URGENT
Melaaisheid
Onmetelijke schatten onder
de zeespiegel
;ONTBEURSBERICHTEN
TUIN
JOSEPHINE'S BOUTIQUE
Winkelpand
landbouwknecli!
Huishoudster
jonge assistenten (rnnLof vri.)
C DE VOS
nstaande en jong@ moeders!
ROODKAPJE
WELKE EISEN
voldoet daaraan!
Van Rumpt n.v.
eigen stamselectie
X Voor heteluchtkanon Hylo D 40
^^eeuwóe wandelingen
37e jaargë
Te koop
net meisje
Hulp in de
iiuisliouding
keurig jong meisje
Verpak uw artikelen in
UIEr^SZAAD Stultgarter
Jb. KEUR - DIRKSLAND
U ook stelt aan Uw sproeimachine...
Ongekende kwaliteit.
STAD AAN 'T HARINGVLIET,
Telefoon 01871-202
^@st@i UW VISITEKAARTJES
lïl| drukkerij Qehvn, de Waal
- Sommelsdijk
Zomerhuisje
P. W. Vogelaar
t 1
JOH. OKKER
EXTRA TIPI
vanaf f 59.-
Leest de advertenties!
Ettense Veemarkt
W
3« blad.
„BJIt^NDEN-NIEUWS"
Vrijdag 15 januari
AANGEBODEN
BROEIRAMEN 2,75
Tufmolm per baal 5,50;
Betonnen en teakhouten pa
len, een party klein glas,
een kastje van 5,60 bij i
meter, een frase van 7 pk,
partij rond ijzer 15 m.m.
4ik, party hoekijzer 5x7
cm.
H. BIJLEVELD
Langeweg 105 Sommelsdijk
Tel. (01870) 23 36
Ben Loonwerkersbedrijf,
met inbegrip van bedrijfs-
iniimte op Flakkee. Jaarom
zet circa 40.000,—.
Voor serieuze gegadigden
boekonderzoek toegestaan.
Inlichtingen bij notaris J.
de Vries te Dirksland.
In gezin van 2 personen te
Middelharnis
gevraagd voor de ochtend
uren. Leeftijd plm. 16 jaar.
Geriefelijke woning.
Brieven onder no. 2613 bur.
van dit blad.
Te huur of te koop ge
vraagd
of gedeelte van tuin.
In centrum van Dirksland.
A. LOS
Voorstraat 9 - Dirksland
Telefoon' 721
GEVRAAGD een
tegen 1 mei of eerder.
C. Ph. SNEEP
Nieuwe Tonge
GEVRAAGD:
voor dag en nacht, in gezin
met 2 kinderen. Meerdere
hulp aanwezig.
MEVR. KRUISINGA
Prins Frederiklaan 6
Wassenaar
Telefoon (01751) 88 72
GEVRAAGD
in Rusthuis Deo Volente
17 - 20 jaar, als interne
hulp. G.G. of N.H.
Celebesstraat 82, Den Haag
Telefoon (070) 54 3311
Dame van middelbare leeftijd biedt zich aan als
in klein gezin. Goed milieu.
Brieven onder no. 2637 bureau van dit blad.
ACCOUNTANTSKANTOOR H. WELLEWEERD
vraagt enkele
Leeftijd 16-20 jaar, met belangstelling voor
Boekhouden
Sollicitaties schriftelijk aan Ben. Zandpad 3,
Middelharnis.
SCHERPE PRIJZEN
Uw adres
Kerksingel 50 - Ooltgensplaat - Tel. (01873) 5 29
Wat betreft
met woonhuis, garage en
pakhuisruimte bij inschrij
ving te koop te Middelhar
nis, Westdijk 39 en 41.
Binnenkort leeg te aan
vaarden. Aanbiedingen te
richten aan genoemd adres
vóór 1 febr. 1965.
Te koop PAPEGAAI
prachtige jonge vogel 30,-
Telef oon (070) 72 57 93
DE FIRMA C. ARKENBOUT
Zaadteelt en zaadhandel
heeft te koop:
RIESEN (N.A.K.G.) geplombeerd)
Aanvragen worden ingewacht door de vertegen
woordiger
Burg. C. Zaaijerlaan 17 - Tel. (01877) 3 74
delen wij u mede, dat
wij niet aan één merk
gebonden zijn, zodat wij
voor u de nieuwste mo
dellen en beste kwali
teiten uit binnen- en
buitenland konden kie
zen. Vele modellen
1965 zijn reeds voorra
dig bij
9 Een der grootste speciaalzaken in babyartikelen
in ons land.
