Smyiegeli-herdenking
ie Middelburg
Een week heeft 7 dagen
Het dorps- of wijkcentrum in
de lol(ale samenleving
Gladio
250000 Ford Taunus
17 en 20 M in
minder dan een jaar
OPEL
om het be!§taan
Echte suiker en zoetstof
Drie sprekers: Ds. J. G. Abbringh,
Ds. L Vroegindeweij en Ds. G. A. Zijderveld
Mannen van de
Nadere Reformatie
Gevaren
Garage Knöjps
„Het ka
CENT
M
VERVOLGVERHAAL
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS'
Dinsdag 24 augustus 1965.
Ter gelegenheid van de 300 ste ge
boortedag van Ds. Bernardus Smytegelt
(20 aug. 1965) heeft vrijdagavond een
herdenkingsdienst te Middelburg plaats
gevonden waar drie sprekers het woord
voerden, n.l. de pi. predikant ds. G. A.
Zijderveld, ds. L. Vroegindeweij van.'
Delft en ds. J. G. Abbringh van Ame-
muiden. Ds. Smytegelt preekte destijds
te Middelburg in onderscheiden kerken,
in de Nieuwe kerk, de Oude kerk, de
Gasthuiskerk, de Vismarktkerk en de
Oostkerk. Gaarna had men deze dienst
in één van de nog bestaande kerken ge
houden, wat echter geen doorgang kon
vinden .Vandaar dat de samenkomst
was belegd in het kerkgebouw der Ger.
Gemeente aan de Segeerstraat, waar
een igrote schare was opgekomen om de
ze herdenking mee te maken.
Ds. G. A. Zijderveld opende met het
laten zingen van Ps. 48 4, las Hebr. 12
1-15 en ging voor in gebed. Deze
avond zo zei hij staat in het teken
van herdenking, wat God gegeven heeft
aan Neerlands kerk, zowel in de tijd van
de Reformatie, als van de Nadere Re
formatie.
In het kort schetste ds. Z. de geschie
denis van ds. Smytegelt, zijn begin te
Borssele, daarna te Goes en 40 jaar te
Middelburg. Wij doen niet aan heiligen
verering, aldus spr. maar ook geen pla
giaat plegen, maar alleen bidden en
vragen of de geest van ds. Smytegelt
mocht komen over Neerlands' kerk in
al zijn geledingen!
Wat zou het een zegen zijn als er zó
werd gepreekt: Bijbels, Schriftuurlijk-
bevindelijk. Deze prediking wordt vaak
gediskwalificeerd als ziekelij k-mystiek;
inderdaad was Smytegelt een mysticus,
inzake de innige vereniging der ziel met
God, hij preekte dood en leven, zegen
en vloek, en stond de vele geesten die
waren uitgegaan, tegen. Zijn prediking
is rijk gezegend geweest niet alleen in
de stad Middelburg maar in geheel Zee
land en ver daarbuiten. Hij spreekt door
zijn geschriften nog, nadat hij gestorven
is. Ds. Zijderveld wekte op de geschrif
ten der vaderen te bestuderen om te
zien op „de grote wolk der getuigen",
waarvan in het voorgelezen hoofdstuk
gesproken wordt „God verwekke man
nen, die dit voetspoor volgen" aMus be
sloot ds. Zijderveld zijn openingswoord,
die hoopte, dat Neerland's volk weer
zou luisteren naar de stem der vaderen.
„Het doet een mens goed, om in de
stad van Ds. Smytegelt te zijn" aldus
begon ds. L. Vroegindeweij van Delft.
Met vreugde maakte hij deze herden
kingsdienst mee. Er is gesproken over
een wolk der getuigen in de 17e eeuw
had Nederland een wolk van godge
leerden, zoals nergens ter wereld. Hij
ging de mannen van de Nadere Refor
matie, de tijdgenoten en geestverwan
ten van Smytegelt in 't kort na: Wil
helmus a Brakel, schrijver van de Re
delijke Godsdienst; Theodorus a Brakel
bekend door zijn „Trappen des Geeste
lijken Levens", die weer anders was;
Smytegelt, Justus Vermeer, Comrie, v.
d. Groe, Willem Teelinck, allen hadden
ze iets aparts, maar daarin waren zij
één, dat zij putten uit de dezelfde Bron.
