onarchie
of republiek
Bronchiletten
Gezonken veerboot ,,Beairix" door
drijvende bok gelicht
Brugbouw Oosterschelde vordert goed
JAeditatie
F! C. KORTEHEG s ZOON
Deeerw. heer
T. Vetter 80 jaar
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUro-HOLLAITOSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Palmpasen
Hossana, gezegend is Hij
ik -k
•k -k i^
Electronisclie instrumeiiten
BERNARD&ZN.
Fruitmanden en Frull^akjes
POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
PRINS HENDRIKSTRAAT 14
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 2017 Giro 167930
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
ABONNEMENSPRIJS 2,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 14 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
Pt is vanzelfsprekend, dat de te-
gang van 'het aantal monarchieën
de in sterke mate samenhangt met
ontwikkeling van de democratische
-in-^elen op staatkundig gebied. De
narchie draagt nu eenmaal histo-
cii iiet odium van absolutisme, vor-
mv'IIekeur en aristocratische be
dvoering. M;en behoeft heus geen
nhanger te zijn van de beginselen
r Franse revolutie of van het socia-
me om toch een principieel voorstan
te zijn van een democratische re-
rinosvorm in de goede zin van het
ord d.w.z. een staatssysteem, vi^aar-
de volksinvloed is gewaarborgd en
volksvrijheden izijn verankerd in
n grondwet. Gezien het absolutisch
rakter der oude monarchieën behoeft
t niet te verwonderen, dat men in
republiek de meest democratische
eringsvorm zag en dat deze het ide-
1 werd van allen, wier vrijheid in
t gedrang kwam. Dit verklaart de
-ssale opmars van de republiekeinse
atsvorm over de gehele wereld. He-
s is ook deze door de beginselen
iiet communisme in hoge mate ge-
valueerd en moeten we duidelijk on-
rscheid maken tussen goed-demo-
tische republieken zoals Zwitserland
de Verenigde Staten enerzijds en
z.g. volksrepublieken der conmiu-
tische landen anderzijijds. In de laat-
immers is geen sprake van een
rmale volksinvloed. Daar regeert de
-tij, die in feite slechts een minder-
id der bevolking uitmaakt, dictato-
al. Men noemt dit wel de dictatuur
n het proletariaat, maar het is in
zen de dictatuur van een partijélite
ét volkomen uitschakeling der demo-
atisohe grondrechten. Daarom is zulk
n „volskdemocratie" eigenlijk de te-
npool van de echte democratie. Het
-ord is trouwens belachelijk, want
t betekent letterlijk „volks-volksre-
Ing" (demosvolk). Dat woord „volk"
brdt blijkbaar dubbel genoemd om
t feit, dat de voUtsinvloed radicaal
tgebannen is, in dubbele mate te ver
zelen.
We komen nu tot de vraag, of de
-uze tussen het monarchale en het
"ublikeinse stelsel bepaald wordt
r onze godsdienstig-staatkundige
ginselen. Deze staat er wel degelijk
in verband, maar niet in deze zin,
t het Calvinistisch beginsel als zoda-
g voorkeur heeft voor de éne of voor
andere regeringsvorm. Het legt zich
geen van beide apriori vast. We za-
n immers, dat beide staatsvormen
fch in verschillende gedaanten kun-
;n voordoen, zodat het in laatste in-
-ntie gaat om de beginselen, die aan
n bepaaWe monarchie of republiek
n grondslag liggen. Op zichzelf be-
houwd is dus noch de monarchie,
^och de republiek de alleen-zuivere of
alleen-gewenste staatsvorm. De keuze
hangt van allerlei factoren af. Wij zijn
aoch principiële monarchisten noch
incipiële republikeinen, omdat we
wel de absolute monarchie als de
iiununistische of socialistische repu-
iek verwerpen en anderzijds een
ristelijk-democratische monarchie zo
el als een dito republiek accepteren.
het staatshoofd een vorstelijk per-
on dan wel een burgerpresident is,
oet niet doorslaggevend worden ge-
fcht. Om het nog, anders te zeggen:
~n van deze beide staatsvormen is
e enig bruikbare.
