshandelingen in
Tholen niet zo heel veel vernield werd
kon men direct beginnen met het her
stelwerk. De brug over de Eendracht
was in de oorlogsjaren weer opge
bouwd en vlak voor het vertrek van
de Nazitroepen weer geheel vernield.
Na de bevrijding heeft men de brug
weer zo spoedig mogelijk hersteld om
dat deze een belangrijke verbinding
betekende voor het verkeer van het ei
land met de vaste wal van Brabant.
Er werden voorts woningen gebouwd,
en wel 20 woningwet woningen, de
daaropvolgende jaren kon men steeds
meer woningen bijbouwen, (thans is
men bezig met de bouw van 72 wo
ningen). Op 28 augustus 1946 werd be
gonnen met de restauratie van de Gro
te of Onze Lieve Vrouwe Kerk, waar
mede men in december 1960 klaar
kwam. Ook het stadhuis werd geres
taureerd en voorts werden er nieuwe
scholen gebouwd.
Op 1 februari 1953 werd een groot
deel van Nederland overspoeld door
een hoge vloed met een krachtige
storm. Tholen bleef echter gespaard
voor de vernielende werking van de
stormvloed en kon daardoor hulp bie
den aan mensen en gemeentebesturen
die in moeilijkheden verkeerden.
Na de ramp van 1953 werd besloten
het eiland Tholen te verkavelen en
wegen en watergangen te verbeteren.
De verbetering van de provinciale we
gen naar Poortvliet en Oud Vossemeer
is Tholen ten goede gekomen. Nu er
dus na de bevrijding de rust weder
keerde kon men ook wat meer aan
dacht gaan besteden aan ouden van da
gen en invaliden. Ze verrees er dan
aan de Randweg het rusthuis Ten An
ker een bejaarden sociteit en werd de
oude 1.0. school ingericht voor invali-
denwerkplaats. Ook de rijkspolitie
heeft na veel geduld en lang wachten
een eigen bureau gekregen en niet zo
heel lang geleden is men gereed geko
men, met de bouw van een U.L.O.-
school, een dubb. lagere school, een
sportveld en een gymnastiekzaal. Een
zwembad is er echter nog steeds niet.
Thans is men bezig met het uitwerken
van een plan om een Christelijke U.l.o.
school te bouwen. In verband met de
plannen tot aanleg van het Rijn-Schel-
dekanaal, dat dan vlak langs Tholen
gaat, zal er voor Tholen in de toekomst
weer veranderingen komen. Zo zal er
dan een driehonderd meter noordelij
ker een nieuwe brug over de Eendracht
worden gelegd, waar kustvaarders on
der door kunnen en waarover zwaar
der verkeer kan worden geleid. De
nieuwe verkeersweg komt dan over
Molenvliet naar het Stenenkruis en
verder het eiland in.
De visserij in Tholen is niet meer zo
belangrijk als in vroegere dagen, maar
de industrie is weer meer uitgebreid,
terwijl de landbouw door mechanisatie
heel wat verbeterd is.
De regering poogt thans om te ko
men tot herindeling van de gemeenten
op het eiland Tholen, de gemeenten
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, Sint
Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland
en Oud Vossemeer wil men samenvoe
gen tot één gemeente.
Tholen 600 ja,ar stad.
De datum van 7 december 1366 heeft
men nu als vaststaand aangenomen,
dat Tholen stadsrechten kreeg en dit
jaar bestaat Tholen 600 jaar als stad.
Omdat 7 december valt in een „dure"
tijd (vlak na St. Nicolaas en kort voor
Kerstmis) werd besloten het heuglijke
feit te vieren van 12 tot en met 17
september.
Opening sportlokaal. Op 31 augustus
zal te Bruinisse het nieuwe sportlo
kaal aan de Dreef worden geopend. De
opening zal geschieden door dhr. L. F.
J. H. Frantzen, insp. van het lager on
derwijs te Goes. De leerlingen van de
lagere scholen onder leiding van de
gymnastiekleraar dhr. J. Zwartepoorte
zullen een kort programma afwerken,
ook de leden van de gymnastiekver.
