Jacoba van Beieren DE NIEUWE SK0DA1000 MB - NU LEVERBAAR VOOR f 5450 Kon. Ned. Mil. Bond „Pro Rege" Camera Inruil-actie Vlugger per fieis Jl>e strijd om het beiKtaan 2e blad Dinsdag 25 mei 1965 No. 3390 Land- en Tuinbouw Fotohandel J. ZaflClStra Ook op Flakkee een Waterleiding- schoolwedstrijd Kijkers en luisteraars FLIRT-TANDEM Een auto kiezen In de vijfduizendgulden-klasse is gemakkelijker geworden. Omdat u nu voor f 5450 een auto koopt, die ruim is én zuinig, modern én de gelijk, sportief én veilig: de nieuwe Skoda 1000 MB Pittig karakter (120 km/u; 0-80 km/u in 14sec.) plezierig te hanteren („vingertop"- pookschakeling) bijzonder goede wegligging (o.a. laag zwaartepunt) enorm remvermogen (totaal remoppervl. 770 cm^) praktisch interieur (slaapbanken, laadvloer, enz.) Vraag gratis proefrit aan een van onze (80) dealers! Garagebedrijf J. C. v. d. WERF, Bouwdijk 343, Melissant, telefoon 466 „St. Maartensdijk, een van de mooi ste dorpen van het eiland Tholen, heeft inet de voltooiing van het gerestau reerde raadhuis een kostbaar monu ment op de Markt gekregen. De sfeer van vroeger, toen Jacoba van Beieren en Frank van Borselen hun kasteel hadden in de smalstad, gaat er mee her leven." Dit las ik in ons blad van 28 novem ber '64 bij een stukje over het in ge bruik stellen van het gerestaureerde raadhuis. De twee namen uit de laat ste regel heb-ben me aan het snuffelen gebracht, wat ik van deze Jacoba en Frank kon vinden. Het resultaat van dat onderzoek kunt u lezen in dit ar tikel en het volgende. We beginnen met Jacoba van Beie ren. Niet omdat volgens de etikette da mes voorgaan, maar omdat zij de be kendste van de twee is. Bekend door haar verblijf te Goes op het slot Oos tende, door haar dapperheid in de strijd tegen haar vijanden en vooral ook door haar 4 huwelijken. Haar eerste drie mannen Nog maar 16 jaar* oud is ze al weduwe (1417). Een schitterende toekomst lachte haar tegen: door haar huwelijk me1 Jan van Touraine, kroonprins vaj: Frankrijk, scheen ze bestemd te zijn df Franse troon te bestijgen. Toen ze nog maar 5 jaar oud was, had haar moedei het weten te bewerken, dat ze zich ver loofde met deze jonge prins van bijnr 10 jaar. Nu is hij gestorven, vermoede lijk door vergiftiging en aaji dit mooie ideaal kwam een eind. Veel tijd treuren had ze niet, staats zaken namen haar in beslag. In dat zelfde jaar 1417 stierf haar vader Wil lem VI en ze moest nu zelf gaan rege ren, over Holland, Zeeland en Hene gouwen. Haar regering is allesbehalve rustig: de Hoekse en Kalbeljauwse twisten bre ken weer met vernieuwde hevigheid uit. Jacoba plaatst zich aan het hoofd van de Hoeksen tegen haar oom Jan va.n Beieren, een broer van haar vader. Hij wordt wel genoemd bisschop van Luik, maar hij heeft zioh nooit laten wijden tot bisschop. Later zei hij zijn j bisdom vaarwel en gaf zich geheel aan de krijgsdienst over, een wreed bedrijf, getuige zijn bijnaam Jan zonder Ge nade. In deze strijd zoekt Jacoba steun bij haar neef Jan van Braibant, een ver lopen jonge losbol. Ze trouwt zelfs met hem weer op aandrang van haar moeder niet uit liefde, maar enkel uit staatkundige overwegingen. De zo zeer verlangde hulp geeft hij niet. Als hij bovendien meer attentie voor de hofdames heeft dan voor haar, verlaat ze hem. Misschien kan Humphrey van Gloces- ter, de broer van de Engelse koning, beter helpen. Ze laat het huwelijk met haar vorige man onwettig verklaren en waagt met Humphrey de levensreis. Maar ook deze valt bitter tegen. Hij laat haar