iiiAnE3En.rfiEUws
n.
maem Q R K 5 BES C H 11 IT liifiif ll/#r
U ZIT GOED ALS U SPAART
tóV^^
Schuifdeuren voor
2-ileurs auto's
^ee wegen -
één doel
„Vissersschepen op de
Zeeuwse en
Zuirï-Hollaniise stromen"
blad
Vrijdag 6 maart 1964
No. 3268
irnis
tnci
De bedeling (II)
Sp'aartegoed maakt, dat u er goed voor staat. Straks.
Want uw spaargeld is goed voor alles. Ga naar de
spaarbank waar men u óók gaarne van dienst is met
andere bankzaken, zoals rekening-courant, deviezen
voor uw reizen, kredieten, hypotheken en bemiddeling
in effectenzaken. Meer dan 1000 banken en bijkantoren.
De spaarbanken met volledige banksetvice.
UIT DE KERKEN
Bezoek
bondskanselier
Ehrhard
J. Keuvelaar
ten van e
recreatil
gemeent|
Ichelde.
|één van]
van I
vierde fl
It de bouij
lorgangaj
T een bedil
Ir de aanli
Te vifeinig Protestantse ziekenhui
zen in ons land Geen gezond-
heidsindustrie Geestelijke sfeer
is belangrijk.
i zijn in ons land veel meer roomse
[nrotestantse ziekenhuizen. Dat wij
lde cijfers uit. Men rekent bij de
Istiek eigenlijk niet met het aantal
lenhuizen maar met het aantal bed-
T omdat het over de plaatsing van
aantal zieken gaat. En dan krijgen
uit die cijfers enorme verschillen te
llgens de beschikbare gegevens
Iden er op 31 december 1963 in ons
154042 bedden in algemene zieken-
len waarvan 9.292 bedden in Pro-
Intse, 25.799 in rooms-katholieke en
KI in rijks-, gemeente- en neutrale
liculiere ziekenhuizen. In procenten
wrekend is dit 17.2»/o ziekenhuisbed-
1 in Protestantse, iLWIo in rooms-
Éiolieke en SSVo in neutrale zieken-.
1 is de rij van Protestantse zieken-
len in ons land de laatste jaren wel
Iterkt, procentsgewijze is er echter
let aantal bedden weinig verande-
l gekomen, omdat de r.k. en de z.g.
Brale ziekenhuizen zich ook hebben
lebreid.
Iet veel aandacht leest uw waarne-
thet maandblad ter bevordering van
feeestelijke en lichamelijke volksge-
Iheid, getiteld „Protestantse ge-
Iheidszorg", waaruit door hem eni-
legevens zijn gevist. Dit blad dat 17
geleden is opgericht heeft in de
i van haar bestaan er steeds op ge-
fcerd, dat er ziekenhuizen „in eigen
It" dienen te komen, omdat dit even
Kg is als een Protestants gezin met
f eigen stempel.
loeree-Overflakkee is in de geluk-
omstandigheid een dergelijk zie-
jhuis te bezitten. Van het eiland
lien moest men voorheen bij ziekte-
fongeval steeds in r.k.-ziekenhuizen
Bergen op Zoom of elders worden
fcnomen, maar daarin is gelukkig
landering gekomen. En er is nu bij
I departement weer een schetsont-
ingediend voor 't Diakonessenzie-
jiuis met 150 bedden, dat de Stich-
Protestants Ziekenhuis Bergen op
lm zal gaan bouwen. De protestan-
1 wonende in de omgeving van Bra
lt, waren meest alle op r.k. zieken
den in deze provincie aangewezen.
