Gat in duin bij Ouddorp door overvloedig regenwater
Storm beschadigde steenrug
in Grevelingen
Sprekers en lezers
Meditatie
F^.C.KORTENEGsZOON
Rijkswaiersiaai nauwelijks verbaasd
37e jaargang
Vrijdag 22 januari 1965
No. 3356
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Bitumendijk wordt met 400 meter verlengd
Fruitmanden en Fruitbakjes
„*2)e SruitcentraU"
Ds. H. Ligtenberg
van Utrecht
overleden
Dubbel ontvangen
Contactavond Cbr. Zangvereni
gingen op Goeree - Overflakkee
PRINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 17 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 2,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 14 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
In dit artiliel met zijn wellicht iet
wat merkwaardig opschrift willen we
eens handelen over een kwestie, die
vermoedelijk binnenkort aan de orde
komt in de Tweede Kamer. Het gaat
hierbij ditmaal eens niet over een po
litiek onderwerp. De president van on
ze Kamer van Afgevaardigden is na
melijk van plan een voorstel te doen
om een „voorleesverbod" aanhangig te
maken en bij voldoende instemming
in te voeren. Hij vindt, dat de kamer
leden hun redevoeringen veel te veel
voorlezen, waardoor de vergaderingen
'een saai en taai karakter krijgen, door
dat alle levendigheid eraan ontlDreekt.
Dit zou naar zijn mening veranderen,
wanneer deze wijze van spreken ver
boden werd, waardoor de leden geheel
of vrijwel geheel los van hun papieren
zouden moeten spreken.
We kunnen de wens van de Kamer
voorzitter goed begrijpen." Ieder weet
uit ervaring, dat men gemakkelijker en
geïnteresseerder luistert naar een spre
ker, hetzij predikant, politicus of
iemand anders, die zich in zijn preek
of redevoering regelrecht tot zijn ge
hoor richt, de mensen aankijkt en in
letterlijke zin aanspreekt, dan naar een
„redenaar", die helemaal aan zijn pa
pier vastgeklonken zit. De eerste helft
veel ineer contact met zijn hoorders
'an de laatste en zal ook veel meer
invloed kunnen uitoefenen op zijn audi
torium. De „lezers", waarmee in dit ar
tikel dus zij bedoeld worden, die hun
rede voorlezen, kunnen dit zij met
nadruk gezegd dikwijls een veel meer
oorwrocht produkt leveren dan meni
ge „spreker," maar wat de uitwerking
op hun gehoor betreft, liggen ze toch
altijd een heel stuk achter.
Er komt hier echter een probleem aan
de orde, dat niet zo eenvoudig is als
et lijkt en dat verschillende aspecten
eeft. Allereerst zullen we er rekening
ee moeten houden, dat lang niet ieder
een de gave bezit om voor de vuist weg
te spreken, te improviseren, een re
devoering geheel te memoriseren of al-
een aantekeningen te gebruiken en al
prekende zijn zinnen te formuleren,
"r zijn heel wat intellectuelen, zelfs
rofessoreh, die daar moeite mee heb-
en. Wij Nederlanders, zegt men, zijn
'n vergelijking met b.v. Fransen, Ita-
ianen en Amerikanen lang niet zo goed
an de tongriem gesneden. Spreken in
et openbaar is een kunst apart, die
en door oefening wel kan leren, wan
eer men er althans bepaalde nood-
akelijke eigenschappen voor bezit.