WESTDIJK 38 en SPUI
Tel. 24 25, b.g.g. 24 26 MIDDELHARNIS
Alles en het fijnste voor uw kleinste!
De straat met aan beide Met grote parkeer-
kanten winkels. plaats voor de deur.
NAVIGATIE
Weet u, dat bij insecten on
der elke vleugel aan een
elastische staaf een kogel
hangt, die 200 maal per
seconde heen en weer slin
gert en op deze wijze zorgt,
dat het lichaam in even
wicht blijft.
In een rol AUTO-DROP
vindt U op elke tabletver
pakking een interessant
verhaal.
Vraag naar
AUTO
Per rol 25 et.
DROP
Te huur gevraagd
DICHT BIJ ZEE
4 a 5 personen, voor twee
weken in augustus.
VERHULST
Pr. Marlelaan 13 - Bussiun
Nog voorradig van
BINTJE S 28/35 en 35/50
BINTJE E VROEGGEROOID
28/35 35/45 en 45/5»
BINTJE A VROEGGEROOID
28/35, 35/45 en 45/50.
OOSTMOER 2 - STAD AAN 'T HARINGVUET
TELEFOON (01871) 2 52
Volautomatisch 40.000 KU. Ruime thermostaat
f 1520.—.
Achthuizen - Telefoon (01873) 478
X Langstraat
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦tl
Weet u in Middelburg de Lazarijstraat
te vinden? Vermoedelijk niet. Het is dan
ook geen fleurige winkelstraat, maar
een klein steegje, een slopje eigenlijk
dat doodloopt. Een zij straatje van de
Breestraat, niet ver van de Oostkerk.
Misschien begrijpt u ook de naam niet.
Lazerij staat in verband .met Lazarus,
de man uit de gelijkenis in de Bijbel,
die melaats was. Wie melaats, is heeft
dus de ziekte van Lazarus. Daarom
worden melaatsen ook wel Lazaristen
genoemd. Ook het woord lazaret is
hiermee verwant: een soort ziekenhuis
of barak, waar lazaristen, melaatsen, af
gezonderd werden verpleegd. Later ook
gebruikt voor andere zieken
Wanneer iemand die wat ruw in de
mond is tegen u zegt: „Ben je belazerd!"
weet hij misschien zelf niet wat dit on
beschaafd klinkende woord betekent.
Belazerd is de ziekte van Lazarus heb
ben, melaats zijn dus. Op zulk een vraag
naar uw gezondheidstoestand kimt u
gerust „neen" antwoorden, want sinds
de 17e eeuw komt melaatsheid niet
meer in ons land voor.
Melaatsheid vroeger
In de Griekse vertaling van de Bijbel
wordt het woord melaats overgezet door
lepra. Vandaar dat melaatsen ook wel
leprozen worden genoemd. Melaatsheid
is een soort huidaandoening, waardoor
.iemand onrein werd volgens de wetten
van het Oude Testament. In de boeken
van Mozes (vooral Le-ziticus) staan al
lerlei voorschriften d-e de melaatse in
acht moest nemen. Daar de ziekte kon
overgebracht worden op anderen, moes
ten de lijders afgezonderd bxiiten de le
gerplaats vertoeven.
Zelfs dode voorwerpen (huizen b.v.)
konden er door bes.met worden.
Een bijzonder soort ziekte, soms als
straf gegeven voor overtreding van god
delijke wetten. Zo werd Mirjam ermee
.gestraft, toen ze zich verzette tegen het
leiderschap van haar broer Mozes. En
later koning Uzzia toen hij in de tem
pel wilde gaan om op het reukoffer
altaar te offeren, wat alleen aan de ho
gepriester geoorloofd was.
Wanneer Jezus zijn discipelen uitzendt
om te gaan prediken zegt hij„Geneest
zieken, reinigt melaatsen". Als een me
laatse vermoedde dat de ziekte geweken
was, moest hij zich tot de priester wen
den, die hem na het brengen van een
offer weer rein verklaren kon. Zoals de
m.elaatse Lazarus uit de gelijkenis als
een reine gedragen werd in Abrahams
schoot.