Het is bekend, dat Calvijn er ook zo
ver dacht In zijn „Institutie" schreef
iJ. „Geen der staatsvormen munt dooi
oortreffelijkheid boven de andere uit."
'rsoonlijk had hij echter een voor-
ur voor de republiek in verband met
et toen heersend absolutisme der mo-
archen en de daaruit voortspruitende
sstanden. Hij schreef hierover ook
de „Institutie" „De zonde of het
ebrek in de mens is oorzaak, dat het
eiliger en draaglijker is, dat meer dan
'n persoon het roer van staat in han
en hebbe, opdat de één de andere tot
teun en waarschuwing zij en opdat,
aar één te aanmatigend wordt, de
deren als censoren en meesters hem
toon houden." Hieruit blijkt, dat
,alvijn ter wille van een gezonde volks-
vloed en ter vermijding van een dic-
toriaal absolutisme der vorsten de
oorkeur gaf aan de reppubliek, het-
een gezien de tijd, waarin hij leefde,
ker niet verwonderlijk is. Hij ver-
'erp dus het koningschap als de eni-
6 goddelijke rechtsvorm voor de staat,
aar het wilde ook weer niet zeggen,
at iiij elke monarchie afwees. Zijn
oorhefde voor de republiek was het
evolg van de omstandigheid, dat er
en alleen maar absolute monarchieën
aren.
Anderzijds is het de vraag of Calvijn
"ze tegenwoordige ultra-democrati-
pe staatsvormen, zowel de monar-
ale als de republikeinse, aanvaarden
OU. Of eigenlijk is het geen vraag: hij
u beide verwerpen. Allereerst omdat
op revolutionaire beginselen rusten,
anneer ze gebaseerd zijn op de volks-
uveremiteit en niet op de souverei-
«eit Gods, Maar ook omdat hij een
wstander was van een aristocrati-
me regeringsvorm. Dit woord is afge-
öf uit het Grieks „aristos" d.i. de
esle. Er wordt ^us mee bedoeld een
«enng van de voomaamsten, de edel-
'«n, m tegenstelling tot die van het
ewone „lagere" volk. Men moet dit
«vyn niet kwalijk nemen, want het
tot diep in de 19e eeuw geduurd
„En die voorgingen en die volgden,
riepen, zeggende: Hosanna, geze
gend (is) Hij, Die kcmt in de Naam
des Heeren!"
(Markus 11 9).
Gezegend zij de grote Koning
Die tot ons komt, in 's HEEREN
Naam!
Wij zeeg'nen U uit 's HEEREN
woning;
wij zegenen U al te saam,.
De HEER' is God, door Wien
w' aanschouwen
het vrolijk licht, na bang gevaar;
bindt d' offerdieren dan m,et
touwen
tot aan de hoornen van 't altaar.
Hier beluistert ge de welkomst-zang
van de inwoners van Jeruzalem, op
Palmpasen. Het zijn woorden, ontleend
aan de 118e Psalm. En ze golden inder
daad Vorst-Messias. Het was een blijde
stoet, vol Hosanna-geroep, die de Hee-
re Jezus, gezeten op een ezelin, inhaal
de binnen de stadspoorten. Als gold
het hun toekomstige Koning, werden
klederen voor Hem op de weg uitge
spreid en palmtakken, fluks afgesne
den, wuifden Hem toe; en welkomst
gezang klonk Hem in de oren. HO
SANNA!
Aan de verwelkoming van Vorst
Mfessias, in vers 26 van Psalm 118, gaat
een gebed vooraf {vs. 25): „Och, HEERE,
geef nu voorspoed! „En zo is het He
breeuwse „Hosanna" aanvankelijk be
doeld: „Heere, help toch!", een gebed,
een angst-, een hulp-, een nood-kreet.
Zo heeft het de eeuwen door weer
klonken: HEERE, kom toch; help toch;
verlos toch! Passend gebed, in advents
tijd van Gods Kerk!