Men kan uit het hoofd spreken door
en redevoering geheel te memoriseren,
aar daarvoor moet men over een uit-
tekend geheugen beschikken en zijn
enuwen kunnen beheersen. Het is een
ogal tijdrovend karwei, dat men kan
oepassen wanneer men een zelfde re-
'e meermalen moet afsteken. Men kan
ok van punten spreken, dus met korte
antekeningen, zodat men de lijn van
et betoog beter kan vasthouden. Ove-
igens maakt het een groot verschil
'elk onderwerp men moet behandelen,
ie cijfermateriaal moet verwerken,
oet wel gebruik maken van notities,
iet iedereen is zo knap als die minis-
er van Financiën, die tientallen jaren
eleden in de Tweede Kamer zijn toen
og heel summiere Miljoenennota uit
et hoofd voordroeg, met de getallen tot
p een cent nauwkeurig! Die heeft na-
urlijk eens een huzarenstukje willen
ithalen. Wanneer een Kamerlid over
inanciële of economische zaken moet
reken, is het lang niet zo gemakke-
'jk dit uit het hoofd te doen wanneer
et b.v. over het verkeer gaat. Over
algemeen kan men echter wel zeg
en, dat tegenwoordig de zaken zo in-
ewikkeld zijn en zoveel aspecten heb-
en, dat het uitgesloten moet worden
eacht ze geheel zonder papier voor te
ragen. Bovendien is dit in zoverre ge-
aarlijk, dat men de draad van het be
oog kan kwijtraken, dat men gaat uit
leiden over bepaalde punten of door
jterrupties van zijn stuk wordt ge-
'racht. Bij een geschreven redevoering
Weet men tevoren hoeveel spreektijd
Bien moet hebben en daar deze in de
Kamer meestal gerantsoeneerd is, kan
inen er dan rekening mee houden. In
het andere geval komen de meeste spre
kers dan in tijdnood, want spreken van
.■punten duurt altijd langer dan men ge
dacht had vanwege de invallende ge
dachten.
Wanneer dus Mr. Van Thiel het „le-
;^n" wil afschaffen, zal hij toch wel de
Consequenties daarvan onder het oog
inoeten zien. Hij zal n.l. menig Kamer-
.i^d in moeilijkheden brengen en hij
vraagt eigenlijk van allen iets onmo
gelijks. Er is een aantal Kamerleden,
dat absoluut niet zonder uitgeschreven
tekst kan. En zij die het wel kunnen
hebben niet steeds de tijd om zich zo
voor te bereiden, dat ze hun stof orde
lijk en logisch kunnen voordragen. Het
zal er dus van afhangen hoe de voor
zitter zijn ideeën hierover praktisch wil
toepassen. Vermoedelijk bedoelt hij dat
itien in het algemeen van aantekenin
gen spreekt. Zou dit niet het geval zijn,
<Jan zouden er heel weinig sprekers
^erschieten. Hij zal in ieder geval een
®rote soepelheid moeten betrachten.
Nu moet men beslist niet denken, dat
üi 't algemeen genomen onze Kamer
leden zulke slechte sprekers zijn. Ver
reweg de meesten zijn, als ze op een
gewone vergadering spreken, b.v. voor
^n kiesvereniging, vlotte redenaars.
Ook blijkt wel bij de z.g. replieken
et is dan meestal geen gelegenheid ge
weest een antwoord uit te schrijven
dat ze zeer goed in staat zijn a 1' im-
t>roviste van antwoord te dienen. Maar
om bij algemene beschouwingen over
een begroting of een bepaald wetsont
werp een uur of een half uur achter
een zonder uitgeschreven tekst het
woord te voeren moet men wel over bij
zondere eigenschappen beschikken, te
meer omdat de tegenstanders steeds op
de loer staan of zitten om interrupties
te plaatsen op elk zwak punt. De kop
stukken op dit gebied slaan zich daar
met minder of meer gemak wel door
heen, maar onervaren raken erdoor uit
hun evenwicht.
Er zijn in onze parlementaire geschie
denis mannen geweest, wier redenaars
talent nog altijd geroemd wordt: Kuy-
per. De Visser, Slotemaker de Bruine,
Troelstra, Duys, Schouten en van de
nog levenden Romme en Oud. Toch zijn
ze er nog wel. Afgezien van wat ze
zeggen en vanuit welk beginsel ze spre
ken daar gaat het hier niet om
zouden we de volgende Kamerleden
in de eerste plaats willen noemen: bij
de P.v.d.A. de heren Vondeling, Scheps,
Bommer, Van der Goes van Naters,
Patijn, Peschar en Kleiwegt. De eerste
is werkelijk wat dit betreft een voor
treffelijke fractieleider. De beste, vlot
ste, onvermoeibaarste, meest humoristi
sche en boeiendste van alle Kamerle
den is onbetwist de heer Scheps, oud-
evangelist, wiens woordenstroom als
een waterval over de Kamer slaat. Of
men het met hem eens is of niet, het is
steeds een genot naar hem te luisteren.