Willem Teelinck, geb. te Zierikzee
(1579), later predikant te Middelburg
(1613) was een van de nadere reforma
toren. Nadere Reformatie wil geen ver
betering van de Reformatie, maar een
reformatie in de zin, dat het in de han
del en wandel van de lidmaten te zien
was, dat ze gereformeerd waren. De re
formatoren, zoa^s o.a. Calvijn, waren
bang, dat het bij uitwendige reformatie
zou blijven: Teellinck heeft eens ge
zegd: „Een Christen is een zeldzaam
dier". Als er op de 100 doopleden 3 ware
christenen, levende mensen waren, was
dat al groot. Calvijn heeft eens gezegd
één op de honderd, ook wel eens tien
op de honderd. Het gaat niet om het ge
tal, aldus Ds. Vroegindeweij, maar dat
die andere 90 of 97 zich ook zouden be
keren. Er zijn er, die aan de Nadere Re
formatie niet veel vinden, maar het
gaat om alles te doen, om die ander tot
bekering en leven te roepen.
Teelinck studeerde en promoveerde
eerst in de rechten, hij kwam door zijn
verblijf in Engeland met de Puriteinen
in aanraking en besloot predikant te
worden. Hij werd student te Leiden
(1604) in 1606 predikant te Haamstede
en in 1613 te Middelburg. Hij bepleitte
bevindelijk en praktisch Christendom,
de praktijk der Godzaligheid, een leven
aan God gewijd. Het ging niet alleen om
Gods volk, maar dat het gehele volk zo
zou zijn. Ér was geen terugtrekken op
een bepaalde groep, er werd gestreden
op een breed front. Helaas w^erd dit de
volgende eeuw een terugtrekkend front,
waarover Comrie al klaagde. In geen
enkele eeuw is het werk van de H.
Geest zo gepredikt als in de Nederlan
den, in de 16e eeuw was het een be
lijden van de rechtvaardiging des zon
daars; de 17e eeuw een belijden van de
noodzakelijkheid der wedergeboorte.
In Duitsland was Spener (Philips Ja
cob 1635-1705) de voorbereider van
het piëtisme, daarna August Francke
(1663-1727). Helaas liet men de uitver
kiezing los en kwam er verzanding.
Het piëtisme is een machtig werk van
Gods Geest geweest; spr. noemde ook
nog mannen uit de 18e en begin 19e
eeuw o.m. Kohlbrugge, Godfried Daniël
Krummacher e.a. Zij hielden vast aan
de uitverkiezing maar niet, dat het voor
de kerkdeur werd gelegd, dat de men
sen niet binnen konden komen! Het
aanbod van genade werd rijkelijk ge
predikt!
Amesius
Spreker haalde er Amesius bij, (de
Engelse Puritein, die naar Holland ge
komen door de Staten Generaal was
aangesteld om op de Dordtse Synode
1618-1619 inzake de Remonstrantse ge
schillen van voorlichting te dienen). Hij
noemde Amesius de man van de bank
jes van duizend, Smsrtegelt de man van
de rijksdaalders! Die betaalde in kleiner
geld uit. Smytegelt kon een man of
vrouw die om God weende stevig de
hand drukken, maar altijd leidde hij ze
tot Christus.
Voetius. Gijsbertus Voetius leermees
ter van Smytegelt, (1589-1679) een ge
leerd man die niet alleen de nadruk
legde op de zuiverheid der leer, doch
ook op het mystieke leven met God en
de zuiverheid in de wa'hdel. Zij legden
allen de nadruk op de noodzakelijkheid
der wedergeboorte, waar het geloof in
gestort wordt om Christus te leren ken
nen.
Nog een Middelburger maar niet zo'n
mooie noemde ds. Vroegindeweij: Jean
de Labadie, die een kerk van enkel we
dergeborenen wilde. Teelinck en Smy
tegelt wilden als einddoel, dat alle lid
maten wedergeboren waren: de Labadie
wilde er mee beginnen!
God begint niet met heiligen, aldus
ds. Vr., maar met zondaren, al wil Hij
wel, dat alle gelovigen heilig worden
in een leven van heiligmaking.
Ds. Vroegindeweij gaf tussendoor een
definitie van de bevinding, zoals die
door de mannen der Nadere Reformatie
gepreekt werd. Bevinding betkent, dat
men niet redeneert in de zin van: Chris
tus is voor zondaren gestorven, ik ben
een zondaar, dus Christus is voor mij.
Bevinding is: te bevinden zondaar te
zijn. In zich te bevinden de noodzake
lijkheid, de Heere Jezus Christus te le
ren kennen. Niet met het hoofd, maar
te bevinden totale verlorenheid en van-
daaruit de noodzakelijkheid om in
Christus geborgen te worden.
Een ander gevaar noemde spreker het
ego-centrische, het eigen ik in het mid
delpunt plaatsen; het gevaar van de do
de lijdelijkheid (ik kan er toch niets
aan doen!) in welk verband spreker het
aanbod van genade naar voren bracht.
Ook ontleedde spreker het gevaar van
op het gevoel drijven, geestdrijverij.
Lodensteijn (1653 predt. te Utrecht)
een ontdekkend prediker, bepleitte ken
nis van de H. Schrift en zelfverlooche
ning. Het laatste bracht hij in praktijk
toen een slager te Zoetermeer uit haat
een emmer bloed over hem heen wierp.