Ook in onze tekst hebben de scharen
„Hosanna!", HEERE, help toch!, gezon
gen, gebeden en geroepen. Christus
werd omstuwd door dit „Hulp"-geroep.
Ja, HIJ zou helpen, gans ongedacht en
langs wegen, gans niet vermoed door de
massa.
In de mond der schare was het Ho
sanna geroep een vréugde-gezang ge
worden. Let maar op de verbinding:
Hosanna in de hoogste plaatsen. Als
dan de Messias-Koning komt, dan mag
het vreugdelied der dank en der aan
bidding weerklinken. Hij is er, de Hel
per, de Verlosser in de benauwdheden.
Ja waarlijk, dit is de dag, die de HEE
RE gemaakt heeft (vers 24, uit Ps. 118).
Geen wonder, wanneer als van ver, het
profetisch oog van de dichterlijke zan
ger deze heerlijke komst van Vorst-
Immanuël mag aanschouwen, dat hij
zijn Psalm inzet met het: „Looft den
HEERE, want Hij is goed; want Zijne
goedertierenheid is in der eeuwigheid"
(VS. 1).
Zo hebben de scharen de Christus
verwelkomd, toen Hij op Palmpasen
Jeruzalem binnenreed. Ach, ze hadden
nog veelszins „vleselijke" voorstellin
gen van Hem; zelfs de discipelen. Ze
dachten en hoopten, dat Hij het Joodse
volk van het gehate Romeinse juk zou
bevrijden. Dat juk benauwde ze blijk
baar meer, dan wat de ware kerk zingt,
met Psalm 118 5: „Uit de benauwd
heid heb ik den HEERE aangeroepen;
de HEERE heeft mij verhoord, (stellen
de mij) in de ruimte!"
Van die benauwdheid, van zonde
schuld en satans-aanklacht uit, hebben
die voorgingen en die volgden de
eeuwen door tot God geroepen in
de Naam van Jezus Christus: „HEERE,
help toch; scheur Uw hemel; kom ter
verlossing neer; verzoen zelf onze on
betaalbare schuld!" En, als de HEERE
ze verhoorde, hebben ze het „Hosan
na!" ook als een blijde juichtoon mo
gen aanheffen: de HEERE zij lof, want
Hij is mij tot heil geworden! Hij heeft
mij, arme, zo geheel onverdiend, in
ruimte gezet.
Er is altijd kaf en koren. Dat zal zo
blijven in Christus' Kerk op aarde.
Mensen, die niet met hun gehele hart
roepen uit de benauwdheid, die het
meer om wegneming van tijdelijk
kwaad, van de gevolgen der zonde te
doen is, dan om verzoening en verlos
sing van de zonde zelf.
On Palmpasen mogen in tal van ker
kelijke gemeenten jongere en oudere
mensen opstaan en het „Hosanna!" uit
spreken: Gezegend is Hij, Die daar
komt in de Naam des HEEREN! Maar
o, gel.; laat er in die lofprijzing mogen
doorklinken het oontmoedig smeekgebed
„HEERE, help mij!" Ja, help mij! Want
het wordt een persoonlijke zaak, als
het wel is. Al zpuden alle mensen be
houden worden, en ik stond buiten de
zaak, buiten de aangebrachte gerechtig
heid van Jezus Christus, dan helpt al
mijn Hosanna-geroep uiteindelijk niets;
dan behoor ik, helaas!, bij de „dwaze
maagden" beeld van de kerk in-
naam! die vóór Sions poorten staan,
tot aan de toegang van de hemel ko
men, maar niet binnen gaan tot de
bruiloft van het Lam.
O, dat er gebed moge zijn, jonge-lid-
maten in uw aller hart! Dat er gebed
voor u moge zijn, in het midden" der
chr. gemeente. Dat het moge waarheid
bevonden worden; wij geloven met het
hart en belijden met de mond. Mond-
belijdenis alleen kan de HEERE niet be
hagen. Dan zegt Hij; dit volk nadert
tot Mij m.et de lippen, maar hun hart
houdt zich verre van Mij! Ik weet, het
is ontzettend moeilijk. Wie kan dit op
brengen? Van onze kant is het dan ook
een geheel, een totaal onmogelijke
zaak, vrienden. Maar uit de benauwd
heid worde het noodgeschrei geboren:
Hosanna!, ach, HEERE, aan-zie en aan
hoor mijn ellende. Hij is machtig, al
machtig, goedertieren en genadig.