Bij de andere grote partij, de K.V.P.,
zit ook een groot aantal goede sprekers:
de fractievoorzitter Schmelzer, oud-mi-
nister Cals, de Kamervoorzitter Van
Thiel, die zo snel spreekt, dat zelfs de
stenografen hem soms niet kunnen bij
houden, Andriessen, Blaisse, Baeten
enz. Bij de C.H.U. blinken uit de leider
Mr. Beernink, freule Wttewaal van
Stoetwegen, Van der Mey en Scholten.
De A.R.P. kan bogen op de heren Eool-
vink. Versteeg, Van Bennekom en
Schakel als uitblinkers en de V.V.D.
heeft in de fractievoorzitter Mr. Geert-
sema, de dames mevr. Van Someren-
Downer en Stoffels-Van Haaften en
dhr. Joekes zijn topfiguren. Bij de klei
ne partijen moeten we noemen de Am
sterdamse communist Marcus Bakker,
een zeer intelligente, strijdvaardige, fel
le en handige spreker en debater, de
Boerenafgevaardigde Harmsen en de
VOOR BETEB f>
MIDDELHnRNIS-TEL:Z3Z8
I vertegenwoordiger van het Geref. Po-
I litiek Verbond dhr. Jongeling, die alle
drie goed voor de vuist spreken kun
nen.
De'uitgesproken slechte sprekers
het zijn er niet zo veel zullen we
hier maar niet gaan opnemen. Dat is
voor de betrokkenen een beetje pijn
lijk en het heeft ook weinig zin. Deze
mensen zijn angstvallig aan hun pa
pier gebonden, zelfs al moeten ze een
korte verklaring afleggen; ze kunnen
niet ingaan op interrupties, want ze
zijn niet gevat genoeg en vermoedelijk
ook te nerveus om direct terug te slaan
met een passend antwoord. Dit zijn na
tuurlijk de „lezers", die we in het op
schrift van dit artikel bedoelen. Ove
rigens is er ook wel een enkele onder
de parlementariërs, die zonder papier
spreekt, maar aan wiens betogen geen
touw is vast te maken: dhr. Koekoek
van de Boerenpartij. Wij hebben er al
thans nog nooit enige logica in kunnen
ontdekken. Zo iemand kon eigenlijk
maar beter zijn rede opschrijven al is
het nog de vraag of er dan meer logi
ca in zou zitten.
Zo hebben we dan in het kort één en
ander gezegd over een probleem, waar
mede de Kamerpresident zit. Zijn idee
om de debatten te verlevendigen door
een voorleesverbod zien we echter nog
niet aangenomen. Het lijkt ons prak
tisch onuitvoerbaar en een te zware be
lasting van de Kamerleden. Boven
dien; hoe met het dan met de ministers?
Die zijn steeds gewoon hun antwoord
op algemene beschouwingen voor te le
zen. Alleen bij de replieken en bij de
artikelen van de wetsontwerpen spre
ken ze van punten. Wil men dit voor
leesverbod dus doorvoeren, dan zal het
in elk geval zeer soepel en genuanceerd
moeten worden toegepast.
Tijdens de zware storm in het voor
bije week-end is in de smalle duinen
rij voor de bitumendijk aan liet strand
te Ouddorp een gat geslagen van enkele
meters breedte. De belager was ditmaal
niet de kokende zee, maar het regenwa
ter dat van het metershoge dijktalud
stroomde en zich aan de voet van' de
dijk in een bassin verzamelde. Door de
grote druk van dit bassin is tenslotte
het nog smalle duin op een zwakke
plek bezweken. Er bestond uiteraard
geen enkel gevaar voor overstroming
omdat de solide dijk is bestand tegen
een Deltastorm van 5 meter plus N.A.P.
