Walcheren
ingedeeld in
8 gemeenten
oud weet*
Goodwill
Op Middelharnis-havenhoofd worden
bieten-monsters machinaal getrokken
Ook een stalen losbrug
Over imperialisme
en imperialisten
PUROL.
r^C. KORTEHEG a ZOON
KOU(
i Voor huid
\en handen
Meditatip
38e jaargang
Vrijdag 22 oktober 1965
No. 3430
CHR. STRBEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
„Een eeuwig verbond"
nog nooit geëvenaard!
Fruitmanden en Fruitbakjes
»De Fruitcentrale"
PBINS HiaTOBIKSTKAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdjjk
Tel f01870) 26 29, na 6 uur 's avond» Tel. 20 17 Giro 187980
Vertchijnt ttDeemaal per tceek: dinsdag- en vrydagavtmd
ABONNEMENTSPRIJS f 2,B0 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 14 cent per mm.
Bt) contract speciaal tarief
Het aantal woorden op -isme in onze
taal loopt in de honderden. Over ieder
ervan zou een boek te schrijven zijn;
men denke slechts, om bij enkele spe
ciale terreinen te blijven, aan calvinis
me (theologie), rationalisme (filosofie),
voluntarisme (psychologie), Keynesia-
nisme (economie), socialisme (politiek)
expressionisme (kunst) etc. Na onze ar
tikelen over het kapitalisme willen we
het ditmaal eens hebben over het im
perialisme.
De aanleiding hiertoe is het feit, dat
we tegenwoordig deze term herhaalde
lijk tegenkomen als een soort scheld
woord, dat van bepaalde zijde voortdti-
rend gehanteerd wordt tegen de lan
den van het Westen, speciaal Amerika
en zijn bondgenoten in Europa. Het ligt
de communisten van Moskou en Peking
en ook een aantal nieuwbakken staats
hoofden en politici in Azië (Soekarno
b.v.), Afrika (Nasser, Nkroema) en Z.
Amerika (Castro) in de mond bestorven.
Imperialist te zijn, schijnt zo ongeveer
de grootste zonde te zijn, waaraan een
westers politicus zich kan schuldig ma
ken. We zullen dus eens nagaan wat er
mee bedoeld wordt.
Zoals zovele van dit soort woorden is
ook dit afkomstig uit het Latijn, de
taal van de oude Romeinen. Het grond
woord ervan is „imiperium''. Daaronder
verstond men oorspronkelijk in Rome
het hoogste gezag in de staat, de alge
mene bevoegdheid om te handelen op
civiel, militair, juridisch en religieus
gebied. De bekleder van dat geza^ (ko
ning, consul of keizer) werd in het pu
bliek voorafgegaan door een aantal
mannen, de lictoren, met een bundel
roeden of stokken rond een bijl. Men
noemde dit de fasces. Het enkelvoud is
fascis en daarnaar heeft Mussolini des
tijds zijn beweging het fascisme ge
noemd. In latere tijd bedoelde men met
imperium het machtsgebied zelf: in de
tijd van keizer Augustus heette het Ro
meinse keizerrijk het „imperiumRo-
manum". En sedert de 19e eeuw wordt
met deze term bedoeld een wereldrijk
met vele overzeese bezittingen b.v. het
Engelse wereldrijk (het Britse Ettipire).
De aan dit woord ontleende titel „.im
perator" was in oud-Rome eerst die van
een zegevierende veldheer, die in de
hoofdstad een triomftocht mocht hou
den. Later was bij de drager van het
allerhoogste gezag in de staat. Julius
Caesar kreeg de titel voor zijn hele
leven en ook Augustus en de latere kei
zers droegen hem. Hij staat dus gelijk
met „keizer". Het Franse woord „em-
pereur" is er ook van afgeleid.
Van imperium is ook afkomstig de
term „imperialisme". Hiermee wordt
bedoeld het streven van bepaalde sta
ten naar uitbreiding van hun macht
door verovering van nieuwe gebieden,
dus door territoriale expansie, of door
het scheppen van z.g. politieke en eco
nomische invloedssferen. Men verstaat
er dus onder de machtspolitiek van de
grote mogendheden, speciaal hun stre
ven sedert 1880 naar de vorming van
een op koloniale basis gebouwd wereld
rijk. Het kolonialisme (alweer een
-isme!) is dus te beschouwen als een be
paald soort imperialisme.