in de steek en keert terug naar Engeland, waar hij trouwt met zijn vriendin Eleonore Cobham. En hulp is zo dringend nodig. Wel weet ze een paar mooie overwinningen te beihalen in de 'buurt van Gouda, maar tegen een andere neef Filips van Bourgondië is ze niet opgewassen. De ze heeft de zaak va,n Jan van Beieren na diens dood (1425) overgenom.en en neemt Jacoba zelfs gevangen. In mans- kleren weet ze echter, geholpen door haar vrienden, uit de gevangenis te Gent te ontsnappen. Na nog een paar jaar van harde strijd moet ze met Filips het verdrag of 'de Zoen van Delft sluiten (1428). Ze wordt gedwongen de regering over haar landen aan hem af te staan, al mag ze dan de titel van gravin nog behouden. Op haar kasteel Oastende Genoeg krijgsgeschiedenis. We wil len Jacoba eens zien in haar huiselijk leven. Daartoe bezoeken we haar op het slot Oostende te Goes, waar ze als Vrouwe van Zuid-Beveland dikwijls vertoeft te midden der Zeeuwse edelen. Hier woont ze onder de eenvoudige land'bèvolking en beoefent er de valken jacht. Was er toeter gelegenheid voor dit jachtvermaak dan in de moerassige omgeving van Goes, waar het wemelde van watervogels? Hier doet ze ook wel eens mee aan het vogelschieten of gaaisohieten, dat nog altijd in Zuid-Beveland wordt be oefend. Eens gelukt het haar zelfs de vogel van de hoge paal af te mikken, waardoor ze de koningin 'van het schut- tersfeest is. Van alle kanten wordt ze geluk gewenst met deze proeve van schietvaardigheid. Vrouwen in korte jakjes en lange rokken met witte voor schoten bieden haar „de gaven des velds" aan: worst, tarwebrood, appels, radijs en eieren. Op haar beurt geeft ze vrijdom van vlastienden aan de be woners van vijf dorpen rond Goes. „'t Is of ons oog haar ziet, als ze, uit de strijd gekeerd, In 't vorstelijk verblijf vertieugd is neergezeten. Wijl 't opgewonden volk, bij luide ju'belkreten. Als schutters-koningin haar huldigt en vereert." In het begin van haar regering had ze Goes het recht gegeven een jaar markt te houden en de stad te verster ken met wallen, muren en poorten. In de tuin van het oude kasteel zaait en plant ze, geniet va;Q bloemenpracht en vruchtenrijkdom. Bekend is de moerbeiboom, waarvan beweerd wordt dat zij hem geplant heeft. Lang heeft de boom vruchten gedragen. Koningin Wilhelmina heeft er bij een bezoek aan Goes zelfs van gegeten. Maar de stren ge winter van 1929 'heeft voorgoed een. eind gemaakt aan Jacotoa's planting. Haar laatste jaren In Goes heeft Jacoba haar vierde man leren kennen: Frank van Borse'len. Zijn portret zullen we in het volgend arti kel bekijken. Het werd een huwelijk uit liefde. Nu 'breken er nog een paar gelukkige jaren voor haar aan. Soms vertoeft ze met Frank op zijn kasteel Maartens dijk, dan weer op haar eigen slot Oos tende. Nu bestaat het niet meer, op de plaats ervan staat een 'herberg met bi oscoop, die dezelfde naam draagt. De kelders ervan zijn nog van 't oude kas teel overgebleven. Meestal vertoeft ze op het slot Tel lingen bij Leiden, waar ze zich veel be zighoudt met zang en muziek en een weldoenster der armen genoemd wordt. Ook wordt er wel beweerd, dat ze er kannetjes en aardewerk m.aakte, die naar haar Jacdba-kannetjes worden ge noemd. Van 'haar laatste maanden zegt een dichter: „'t Is of ze zich vertoont, terwijl de marmren koon En 't blosje dat er rijst het sluipend vuur verraden. Dat aan haar krachten vreet, gelijk de worm der bladen Der teedre lenteroos berooft van tentesc'hoon." Inderdaad, als een tedere