Toen Lodensteyn thuis kwam gelastte
hij zijn huishoudster om 4 pond vlees
te halen.
Zij beleefden wat zij preekten!
De mannen van de Nadere Reforma
tie beleefden wat ze preekten. Zij heb
ben een stempel gezet op het Neder
landse volk, al is men bezig dat stem
pel weg te krabben. Er was veel vruciit
en zegen op hun werk en toch ver
trouwden ze het niet! Door toestemmen
alleen komt men er niet; er werd daar
om benadrukt dat men door een
rechte belijdenis alleen niet wederge
boren is. Voetius schreef daarom het
tractaat „Geestelijke Verlatingen" en
Saldenus „De droeve staat van een
Christen". De mannen van de Nadere
Reformatie beklemtoonden in de predi
king zondaren zó uit te kleden, dat al
leen de gerechtigheid van Christus hen
kleden kon.
Gode zij dank dat de Heere ons man
nen als Teelinck, Smytegelt e.a. heeft
gegeven, aldus spreker. Het waren grote
lichten, waar spreker nog niet een
nachtpitje dacht bij te zijn. Maar toch,
zoals deze mannen in hun tijd hebben
wij in de taal van heden mee te beleven
wat zij gedaan hebben. Het is groot,
aldus eindigde spreker, dat wij zalig
worden, het grootste is, dat God ge
ëerd wordt en Zijn naam verheerlijkt.
Gedenkt uw voorgangeren
Het slotwoord dat door. ds. G. J. Ab
bringh, Herv. predikant te Ai-nemuiden
gesproken werd, culmineerde in Hebr.
13 7: „Gedenkt uw voorgangeren enz".
De Heere heeft er voor gezorgd dat
de kerk van alle tijden dienaren heeft
gehad, die het Woord Gods naar de me
ning des H. Geestes hebben gepredikt.
Spreker wees de beschuldiging af, als
zouden mannen van de Nadere Refor
matie predikers zijn van valse lijdelijk
heid. In „Het Gekrookte Riet" van Smy
tegelt, zou het gaan om de gestalte van
de mens het gaat echter om de mens
in zijn gestalten, het werpen op God.
De prediking van Smytegelt e.a. was
actueel, niet voor de binnenkamer al
leen, maar zich uitstrekkend over het
gehele leven. Men zegt thans: vergeet
die oudvaders, maar de apostel zegt:
Gedenkt uw voorgangeren! Men moet
ze niet adoreren en de graven der pro
feten vereren maar hun onderwijs ter
harte nemen en de Heere danken voor
het vele goede in hun geschriften.
„Volgt hun geloof na", zegt de apos
tel in dezelfde tekst. Dat kan alleen
door het werk van de H. Geest. Het gro
te goud van de Reformatie moge onder
ons nog in kleine geldstukken worden
uitgereikt was sprekers wens.
Ds. Abbringh adviseerde aan het slot
zich te abonneren op de iiitgaven van
de Reveilserie en beval de collecte ten
bate van het Smytegeltfonds van harte
aan, waarna deze indrukwekkende bij
eenkomst met dankgebed werd beslo
ten.
De collecte bracht ruim duizend gul
den op.
Een dezer dagen verliet de 250.001) ste
wagen uit de nieuwe Ford Taunus 17M
en 20M serie de lopende band van de
Ford fabrieken te Keulen. Dit geschied
de slechts tien en een halve maand na
dat deze nieuwe serie v/erd geïntrodu
ceerd.
Voor Ford Keulen betekent dit een
nieuw record; nooit tevoren werden in
een dergelijke korte tijd zoveel wagens
van een bepaalde serie geproduceerd!
De produktie van de nieuwste Taunus
17M, die verkrijgbaar is met een 1,5 1.
of een 1,7 liter motor kwam gedurende
de herfst van 1964 op gang. De Taunus
20 M en 20M TS modellen, met de nieu
we zescilinder motor, volgden spoedig
en veroverden in korte tijd een leidende
positie in hun klasse.
Ford Keulen produceert momenteel
meer dan 1.300 Taunus 17M en 20 M
modellen per dag en dit is nauwelijks
genoeg om aan de grote vraag naar de
ze wagens te kunnen voldoen.
Ook in de middenklasse gaat Ford
Keulen door met het genieten van een
geweldige populairiteit door de Tau
nus 12M modellen. Dit wordt weer
spiegeld in de produktiecijfers: deze
maand verliet de 500.000ste Taunus 12
M de lopende band, in minder dan drie
jaar nadat men met de produktie van
dit model was begonnen!
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Burg. Stand. Ondertrouwd: N. Zuij-
dijk 29 jaar, transportchauffeur te den
Bommel en H. Baas 22 jaar, kraam
verpleegster alhier.