Dit imperialisme dateert in wezen
niet uit de 19e eeuw, maar het is zo oud
als de wereld, althans zolang er sta
ten zijn. In de Bijbel en in de klassieke
geschiedenis komen we de zaak zelf
herhaaldelijk tegen. De oude Egypte-
naren, Babyloniërs, Assyriërs en Per
zen poogden al wereldrijken te stichten,
waarvan Israël meermalen het slachtof
fer werd. Alexander de Grote strekte
zijn Grieks gebied uit tot aan de boor
den van de Indus en de Nijl. Het hoog
tepunt van het antieke imperialisme
was het Romeinse rijk, dat „de gehele
wereld" omvatte (Lucas 2). Later tref
fen we in Europa als echter imperia
listen aan Karel.de Grote, Lodewijk
XIV en vooral Napoleon, die zijn zoon
de titel gaf „koning van Rome". In de
19e eeuw veranderde het van karakter
waarover direct meer maar onze
20e eeuw zag en ziet weer Imperialisme
van de oude soort de kop opsteken, be
lichaamd in het nationaal-socialisme
van Hitler, het fascisme van Mussolini,
het communisme van Lenin, Stalin en
Mao Tse Toeng en het hyper-nationa-
lisme van mannen als Soekarno en Nas
ser.
In de 16e eeuw ontstond het kolonia
le imperialisme. Het waren de Portu
gezen en de Spanjaarden, die ermee
begonnen, op de voet gevolgd door de
Nederlanders beter gezegd Hollan-
^lers en Zeeuwen en de Engelsen. Zij
hebben in Amerika, Afrika, Azië en
Australië uitgebreide koloniale gebie
den gesticht, die thans vrijwel alle weer
verloren zijn gegaan. In zekere zin wa
ren zij dus inderdaad imperialisten.
De eigenlijke drijfveren tot imperia
listisch handelen van de diverse staten
zijn zeer verschillend. Aanvankelijk was
het dikwijls de begeerte van een vorst
Om eigen macht en die van zijn Huis te
vergroten. Ook speelde heel dikwijls
een rol de geldingsdrang van een groot
en sterk of klein en energiek volk. En
later na.de industrialisatie was de be
hoefte aan grondstoffen uit verre lan
den en aan afzetgebieden voor de han-
en ik zal met u een eeuwig
verbond maken en u geven de ge
wisse weldadigheden Davids".
Jesaja 55 3
De vereniging met Christus is voor
de kerk uiteindelijk alleen te vergelij
ken met het huwelijk. Liefde is de
grondslag van de verbintenis. Een ko
mend zondaar kan zich in de aanvang
niet alleen eenzaam, maar ook alleen
voelen. Ondanks de grote verandering
in het leven, kunnen we ons dan pre
cies als voor eigen rekening staande ge
voelen. Dan ervaren we zo goed, dat we
het leven niet in eigen hand hebben.
Wat een ogenblik, als de Heere dan
tot ons komt met de belofte: „Ik zal met
u een eeuwig verbond, een huwelijksver
bond, maken". Door een huwelijk wordt
de vrouw aan de man verbonden en is
de vrouw in de man begrepen.
De man neemt op zich, om volkomen
voor de vrouw te zorgen. De apostel
zegt: „Deze verborgenheid is groot, doch
ik zeg dit, ziende op Christus en op de
gemeente.
En nu is 't zo, dat de kerk met Chris
tus huwt in gemeenschap van goederen.
Een leven zonder zorg en zonder schuld,
biedt Hij haar aan. En Christus huwt
niet uit berekening, want Hij weet van
te voren dat zijn bmiid niets meebrengt
dan een grote schuldenrekening. Hij
aanvaardt haar zoals ze is en met wat
ze meebrengt. Hij wil en kan die schuld
betalen. Zó volkomen (om met 't Avond
maalsformuXier te spreken) als had ik
nooit zonde gehad of gedaan. Al het
onze (en dat is niets dan schuld) wordt
het Zijne. Maar al het Zijne (en dat is
niets dan gerechtigheid) wordt het onze.
Luther heeft er van gezegd: „Als ik dit
wonder vatten wil, staat mijn verstand
vol eerbied stil."
Hij heiligt en reinigt Zijn kerk en be
waart haar bij de verworven verlossing.