(Protestantse Streekziekenhuis voor
Bevelanden te Goes, met 175 bedden,
Idit jaar in gebruik zal worden ge
pen biedt ook weer het nodige sou-
fu willen wij geenszins beweren dat
jerzorging in de r.k. en neutrale zie-
jhuizen niet prima zou zijn. Wij heb-
Tdaar zelfs veel lof over gehoord en
p zeker wordt in de r.k. huizen ook
Ir de protestantse zieken alles ge-
In wat cureren en verzorging be-
en wat tot hun beterschap nodig
Maar een ziekenhuis moet men zich
l voorstellen als een bedrijf, dat ge-
jdheidsindustrie beoefent, maar als
groot gezin, waarin zieken opgeno-
i worden om verpleegd te wor-
We zijn het dan ook eens met wat
jin het februari-nummer van ge-
nd maandblad lazen: „Geen geval
|f IJ is het dat gecureerd moet wor
maar een volwaardig mens, die
hiek-zijn ook geestelijk moet ver-
fken. Vooral de zusters, maar ook de
Jtoren zijn bij de strijd tegen de ziek-
|ok g e e s t e 1 ij k met hun patiënten
ïg. Daarom moet ook de sfeer van
[ziekenhuis zoveel mogelijk gelijke-
I vertonen met de sfeer, waarin wij
p en ademen kunnen. Dat geeft aan
patient de rust, die voor de genezing
|orderlijk is".
1 is het nu, dat 1964 naar het zich
aanzien, het aantal Protestantse
pnhuisbedden boven de 10.000 zal
pen, is het percentage toch nog maar
van het totale aantal in ons
lö. Volgens de bevolkings-verhouding
Iden wij als protestanten 2% maal
zoveel ziekenhuisbedden moeten hebben
dan thans het geval is. Het aandeel in
de bevoSking- van het aantal bedden is
n.l. als volgt: 40,4'»/o Rooms-katholiek;
18,4Vo Neutr. en A.C. 41,2»/o protestant
Er is dus nogal wat te doen op dit
gebied, het commentaar op genoemde
cijfers is dan ook dat er protestantse
ziekenhuizen dienen te komen in die de
len van het land, waar ze nog niet zijn
en waar zulks, gelet op de bevolkings
verhouding een noodzaak is. De taak
van elke bewuste protestant is mede te
helpen om het tekort weg te werken.
De overheid die het goed recht van elke
Nederlander om te leven naar eigen
overtuiging erkent wat is daar niet
over geboomd in de Tweede Kamer bij
de kwestie Irene! dient er aan mede
te werken dat er voor elke protestant
een bed in een ziekenhuis van eigen
sfeer en eigen geest komt te staan.
iV
Een zieke moet zijn ziekte ook en
vooral geestelijk verwerken. Wat is dan
aangenaam als men bij een dokter of
zuster daarvoor begrip vindt. Dat men
daar eens een woord aan kwijt kan. En
ook aan zijn medepatiënten op de zaal.
Het is niet allemaal ellende wat in de
ziekenhuizen wordt beleefd, er komen
ook Gods-ontmoetingen voor, er wordt
geestelijk wel eens wat geleerd. En waar
het hart vol van is, loopt de mond van
over.
„Ik ben volkomen genezen", ver
klaarde een patient, die uit het zieken
huis terugkwam en ik mag weer aan het
werk. Maar ik zou toch dat plaatsje in
die ziekenkamer, met dezelfde onder-
RIJMEN VAN TIJMEN
Men toog naar het Haagje
Menige mevrouw.
Wou graag gratis piepers,
ondanks dat gesjouw
Ja, de Residentie,
Met haar Haagse bluf,
Houdt toch wel van ,-koopjes"
Men is heus niet suf
Men houdt er van piepers
Bij de houten ham"!
Dus geen wonder dat men
Hiervoor gaarne kwam
Jongens, wat een boffen.
Glad cadeau, voor niks!
En zo'n soort bedeling
Kost ook menig riks
Is dit nu de laatste?
Scheidt men er mee uit?
Nemen de instanties,
Nu wellicht 't besluit.
Om het zó te leiden.
Dat men winsten maakt?
Want veel boeren zijn erg
Achterop geraakt
Alles door die prijzen.
Van de lage kant
Dat moet anders worden,
In ons vaderland.
Tij men
MIDDELHARNÏS
Spreekuur voor woningzoekenden op
dinsdag 10 maart 1964 tussen 7 en 8 uur
n.m. in het gemeentehuis.
vinding en leringen nog wel weer eens
willen irmemen. Want de Heere was aan
die plaats".
Wilde die man weer ziek-zijn en naar
het ziekenhuis terug? Weineen, maar hij
miste wat hij toen had. Die het vat, die
vatte het.