Het zeewater heeft het gat niet eens
bereikt.
Wordt dijk verhoogd?
Het door de storm van j.l. zondag
opgezweepte Grevelingenwater heeft
over een lengte van plm. 300 meter
flmke schade aangericht aan de door
de gondels gestorte sm,alle steenrug die
Flakkee met de Oostkop verbindt. Te
vens raakte een persleiding van een der
zandzuigers onklaar en kwam een bull
dozer van het aannemingsbedrijf fa. B.
Vroegindeweij te Middelharnis in het
zoute water terecht,. Bij Rijkswater
staat wordt de schade die overigens
voor rekening van de aannemer de
Combinatie Grevelingen komt uiter
aard betreurd maar men toont zich nau
welijks verbaasd: „We zijn blij dat het
kwetsbare werk er steeds zo goed. af
gekomen is" is hun commentaar.
Het water bereikte zondag een ver
hoging van meer dan een halve meter.
Daarbij komt dat het water aan de
westkant van de dam normaliter een
hoger peil heeft dan aan de oostkant
zodat de dam t.g.v. de verhoogde druk
j.l. zondag capituleerde. Naar schat
ting 3500 ton stortsteen werd door het
water meegesleurd waardoor de kruin
lijn van de steenrug aanmerkelijk werd
verlaagd. Ook werd een hoeveelheid
jand verplaatst maar dit wordt niet als
een schade gezien omdat dit binnen het
werk gebleven is. De twee gondels die
nog steeds in bedrijf waren zijn in
middels weer aan het storten gegaan.
Ze werken alleen overdag en zullen
Speciaal in het opmaken van
B. V. a. VEER
Telefoon 2682 Westd^jk 36
MIDDELHARNIS
waarschijnlijk eind volgende week de
steenrug weer op zijn oorspronkelijke
hoogte hebben. Het zandspuiten heeft
twee dagen stil gelegen doordat de pers
leidingen ondergraven waren In de loop
van woensdag waren de leidingen weer
hersteld en kon het zandspuiten weer
beginnen. Een bulldozer van de fa.
Vroegindewij te Middelharnis werd
door het zoute water overspoeld en
kwam in het zand te zitten. De kostba
re machine is dinsdag weer op het
droge gebracht. Er zal een revisiebeurt
nodig zijn om hem weer bedrijfsklaar
te maken.
De storm wierp tevens een zandbak
over de dam. De bak werd via de sluis
bij Bruinisse door een sleepboot weer
aan de goede kant van de dam op het
werk gebracht.
Aangenomen wordt dat een en ander
het totale werk niet heeft vertraagd.
In het waterloopkundig laboratoritim
van Rijkswaterstaat onderzoekt men
momenteel of, mede i.v.m. de afsluiting
De foto Iaat de opening zien waar
door het regenwater een uitweg
vond.
van de zeearmen in het kader van de
Deltawerken, in de inhammen, waar
onder ook de kust voor Ouddorp, een
grotere „oploop" van golven en stro
ming is te verwachten. De uitslag van
de onderzoekingen is bepalend voor de
vraag of de dijk verhoogd moet worden.
Wel staat vast dat de dijk met 400 me
ter verlengd zal worden tot aan het z.g.
„Noordje". Bij de Groenedijk zal de dijk
worden rechtgetrokken, de buiging zal
daar worden verwijderd. De zeewering
ter hoogte van de vuurtoren zal even
eens worden verstevigd. De duinenrij is
ter plaatse wel breed maar niet hoog
genoeg. Het zal daarom nodig zijn vanaf
de vuurtoren tot aan „de Vrijheid" voor
de duinen een solide zanddam op te
werpen.
Duinpaiden
Om de duinen te sparen worden m.o-
menteel op diverse plaatsen duinover
gangen aangelegd waarover de recrean
ten zich naar het strand kunnen bege
ven. Bij de vuurtoren werd een pad van
700 m. lengte gelegd. Bij „de Vrijheid"
loopt een pad van 370 m. strand'waarts.