Kwiek zullen onder leiding van hun
trainer J. A. Kosters laten zien, dat
het geld aan het gymnastieklokaal goed
besteed is.
Met de bouw van dit moderne lokaal
was bijna 2 ton gemoeid, het aanne
mingsbedrijf Marcel Muyres N.V. te
Sittard, met onderaannemers bouwde
het en ook de Ned. Heide Mij. had er
bemoeienis mee.
De Centrale Dienst Noord Zeeland
had toezicht op de bouw, die verschil
lende maanden heeft geduurd.
OOLTGENSPLAAT
Naast de weektochten die het Ned.
Roode Kruis met de „J. Henry Dunant"
boot onderhoud, is men vorig jaar in
de Kring Zuid-Holland ook overgegaan
met het organisereii van dagboottoch-
ten voor chronisch zieken en invaliden.
Ook voor Goeree-Overflakkee had het
Kring-secretariaat een tocht in petto
gehouden, maar alhoewel burgemeester
W. M. van der Harst, lid van het
Kringbestuur en tevens rayonvoorzit
ter van Goeree-Overflakkee, zijn uiter
ste best heeft gedaan om deze tocht te
doen slagen, is deze niet doorgegaan
wegens gebrek aan belangstelling. Van
het eiland kwam men niet hoger dan
51 patiënten. Combinatie met Schou-
wen-Duiveland en een nadien gepoog
de samenvoeging met Sint Philipsland
bleken echter onvoldoende patiënten
op te leveren om een boot met 110 a
125 gasten te vullen. De mensen die
door de plaatselijke artsen waren op
gegeven kregen bij het niet doorgaan
een grote teleurstelling te incasseren.
Een en ander had tot gevolg, dat het
bestuur van de afdeling Ooltgensplaat
zich beraadde op de mogelijkheid of
er voor de patiënten uit deze afde
ling toch niet iets gedaan kon worden
om deze teleurstelling te vergoeden.
Men kwam op het idee een gecombi
neerde auto-boottocht te organiseren
naar Zeeland. Onder buitengewone
mooie weersomstandigheden werd j.l.
zaterdag de reis verwezenlijkt.
Spontane medewerking.
De poging van het bestuur had een
spontaan onthaal. Elf automobilisten
stelden direct hun wagen beschikbaar
en de Rode Kruis Kolorme zorgde voor
een prima verzorging. Naast de chauf
feur was er in iedere wagen een Hel
per of Helpster geplaatst. Tussen 9.00
uur en half tien werden de gasten
thuis opgehaald. Bij het Veren, gebouw
„'t Centrum" kwamen daarna de au
to's bij elkaar, waar burgemeester W.
M. van der Harst en dr. P. J. H. Kra
mers, (die door ambtsbezigheden ver
hinderd waren de reis mee te maken)
de groep een goede reis kwamen toe
wensen. Inmiddels waren de gasten uit
Achthuizen en Langstraat ook gearri
veerd en gezamenlijk ging het richting
Zierikzee. Bij de kruising Schaapsweg
was het druk. Een der kolonneleden
had hiervoor een afdoende oplossing.
Binnen enkele minuten konden de elf
wagens zich in de lange file invoegen.
Langs Oude Tonge ging het via de
Grevelingendam naar Schouwen-Dui-
veland en bereikte men even tien uur
Zierikzee. Eer men naar de Stadsha-
ven „'t Luitje" reed werd nog een
mooie rit door dit aardige stadje ge
maakt. Het bleek dat de koptrekker,
de heer P. Kamp hier aardig de weg
wist.
Naar Veere.
In deze stadshaven lag het prachtige
toeristenschip „Stad Zierikzee" van de
R.T.M, op z'n gasten te wachten. Het
liep overvol, In een der mooie salons
was er voor de groep uit Ooltgens
plaat een zeer goede plaats gereser
veerd. Om even 11 uur maakte het
schip zich van de kade los op weg naar
Veere, een tocht van twee uren. Het
was reuze gezellig aan boord. De R.K.