Christus heeft voor gans ellendigen en
maohtelozen die levendmakende Geest
verworven, opdat wij door die Geest
God en Zijn Christus in waarheid zou
den kennen, geloven en belijden. Het
oude PsalmviTOord is nog altijd waar:
Ik héb geloofd, daarom heb ik gespro
ken (Ps. 116). Hosanna!, gezegend zij
de Koning, Die tot ons komt in 's HEE
REN Naam. In en na het ware belijden
en geloven, wordt ook de lofzang in het
hart geboren. En men heeft de eeuwig
heid nodig, om Hem, naar waarde nooit
te danken, groot te maken.
St. Ml'dijk.
Ds. J. v. d. Haar.
Hoestdrank intabletvorm.95ct
voordat ook de vierde stand enige in
vloed ging krijgen en pas in onze eeuw
kwam het kiesrecht voor allen. Calvijn
meende en dat was in zijn tijd te
recht dat de „demos", de volksmas
sa, niet kon regeren of meeregeren al
leen reeds vanwege het analfabetisme.
Principieel genomen wordt in elk ge
val de monarchie niet door het chris
telijk beginsel geëist. Het is wel in
teressant na te gaan, hoe onze politie
ke partijen over de twee staatsvorrhen
'denken. De A.R. partij zegt in art. 3
van haar Beginselprogram: „Zij houdt
geen enkele staatsvorm voor de enig
aanvaardbare. Voor Nederland oordeelt
zij echter, dat de meest geschikte re
geringsvorm is het grondwettelijk ko
ningschap der Oranjes." Er staat over
dit laatste nog meer, maar daarop ko
men we later terug. De C.H. Unie
schijnt iets monarchaler, want ze doet
geen uitspraak als in de eerste zin, doch
stelt in art. 5 van haar program: „Het
constitutionele Koningschap, opgedra
gen aan het huis van Oranje, is de
vrucht van de leiding Gods met ons
volk in de ontwikkeling van 's lands
historie en tereoht in onze Grondwet
bevestigd." Het Geref. Politiek Verbond
stelt zich op het standpunt van de sou-
vereiniteit van Oranje zonder nader
commentaar. De Staatk. Geref. Partij
stelt in art. 18 van haar program: „Wel
ke regeringsvorm overigens ook goed
moge zijn, voor ons land is het consti
tutioneel koningschap, opgedragen aan
het Huis van Oranje, de van God gege-
vene." De Kath. Volkspartij spreekt
uit, dat de gezagsuitoefening aan geen
enkele bepaalde regeringsvorm gebon
den is, maar ook dat in Nederland een
eeuwenoude traditie een hechte ver-
.bondenheid schiep tussen koningshuis
en volk en dat daarom het Huis van
Oranje de erfelijke drager van het na
tionale koningschap is. In het program
van de Partij van de Arbeid staat niets,
wat op deze kwestie betrekking heeft.
Men mag aannemen, dat ze principieel
republikeins is, maar thans -in te
genstelling tot 1918 (de mislukte revo
lutie van Troelstra) en de eerste 15 ja
ren na de eerste wereldoorlog geen
bezwaren heeft tegen de monarchie on
der Oranje. De Volkspartij voor Vrij
heid en Democratie (V.V.D.) is volgens
haar program het meest monarchaal.
Ze zegt n.l. n art. 6: „De constitutioneel-
parlementaire monarchie onder het na
tionaal Koningshuis van Oranje acht
de Partij de meest hechte waarborg
voor de vrijheid des volks." De Paci
fistisch Soc. Partij (P.S.P.) zwijgt even
als de P.v.d.A. over de kwestie, maar
zal principieel republikeins zijn. En de
Com'm.wnistische Partij is uiteraard voor
een volsksrepubliek, al wordt dit niet
met zoveel woorden in haar program
gezegd.
