ijf! De kwestie- Rhodesië Gemeentetoren van Ouddorp wordt gerestaureerd sduu n PUftOL herbouwd IJK Meditatie Waag Sommelsdijk wordt niet meer Loos alarm voor Stellendamse reddingsboot F^C.KORTEHEGitZOON 80 KRUIDER's Aan haar voet volirok zich een boeiende geschiedenis 38e jaargang Vrijdag 26 november 1965 No. 3440 CHR. STRBEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN Nu al ier dan ealers RUWE HUID ik i^ -k BEIH mEubEien WONINGINRICHTING Tijdelijke benoemingen gem. secretarissen en -ontvangers voor de 4 nieuwe gemeenten Fruitmanden en FruitSiakies „De Fruitcentrale" Twee peiiicanen omgekomen EILANDEN-NIEUWS de oude vertrouwde betrouwbare krant PBINS HENDRIKSTRAAT 1* - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS Bedactde en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdök Tel. (01870) 26 2». na 6 uur 's avond» Tel. 20 17 Giro 187980 Venchynt ttJOP-Kniaal per week: dinsdag' en vrijdagavond ABONNEMENTSPRIJS f 2,80 PER KWARTAAL ADVERTENTIEPRIJS 14 cent per mm. Bij contract speciaal tarief N.A.B. is et n brede sa ting de he- Tonge voor (commissio- en). J. d' lor het Ar- Den Haag jorlichtings- Rotterdam ijfsbond, de Lezing in de J. Karens> Aanvang cte. De or Uecte in d^ 2734,59' De blanke regering van Rhodesië t heeft op 11 november de kolonie on afhankelijk .verklaard tegen de viril van de Britse regering en dit wordt nu door 1 deze laatste als rebellie beschouwd. Di- j reet kwamen ook de Verenigde Naties in het geweer, zowel in de Algemene Vergadering als in de Veiligheidsraad. Keeds op 12 oktober had trouwens de 1 Assemblee een resolutie aangenomen met 107 tegen 2 stemmen, waarin aan Engeland werd gevraagd onmiddellijk [de rebellie de kop in te drukken wan- 1 neer de Rhodesische regering zich een- I zijdig onafhankelijk zou verklaren en I bovendien een representatief bewind I aan te stellen in overeenstemming met de wensen van de meerderheid der be volking, m.a.w. de blanke regering te [vervangen door een zwarte. Hoe moeten we nu oordelen over de {politiek van Smith, van de Engelse I regering en van de Verenigde Naties? I Formalisten zijn daar spoedig mee I klaar. Zij zeggen: de blanke regering Ivan Rhodesië heeft een revolutionaire [daad gepleegd en de staatsrechtelijke I verhouding met Engeland eenzijdig ver- I breken. Daartegen moet straf worden opgetreden met sancties, boycot en des noods militair ingrijpen, hetzij door Engeland alleen of door de Verenigde Naties. Maar naar onze mening is het ISCHRALE LIPPEN niet zo eenvoudig. Dit is een probleem, dat niet met formalistische argumen ten kan worden afgedaanj want hier staan de levensbelangen van 250.000 blanken op het spel. Of mogen die te genwoordig niet meer verdedigd wor den? Hebben sedert 1945 alleen de ge kleurde rassen rechten en zijn de blanken rechteloos? Het lijkt er veel op. Wanneer een Afrikaans of Azia tisch land, dat vroeger een kolonie was, zich onafhankelijk verklaart men denke b.v. aan Indonesië en Kongo dan gaat er zo ongeveer in de hele we reld een gejuich op en speciaal de Ame rikanen staan dan in het voorste gelid. Dan worden deze nieuwe landen, al zijn ze nog zo klein en onbetekenend en al verkeren ze in een interne chaos, in de Verenigde Naties met open ar men ontvangen. Wanneer echter de blanke Rhodesiërs uit zelfbehoud hun onafhankelijkheid uitroepen, schreeuwt de hele wereld moord en brand. Dit is een meten met twee maten. En dat daaraan ook regeringen, parlementen en vele inwoners van de Westerse lan den meedoen men denke ook aan Zuid-Afrika vinden we kort en goed een bedroevend schouwspel. Tegen Rhodesië