En iedere dag moet de huisvrouw maar
zien, dat zij een goed bereide warme
maaltijd op tafel brengt. Ga er eens rus
tig voor zitten om het menu voor een
week of voor tien dagen op te maken.
U zult zien, dat u daarmee tijd en moei
te spaart.
Wat denkt u van dit weekmenu?
1. Tuinbonen met ham- en kaassaus,
aardappelen Vruchtensla van ro
de bessen en banaan.
2. Gebakken vis, andijviesla, aardap
pelen Vanillevla.
3. Gevulde komkommer met lever,
aardappelpuree yoghurt met be
schuit.
4. Tomatensoep met groente, (stok)-
brood Pannekoek.
5. Biefstuk of riblap, gemengde sla
van kropsla met wortel, gebakken
aardappelen IJs.
6. Gebakken boterhamworst, bloem
kool, aardappelen Fruit.
7. Kip met kerriesaus, doperwten of
snijbonen, aardappelen of rijst
Pruimencompóte.
Het doppen van tuinbonen vraagt tijd,
maar uw moeite wordt beloond met een
heerlijk gerecht. Als u geen tuinbonen
meer kunt krijgen, maakt u deze saus
dan eens bij bloemkool of sperziebonen.
Deze keer eens geen kropsla bij de
gebakken vis, maar andijviesla.
Denk er eens aan, eens per week le
ver te eten heel ijzerrijk en daarom
o zo gezond. Somen met komkommer
smaakt lever uitstekend en u bent er
niet duur mee uit!
Als vierde menu een éénpansgerecht:
voedzame tomatensoep, getrokken van
soepvlees en „gevuld" met worteltjes en
snij- of sperziebonen.
Biefstuk en malse riblappen zijn al
lebei vleessoorten, waarvan de berei
ding weinig tijd vergt. Voor het bakken
van een niet te dunne riblap kunt u on
geveer 6 minuten aan iedere kant reke
nen.
Gebakken boterhamwonst met gebak
ken uiringen is heel smakelijk bij
bloemkool en aardappelen. Wat kleurig
fruit toe verhoogt de gezelligheid.
Voor de kip met kerriesaus kunt u
zowel verse kip als diepvrieskip gebrui
ken. Laat de diepvrieskip voor het ge
bruik bij voorkeur langzaam ontdooien,
liefst op een koele plaats.
Recepten voor 4 personen
Tuinbonen met ham-en-kaassaus. 3 kg.
tuinbonen (bonenkruid), zout; V2 liter
water of melk, 200 g. ham, 100 g. ge
raspte kaas, 25 g. (2 eetlepels) boter of
margarine, 25 g. (3'/2 eetlepel) bloem
(zout, peper, aroma of een stukje bouil
lontablet).
De tuinbonen doppen en in 15 min.
in een bodempje water gaarkoken.
De ham fijnsnijden. De boter of mar
garine smelten, de bloem erdoor roe
ren en bij scheutjes tegelijk, onder roe
ren, het water of de melk erbij schen-,
ken. De saus steeds even laten doorko
ken. De ham en de kaas met de saus
vermengen en deze op smaak afmaken
(met zout, peper en aroma of een stukje
van een bouillontablet). De tuinbonen
zo nodig afgieten.
Het bonenkruid wassen, fijnsnijden
en met de tuinbonen vermengen. Een
deel van de saus over de bonen schen
ken, de rest apart erbij geven.
Gevulde komkommer met lever
2 komkommers, 250 g. lever, in plak
ken gesneden, 1 kleine ui, 3 eetlepels
tomatenpuree of -ketchup, 40 g. boter
of margarine, 20 g. (3 eetlepels) bloem,
zout (peper, peterselie).
De lever inwrijven met zout (en pe
per). De ui schoonmaken, kleinsnijden
en in de hete boter of margarine licht
bruin fruiten. De ui uit de pan nemen
en de lever in 10 minuten bruin- en
gaarbakken. De lever in kleine stukjes
snijden, de jus met een scheutje water
afmaken. De stukjes lever, de ui en de
tomatenpuree of -ketchup aan de jus
toevoegen en nog een paar minuten sto
ven. De bloem aanmengen met een wei
nig water en het levermengsel ermee
binden.
De komkommers dun schillen en in
de lengte en overdwars doorsnijden. Het
zaad verwijderen. De stukken kom
kommer in ruim water met zout in
10 minuten gaarkoken. De komkommer
laten uitlekken en vullen met de lever.
De komkommerstukken in een vuur
vaste schaal overdoen. Een scheutje
kooknat en wat boter of margarine toe
voegen en de komkommer nog ongeveer
10 minuten erin verwarmen.
(De peterselie wassen, fijnsnijden en
over de komkommer strooien.)