We zien dus, dat de niet-socialistische
partijen, hoewel ze niet apriori in alle
omstandigheden vóór de monarchie
zijn, deze thans prefereren boven de
republiek. Daarbij worden echter uit
drukkelijk enkele voorwaarden gesteld
de monarch moet een Oranjevorst zijn
en de monarchale vorm moet consti
tutioneel en parlementair zijn. Over de
ze condities en hun betekenis hopen
we in een volgend artikel te handelen.
VOOR BETEP
1^^ -■------- ^NRRP DE
MIDDELHHRNISTEL:Z32S
MELISSANT
Kerkdienst Ger. Gem. in Ned. Voor
de Ger. Gem. in Ned. hoopt morgen, za
terdag 21 maart 's avonds om 6.30 uur
en a.s. zondag te 10 en 6 uur voor te
gaan ds. Mallan.
OUDE TONGE
Verzilvering vakantiebonnen. De in
levering van de vakantebonnen voor de
Landbouw, met afdruk 30 april 1964,
zal plaats hebben op woensdag 25 mrt.
a.s. van 7 t.m. 9 uur tot een bedrag
van 90,bij de penningmeester van
N.C.A.B., L. Brinkman, Bemhardstraat
1 alhier.
We uieiigcii uier een foto van de
maandagnacht in de Sluisse haven te
Ooltgensplaat gezonken veerboot „Prin
ses Beatrix". Dinsdag en woensdag zijn
met behulp van een kraan alle auto's
op één na van boord gehaald en gister
morgen (donderdag) heeft de torenhoge
drijvende bok „Condor" van Taks ber
gingsbedrijf te Rotterdam met reuzen-
kracht de drenkeling gelicht nadat 's
morgens door een duiker twee strop
pen onder het achterschip door waren
gehaald. De gehele morgen zijn voor
bereidingen tot de berging getroffen en
tegen de middag draaiden de lieren van
de Condor uiterst langzaam de Beatrix
omhoog. Toen de boot eenmaal al boven
kwam bleek het water een complete
ruine, te hebben aangericht. Het dak
was bedekt met een decimeters dikke
brij van tonnen verloren gegane kunst
mest. Ook stond er nog een auto aan
dek van de heer M!. van Nieuwaal te
Oude Tonge. Ook kwamen de twee
draagbare brandspuiten van Achthui-
zen en Ooltgensplaat weer tevoor
schijn die maandagnacht toen de boot
snel zonk in de vlucht moest worden
achtergelaten. In de machinekamer en
in het vooronder dreef een dikke laag
olie en scherven en flesjes toonden aan
waar de hofmeester J. Jordaan eens zijn
domein had gehad, dit alles bedekt met
een dikke laag slib. Met twee pompen
van de assisterende sleepboot „Zee
hond" eveneens van Taks bergingsbe
drijf werden de ruimen en de machine-
MIDDELHARNIS
bespelen voor U de
„PHILICORDA" en „EMINENT"
IVlaak even een afspraak! Tel. 2427
..^^„o^pompt. Ver in de middag
hadden de bergers het karwei geklaard
en kon het schip op eventuele lekken
worden onderzocht. Inmiddels is de
boot naar de werf Koopman te Dord
recht gesleept. De dienst Ooltgensplaat-
Dintelsas zal naar wordt verwacht tot
vrijdag met de veerboot Prinses Irene
moeten worden onderhouden.
Deze veerboot heeft slechts een ge
ringe vervoerscapaciteit en kan per
vaart slechts 12 a i: :.;i.:><-nonv,'agens
meenemen. De Gorcum V die op deze
dienst vaart is momenteel ingelegd te
Maassluis waar ze een andere pont ver
vangt die naar de werf is. De machinist
J. Kolderweijer die naar het zieken
huis werd gebracht is vandaag naar
huis teruggekeerd.
De belangstelling van de Flakkeeë-
naars voor dit niet alledaagse schouw
spel was bijzonder groot.