en liefst ook tegen Zuid- Afrika zouden strafexpedities moeten worden gehouden, die een eind maken aan de heerschappij van de 250.000 blanken over een kleine 4 miljoen ne gers in het eerste land en aan die van de 3 miljoen blanken over de 9 mil joen negers in het laatste. Wanneer men denkt in termen van gelijkheid van allen, van „one man, one vote" (één man, én stem), of die man nu een in tellectuele blanke is of een rimboe- primitieve neger, ja dan kan men tot geen andere conclusie komen dan dat de blanken maar moeten worden opge offerd aan dit idealistische, doch van alle realisme gespeende systeem. Dan zien we het weerzinwekkende schouw spel, dat Engelse kolonisten wellicht straks door Engelse militairen worden gedwongen hun posities prijs te geven en met achterlating van hun plantages 'etc. de wijk moeten nemen naar Zuid- Afrika. En dan komt vroeg of laat ook dit land aan de beurt om aangepakt ;te worden en overgeleverd aan de Ban- itoes. Waar moeten die blanken dan [heen? Met deze formele gelijkheidspolitiek ■ordt niet alleen bereikt, dat de blan- en in deze gebieden ontheemd wor dden en elders een nieuw bestaan moe ten opbouwen, maar ook dat de hele economie, de regeringsadministratie, het onderwijs, kortom alles wat door de blanken is opgebouwd en in stand wordt gehouden, in no time als een kaartenhuis ineenstort. Zie Kongo, zie Indonesië. Dan heerst er de chaos. Nu [hebben de negers in Rhodesië na die [van Zuid-Afrika het hoogste inkomen an alle Afrikaanse landen. Dan valt de nheemse bevolking terug op rirnboe- «estanden en gaan de stammen elkaar eer beoorlogen. Men kan hiertegen inbrengen, dat de irogressieve gelij kheids verkondigers it niet willen: Akkoord. Zij willen een amenleven van blank en zwart op ba sis van een integrale gelijkheid. Zij wil len echter niet inzien, dat dit een avon- -, tuur is, dat op een totale mislukking moet uitlopen. Een staat, waarin de leiding in handen is van een daartoe niet bekwame meerderheid, die regeert over een hoog geciviliseerde en intel- lectuele minderheid, is in die vorm op de duur onbestaanbaar. Men kan nu wel graag willen, dat alle mensen ge- llijk zijn, maar dat zijn ze nu eenmaal niet. Dat is toch in onze Nederlandse maatschappij ook zo. Volgens onze grondwet is iedei: Nederlander benoem baar tot openbare ambten, maar hoe veel zouden er minister kunnen zijn? Hoe de -Afrikaanse negerstaten gere geerd worden weten we nu zo langza- Ziet, om uwe ongerechtigheid 2ijt gij verkocht. (Jesaja 50 1) „Waar de Wet wordt vertrapt, wordt het Evangelie verslapt." Daarom is het af te keuren, zo de Wet des Heeren niet geregeld gelezen wordt in de sa menkomsten der gemeente. Israël moest weten, dat het om zijn ongerechtighe den verkocht was in de hand der Ba- byloniërs; met geween zou het zijn schuld belijden en met smeking tot de Troon naderen, om opheffing van het oordeel. Dan zou Jehovah een veroot moedigd vollk nog genadig zijn. Het zelfde geldt voor u en voor mij. Wij moeten aan onze jammerstaat ontdekt worden en inzien, dat wij door onze val aan satan verkocht zijn. Daartoe is de wet onmisbaar; door haar is de kennis der zonde, de Geest bedient zich van haar ter vernedering van het hooggevoelende hart. Doch daarna is de Wet ook een tuchtmeester tot Chris tus, die in het vervolg van Jes. 50 als Borg getekend is. Nu wordt het Evan gelie eerst waarlijk begeerlijk. Stralen de van genade roept het de verbrijzelde van hart toe: „Wie is er onder ulieden, die de Heere vreest en naar de stem Zijns Knechts hoort? Als hij in de duisternissen wandelt en geen licht heeft, dat