Tomatensoep m.et groente
1 liter water, 250 g. soepvlees (en been
tjes), 1 kg. soeptomaten, 150 g. sperzie
bonen of snijbonen, een handvol wortel
tjes, peterselie, 50 g. boter of margarine
DE URANIUMSCHATTEN VAN
ZUID-AFRIKA
Als gevolg van nieuwe gebieden die
in de Republiek van Zuid-Afrika ont
sloten zijn, bezit dit land thans naast
Canada de grootste ontginbare uraan-
bronnen in de Westerse wereld. Deze
onthulling is gepaard gegaan met de
bekendmaking dat een groot net van
kernkrachtcentrales over het land gaat
gespanen worden met het doel de grote
reserves aan steenkool tot het maxima
le te benutten. De minister van Mijn
wezen en voorzitter van de raad op
Atoomkracht, de heer Jan Haak deelde
verder mede dat de uraniumvoorraad
van het land onlangs nog van 147.000
tot 180.000 ton gestegen is, zodat Zuid-
Afrika naast Canada, de grootste ont
ginbare uraniumbronnen van de Wes
terse wereld bezit.
Maar ook de andere mineralen die
een grote rol in de aanwending van
kernkracht spelen, zijn in ruime mate
in Zuid-Afrika voorhanden. Zo is daar
chroom, waarvan Zuid-Afrika verreweg
de grootste bronnen bezit en ook zeld
zamer mineralen zoals Vanadium, Be-
rillium, Lithium en ^Zirkoon.
(African Express)
De Minister van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk heeft de beide
Kamers der Staten-Generaal een nieuwe
publikatie aangeboden over gemeen
schappelijke verenigingsgebouwen. In
het voorwoord van deze uitgave over
„Het dorps- of wijkcentrum in de lokale
samenleving" zeggen Minister Vrolijk
en Staatssecretaris Egas o.m. het vol
gende:
„Tot de maatschappelijke stoffering
van een samenleving behoort een goed
functionerend verenigingsleven. Een
ruimtelijke voorziening, een doelmatig
verenigingsgebouw, is hiertoe noodza
kelijk. Het rijk heeft destijds een subsi
dieregeling ontworpen, die het eigen
initiatief van de plaatselijke belangheb
benden activeert en stimuleert en die
het tenslotte ook mogelijk maakt een
gebouw te zetten, dat aan gerechtvaar
digde moderne verlangens voldoet.
Door de subsidievoorwaarden is het
dorpshuis middel geworden tot samen
levingsopbouw. Allerlei groeperingen
immers, die voorheen geen of weinig
onderling contact hadden, komen tot
overleg en samenwerking. Men ontdekt
elkaar, zet samen acties op touw en het
dorpshuis komt er. Maar dat niet alleen.
Deze nieuwe ontmoeting opent meteen
perspectieven voor verdere samenwer
king. De eenmaal ontdekte mogelijkhe
den van samenwerking worden ook be
nut op ander maatschappelijk en cultu
reel terrein. Zo zijn deze centra niet al
leen 'n doel op zich; zij zijn 'n middel ge
bleken tot het bereiken van een verder
gaande vernieuwing van het sociaal-
culturele leven. In 1963 kwam het 150e
gesubsidieerde dorpshuis tot stand en
thans twee jaar later constateren
wij, dat reeds subsidie is toegezegd voor
het 250ste Hieruit kan al afgeleid wor
den, dat er behoefte bestaat aan goede
informatie over het doel, opzet en in
richting van een dergelijke accommo
datie voor het verenigingsleven".
De brochure, die geschreven werd
door drs. B. C. H. Verdoes, hoofd van
de afd. Centra en Uitvoerend Maat
schappelijk Opbouwwerk van het Mi
nisterie van C.R.M., is verlucht met fo
to's en plattegronden van een twaalftal
verenigingsgebouwen van verschillende
grootte, w.o. combinatiegebouwen met
badhuis, gymnastiekzaal enz.
„Het dorps- of wijkcentrum in de lo
kale samenleving" is verschenen bij de
Staatsuitgeverij en aldaar, alsmede in
de boekhandel verkrijgbaar (66 pag.;
5,60)
80 g. ('/2 kopje) rijst, laurierblad, een
stukje foelie, zout, peper.
Het vlees (en de beentjes) opzetten
met het water met zout, laurierblad en
foelie en zachtjes gaarkoken; rundvlees
in 2V2 uur, kalfs-, lams- of varkens
vlees in 1 uur. De bouillon zeven.
Het vlees zo nodig van zeentjes of pe
zen ontdoen en kleinsnijden.