Waarnemer
AANGESLOTEN BIJ DE COÖPERATIEVE CENTRALE RAIFFEISEN-BANK TE UTRECHT,
NED. HERV. KERK
Beroepen te BameveLd J. Smit te Lo-
pik; Giessendam G. Jansen te Benschop
Aangenomen naar loeiden L. Kievit
te Putten; Tholen kand. E. Bakker te
Randwijk; Mastenbroek, kand. G. Voor
dijk te Oud Beijerland.
Bedankt voor Ter Aa, Leerbroek,
Polsbroek en Waspik kand. E. Bakker,
Goedereede, Eetihen en Drongelen en
Lexmond kand. G. Voordijk.
Ds. F. J. Sinke te Bolnes, mag zijn
25-jarig ambtsjubileum herdenken. Hij
diende de gemeenten van Langerak,
Meteren en Est, Stavenisse, Heteren en
sinds 1956 Bolnes.
Proefpreek. Onder voorzitterschap
van Prof. Dr. S. v. d. Linde te Utrecht,
heeft de heer C. Vroegindeweij, theol.
cand., zijn proefpreek gehouden over 1
Cor. 1 2224. Als paranymphen fun
geerden de heren L. Vroegindeweij,
theol. cand. te Bergambacht en B. Wal
let, theol. student aldaar. De heer C.
Vroegindeweij is een kleinzoon van de
bekende J. Vroegindeweij, de vroegere
wethouder van Middelharnis, welke tij
dens zij leven in zovele geemeenten ge
oefend heeft.
Ds. C. V. d. Wal te Mhiden hoopt op
1 mei a.s. met emeritaat te gaan. Ge
boren in 1898 als zoon van wijlen ds.
B. V, d. Wal, werd hij in 1925 predikant
te Rijnsaterswoude. Van 1928 tot 1946
stond hij te Dirksland, waarna hij de
gemeenten Daarle, Polsbroek en Mui
den diende. Ds. v. d. Wal hoopt zich te
HPrdeTwijk te vestigen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Creil (N.O.P.) P. v. Dijk,
kand. te Kampen, Halle A. J. Bos te
Marum, Gorr en Wagele D. de Heer te
Drachten, Hoogezand D. Passchier te
Zwartebroek, Heeg D'. Barten te Ap
pelscha.
Aangenomen naar Dryber J. Verveld
te Scharnegoutem, ZaltbonMnel W. de
Graaf te AJmkerk, Zierikzee J. Nawijn
te Moordrecht, Weede R. de Vries te
Gasselte, St. Pancras P. Rooij, kand.
te Heemstede.
Bedanfct voor Ermelo J. Boonstra te
Middelburg, Aardenburg, Doezum, Dom
burg. Holwerd, Kapelle, Oud Vossemeer
Oude Pekela, Schagen, Vlagtwedde,
Westzaan, Wilnis, Woubrugge en Zout
kamp kand. T. Kooy te Heemstede.
's Gravenhage. Een korte, maar he
vige brand verwoestte zaterdag 21 febr.
de grote en prachtige Lochkerk. Het
vuur greep zo snel om zich heen, dat
in erücele uren niets overbleef dan een
paar geblakerde en wankele muren.
Onbehagen. Steeds meer kerken en
classes wenden zioh tot de synode om
hun onbehagen uit te spreken over het
besluit dat leden van de P.v.d.A. ook
ambtsdrager en voorganger kunnen
zijn.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Ermelo C. den Hertog te
's Gravenhage en T. Zonneveld te
Bennekom; Maassluis M. Roos te 's-
Gravenhage en T. Zonneveld.
Beroepen te Schiedam J. Brons te
Bunschoten; Gorinchem W. Heerma te
Nunspeet.
Aangenomen naar Dordrecht-C. W,
Laman te Hamilton (Canada).
Ds. T. op den Velde zal een galblaas
operatie moeten ondergaan.
Ds. M. Boertun, miss. pred. te Jeru
zalem, hoopt 10 maart a.s. te promo
veren tot doctor in de letteren aan de
Universiteit te Amsterdam.
Ds. M. V. d. Klis heeft niet in een
kerkdienst, doch in een samenkomst op
17 febr. j.l. afscheid genomen van de
kerk te Zierikzee, welke hij 16 jaar
diende. Hij vertrekt naar Papendrecht.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Benthuizen A. Hofman
te Zeist, Amsterdam H. Ligtenberg te
Oudemirdum, Terwolde en Giessendam
P. Blok te Dirksland, Waardenburg G.
Schipaanboord te Apeldoorn.