hij betrouwe op de Naam des Heeren en steune op zijn God!" Voorwerpelijk tekent Jesaja 50 de weg der zaligheid; onderwerpelijk worde het meer en meer aan u toegepast. ■jür -sür -iV Vele Joodse ballingen zouden niet treuren, om hetgeen zij door eigen schuld verloren hadden, maar Babel tot hun nieuwe vaderland maken. Voor hen waren 's Heeren troostwoorden, door Jesaja gesproken, niet bestemd. Doch het ware Israël, het overblijfsel naar de verkiezing der genade, schrei de: „Tot hoe lange, o Heere?" Voor dat volk gaf de Hemel zijn bemoediging. Gewisselijk zouden de bondelingen tot Abrahams erfgebied wederkeren. Ook de machtigste, die Jehovah's plan wilde verijdelen, zou te schande worden. Elk instrument, elk middel, dat men be reidde, om Israels bevrijding te verhin deren, zou niet gelukken. Gij, die ge bonden zijt in het bundelke der leven den, moogt op deze belofte de hand des geloofs leggen. Satan zal u, onder Gods toelating, tot uw laatste snik bestrijden en benauwen. Allerhande instrumenten voert hij aan, om u buiten het nieuwe Jeruzalem te houden. Gij beeft: „Zal ik een der dagen nog omkomen door Sauls hand?" Doch uit de hoogwaardige Heer lijkheid klinkt de verzekering: „De Raad Mijns Willens zal bestaan; niets vermag Mijn bevel te keren. Ik be waak en bewaar Mijn beminden als Mijn oogappel." Gelukkig zijt gij, zo het ook voor u gesproken is. Maar dan moet het ook gedurig in u worden ge sproken, want zelfs begenadigden zijn nog zo vergeetachtig en mismoedig. Voor een doorn zal een denneboom opgaan, voor een distel zal een mirte boom opgaan. Het kruis op Golgotha scheen één en al doorn en distel te zijn. Nochtans mogen wij van de „Goede" Vrijdag spreken. Want in het licht der op standing kwam het hout van schande en vloek openbaar als de boom des le vens, als een altijd-groene den, als een liefelijke mirte. De eeuwigheid zal te aanschouwen geven, hoeveel dodelijke- kranken daar genezen werden, hoeveel door onweder voortgedrevenen daar rust vonden, hoevele bedrukten daar in heilige blijdschap zijn gezet. Het was om Immanuëls wille die, voor zo veel het vlees aangaat, uit Israël zou geboren worden dat de Allerhoog ste aan de ballingschap in Babel een einde maakte; inplaats van een doorn zou een denneboom opgaan. En nog mo gen d^ Sionieten zien, hoe de distels, de vloek der zonde, bij Christus' kruis veranderen in dit Mesech; gij blijft wellicht met Paulus een doorn in het vlees dragen. Doch aan de Heere is de toekomst, om. de aanvankelijke ver vulling Zijner belofte tot een volko mene te maken Ginds, bij de rivier, die klaar is als kristal. Godvruchte schaar, houd dan moed! Hij is getrouw! De uurtjes, als het zo vlak en ruim mag wezen, zijn een toezegging en voor smaak, van wat u te wachten staat: de liefelij kheên van het zalig hemelleven. (Wijlen) Ds. E. v. d. Meer. !nrjpilH(i»WiiIip|iiiWiiiii[iii[i!i[iiiiiiiiiii|| 'tfi'l) 't' l'l' .••:- ,\-*f met heel veel ruimte Oostdijk 53-61 Sonuaelsdyk merhand wel. Daar is trouwens van ge lijkheid van allen voor de wet in de praktijk helemaal geen sprake. In Rho desië is het zo, dat de Bantoes het land niet kunnen regeren en alleen de blanken de personen kunnen leveren voor de sleutelposities. Alles wat Rho desië nu is, dankt het aan Cecil Rhodes en aan de latere blanke setters (kolo nisten). Als men aan de 3 a 4 miljoen Bantoes nu het stemrecht zou geven, zou men aan een experiment beginnen, dat ontwijfelbaar op een totale misluk king moet uitlopen. Het is dwaas om voor primitieve en hoog-ontwikkelde volken dezelfde normen aan te leggen ook wat het staatsbestuur