Hij zegt tot de Vader: „Ik bid niet dat
Gij ze uit de wereld wegneemt, maar
dat Gij ze bewaart van de Boze. Zo ligt
het heil van de kerk vast in de Drie
enige God en leeft haar Bruidegom om
altijd voor haar te bidden.
Bi, natuurlijk leeft die bruidskerk
voor Zijn rekening. Hij geeft haar hier
de rente van het kapitaal dat in de eeu
wigheid wacht. En die rente is ruim
voldoende om hiervan te leven, want
het bloed van Jezus Christus, Gods
Zoon, reinigt van alle zonden. Het is
een geheel enig, maar ook een geheel
voldoende betaalsmiddel.
EIn nu is het niet alleen een verzor
ging uit de verte, maar zoals de ranken
met de wijnstok verbonden zijn, zo is de
kerk met Christus verenigd. Helaas is
er op aarde nog zo vaak een scheiding
door de trouweloosheid der kerk.
Ze loopt zo vaak van de Heere weg.
Eti dan is er een tijd van geestelijke
schraalheid, die zij echter volkomen aan
zich zelf te wijten heeft.
Wat een wonder, dat de Heere dan
altijd meer de eerste wil zijn om die
kerk op te zoeken en haar toe te roe
pen: „Neigt uw oor en kom tot Mij,
hoort en uw ziel zal leven en Ik zal
met u een eeuwig verbond sluiten en u
geven de gewisse weldadigheden Da
vids".
Met dat laatste, duidt de Heere de
erfenis aan, die wacht. Wat is die erfe
nis gaaf en schoon. Petrus noemt hem
een onverwelkelijke en on verderfelijke
erfenis.
Van een aardse erfenis zeggen we wei,
eens: „Je moet maar niet vragen hoe
dat kapitaal bij elkaar gekomen is. Dat
kan van deze erfenis niet gezegd wor
den. Hij is op volkomen wettige wijze
verkregen.
Dat lieeft de Heere Jezus, zweet, bloed
en tranen gekost. In de weg van vol
komen gehoorzaamheid aan de Vader en
trouw aan de kerk, heeft Hij de losprijs
betaald. Die erfenis is de witte keur
steen met de nieuwe naam, die niemand
kent, dan die hem ontvangt.
Die weldadigheden in hun volle rijk
dom, worden bewaard. En de kerk
wordt in 't bezit ervan gesteld, wanneer
het bezoedeld reiskleed wordt afgelegd
en 't ruime feestkleed wordt omgehan
gen.
Lezers, wij zijn allen op reis. De
werkelijkheid van het leven laat ons dat
iedere dag zien.
Zijn onze reispapieren in orde? Zijn
de zaken, die de kerk, de levende kerk
des Heeren op reis ondervindt, ons niet
vreemd?
Wat een voorrecht, wanneer we er
van méé weten te spreken wat het is
om ons oor te neigen; te komen; te ho
ren; te leven; een eeuwig verbond te
ontvangen en de gewisse weldadigheden
Davids in 't vooruitzicht te hebben. Dan
mag gezongen:
„Wïj gaan van kracht tot kracht steeds
voort. Elk onzer zal in 't zalig oord van
Sion haast voor God verschijnen.
Dirksland
C. J. Kesting
del een voorname factor. Het imperia
lisme van Napoleon was het gevolg van
persoonlijke heerszucht, dat van Hitler
en Mussolini een mengsel van rassen-
superioriteitsgevoel en ideologie, dat
van Moskou en Peking eveneens ge-
rnengd ideologisch en nationalistisch.
In het laatste kwartaal van de 19e
eeuw ontstond er een ware wedloop om
koloniën. Frankrijk ging meedoen en
was nog op tijd om in Afrika en Z.O.
Azië mee te delen. Duitsland kwam te
laat met zijn eenheid en toen was de
koek vrijwel verdeeld. Engeland was
nog steeds imiperiatlist no. 1. Dat bleek
wel heel openlijk uit de Boerenoorlog
van 1899 tot 1902 onder de rasechte im
perialist Joseph Chamberlain, die zin
had in goud en diamanten. Italië onder
Mussolini zocht expansie in Afrika
(Abessynië) en poogde de Middellandse
Zee te maken tot „mare nostrum" (onze
zee). Japan begon omstreeks 1900 met
zijn imperialistische politiek, die haar
hoogtepunt vond in de tweede wereld
oorlog, toen het een groot deel van Chi
na en Z.O. Azië bezette. De katastrofe
van 1945 maakte er een eind aan. De
Verenigde Staten zijn nooit kolonialis
tisch geweest, omdat ze oorspronkelijk
zelf een kolonie van Engeland waren.