Naar Europa is de melaatsheid waar
schijnlijk overgebracht uit oosterse lan
den, waar deze ziekte nog wel voor
komt. Men schat dat er tijdens de kruis
tochten in Europa %*/o van de bevol
king melaats was. Van de 40 miljoen
bewoners van Europa moeten er dus
200.000 melaatsen geweest zijn. Dat kan
wel enigszins overeenkomen met de
20.000 leprozerieën die er toen waren.
Dat zijn kleine inrichtingen, ziöken-
huisjes, waar de leprozen geïsoleerd wa
ren. Men was erg bang voor besmet
ting, hoewel dit gevaar niet zo groot
was als algemeen verondersteld werd.
In deze leprozerieën werden als er
ruimte over was ook wel niet-melaat-
sen verpleegd, terwijl het personeel zo
goed als altijd niet melaats was. Voor
dat deze speciale melaatsen-ziekenhui
zen er waren, werd hun een woonplaats
buiten de stad aangewezen: enkele hut
ten, omgeven door land, dat ze konden
bebouwen en waarop ze vee konden
houden.
Verschenen ze in 't openbaar, dan
moesten ze herkenbaar zijn aan een be
paald kenteken op hun kleren en hoor
baar vanwege de klepper waarmee ze
ratelden. Door nauwe straten mochten
ze niet lopen, ze zouden zo licht een
gezonde kunnen aanraken Bij een ge
sprek moesten ze op 6 pas afstand te
gen de wind staan. Ze mochten hun net
ten niet uitwerpen in water waar ook
gezonde mensen visten.
Men was doodsbang voor besmetting,
hoewel het daarmee nogal losliep, bij
de pest was deze veel gevaarlijker.
Middelburgse melaatsen
Waarschijnlijk ziülen er ook wel en
kele melaatsen geweest zijn in andere
Zeeuwse plaatsen, maar ik heb alleen
iets over hen gevonden in de oude
stadrekeningen van Middelburg.
Eerst woonden ze daar afgezonderd
buiten de Noordpoort. In 1540 kregen ze
een woonplaats buiten de Noorddam-
poort. Deze ook niet meer bestaande
poort was te vinden tussen Botterdam-
se kade, Schuitvlotstraat en Breestraat
en in deze buurt vinden we ook het La-
zarijstraatje dat ik zoeven noemde.
Door deze poort ging het verkeer naar
Veere en Amemuiden. Een druk punt
en dat moesten de melaatsen juist heb
ben. Hier zaten ze als bedelaar om aal
moezen te ontvangen van medelijdende
voorbijgangers, een van hun bronnen
van inkomsten. Ook kreeg de inrichting
wel eens een legaat.
Er werden een paar woningen ge
bouwd, een kapelletje en een zieken
huis niet 4 koetsen met gordijnen
(bedsteden). De verschillende geestelij
ken uit de stad bedienden er de mis en
hoorden er de biecht.
Het was een uitgestrekt terrein met
veel land en boomgaarden. Toen in 1589
Middelburg grond nodig had voor stads
uitbreiding naar deze richting, kocht de
gemeente hier 12% gemet 'grond voor
416 pond Vlaams (is 2500,—), waar
op huizen en een molen werden ge
bouwd. Toch bleef er nog heel wat land
over, waarvan een gedeelte voor eigen
gebruik was bestemd en ook een deel
werd verpacht. Voor het handjevol me
laatsen dat hier woonde was niet zoveel
nodig, daarom kon men in sorrtmlge ja
ren nog heel wat van de opbrengst ver
kopen. Soms worden er flinke bedragen
genoemd voor de verkoop van groente,
bloemen (witte rozen, lavendelbloemen),
hoenders, vee, melk, boter en kaas.
In 'deze melaatsenkolonie konden er
hoogstens 12 ondergebracht worden.
Meestal waren er minder. Dan konden
er ook uit andere plaatsen opgenomen
worden, waarvoor de armmeesters uit
hun woonplaats betaalden. Zo waren er
in 1622 één uit Veere en één uit Vlis-
singen, het volgend jaar één uit Seroos-
kerke.
Was er nog ruimte over dan werden
ook wel andere zieken toegelaten, in
1568 b.v. „een duUe vrouw". Als men er
niet zeker van was dat het werkelijk
melaatsen waren die zich aanmeldden,
werden ze wel naar Leiden of Brugge
gestuurd om zich daar over de aard
van hun ziekte te laten onderzoeken.