betreft. We zouden zo nog wel een poosje door kunnen gaan, maar dit zij vol doende. Gezien de opvattingen, die men heeft en die gebaseerd zijn op abstracte normen, die geen steun vinden in de werkelijkheid, gaat de ontwikkeling in deze bedenkelijke richting door on danks de funeste gevolgen ervan. Daar komt bij, dat velen in het Westen het blijkbaar als ongeoorloofd beschouwen, dat de blanke wereld zichzelf verdedigt tegen de opstand van de gekleurde ras sen met het gevolg, dat straks de Wes terse beschaving overspoeld wordt door de chaos. We zien nu dat Westerse re geringen zelf meewerken aan de ligui- datie van de positie der blanken. Men wil zelfs een oorlog tegen Smith in Rhodesië, zoals destijds die tegen Tsjombe in Katanga, die zelf wel een neger is, maar zo verstandig te willen samenwerken met de blanken. En wat is er van Kongo en van Katanga ge worden? Orde en welvaart zijn er vijf tig jaar achteruit gedraaid. Zelfs de aartsbisschop van Canterbury in Enge land zei: „Het gebruik van geweld door de Engelse regering tot bescherming van de rechten der meerderheid van het Rhodesische volk is gerechtvaar digd". Er stak terecht in Engeland een storm van verontwaardiging op, maar zulk een uitspraak tekent toch de men taliteit. Wij kunnen hier in Nederland gemakkelijk afgeven op Ver woerd en Smith, maar als wij in ons land 20 of 30 of SC/o negers hadden, zaten we met hetzelfde probleem. In wezen is het o.i. geen rassenprobleem, maar een socio logisch vraagstuk n.l, van sociaal sa menleven van volksgroepen, die in al lerlei opzicht van elkaar verschillen. Intussen dreigt er in Rhodesië een groot drama. De regering-Smith heeft de hele wereld tegen zich. In de eerste plaats de Vereen. Naties, die praktisch in handen zijn van landen, die aan het Westen vijandig zijn: gewezen koloniën en communistische staten. De vraag is of Smith en de zijnen een wereldboycot kunnen doorstaan. Het lijkt onmogelijk. Het is echter dubieus of de zakenlieden zullen meewerken. In elk geval is de houding van de Engelse socialistische regering, die willens en wetens haar volksgenoten overleveren wil aan een onbekwame inlandse regering, scherp af te keuren. Door het uitbreken van dit conflict dreigen grote gevaren: in ternationale repercussies, liquidatie van het Britse Gemenebest, inmenging van communistische landen, de positie van de blanken in andere landen zoals Zuid-Afrika enz. Het kan als een kata lysator werken in de hele wereld. Hoe eerder dit probleem wordt opgelost, hoe beter het is. We moeten echter eerlijk zeggen, dat wij geen bevredigende op lossing zien. Wanneer Smith de Bantoes algemeen stemrecht zou geven, was de kwestie voor Engeland en de Vereen. Naties opgelost, maar dan konden de blanken hun koffers wel pakken. Zelfs indien de menselijke verhoudingen goed waren tussen de rassen, werd het land toch voor blanken onbewoonbaar. En wanneer Smith weigert toe te geven, zal de wereld niet rusten vóór zijn bewind gewelddadig of via economische midde len ineenstort. In beide gevallen zul len de blanken dus het pleit verliezen. En dat zal dan in hoofdzaak de schuld zijn van de blanke wereld zelf, die op grond van allerlei moderne theorieën meent te moeten capituleren voor de opmars der incapabele gekleurde ras sen. De Oude Waag op het Marktveld (hoek Kerkstraat) te Sommelsdijk, die tegen de Herv. Kerk stond aangebouwd en wegens bouwval moest worden af gebroken, zal niet meer worden her bouwd. Het bestuur van het Streek museum heeft daar nog wel moeite voor gedaan, in de 1.1. gehouden ge meenteraadsvergadering van 22 nov. besloot