Ds. G. Zwerus te Nunspeet is zover
hersteld, dat hij in eigen gemeente weer
mag voorgaan.
Schuifdeuren voor auto's zijn niet
nieuw; voor personenwa.gens zijn ze
echter nooit populair geworden. Het
voordeel van de schuifdeur is duidelijk
de gebruikelijke, naar buiten openslaan,
de deur veroorzaakt nogal eens onge
lukken, wanneer men zonder goed uit
te kijken het portier opent. In de klei
ne garages die men bij stadswoningen
aantr-eft heeft het openslaande portier
het nadeel dat het meestal de muur
raakt als men het opent, met als re
sultaat beschadigingen. Het nadeel van
de schuifdeur is eveneens duidelijk: het
gevaar bestaat dat deze bij aanrijding
blijft klemmen en men haar niet of
slechts met speciale hulpmiddelen kan
openen. Bovendien kunnen bij toepas
sing van schuifdeuren in een vierdeurs-
"wagen het achter- en voorportier nooit
gelijktijdig worden geopend.
Bij een tweedeurs-auto overtreffen de
voordelen de nadelen.
In de eerste plaats zijn die deuren
meestal breder dan de portieren van
vierdeurs-wagens, zodat het risico bij
het openen van de deur groter is: deze
zwaait verder naar buiten en het gevaar
voor andere weggebruikers is navenant
Ook is in een nauwe garage zo'n deur
vaak onhandig.
iMen kan thans in Engeland op
bepaalde modellen tweedeurs-wagens
van bekende merken schuifdeuren krij
gen, als men dat wenst. Het openen
daarvan geschiedt elektrisch en wan
neer de deur geopend is, bestaat niet de
kans dat ze door een onverwachte be
weging kan toevallen. Het is ook moge
lijk een normaal model auto van schuif
deuren te laten voorzien tegen een be
drag van ongeveer 500,(DIA)
V.l.n.r. minister Schroeder, bonds-
lïanselier Ehrhard, minister-pre
sident Marijnen en minister Luns
in het Catshuis te Den Haag.
Vrijdagr 13 maart lezing in „de
Gouden Leeuw" te Goedereede.
Uitgaande van de vereniging Streek
museum voor Goeree en Overflakkee,
zal op vrijdag 13 maart a.s. des avonds
8 uur in Hotel „de Gouden Leeuw" te
Goedereede een lezing worden gehou
den door de heer J. E. van Beijlen, con
servator van het scheepvaartkundig
museum te Antwerpen over: „Vissers
schepen op de Zeeuwse en Zuid-Hol
landse stromen". Deze lezing zal wor
den toegelicht met een uitgebreide se
rie lichtbeelden.
Het bestuur van het Streekmuseum,
heeft tot bijwoning uitgenodigd in de
eerste plaats haar eigen leden en daar
naast de leden van de Vissersvereni
gingen te Ouddorp, Goedereede en Stel-
lendam; leden van Schuttevaer, van de
jachtclub te Middelharnis, van het we
tenschappelijk Genootschap en de b. en
w.'s van het eiland. Het belooft een zeer
interessante avond te worden.
In de vooravond wordt in hetzelfde
hotel de jaarvergadering van het Streek
museum gehouden.
NIEUWE TONGE
BurgeTlijke stand over de mnd. febr.
Geboren: Jannetje, d.v. K. Drooger en
J. Kieviet.
Gehuwd: Jan Arie van Balen, oud 21
jaar en Jacoba van Noord, oud 18 jaar;
Willem de Bonte, oud 21 jaar en Mar-
tijntje van Sliedrecht, oud 17 jaar.
Overleden: Leentje Elizabeth Bolluit
wed. V. Jacob van Dreunen, oud 84 jaar.
Zandpad
Middelharnis
iDsl>.i^.3s3^Qx3^.:>.3^3^^>.^\!^.:>^^.i^^;^.£^.^^;^^o^:^.3\5^^>.o^
iL!?_V OLGVERHAAL
Idoor W. SCHIPPERS
pnvankelijk had Koos deze rede-
pg met een kort: „als ik hem niet
F meegenomen, zou het niet gebeurd
I afgewezen; het zou nog langer
T™ eer hij die gedachte volkomen
P Wegwerken.
peeds de dag n a het ongeval was
Fer Waldens nog 's avonds op de
|^™of gekomen om naar Koos te
fn, die met een gekneusd been en
Y'^'S ^e bed lag.