lenteroos is ze in 1436, nog maar 35 jaar oud, afge sneden. De tering was het sluipend vuur dat haar krachten verteerde. Een paar beroemde dokters werden er 'bijge- 'haald, maar ze vonden niet het zeldza me kruid ter genezing. Tenslotte wil ik haar levensgeschie denis beëindigen met het versje dat onder haar afbeelding staat in de kro niek van Reygersbergh: „O ongelukkig mens! O staat, waard om te laken! Gij waart van jongsbeen of altijd vol ongenucht. Hier 't scheiden van uw mans, daar moest gij oorlog smaken. Al werd uw tuin beplant, wat hielp 't, daar kwam geen vrucht, Waardoor dat Holland kwam aan 't Boergoense gehucht." Middelburg. L. van Wallenburg. Jut SjLvt I'esTJivns (^OiSS lets geheel nieuws voor het gazon: de Pesco 18-15 spuiltbus. Onkruidbestrijding in 't gazon is een dringende noodzaak wil u niet door kla ver, madeliefje, weegbree overwoekerd worden. Er zijn vele z.g.n. groeistoffen die in de landbouw in granen worden toegepast. Enkele zijn ook geschikt voor de bestrijding van onkruiden in gazons, sportvelden e.d. Er deden zich echter verschillende problemen voor n.l. dat deze groeistof fen niet alle onkruiden bestreden. Op een grasmat vooral kan dit tot onplezierige ervaringen leiden, zoals bijv. door dikwijls overwegend optre den van madeliefjes, klaver, ereprijs, hoornbloemen enz. Hierin is nu verandering gekomen. Men heeft een bestrijdingsmiddel ge vonden waarmede praktisch een volle dig onkruidbestrijding in gazons moge lijk is. Toepassing door middel van een gie ter of rugspuit is bij velen reeds be kend. Het allernieuwste is de Fresco 18 -15 spuitbus. Het gemak en de veiligheid dient hier de mens. Met één druk van de vinger op de spuitkop kan men nu het onkruid in het grasveld opruimen, Telkens wanneer er een onkruidplant de kop opsteekt, even een „stoot" met de spuitbus en het onkruid is bedwon gen. Iedereen heeft tegenwoordig als het maar enigszins kan een gazon en het gehele jaar door kijkt men ernaar. Jammer dat zovele gazons vol on kruid staan en niet op de juiste vidjze wordt verzorgd dikwijls als gevolg van het inspannende werk en gebrek aan tijd. Thans is men met één druk op de knop van zijn onkruid af. Het grote voordeel van dit systeem is bovendien, dat men de bus direct bij de hand heeft. Op elk gewenst moment kan men in grijpen van mei tot oktober. Bovendien is het een veilige en directe methode, geen gieten, geen water en geen vuile handen. Het grote voordeel is verder dat men bepaalde plekken onkruid kan laten staan bijv. madeliefjes. De plek ken waar sneeuwklokjes, crocus of an dere bloembolletjes in het gazon zitten kunt u overslaan. Zaterdag 29 mei a.s. D.V. om 22.30 uur (half elf) zal er een T.V. uitzending zijn via Nederland I over het wezen en werk van „Pro Rege". Waarschijnlijk zullen dan verschillende militaire tehuizen, ook in Duitsland te zien zijn. De afdeling en correspondenten heb ben een opwekldng gehad na deze T.V. uitzending alle aandacht aan de pro paganda te schenken. Daar 'het mij on mogelijk is om op korte termijn alle correspontenden op het eiland te be zoeken wil ik het langs deze weg vra gen dit inderdaad ook te doen. Hieronder zal ik nogmaals de namen en adressen van alle correspondenten vermelden van elke plaats, U zult zien dat hieraan de gemeente Sorrunelsdijk ontbreekt, deze gemeente werd de laat ste jaren door de correspondent van Middelhamis bewerkt, wat echter voor één man veel te veel is. Welke jonge man of vrouw wil zich voor dit werk beschikbaar stellen? Een