de raad, op advies van Monu mentenzorg niet tot herbouw over te gaan. Er was n.l. een schrijven van de Rijksdienst voor Monumentenzorg, dat men het bouwen van een waag in Oude trant niet toejuicht, omdat men al zorg genoeg heeft aan de echte oude ge bouwen. Men achtte het meer van be lang dat door de afbraak het kerk gebouw iets ruimer is komen te staan- en ook, dat de restauratie van de overige panden aan de Kerkstraat wordt voortgezet. Ouddorps gemeentetoren die door de grijze eeuwen heen door de zilte storm en wind werd aangetast wordt momen teel gerestaureerd. Rondom de toren zijn de steigers opgetrokken en het exterieur zal een grondige opknap beurt krijgen en waar nodig worden vernieuwd. Wanneer de stenen die nu worden weggehakt spreken konden, zouden ze vertellen van een boeiende geschiedenis die zich aan de voet van de toren voltrok. De toren is waarschijnlijk in het jaar 900 gebouwd. Uit de samenstelling van de bouwstenen menen oudheidkundigen dit te kunnen afleiden. De eerste offi ciële gegevens die gewag maken van het bestaan van kerk en toren, dateren uit het jaar 1100 toen de Heer van de Klepperstee een geldbedrag aan kerk en toren vermaakte. Tot 1850 moet op de toren een hoge spits hebben gestaan, die geschilderd was in de kleuren rood en wit en daardoor diende als baken voor de schepen die het Brouwersha- vense Gat binnenliepen. De spits moet evenals de toren 25 meter hoog zijn geweest. De spits werd onderhouden door de gemeente, maar toen hij zo ver was vergaan dat vernieuwing nodig bleek, waar een bedrag van 800, voor nodig was werd door de vroede vaderen van Ouddorp besloten de spits af te breken en de toren te voorzien van de huidige stompe spits. Het Rijk wilde n.l. slechts de helft van de kosten voor de nieuwe spits betalen, wat kennelijk door de gemeente te weinig werd ge acht. In de jaren 1500 was de Admiraal van Antwerpen Jan de Boey op het toneel verschenen. Hij deed een aanval op de handelsstad Goedereede, maar vond daar muren en poorten hermetisch gesloten. Bij het blazen van de aftocht koelde hij zijn woede op het weerloze Ouddorp, waar hij een roofoverval pleegde. Hij stak de kerk en toren in brand en de klok buitelde naar bene den. In 1642 werd de bij de val ge schonden bel opnieuw gegoten en van het volgende opschrift voorzien: „Door Kout en breuk onnut gemaakt; door vuur en liefde op stem geraakt". Op de dag dat Johannis, zoon van ds. Winsentius Pretorius te Ouddorp werd gedoopt werd de bel weer op zijn plaats gehangen. Johannis Pretorius was een veelbe lovend zoon. Hij vertrok naar Trans vaal waar hij de grondlegger werd van de stad Pretoria. Enige jaren geleden is ter gelegenheid van een eeuwfeest in deze stad door een radiostation de klank van de Ouddorpse torenklok uit gezonden als een plechtige herdenking van Johannis Pretorius. De Duitsers hebben de bel in de oorlog uit de to ren gehaald om hem per schip naar Duitsland te vervoeren. Het schip met klokken werd echter op de Zuiderzee tot zinken gebracht en na de oorlog ge licht. Ouddorp kreeg voor de tweede maal haar klok terug. Museum In de toren is een museum gevestigd, waar allerhande oude gebruiksvoor werpen te zien zijn. De gevangenkamer is nog onaangetast. Eerst diende deze voor de bewaring van misdadigers, la ter kwamen er ook de „lichtere" delin quenten er terecht. Op de foto is het ijzer te zien waaraan de ketting die met Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol land hebben bij besluit van 10 novem ber j.l. volgens artikel 15 2e lid van de wet op de gemeentelijke herinde ling, tijdelijke