In 1641 waren er nog slechts 3 lep
rozen, het aantal nam af, de ziekte ver
dween uit deze landen. Twee jaar la
ter werd de inrichting opgeheven en de
gebouwen werden verkocht. Nadien heb
ik niets meer over Zeeuwse melaatsen
kunnen vinden.
Middelburg L. van Wallenburg
„Dé slechts schijnbaar onrendabele
oniuietelgkheid van de zee Is een schat,
die slechts op wetenschapelyk onder
zoek wacht om te kunnen worden af-
getapt met een winstpercentage, dat
zelfs de dromen overtreft van de meest
roekeloze beursspeculant. Dit feit werd
met grote nadruk naar voren gebracht
tijdens de derde zitting onlangs in het
Unesco Huis te Parijs van de Intergou
vernementele Oceanografische Commis
sie. Het gebeurde met name in een 200
pagina's tellend algemeen wetenschap
pelijk werkschema voor internationaal
oceaanonderzoek. Het rapport werd
aangeboden door dr. Roger Réveile van
de Universiteit van Californië, tevens
lid van de Amerikaanse delegatie.
H'et rapport werd opgesteld door de
Wetenschappelijke Commissie voor
Oceaanonderzoek van de Internationale
Raad van Wetenschappelijke Organisa
ties.
Geld, dat in de komende twintig jaar
wordt uitgegeven aan oceanografisch
onderzoek zal een opbrengst geven, die
vier of vijf maal groter is dan wanneer
het zou zijn geïnvesteerd tegen een sa
mengesteld interest van tien procent per
jaar, aldus dr. Réveile.
Achter deze verklaring staat een heel
leger voorbeelden. Door de visvangst in
de wereld te verdubbelen zou het on
der een economisch voordeel kunnen
bewerkstelligen oplopend tot vijftien a
twintig miljard dollar per jaar.
Door uit te vinden hoe de grote
warmtemaohine van oceaan en atmos
feer het weer beïnvloedt zou de oceano-
graaf ertoe kunnen bijdragen, dat
nauwkeurige weerBvoorspellingen op
lange termijn werkelijkheid worden.
Het resultaat, aldus dr. Réveile, zou een
besparing zijn van vijf tot tien miljard
dollar, verspreid over alle takken van
economische activiteit, van de bouwnij
verheid tot en met de vakantieplannen.
Van de atmosfeer gaat het rapport
over op de zeebodem. Kuststreken, die
zijn ondergelopen aan het eind van de
Ijstijd, toen de zeespiegel steeg, zitten
naar is aangetoond barstensvol met mi
neralen. De zeebodem voor de Zuid-
afrikaanse kust bijvoorbeeld bevat vijf
maal zoveel diamanten per ton bezink
sel als in de mijnen op het vasteland.
Een schip werkt thans de monding van
de Oranje Rivier af en de produktie be
draagt zo'n 15.000 dollar per dag. Goud-
houdend zand is gevonden bij Nome en
Juneau in Alaska en er wordt tinerts
gebaggerd voor de kusten van Malakka,
Thailand en Indonesië. Als de zeebiolo-
gen een bestrijding zouden kxmnen vin
den van de eendemossel en ander or
ganismen, die de scheepshuid aantasten,
zouden de scheepseigenaren jaarlijks
300 miljoen dollar besparen.
Als hij de boorkevers kon bestrijden,
zou de jaarlijkse schade aan havenin
stallaties van 200 miljoen dollar uit de
boeken kunnen worden geschrapt. Be
sparingen, die een veelvoud vormen van
deze bedragen zou men kunnen berei
ken door berekeningen van de golfslag
te verwerken in de ontwerpen voor
nieuwe schepen, zodat grotere efficiency
wordt bereikt of door de zeebodem goed
in kaart te brengen om de navigatie van
nut te zijn en strandingen te voorko
men of door de havens te verbeteren, zo
dat wachttijden worden bekort.
Maar, zo waarschuwt het rapport, de
invloed van de mens op de oceaan kan
ook schadelijk zijn. Radioactieve afval
stoffen vormen een sprekend voorbeeld,
maar concentraties van ziektebestrij-
dingsmiddelen of synthetische wasmid
delen kunnen nog schadelijker zijn voor
zeeorganismen en dientengevolge voor
de mensen, die deze organismen consu-
De bekende BOUTIQUE JOSEPHINE gaat alle aanwezige
verkopen ver onder de controleerbare inkoopprijzen wegens de bijzon
dere zachte weersomstandigheden enerzijds en anderzijds om in het voor
jaar traditiegetrouw met het nieuwste van het nieuwste op modegebied
te starten!