Slechts tijdelijk hebben ze Cuba en de
Philippijnen (veroverd op de Spanjaar
den) in bezit gehad. Hun imperialisme,
voorzover men daarvan spreken kan, is
van een zeer bijzondere soort. Het richt
zich niet op imperiumvorming, maar is
meer van politieke, economische en fi-
anciële asird. Door hun rijkdom en
macht oefenen ze na 1945 een enorme
invloed uit in de wereld, daar èn West-
Europa én vele onderontwikkelde lan
den op hun militaire en financiële hulp
aangewezen zijn of waren. Voor een
groot deel wordt hun politiek beheerst
door de strijd tegen het communisme.
Doordat de Amerikanen in vele delen
van de wereld hun strijdkrachten daar
tegen inzetten, lijkt hun politiek im
perialistisch, maar ze is dit in wezen
niet.
Ook ons land kon men vroeger tot de
imperialistische mogendheden rekenen,
vanwege ons koloniaal bezit. Maar dit
is sedert 1948 verleden tijd.
De landen, die nu het hardst fiilmine-
ren tegen de Westerse imperialisten, die
vrijwel alle hun overzeese gebieden
kwijt zijn, vormen thans de imperia
listen nieuwe stijl. De Sovjet-Unie heeft
na W.O. II een hele serie satellietstaten
geschapen midden in Europa, iets dat
veel erger is dan het koloniseren van
achterlijke gebieden in de tropen. Rood
China bedreigt na Tibet geheel Z.O.
Azië. Nasser wil alle Arabische landen
onder zijn heerschappij brengen. Soe
karno wilde Maleysië vernietigen. Het
getuigt dus wel van een grenzeloze bru
taliteit, dat deze landen, die na de li
quidatie van de Westerse koloniale im
peria zelf rusteloos bezig zijn de hunne
uit te breiden en te consolideren, voort-
gaóin het Westen van imperialisme te
beschuldigen. Bovendien maken de Sov
jet-Unie en China zich over de hele
wereld ook nog schuldig aan een ideo
logisch imperialisme door hun streven
BINNENVERING
het beste bed ooit gemaakt! I
'SCHUIMRUBBERi
HAZET-FABRiEKEN
Zevenbergen N.B.
naar een communistische wereldrevo
lutie.
Het lijkt óns daarom goed, dat de
Westerse mogendheden zich van al dit
gebral der nieuwe imperialisten tegen
de ex-imperialisten van voorheen niets
aantrekken. De strijd van de Amerika
nen in Vietnam en de hulp van Enge
land aan Maleysië heeft niets met im
perialisme te maken. Ze vormen slechts
de verdediging van landen, die bedreigd
worden door de vloedgolf van het hui
dige rode imperialisme. Dat de pacifis
ten en sommige socialisten dit niet in
zien, pleit niet voor hun politiek onder
scheidingsvermogen.
---------O---------
Het bietensedzoen is in volle gang.
Begunstigd door het droge oktoberweer
zijn er geen oogstmioeilijkheden eni kan
men met de bietenrooimachines zonder
veel stoornissen het werk doen. Door
het zonnige droge weer van de laatste
weken is de kwaliteit verbeterd en het
suilcergehalte toegenomen^ Op alle we-
geni treft mien grote met bieten geladen
vrachtwagens, die ieder 10 ton gelijk
naar d» verlaadplaatsen vervoeren.
Voorheen moesten de tarreerders -alle
aanvoeren met de hand bemonsteren,
de bieten wassen en vrij van tarra in
monsterzakjes, voorzien van een label
naar de fabriek zenden. Op het gebied
van „bemonsteren" is ook al een sterke
mechanisatie ingetreden, op vele plaat
sen gaat het monstertrekken machinaal.
De eerste machinale monstertrekker
is dit seizoen op Goeree-Overflakkee in
gebruik genomen en wel aan de los- en
laadplaats aan het havenhoofd te Mid
delharnis.