Als verharding werd piun gebruikt van
de met dynamiet vernietigde bunkers
die de Duitsers als souvenirs op het
strand hadden achtergelaten.
Tevens wordt een oplossing gezocht
voor het steeds nijpender wordend par
keerprobleem. Vanaf Goeree Haven
hoofd tot aan de „punt" bij Ouddorp zal
in de nabije toekomst door de duinen
een rijwielpad worden aangelegd.
Te Utrecht is op de leeftijd van 78
jaar overleden ds. H. Ligtenberg, pre
dikant bij de Gereformeerde Gemeen
ten in Nederland te Utrecht.
Ds. Ligtenberg is op 4 mrt. 1887 te
Rljssen geboren. Hij werkte in die
plaats in een fabriek. In 1930 werd hij
tot de studie aan de Theologische
School der Ger. Gemeenten te Rotter
dam toegelaten; in 1934 werd hij kandi
daat en op 6 sept. van dat jaar aan
zijn eerste gemeente te Lisse verbon
den. In 1939 ging hij naar Kampen; in
.1942 naar Vlaardingen en in mei 1947
werd hij predikant van de Geref. Ge
meente Rotterdam West, en in 1961 ver
trok hij van Rotterdam naar Utrecht.
Bij de scheuring in 1953 bleef ds.
Ligtenberg aanvankelijk nog bij de
Geref. Gemeenten, maar in 1956 trad
hij dit kerkverband uit, om zich aan
te sluiten bij de Geref. Gemeenten in
Nederland.
In het kerkverband van de Geref.
Gemeenten (dus voor 1956) was de
overledene voorzitter van het curatori
um van de Theol. School te Rotterdam
en lid van het hoofdbestuur van het
Landelijk Verband van Jongelingsver
enigingen. Na de uittreding is door de
Gèref. Gemeenten in Nederland een
predikantsopleiding gesticht; van dit
curatorium was ds. Ligtenberg ook
voorzitter.
De begrafenis heeft heden vrijdag
middag half drie te Rotterdam op
Croosvnjk onder grote belangstelling
plaats gehad, nadat hedenmorgen een
drukbezochte rouwdienst is gehouden
in de Chr. Gereformeerde Kerk te
Utrecht, die geleid is door ds. L. Aan-
geenbrug te Rijssen.
En de Heere wendde dé gevangenis
van Job, toen hij gebeden had voor
zijn vrienden; en de Heere ver
meerderde al hetgeen Job gehad
had tot dubbel zoveel.
(Job 42 10).
II
De Heere wendde de gevangenis van
Job. Gevangenis kan ook vertaald wor
den met lot. Dus: de Heere wendde het
lot van Job. Het lot van de mens, die
onder de zonde gebukt gaat, is een ge
vangenis. Dat betelcent: besloten en
niet uit te kunnen komen. De mens
heeft in Adams val zich beroofd van
de vrijheid in gemeenschap met God.
Maar de mens van nature weet dat niet.
Maar door genade zit een mens in de
gevangenis van onmacht. Geprobeerd
zich te verlossen, maar steeds meer in
de banden des doods en de angsten der
hel, angst en ook droefenis. De oorzaak
is bij de mens, dat hij zich in zo'n toe
stand gebracht heeft. Wat hij ook aan
voert tot zijn verlossing, toch zal dit
gelden: Indien de Zoon u vrijgemaakt
heeft, zult ge waarlijk vrij zijn. Ik weet,
mijn Verlosser leeft. De Heere heeft de
gevangenis van Job gewend. Jobs jeugd
is vernieuwd als eens arends. Is deze
wending van Jobs gevangenis niet een
voorbeeld vandal Gods kinderen, die in
de gevangenis zuchten? Want ook de
vrijgekochten des Heeren hebben nog
banden, omdat ze nog zonden hebben.