brief kaart je naar mij, en ik kom u zo spoedig moge lijk bezoeken, of stelt u in verbinding met de heer J. Nauta, Zandpad 100, Middelhamis. Ook in deze plaats zag ik naast de heer Nauta nog gaarne een correspondent, daar ook deze plaats te groot is voor één man. Wie he'pt hem? Hier volgen dan de namen en adressen van aUe correspondenten en afdelingen. Ouddorp: Voorz. A. de Reus, Ring 7, secr. P. Grinwis, Julianaweg 25, Pen ningmeester A. H. Tanis, Oosterweg 58; Goedereede A. de Ronde Wz., Kerk straat 15; Stellendam M. Koese, Burg. Charbonstraat 39 en F. Koon, Voorstraat 64; Melissant C. v. Damme, Pieterstraat 12; Dirksland, voorz. Ds. H. N. van Hensbergen, Voorstraat 10; secr. K. Breeman, Marijkelaan 22, penningm. J. H. Bestman, Pr. Bernhardlaan 25; Her kingen J. A. Witvliet, Molendijk 21; Nieuwe Tonge L. W. van Alphen, Dui- venwaardsedijk 6; Oude Tonge N. Goe- degebuur, Kolf weg 8; Ooltgensplaat Mej. E. Breeman, Weespad 40; Den Bom mel Mej. P. Bakelaar, Kade 3; Stad aan 't Haringvliet J. de Bruin Azn. Achter- dijk 17; Middelharnis J. Nauta, Zand pad 100. J. H. BESTMAN. Pr. Bernhardlaan 25, Dirksland Contactman voor G. en O. van 8 mei t.m. 5 juni Zoals elk jaar weer ter gelegen heid van de week van de foto grafie. SOMMELSDIJK OUDDORP Wijziging ophalen huisvuil. Inplaats van donderdag 27 mei, zal (het huisvuil worden opgehaald op woensdag 26 mei 1965. Met 40 andere waterleidingbedrijven in de lande neemt nu ook het water leidingbedrijf te Middelharnis deel aan de landelijke actie tegen verspilling van het drinkwater. De ervaring heeft geleerd, dat onder meer door het in schakelen van de leerlingen van de la gere scholen een groot deel van het waterverbruikend publiek op doeltref fende wijze over deze materie wordt benaderd. Dit heeft ertoe geleid dat het waterleidingbedrijf aan alle lagere scholen op het eiland een kleurplaat met achterop gedrukt een waterlied heeft verzonden. Leerlingen van de eer ste klassen kunnen aan de kleurwed- strijd deelnemen. Er worden mooie prijzen en voor elke deelnemer het speldje „Stop Waterverspilling" in het vooruitzicht gesteld. De opzet van de wedstrijd is dat het doel hiervan aan de gehele klas wordt uitgelegd, zodat aan het euvel van waterverspilling ruime aandacht wordt besteed. In de Amerikaanse stad Boston heeft men uitgerekend dat de brandweer auto's van nu er langer over doen om de plaats van de brand te bereiken dan de met paarden bespannen brandweer wagens van vijftig jaar geleden. Ook in Londen zijn er verkeersknooppun ten waar men met een auto maar heel langzaam vooruit komt. Er zijn daar straten waar de auto's slechts een snel heid van 6,2 mijl per uur 'kunnen be reiken, terwijl men in het jaar 1905 er met paard en rijtuig nog 14,8 mijl per uur haalde. Het gevolg is dat velen maar liever de fiets nemen; in de over volle straten in ieder geval een aan zienlijk sneller vervoermiddel dan de auto. Bovendien zorgt de fiets dan nog voor een gezonde beweging en de ze nuwen hebben er ook heel wat minder dan in de auto van te lijden. 