Ongeveer ter hoogte van de sluis
staat een nieuwe „Rupro-monstertrek-
ker" van Duitse makelij, een ijzeren
stellage, waar de geladen bietenwa^ens
onder rijden, stoppen, waarna langs een
glijbaan een koker boven de wagen
wordt geschoven, die aangedreven door
luchtdruk in het midden of langs de zij
kant steeds op verschillende plaatsen
in de bieten worden gedrukt eii het
monster trekt. De koker wordt dan door
de „machinist" opgehaald, terugge-
schoven en keurig in een gele plasticzak
gestort, dat met de naam van de teler
er op, naar de fabriek wordt verzonden.
De machine wordt door twee man be
diend, de machinist de her R. Les uit
Oude Tonge en de tarreerder de heer
Jordaan uit Middelharnis. Het gaat al
les snel in z'n werk.
Aan de stoplichten ziet de chauffeur,
wanneer het monster is getrokken, het
duurt een paar tellen en hij kan door
rijden naar de losplaats aan de haven.
Deze machinale monstertrekker is ge
plaatst in samenwerking met de Vereen.
Een voor Flakkee nieuwe los
methode. De wagenl rijdt achteruit
de brug op en kipt de lading in het
ruim.
Rinius Les de man die by de
opening van de Haringvlietbrug
van de brug dook heeft als ma
chinist een aardig jobje.
Coöp. Suikerfabrieken te Dinteloord en
Coöp. Suikerfabriek te Puttershoek.
Dagelijks komt er te Middelharnis circa
500 ton bieten, zelfs vanaf Oude Tonge
en Achthuizen, die de monsterbrug pas
seren. Het zijn z.g. „harde-weg-bieten";
de boeren rooien ze, en brengen ze op
een bepaalde stortplaats en ze worden
al naar gelang dat de leveringstermijn
is, door de vrachtrijders weggehaald.
Dit vervoer is aangenomen door de ver
voerders Van Rumpt, Stad; Visbeen it
Zonen, Nieuwe Tonge en G. van Dongen
te Dirksland. Het laden van de wagen
geschied met een grijper, zodat er geen
handkracht aan te pas komt.
Stalen losbrug
Ook het lossen van de wagens in de
gereedliggende schepen gaat enorm snel
Aan het havenhoofd is een stalen los
brug geplaatst, die juist boven het schip
hangt, waar de geladen vrachtwagens
van de weg af achteruit oprijden en-de
Een vrachtwagen met bieten is
onder de stellage gereden, waarna
bet monster machinaal getrokken
wordt. De machinist volgt hiertoe
een schema. Elke vracht wordt
daardoor op een verschillende
plaats bemonsterd, zodat men door
deze methode het meest juiste g'e-
middelde bereikt.
vracht met hun zelflosser in het ruim
storten.
De buitenhaven van Middelharnis zal
één der leveringscentrums worden, van
daar dat deze kostbare voorzieningen
hier zijn getroffen. Grotere schepen van
b.v. 800 ton zullen hier gemakkelijk ge
laden kunnen worden. De bieten wor
den op de fair-bank langs de haven te
VOOR BETER
1^^ --— NflflB DE
MIDDELHARNIS-TEL :Z3Z8
De Tweede Kamer heeft dinsdag j.I.
met bijna algemene stemmen het wets
ontwerp herindelinjg gemeenten Wal
cheren aangenomen. Alleen de Staat
kundig Gereformeerden en de Boeren
partij verzochten aantekening, dat zg
geacht willen worden te hebben tegen
gestemd.
De acht gemeenten op Walcheren zul
len er nu als volgt uitzien:
1. Middelburg met Nieuwland en St.
Laurens;
2. Vlissingen met Souburg, Ritthem en
stroken van Koudekerke;
3. Veere met Serooskerke en Vrouwen
polder;
4. nieuwe gemeente Valkenisse: Kou
dekerke, Biggekerke en Zoutelande;
5. nieuwe gemeente Mariekerke: Aag
tekerke, Meliskerke en Grijpskerke;
6. Domburg met Oostkapelle;
7. Arnemuiden;
8. Westkapelle.
(Zie kort Kamerverslag binnenzijde van
dit blad.
TIHOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 24 ok
tober hebben voor de gemeenten Poort-
vliet, Tholen, Nieuw Vossemeer, Sint
Philipsland en Oud Vossemeer dienst
dokter Looijsen, tel. 01660-542, Tholen
en dokter Renes, tel. 01667-400, Oud
Vossemeer.
Speciaal in het opmaicen van
B. V. d. VEER
Telefoon 2682 WestdQk ^6
MIDDELHARNIS