Kolonne maakte zie hook hier erg ver
dienstelijk. Eerst werd een jonge dame
uit Den Haag geholpen met een ver
zwikte voet, die zij bij het uit de bus
te stappen had opgelopen. Een stijf ver
band bracht uitkomst. Vervolgens
mocht men de eigen gasten zelfbedie-
nen, terwijl de helpsters een welkome
hulp waren in de combuis, waar de kok
het met z'n mensen erg druk had.
Belangstelling was er voor de Oos-
terscheldebrug waar het schip onder
door ging en de sluizen waar men
moest schutten om in het Veersemeer te
ilüi
MIDDELHARMS
Speciaal adres voor:
en
Ook nu nog kunt U genoeg foto
graferen met een pracht camera
van Foto Blankers.
Vraagt U eens om een
Polaroid demonstratie.
Direct klaar.
's maandags gehele dag gesloten.
komen. Even 1.00 uur kwam het set.,
te Veere aan, waar de chauffeurs weel
stonden te wachten. Via Domburg e;
Oostkapelle ging het naar Westkapeli:
waar om 2 uur gestopt werd voor he;
prachtige nieuwe Badmotel „Westkj
pelle". Het diner liet zich daar bg
smaken, terwijl het er heerlijk koel e;
rustig was. Door de ramen had me;
een prachtig uitzicht over het Binner,-
meer (ontstaan tengevolge van de ram;
die Westkapelle tijdens de oorlog trcij;
toen de dijk werd stukgegooid) en eeife
uitzicht op de duinenrij en de groiij
vuurtoren.
Even gezeten op het terras met uit
zicht op het motel en het leuke zweir.-
bad, kon men hier moeilijk van wej
komen. Om 4 uur was het dan zove;
en reed de file richting Vlissinget
Hier ging het over de boulevard e:
tengevolge van de stoplichten verspel
de men in deze stad 3 wagens. Wachtei
buiten de stad leverde geen resultas
op. Ze kozen een andere route (va]
Middelburg) en de hereniging vond
Restaurant „De Val" plaats. Eén wage:
maakte zelfs nog een tocht door Gok
Een extra service voor de gasten er,
de helper. Over Zuid-Beveland e
Noord-Beveland bereikte men weer
Oosterscheldebrug waar men nu m
onderdoor maar overheen ging. In
genoemde restaurant werd nog ee:
verversing gebruikt, waarna de laats;;
rit naar Flakkee begon. Nadat eerst
gasten van Achthuizen en Langstras
waren thuisgebracht volgden die vk'
De Plaat.
Veel
Velen van hen die al jaren aan hei
gebonden zijn kwamen boordevol ini
drukken thuis, terwijl heel de groe;|
het Roode Kruis, de chauffeurs en
helpers en de helpsters zeer dankbaii
was voor deze onvergetelijke dag. wS
mogen gerust zeggen dat dit experf
ment voor de volle 100% geslaagd
mede dank zij de hulp van de koiomS^
en de chauffeurs die geheel gratis hc'
medewerking hebben verleend.
Havenple^
|Z I E B I
rTelefoon (Olll
maar door sn|
van het BI
haargroeipri
ÏB IK THAI
EEN GEZl
HAARI
MIDDELHARNIS
Bejaardenreisje.
Voor de tweede maal in dit seizcf
heeft de commissie van bejaarden ec
reisje voorbereid met in hoofdzaak ce:
bezoek aan de Deltawerken. Inmiddc
zijn hiervoor circulaires gemaakt wd-.:
intussen verspreid zijn. Het is uites
belangrijk om nota te nemen van
inschrijving welke hier aan vooraf p-
De reis wordt gehouden op 15 SU
XEMBER a.s.
Kosten 8,per persoon.
Inschrijvingen bij de bekende co:,
tactpersonen; is mej. Korvink vKj
Stad en ten tweede in het Diekhuus.