De groenten schoonmaken, wassen en
in stukjes snijden. In een grote pan de
boter of margarine smelten. De groen
ten toevoegen en een paar minuten
smoren. De bouillon, de rijst en het
vlees toevoegen. Het geheel aan de kook
brengen en in 20 minuten zachtjes
gaarkoken. De soep op smaak afmaken.
Op het laatst de gewassen en fijnge
sneden peterselie erdoor roeren.
Middelharnis Telefoon 2043
In het blad van de Centrale Suiker
maatschappij lazen wij een interessant
artikel waarvan wij hier het slot laten
volgen. Degene die cyclamaten (d.i.
kunstmatige zoetstof) nodig heeft, is ie
mand die teveel aan luxe doet, want hij
wordt te dik, hij eet te veel.
Mogen dikke mensen zich eens bezin
nen op hetgeen in de slotalinea naar
voren wordt gebracht en hiermede op
een meer natuurlijke wijze misschien
hun voordeel doen. Waardoor wordt
men te dik? Doordat men te veel eet.
Waarom eet men te veel? Omdat men
honger heeft. Een verschijnsel van hon
ger is een te lage suikerspiegel in het
bloed. Neemt men daarom voor het eten
wat suiker, dan wordt die suiker snel in
het bloed opgenomen en verliest men
het gevoel van honger. Men is dan in
staat, nadat men dus enkele calorieën
in de vorm van suiker tot zich genomen
heeft, veel gemakkelijker weerstand te
bieden aan datgene wat op de schotels
wordt opgediend. Daarom zeggen ook
veel moeders: „Snoeg nu niet voor het
eten, want dat bederft de eetlust" en
dat is een oude waarheid, waaruit weer
eens blijkt dat moederlijke wijsheid de
wetenschap vaak vooruit is, maar waar
uit ook blijkt dat deze moeders de na
tuurlijke weg toch de beste vinden en
het maar houden bij suiker.
-----------O-----------
MOEHEIDSVERSCHIJNSELEN
NEMEN TOE
De moeheidsverschijnselen bij land
bouw- en tuinbouwgewassen nemen de
laatste jaren toe. Volgens deskundigen
veroorzaken de aaltjes (die verantwoor
delijk zijn voor de moeheidsverschijn
selen) gemiddeld lOVo oogstderving. Er
zijn echter ook een belangrijk aantal
percelen waar dit percentage belang
rijk hoger ligt en waarbij soms sprake
is van misoogst.
Het is niet moeilijk om vast te stel
len waarom de aaltjes toenemen zowel
in landbouw als tuinbouw. In vroegere
jaren werden er met het oog op een
goede spreiding van de oogst een rela
tief groot aantal gewassen verbouwd. In
onze tijd van mechanisatie zien we juist
het tegenovergestelde. Bij voorkeur zul
len alleen die gewassen worden ver
bouwd die machanisch verpleegd en ge
oogst kunnen worden. Het aantal ge
wassen neemt dus af en de oppervlak
ten worden groter. De vruchtwisseling
zal dus steeds nauwer worden en de
aaltjes die in verschillende gevallen
specifiek zijn voor een bepaald gewas
krijgen hun kans en zullen snel in ge
talsterkte toenemen. Het is van uiter
mate groot belang voor boer en tuiner
om dit ongedierte de baas te blijven.
MELISSANT
Kerkdienst vervalt. Door omstandig
heden kan de op hedenavond dinsdag
te houden kerkdienst in de Ger. Gem.
alhier niet doorgaan.
STELLENDAM
Nieuwe bezorger gevraagd. De te
genwoordige bezorger van „Eilanden-
nieuws" heeft per 1 okt. a.s. i.v.m.
andere werkzaamheden bedankt. Met
ingang van die datum vragen wij voor
de bezorging van ons blad dinsdag en
vrijdagsmiddags een nette bezorger.
Aanmeldingen bij onze correspondent J.
van Heest, Deltastraat 2, te Stellendam.
Wij lazen 1
van Holland's
de hand van
volgende bese
„De gladiol
zijn wisselvar
ligt een ieder
Een te groot
kende groei 1
Tot op he'
ander beeld,
ha. ingekrom
gewas is ook
schrijven. Ze
ceel tot perc
De gevolge
overlast zijn
lijk zichtbaa
naar. Botryti
de rassen ge
dik geplante
voelig. Een
veranderen,
ders zullen
mand lopen.
Het weer
den. we wel
zorg aan he
reet belang
Regelmatig s
Men redt
te spuiten m
beter is het
gebruiken (p
te spuiten. O
is het wel ee
volgende bes
ting wordt g
Geld weggo
Het spuite
het ziekzoek
Iers die de
ren tussen h
ten vallen
ook. Het ZO'
zijn als dit
is haast in
meest gevoe
dan ook nu
bloemen va
pen op een
brengen. He
verspreidin
Overbemest
Door de
stikstof uit
met stikstof
lijlt- Men
overdrijven
men kunne-
of kalksalp
Bloemcnsni.