Hoeveel bestrijdingen, hoeveel tegen-
heden, uitwendig en inwendig zijn het
deel van dat Sion. En nu komt de be
kroning op het werk Gods in Jobs le
ven, wat ook profetisch verklaart het
herstel van Job, en met hem van de
ganse kerk. Een door satan verminkte
en geprangde en twistende ziel met zijn
Maker. En daarop ziende zegt men:
daar komt niets van terecht. Maar staat
er verder: En de Heere vermeerderde
al hetgeen Job gehad had tot dubbel
zoveel. Dus letterlijk: 7000 schapen, nu
14000; 3000 kemelen, nu 6000. Al wat
hij verloor, kreeg hij dubbel terug. En
zijn kinderen? Henry zegt, dat er som
migen zijn die denken dat Jobs kinde
ren bekeerde kinderen waren, omdat
Job zei, wanneer ze samen feestvierden
Misschien hebben mijn kinderen ge
zondigd.
We laten dat rusten. Maar de Heere
De Kring Flakkee van Chr. Zang-
vereen, hoopt haar jaarlijkse contact
avond té houden. D.V. vrijdag 29 jan.
a.s. in de Ned. Herv. Kerk te Sommels
dijk. Medewerking wordt verleend door
de koren uit Ouddorp, Stellendam, Me
lissant, Dirksland, Oude Tonge en Oolt-
gensplaat. Deze avond is ook toegan
kelijk voor belangstellenden buiten de
koren. Programma's zijn tegen betaling
van f 1,verkrijgbaar aan de kerk. De
aanvang is vastgesteld op 7.30 uur.
heeft het welgemaakt met Job. Gijlie-
den hebt het ten kwade gedacht, maar
de Heere heeft het ten goede gedacht.
De Heere is in Jobs beproeving niet
beschaamd uitgekomen, omdat Hij Job
vasthield in alle omstandigheden. Daar
was niets van Job bij.
Dubbel zoveel. Als we in het leven,
en het boek van Job niet meer zien dan
als een geschiedenis, dan is het maar
arm. Want Job stierf, oud en der dagen
zat. Job heeft alles echter moeten laten,
ook dat dubbele. Miaar Job 19 25: Ik
weet, mijn Verlosser leeft. Jesaja 40
1 en 2 zegt: Troost, troost mijn volk, zal
ulieder God zeggen: Spreek naar het
hart van Jeruzalem en roep haar toe,
dat haar strijd vervuld is, dat haar on
gerechtigheid verzoend is, dat zij uit
de hand des Heeren dubbel ontvangen
heeft voor al hagr zonden Troost in
Christus, leven door Christus. Een ver
wachting in de verdienste van Chris
tus. En dat met oplossing van de strijd.
Lees de kanttekening: Allerlei ellende
en zwarigheid waarmede zij te strijden
hadden gehad toen God hen met dezel
ve bezocht had, en inzonderheid de vij
andschap tussen God en ons, die door
Christus, de Middelaar, is weggenomen.
Dubbel uit de hand Gods en dat voor
al haar zonden. Wat een wonder van
genade. De zonde heeft de gemeenschap
met God dorgesneden. De zonde heeft
alles verwoest, maar in Christus is alles
hersteld en dat dubbel, overvloedig. De
gevangenis gewend. De Heere heeft uit
komst gegeven in Jobs lijden, tegenhe-
den, belastering door z.g. rechtvaardi
gen, en zijn eigen zonden verzoend en
hem getroost met de wetenschap van
het eeuwige leven. Dat dubbel heeft in
Christus bereid voor Zijn kerk. Hoe
zalig als hun de banden breken mogen,
de strijd wordt opgelost in Hem, Die
het voleind heeft voor Zijn kerk. Te
wandelen in de vrijheid der kinderen
Gods. Eïi Job stierf. Voorgoed zijn ban
den geslaakt. Voorgoed zichzelf kwijt.
Voor -eeuwig bij de Heere. (Psalm 146
vers 3):
Zalig hij, die in dit leven,
Jakobs God ter hulpe heeft;
Hij, die door de nood gedreven,
Zich tot Hem om troost begeeft;
Die zijn hoop, m 't hach'lijkst lot,
Vestigt op de HEER', zijn God.
Nunspeet. Ds. G. Zwerus.