'Op 1 mei j.l. waren bij de Dist Luis ter- en Kijkgelden 1939717 televisietoe stellen aangegeven tegen 1920019 per 1 april j.l. (t.m. 21 mei 1959249). Er waren op 1 mei 2660076 geregi streerde radiotoestellen tegen 26Ö1207 op 1 april jl. Het aantal aansluitingen op de Draad omroep bedroeg op 1 mei 424979 tegen 427529 op 1 april jl. In Amerika wordt niet alleen de ge wone fiets 'bijzonder populair, maar men 'heeft er ook sinds kort een zoge naamde flirt-tandem gelanceerd. Een idea.al vervoermiddel voor verliefden (en niet voor hen alleen): de jongen en het meisje 'zitten niet achter, maar naast elkaar op deze tandem. Een fiets- snufje dat zeker niet alleen tot Ame rika, beperkt zal blijven. VERVOLGVERHAAL door D. Menkens-van der Spiegel Copyright J. J. Groen Zn. N.V. 16 Mevrouw Van Overvelden had alle Kansen terdege berekend, eer ze er toe kwam, een dusdanig accoord aan te gaan. En verder de proeftijd moest goed worden besteed. „Eduard", had ze een week later gezegd, „hoe zou je het vinden, als we de augustusmaand sa men op reis gingen?" „Waarheen, mama?" „Beieren, Garmisch-Partenkirchen of Berchtegaden, net zoals je wilt." „Mama, dat zou me best aanstaan, maar ik dacht,..." „Ja, ik weet wat je dacht. Je studie kost veel, maar och, dat is iets, wat ik voorzien heb en waarvoor ik jaren te rug spaarde. We hebben trouwens onze meeste reisjes samen gemaakt. Straks ben ik een eenzame, oude vrouw. Laat me nog eens een maand ongestoord van je gezelschap kunen genieten." De zucht, waarvan deze laatste woor den vergezeld waren gegaan, zouden een minder week gemoed al in beroe ring hebben gebracht, laat staan dat van Eduard. Al was het op reis zijn met mama geen onverdeeM genot voor een jongeman, toch wist Eduard mama's goede bedoelingen te waarderen. „Het genoegen zal geheel aan mijri kant zijn, mama! Maar juist, zoals u zegt, mijn uitgaven. „Stil, m'n jongen! Je weet, niets is me teveel, waar het jouw belang, geldt. We zijn nu al twee zomers binnen de gren- zen gebleven en bovendien, het reizen is lang niet meer zo duur als vroeger". „En nu met die reismarken „Juist. Jij moet eens voor me verne men, wat dat inhoudt". „O, dat kan ik u wel zeggen" Er was een geanimeerd gesprek ge volgd, de toebereidselen voor de reis hadden Eduards gedachten gebonden, de reis zelf was hem beter beval'en dan een der vroegere tochten met mama. Ze had hem veel meer vrijheid gelaten. Nu nog maar een kleine vijf maan den, had hij gedacht, toen de colleges weer waren begonnen. Wat zijn tenslot te vijf maanden? Vijf maanden zijn lang voor een, die vol verlangen wacht. Vijf maanden zijn kort voor een die te wikken en wegen begint. Mevrouw Van Overvelden had goed gezien. Ze had zich in haar zoon Eduard niet vergist. ilr iV i!V IX „Veldzicht" is en blijft voor Jan Kos ter de kwade post. Een paar maanden huur heeft hij ontvangen en nu komt Van Dijk al uitstel vragen. Begrijpt de man dan niet, dat de kosten van het opknappen ongeveer het dubbele be droegen van wat hij tot nu toe heeft be taald? Ja, dat begrijpt Van Dijk ten vol'e. Maar, waar niet is 't Pension wil nog niet. 't Zal wel beter worden, o ja, stellig. En zodra het beter wordt, zal Van Dijk betalen. Hij vraagt immers enkel uitstel? Koster kan van het achterstallige gerust een matige rente heffen. Van Dijk betaalt graag, als hij geld heeft. „Ze hebben toch drie kamers ver huurd", moppert Koos. „Ja, maar de tijden van zeventig en tachtig gulden per maand zijn voorbij" zegt moeder. „Twee kamers zijn verhuurd zonder pension, hoorde ik vanmiddag", voegt Tonny er bij. „Op die manier verdie nen de mensen niet veel". „Dat komt door al die cafetaria's en buffetaria's en weet ik welke taria's nog meer", zegt Koos weer. „Voor een kwartje hebben ze daar een volledig diner. Verder één broodje voor de hele week en klaar zijn ze". „Hongerlijders", smaalt Ans. „Ja, maar als je nu niet anders kunt" vergoelijkt Tonny. „Ik hoorde, dat ze een kamer ver huurd hebben