Wacht m
langer dan
neer de o'
kunnen ze
gaat alleen
tegroel van
Veiling
Komkom
127-132;, D
kool A 31-
■'^ndijvie 31
Tomaten A
Perzikrode
Eath 21-35
Schouwen
Czar 52-62
yaaler 229-
id. middel
"^e 9,10; id.
-13,20; Dor
1180; Voer
165.000 kg.
door D. Menkens-van der Spiegel
Copyright J. J. Groen Zn. N.V.
39
„Een onderwijzeres is een juffrouw,
maar ik ben een meisje. Koos", zegt
Tonny.
„Ik vind het een schande, dat ze zelf
de prijs vaststelt", barst Koster uit. Al
len schrikken van zijn heftigheid. Zo
zijn ze hem niet gewoon. „Ja", gaat hij
voort, „ze moesten zich schamen. Ze
kunnen nagaan, dat ik als bestuurslid
precies weet, wat ze verdienen. Zij met
haar hoofdacte en respectabel aantal
dienstjaren
„Ik denk er precies zo over als jij,
maar wat moeten we?" klaagt moeder.
„Het is waar, dat ik nu geen opklap-
bed hoef te kopen en dat de bediening
er niet veel zwaarder door wordt. Stel,
dat ik weiger en we moeten maanden
lang wachten tot we iemand hebben".
„En als dat dan eens iemand is, die
niet tussen de middag wil eten", helpt
Ans. Ze vindt het een kostelijk idee, dat
haar betrekking op deze wijze dubbel
voordeel gaat opleveren. Moeder moet
die juffrouw maar nemen. Ze kan dan,
als de vakantie begint haar kamer op
zeggen en 1 september hier komen.
„Kind", schrikt moeder, „daar had ik
nog heel niet aan gedacht. Verbeeld je,
dat je iemand kreeg, die 's avonds wou
eten. Dat is iets, wat we nooit hebben
gedaan en wat de juffrouw misschien
niet eens zou willen. Dan kwam ik voor
tweemaal koken te zitten. En wie ver
zekert je nog dat een ander meer be
taalt?"
„En dat hij je betaalt. Met onderwij
zeressen ben je tenminste zeker van je
duiten".
„Ja, met onderwijzeressen ben je goed
af, vooral met die van je eigen dierba
re school", smaalt Koos. „Als ze vroe
ger bij meneer en mevrouw Koster op
bezoek kwamen, liepen ze over van be
leefdheid en nou ben je lucht voor ze".
„Lucht is gezond, als ze fris is" wijs-
geert Ans. „Zolang ze mij niet voor be
dorven lucht aanzien, heb ik er vrede
mee".
Er zijn maar weinig mensen, die ons
nog net zo behandelen als vroeger" zegt
moeder. „Dat heb je te accepteren, als
je achteruitgaat."
„Wij zijn van zulke juffrouwen de
loontrekkende dienaars, laten we dat in
't oog houden", doet Tonny ongewoon
scherp.
„Zij houden dat in elk geval terdege
in het oog", zegt Koos, „Daarom bepalen
ze zelf, wat ze zullen betalen. Het is
immers niet de knecht, die het loon
vaststelt?"
„We weten nog niet, hoe de andere
juffrouw zijn zal", merkt Ans op. „Jul
lie willen het met alle geweld van de
slechtste kant bekijken, maar 't kan
toch ook meevallen?"
„Als je het van de slechtste kant be
kijkt, kan het in elk geval niet tegen
vallen", antwoord vader met- een zucht.
Behalve Ans verlangt geen der Kos
ters naar de tweede juffrouw. Toch
komt ze op 1 september.
„Geld verzoet de arbeid", zegt moe
der. Ze hoopt maar, dat ze nu 40,
per maand op die twee verdienen kan.
Met de ene was ze nooit aan de 25,
toegekomen, maar twee is voordeliger,
dat praat niemand haar uit het hoofd.
Met wat meer moed gaat ze de winter
tegen.
De tweede juffrouw valt 'mee. Ze is
niet veeleisend, ze is vriendelijk.
„Ik heb jullie het geluk gebracht",
juicht Ans, als ze thuiskomt en ze haar
blijheid moet uiten over het werk, dat
haar bevalt, en over het geld, dat ze
aan het eind van de maand krijgen zal.
Ans herleeft, nu ze te midden van jeugd
en vrolijkheid de druk vergeet, die thuis
het leven vergalt.
Ze weten geen van allen, hoe vader
rekent, hoe vader tobt. Tonny weet, dat
er wissels werden geweigerd. Koos weet
dat vader van „oom Gerrit geld heeft
geleend, om de hypotheekrente in juli
te betalen, maar, nu er meer geld bin
nenkomt, kan de schuld worden aange
zuiverd, denken ze. En, als dan ook nog
de gulden valt.