Zo brengt JOSEPHINE'S BOUTIQUE nu wellicht de goedkoopste
zo niet de allergoedkoopste bontmantel-aanbieding in Nederland!*)
Verder, voor zover nog in voorraad, een bijpassende hoed en shawl
CADEAU!
Let op de sensationeel-lage-prijzen van deze bontmantels.
BONTMANTELS IN LANG, KORT EN
KIDLEG van 198,— nu 149,—
PERSIANER PATTES van 298,— nu 198,—
SOBELFËH (4 kleuren) van 495,— nu 395,—
BISAM (3 kleuren) van 595,— nu 425,—
NERTS BISAM RUG van 1290,— nu 950,—
PERSIANER MET NERTS
KRAAG EN HOED van 1690,— nu 1250,—
INDISCH LAM van 2950,— nu ƒ1450,—
elke bontmantel met volledige schrifteiyke garantie.
Alle nog in voorraad zijnde STOFFENMANTELS (hieronder be
vinden zich klassemantels - modelmantelsi en miantelkos.tuums
waaronder vele met edelbo.ntgamerlnigen)
per stuk en niet nader te noemen lage prijzen.
trejnkosten in Nederland worden bij aankoop van een bontmantel
voor max. 2 personen vergoed.
BERGWEG 218
ROTTERDAM - Te bereiken met tramlijnen
14 en 22 en Citosabus.
meren. Deze schadelijke invloed kan
soms verrassend nieuwe vormen aanne
men. Recent onderzoek op het gebied
van de zeescheikunde, aldus het rap
port, heeft aangetoond, dat er thans
tien maal zoveel lood zit in de bovenste
lagen van de zee dan veertig jaar gele
den.
De schuldige is de automobiel, die
lood afkomstig van hoogwaardige
brandstof in de atmosfeer uitbraakt.
Op de veemarkt van woensdag, 13;
januari 1965 werden aangevoerd 73 run-:
deren.
Het aanbod van slachtvee was matig.
de handel gedrukt met staande prij
zen.
Prijzen: kalfkoeien 9001250; guste'/
koeien 700—950; kalfvaarzen 85012O0;i;:
pinken 450—625; graskalveren 300475j
biggen 50—65; lopers 70—90; paarden!.;
800—1100; vette woeien 3.50—3,75 peti
kilo geslacht.
Reeds g<
hebben de
nisters kur
absolute k
XIV van
hen, daar
ker en ing
den waren
woords m
n.l. dienaa
toen slech'
ge krachti
slechts aan
beschikte,
alleen ver:
vorst en
is dit zo
in de nieu
genomen:
de ministe
55). Deze
toen verle
maar aan
anderde de
radikaal,
sitie van
knot werd
representa
In art.
ning benoi
naar welg
echter in
Men laat
uit defere]
Sinds de v
stelsel is
drukking
koningin i
nisters he
kening lio
de Tweed
van verki(
samenwer
heeft allee
van de ka
len van
kabinet s<
slechts to
dient reke
verstrekte
gen in de
vormde k
ting met
sneuvelen
dat de ko
gevallen"
(met ons i
praktijk,
nister nie
eigen goec
in een om
conflict n
met het p
lementair
onbestaan
dat de ki
vertrouwt
heeft, mo(
Boonlijk h
slist dus
maar de
Tot zov
ministers,
te vertellf
woordige
nu al onf
Kabinet-I
In het al
dat het h
fel uit kni
bestaat. Z
lijkheden
veeleisenc
tegenstrij
deloos aa
gen enz.,
goed doo
comprom
zo talrijki
delijk zijl
We bes
dent mr.
na 48 jaa
Hij heeft
gen en w
bouw en
Quay en
gering.
naar aan
en secret;
Werkgevi
log werk
Hij behoo
door kab
prof. De
prominen
baar niet
verstoort
spreker,
op de v<
goede co
terteam.
grote tac
opgetrede
het parl(
Vice-mi
ter van
ter voor
Antillen)
44 jaar
Als boen
ging hij,
V.U. te
de landl
hij eerst
zitter, de
Tuinderl
de Twee
Hij is ee
een dyn
groot gez
conferen
staat hij
initiaties
uiteraarc
A.R. par
komst.
De an
men we
Aartsen,
terstaat.