gemeente-secretarissen en -ontvangers aangewezen voor de vier nieuwe gemeenten op Goeree- Overflakkee. Voor de nieuwe gemeente GOEDE REEDE de heer J. Hof te Ouddorp als tijdelijk secretaris en de heer J. Jong- koen te Goedereede tot tijdelijk ge meente-ontvanger. Voor de nieuwe gemeente DIRKS- LAND als tijdelijk secretaris de heer G. Goemaat en tot tijdelijk gemeente ontvanger de heer M. Rooy. Voor de nieuwe gemeente MIDDEL HARNIS als tijdelijk secretaris de heer J. W. van Bodegraven en als tijdelijk gemeente-ontvanger de heer J. Jonge- jan. Voor de nieuwe gemeente OOST- FLAKKEE als tijdelijk gemeente-secre taris de heer J. L. Vetter te Ooltgens- plaat en als tijdelijk gemeente-ontvan ger, de heer A. L. Munters te Den Bom mel. Al deze benoemingen gaan in op 1 januari 1966 en gelden tot de dag waar op de definitieve benoemingen (door de nieuwe raden) respectievelijk van een secretaris en een ontvanger van elk der genoemde nieuwe gemeenten ingaan. Onderzoek geloofsbrieven Het onderzoek van de geloofsbrieven van de nieuwe gemeente Goedereede zal plaats vinden in een raadszitting, die te Goedereede wordt gehouden op vrijdag 3 december a.s. Te Dirksland, waarschijnlijk ook op die datum. Te Middelharnis op woensdag 1 december te 7 uur. Het onderzoek van de geloofs brieven van de leden voor Oostflakkee zal plaats hebben in een raadsvergade ring te Ooltgensplaat op vrijdag 3 dec. des avonds 7 uur. een slot aan het been van de gevange ne werd bevestigd. Een smalle spleet in de muur zorgde voor lucht en licht. Ook de brandweer heeft een eigen kamer. De brandweerwagen staat eveneens in de -toren. Deze ruimte moet vroeger toegang tot de kerk hebben gegeven. De toren, die een rijke oude geschie denis in zich bergt, wordt thans in een nieuw kleed gestoken. Speciaal in het opmaken van B. V. d. VEEB Telefoon 2682 Westdqk 06 MIDDELHARNIS De reddingsboot van Stellendam is woensdagavond uitgevaren op een waar schuwing van het lichtschip „Goeree". De „Goeree" meldde dat een vissers schip was langs gevaren, waarvan de bemanning iets had geroepen, waarop het schip weer was verdwenen. Het ge roep was niet verstaan. Schipper van Ours besloot het zekere voor het onze kere te nemen en voer om half acht uit. Ook de sleepboot „Schelde" van Smit voer uit. Er werd op zee gezocht maar het schip waarvan was geroepen werd niet gevonden. Onverrichterzake keerde de reddingsboot te plm. 11.00 in de haven terug. Het is vooralsnog een vraag waarop de bemanning van de nog onbekende viskotter de bemanning van het lichtschip heeft willen attenderen. ------^O------ Niet minder dan twee pelikanen zijn op één dag in Ouwehands Dierenpark omgekomen. Er wordt een onderzoek ingesteld naar de doodsoorzaak. Ver moedelijk hebben de vogels scherp in gekregen, afkomstig uit één van de grachten die mens en dier gescheiden moeten houden. Er kan nog steeds niet genoeg gewaarschuwd worden tegen het nonchalant weggooien van allerlei rommel. Misschien betreft het in dit geval scherp dat nog dateert van de afgelopen drukke zomer. Er wordt ook nog rekening gehouden met de moge lijkheid dat de vogels zijn gestikt, door dat zij te diep in de modder zijn ge doken. VOOR BETER |U ■-— NAUR DE MIDDELHRRNIS-TEL:Z3Z8 Bijna 40 jaar is Eilanden-nieuws de oude vertrouwde huisvriend in duizenden gezinnen. Nog steeds groeit het aantal abonnees aan. Het is het streekblad met de grootste oplage en daarom ook met de grootste publiciteits- waarde. In Eilanden-nieuws zit u altijd goed met uw advertentie! Altijd raak!

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1965 | | pagina 1