„Dat is het begin van een betere tijd"
roept Koos. „Eindelijk, vader! Nou gaat
de crisis op de loop, dat zullen we zien.
Nou kan de handel opleven, nou kan
het buitenland weer van ons kopen. Va
der, zet niet zo'n begrafenisgezicht. Het
moet nu toch in orde komen?"
„Ik hoop het jongen, maar ik ge
loof het niet. In het algemeen, ja. dan
denk ik ook wel dat het de handel ten
goede komt. Er zal duurte komen, de
inkomens zullen niet direct naar boven
gaan, de koopkracht zal verminderen.
Als de gulden gelijk met het pond ge
vallen was., ja danmaar nu
nee Koos, voor mensen op het hellend
vlak brengt de devaluatie geen redding
Tenminste, zo zie ik het".
„Maar u hebt het mis, vader, u zult
zien dat u het mis hebt. A^s de boel
duurder wordt, nou goed, dan kunnen
we de dingen, die we voor de oude prij
zen inkochten, voor de nieuwe verko
pen en
„Als koopkracht en kooplust daar dan
maar gelijke tred mee houden, Koos!"
De eerste weken komen ze tijd en
waren te kort, om aan alle wensen te
voldoen. Massa's thee, koffie, cacao en
conserven worden ingeslagen. Ieder, die
kopen kan, koopt. Als het geld eenmaal
gaat vallenDie devaluatie som
mige Berkendalers spreken van inflatie
zal een duurte geven, waar geen
overkomen aan is en, wat je in huis
hebt, dat heb je.
Koos vindt het een oneerlijk gedoe, 't
Zijn alweer de bezitters, die zich be
voordelen. AUeen wie geld heeft, kan
hamsteren en wie het niet heeft, wordt
daar de dupe van. Al wat van het bui
tenland komt moet, zodra de voorraad
op is, duurder worden ingeslagen en
dus duurder worden verkocht. Het is de
kleine man, die het eerst de duurdere
waren zal moeten kopen, omat hij niet
heeft kunnen doen, als zijn rijke buur
man. Koos heeft de oorlog niet meege
maakt, het hamsteren was hem geheel
onbekend. Vader, die de jaren van voor
heen niet vergeten is, overweegt, of hij
verstandig zou doen met de boel vast te
houden. Bij Alberts kunnen ze slechts
met mate kopen, daarom loopt nu alles
bij hem. Hij is zo uitverkocht, moet in
slaan, nu al tegen hogere prijzen....
Maar het geld is zo nodig! Dus verkoopt
Koster aan ieder, die kopen wil. Hij
verzwijgt niet, dat hij zal moeten op
slaan, eerder allicht dan Alberts.
„Het hindert niet", zeggen de klanten.
„Die Alberts.Nu het er om draait
zien ze toch, dat Koster een betere is.
En zolang die prijsverhoging met centen
kan worden geteld hindert het niet. Wie
zal zeggen, of de gulden over een paar
maanden niet op een dubbeltje staat!
„Als jullie dan later maar niet terug
vliegt naar Alberts", zegt Koos.
Nee, daar hoeft hij niet bang voor te
zijn. Van Alberts hebben ze nu de buik
vol.
Na enkele weken eindigt de run. De
gulden zakt niet verder. De kranten
schijnen gelijk te krijgen met hun be
weren, dat de daling niet meer dan
twintig procent zal bedragen.
„Een hele rust", zeggen Ans en Jan.
Jan heeft op school slechte weken ge
maakt. Bijna al zijn vrije uren wijdde
hij aan de zaak. Moeder had inderhaast
een oud wit jasje van Koos voor hem
gemaakt en Jantje voelde zich. Wat
drommel, hij is toch veertien en hij heet
toch Jan Koster? Hij wordt toch later
vaders opvolger? Ans vloog, zo vaak ze
vrij was, op de fiets naar huis, hielp ook
zoveel ze kon. Ze vindt het wel goed,
dat dit niet meer nodig is en Jan vindt
het best, dat hij zijn huiswerk weer ma
ken kan. Hij heeft altijd mooie cijfers
gehad en wil die graag houden. Nog een
maand of tien en hij is voorgoed vaders
knecht. Daar verlangt hij naar.
Koos en Tonny zijn minder blij met
de rust. Ze weten wel, het kon zo niet
voortgaan, maar het was toch fijn, die
grote bedragen te zien binnenvloeien.
Vader is dankbaar, dat hij met het ont
vangen geld de meest nijpende schulden
kan afdoen. Moeder vraagt, of het niet
erg stil is, stiller dan voor de rage. Ja,
dat is het. Maar ieder maakt natuurlijk
eerst zijn voorraad op.