aan een onderwijzeresje, dat maar vijf-en-dertig gulden per maand verdient. Voor die kamer krijgen ze het reuzebedrag van vijftien pop." „Een onderwijzeres? Een kwekelinge met akte bedoelt uwee" zegt Koos la chend. „Ze heeft dan niet het voor recht aan onze alleszins meer dan chris telijke school te zijn, want daar worden die wurmen met dertig naar huis ge stuurd." „Koos!" waarschuwt moeder. „Nou is het soms geen schande?" Zonder op antwoord te wachten, gaat hij de kamer uit. Beneden hoort hij vader en hij heeft vandaag een nieuw plan uitgedacht. Vader is in 't kantoor. Hij is moe en zijn gezicht staat zorgelijk. „Vader, hoor eens!" „Ja?" „Vader, weet u, wat u doen moet? U moet de wagen verkopen en een bak- fiets nemen." „Tja, de wagen brengt zijn kosten niet meer op, maar een bakfiets. „Br mij op planten, natuurlijk". „'t Is zwaar, jongen! Onze afstanden zijn groot en als de storm langs die vlakke wegen raast. „Nou ja, maar ik ben toch geen ouwe dame?" Vader speelt met zijn gouden vulpot lood, overblijfsel uit beter tijden. Wat de jongen zegt, heeft hij al lang ge dacht, maar „Ja, Koos, jij zou dan een groot deel van de buitenklanten moeten bedienen. Ik ge'oof niet, dat ik het vol zou hou den, elke dag zo zwaar te trappen." Koos weet dat wel. Vader is nooit meer geheel de oude geworden, sinds hij vier jaar geleden longontsteking had Maar Koos wil in geen geval vader het zwaarste werk laten doen. Hij zegt: „Vindt u het eigenlijk zelf ook niet be ter, dat u in de winkel staat en ik de buitenklanten bedien? Ik heb er zo'n idee van, dat we dan wat minder van die snertige telefoontjes krijgen. Nu denken ze: die jongen kan licht even komen, maar de baas zelf te laten ped delen voor een ons poedersuiker of een pakje ch'oor, dat zullen ze wel laten". „'k Weet niet", antwoordt vader met een mat lachje. „U zou ook Tonny die kleinigheden kunnen laten opknappen, 't Zijn toch meestal dingen, die wel in een handtas je kunnen en dan is ze meteen wat meer buiten. Misschien komt ze die slungel van Van Overvelden dan ook nog eens tegen. Ze heeft nu nooit eens een kans- je". Koster kijkt zijn zoon scherp aan. Is hij nog zo'n kind om te menen, dat een Van OverveMen graag zijn meisje bood schappen ziet bezorgen? Arme jongen, hoeveel wonden zal het leven hem moe ten slaan, eer hij het kent. „Nou vader?" „Wou jij je zuster er met de bood- schappenmand op uitstm-en?" „Welnee! Ik sprak immers van een handtasje? Luister nou eens, vader, 'k Heb de zaak in de puntjes voor mekaar. 's Maandags trek ik de Oostbuurt in, dinsdags bedien ik 't dorp. 't Kan best, boekjes ophalen en bezorgen op één dag 's Woensdags ga ik naar Reierveen en omgeving. Donderdags werk ik de hele Zuidhoek af. vrijdags haal ik hier de boekjes op en ga ik de buurt van Ve'd- wijk uit en zaterdags bezorg ik weer hier in het dorp. Misschien kan zater dags boekjesophalen en bezorgen ook wel op één dag gebeuren, dan heb ik voor Veldwijk meer tijd." „Wanneer de bestellingen even groot blijven als de laatste weken, kan het zeker op één dag." „Ja, 't is meer dan bar. Begrijpt u daar nou wat van? Eerst ging het toch zo goed." „Toen we nog op „Veldzicht" zaten, was het even slecht. Die paar maanden er na werkte het nieuwtje." „Dat heeft dan toch ongeveer een half jaar gewerkt, vader! Wie weet, welke wonderen 'het tweede nieuwtje doet. „Ja, wie weet! Maar Koos, jij Denk je nog weleens aan de toekomst?" (Wordt vervolgd?

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1965 | | pagina 5