OOLTGENSPLAAT
Maandag 23 maart a.s. hoopt de op
ons eiland zeer bekend hulppprediker,
de eerw. heer T. Vetter te Ooltgens
plaat zijn 80st verjaardag te herdenken.
Geboren te Dordrecht ging hij, geroepen
zijnde het Evangelie te verkondigen,
studeren voor de akte van godsdienst
onderwijzer. Op 24 maart 1915 werd
deze akte behaald en vrij spoedig volg
de zijn benoeming als hulpprediker te
Nieuw Lekkerland.
In 1922 werd hij door de kerkeraad
van de Herv. Gemeente te Ooltgens
plaat aangezocht om in de buurtschap
Langstraat (2e predikantsplaats) te ko
men arbeiden. Deze benoeming werd
door de heer Vetter aanvaard en hij
verbond zich aldaar met de woorden
uit 1 Cor. 2 2 „Want ik heb niet voor
genomen iets te weten onder u, dan
Jezus Christus en Dien gekruisigd."
Het werk in de Langstraat w^erd geze
gend en het vergaderlokaal, gesticht
door zijn voorganger de heer J. Wiel-
houwer, die vertrok naar Amerika en
aldaar de Ger. Gemeenten diende en
inmiddels is overleden, bleek spoedig
te klein.
Toen is het kerkje gebouwd, dat tot
heden nog in gebruik is.
Breed arbeidsveld
De heer Vetter heeft een breed ar
beidsveld gehad. Hij trok zijn gehoor
vanuit de gehele omtrek en in de va
cature tijden deed hij veel werk te Oolt
gensplaat. Hij heeft daar ook jaren de
catechisaties gaihouden, vele begrafe
nissen geleid en zieken bezocht.
Ook te Oude Tonge en Den Bommel
en andere plaatsen op ons eiland wer
den door hem ambtelijke werkzaamhe
den verricht, en predikbeurten vervuld.
In 1938 werd hij ernstig ziek, maar de
Heere richtte hem op en zijn ambtelij
ke arbeid kon weer worden vervuld.
Het lijkt er op, dat men. over de in
aanbouw zijnde brug over de Ooster
schelde al heel spoedig zal kunnen rij
den, als men deze foto beziet. Maar dat
is toch wel een beetje gezichtsbedrog.
Op de pijlers aan de Noord-Beveandse
kant ziet men een montageligger, met
behulp waarvan de brugdelen die
van voorgespannen zijn gemaakt', op
hun plaats worden gelegd. Deze stalen
ligger is 250 meter lang en 350,000 kg.
zwaar. Darachter de geweldige drij
vende bok. Het werk vordert snel, er
zijn reeds tal van pijlers geplaatst,
waarover later het wegdek wordt ge
trokken.
Naar Middelharnis
In 1944 evacueerde de familie naar
Middelharnis. Een 22-jarige arbeid te
Langstraat werd hiermede afgesloten.
Van de Herv. Kerkeraad kreeg hij al
daar een benoeming tot hulpprediker.
Hij heeft daar tot 1 juli 1954 gewerkt
en werd toen wegens gevorderde leef
tijd eervol ontslag verleend. Bij zijn 40-
jarig ambtsjubileum in maart 1955
werd door de heer Vetter in de her
vormde kerk te Sommelsdijk een ge
dachtenis - rede uitgesproken. Na het
overlijden van zijn vrouw in 1957 kwam
de heer Vetter bij zijn zoon, de heer
J. L. Vetter, Kaai 6 te Ooltgensplaat,
inwonen.
Tot 1962 heeft hij gepreekt, wat zijn
lust en zijn leven was. In mei van dat
jaar ging hij voor het laatst voor te
Langstraat. De krachten werden min
der en op doktersadvies moest hij het
preken staken. Alhoewel niet sterk van
hart voelt de heer Vetter zich nog niet
zo oud. Hij mag nog roemen van de
weldaden des Heeren.
Speciaal In het opmaken vaB
B. V. d. VEER
Telefoon 2682 WestdQk 86
MIDDELHARNIS