De soos zou aanvankelijk beginni
op 1 september maar door de inschr-
ving op 30 augustus hebben we teve:
besloten dan met de soos te beginne:
Opgaven voor Stad tot 30 augustus t
mejuffrouw Korvink. In het Diekhii;
uitsluitend inschrijven op 30 augusts"
De soos is dan gelijk open voor daitr
en heren om aan de activiteiten
te nemen.
Bijzonderheden hierover staan veij
meld in het stencil, zij die een stemj
alsnog willen ontvangen kunnen
melden bij de heer Groeneveld, wone\
de aan het Zandpad.
Met nadruk wordt er op gewezen dij
de reis alleen bestemd is voor mensi
van 65 jaar en ouder en dat de v«:
waarde is dat ieder die meegaat gos
ter been is. En nu maar aanmelden C
30 augustus!!
Muziekclubs.
De inschrijvingen voor het nieu"
seizoen beginnen maandag 29 septe:
ber. Ook leden die reeds andere ja:=
waren ingeschreven dienen ook nu z.-
op te geven. De groepen welke best:;
den worden zoveel mogelijk gehas
haafd, maar om een duidelijk beeld'
krijgen is inschrijven opnieuw not
zakelijk. Alles dat dus nieuw wil l"
men en alles dat reeds op de club
worden dus verwacht vanaf a.s. ma-'-
dag in het Diekhuus. De inschrijvin.*
voor de muziek zijn beperkt en het;
daarom van belang zo snel moge'ï
opgave te doen.
EEN STROOM VAN ZEGEN.
Er is iets wonderlijks aan de gang'^;
Sumba. Ds. Luyendijk vertelt over';
geweldige toeloop van SumbaW';
naar de christelijke kerk. Bij bon*'
den komen ze om dooponderricht
gen. Deze beweging heeft zich
strekt over alle districten. Gehele k^';
pongs gaan tot het christendom "5
„Wilt U wel geloven, dat we er
van werden", schrijft ds. LuyenO;.v.
„Wat doet God machtige dingen 1"';
wat geeft Hij ons ook een grote -
antwoordelijkheid. Het komt er nU;'
aan de honderden op te vangen
leiden, maar... het tekort aan evaB:j
listen en predikanten doet zich nu
sterker gevoelen". De oogst is ?''*i
maar de arbeiders zijn weinig i"
tal en Uw gebed om meer arbeidefij:;
broodnodig. U kunt meer over'
wonder van Sumba lezen in hetj;-;,
tember nummer van Het Zendingsi'-'b
zegt de heer v.l
p/a Witmanserijl
Leeuwarden.
Omdat de resulll
schijnlijk bij ie(]
schillend zijn,
ADVIES: RA|
OOK DE HOI
ÉEXPERl
ITTTNG voni
OËiörpanta iredcT
in: Midüelharnia
30. augustus 's
6.30 tot 9.001
^el Zaayer,
naweg 12, t|
(aparte
IHAARONDEI
[GEHEEL KCT
S'^an onze w^
3e Engelse
facknell, BeJ
Jrdig succes i
®)orspellingenl
voren hadd|
medio augu
prbetering zt
|eft zich bijl
|ze „leefregel
ieer kwam p|
EHalverwege
|n bijzonder 1
fgeknapt. Dl
fgewone hooi
|32.3 mb (7741
ig onder hef
|rd lag, dat
Inomen op
|n alles was]
zat dan ééi]
^rd na de
heel mooi
nperaturen i
tot 27 grad|
fensen verd
pmte veel t
30 graden!
j zoals vorig^
Tidje bij was
|n schippers^
pi zo erg va
|g. Men hadl
fen en daart^
td op de n|
gustus viel.
Inmiddels hl
licht lateif
Ef augustus
menen, di
|ord zomerv^
h- Het door,
nen te vatti
^erlijk", maj
pgnose hier
i^en:
feHoewel he\
ichting mind