1 ws, die in de dagen vóór het onge-
i„;''/'.2iin vriend niet wist wat ze-
■wachtigheid was, begon te beven
I' ny de forse gestalte van dokter
pWens
voor zijn bed zag staan.
Sw ir°°^' ^^"S op me moe-
s ^^™'en, mijn jongen, maar je zult
feUrt begrepen, dat de omstan-
Bm 1 '^^^'^vs'^ <le oorzaak waren.
Kok zien!"
1^ os gaf geen antwoord. Zijn ogen
i'aen star en keken de dokter ietwat
verwezen aan. Plotseling barstte hij in
tranen uit.
„Koos, jongen, hoe heb ik het nu?
Geen zelfverwijten. Vriendschap bracht
jou en Johan op een wandelrit. Mijn
jongen was een uitstekend ruiter, maar
een ongeluk zit op een klein plaatsje..
Laat de gedachte los, dat jij er schul
dig aan bent", vervolgde hij, „van
kindsbeen af waren jullie trouwe vrien
den en wij, mijn dochter en ik, zullen
je steeds als een goede vriend en ka
meraad beschouwen".
't Deed Koos goed, dat de strenge va
der van zijn verongelukte vriend hem
zo volkomen vrijsprak van alle schuld.
Dat luchtte hem op, alhoewel het hem
bleef grieven en pijnigen. De Kol zou
hij niet meer kunnen zien. En hij was
niet de enige.
De dag van het ongeval had Hendrik
van Stolzen het paard bij dokter
Bruinsma afgehaald en Bert had er op
gestaan de jonge boer naar de Stolzen-
hof te vergezellen om een oogje in 't
zeil te houden.
„Was ik een twintig jaar jonger" had
hij gezegd, „dan zouden wij nog eens
een hartig woordje met het beest spre
ken. Ik er op en hij er onder, en dan
ging het er om: gehoorzamen of ik reed
hem dood. Ik heb ze in dienst gehad,
knollen als duivels.
Maar Bert was niet jonger, wel wa
ren zijn benen al wat stram.
Kalm en rustig stapte de Kol naar
huis en zonder moeite kregen de beide
mannen hem op stal.
Ongeveer drie weken later laadde
Koos, die nog wat stijf liep, doch overi
gens goed gezond was, op een zaterdag
morgen zijn dubbelloops jachtgeweer
met scherp en wierp het aan de draag-
riem over zijn schouder.
't Was stil op de hoeve. Van Stolzen
was met Hendrik en het volk reeds
vroeg naar het veld gegaan. Niemand
zag Koos en niemand vroeg naar zijn
plannen.
Het zwarte paard in de hoek van de
stal wendt zijn fraaie kop om als Koos
binnenkomt; het dier kent de stap van
zijn meester.
Met duistere blik beschouwt de jonge
boer het prachtige dier. Even slechts en
dan maakt hij bedaard de halster los,
waarmee het aan de ring is vastgebon
den. Zonder enige tegenstand volgt het
dier zijn meester naar buiten in de fris
se, heldere voorjaarslucht. Koos loopt er
mee achter de schuur om en het paard
snuift met blijkbaar welbehagen de
lucht op, maar de jongeman, die hem
aan de halster meevoert, werpt een vij
andige blik op het dier, opent het hek
van de boomgaard, loopt deze in zijn
gehele lengte door tot geheel achterin,
kort bij de sloot. Hier is een plek, die
hém geschikt lijkt voor zijn doel. Hier
strekt een oude, zware appelboom zijn
dikke takken, de onderste nog ongeveer
een manshoogte van de grond. Aan een
van die takken bindt de jonge boer de
halster van het paard vast.
Dan gaat hij enige passen achter-
w^aarts en neemt het geweer van zijn
schouder. Hij spant de beide hanen
maar als hij het geweer aan de schouder
brengt en aanlegt, wordt het paard on
rustig en rukt aan zijn halster. Don
derend knalt een schot enhet ongeluk
kige dier zakt op de knieën en valt dan
zijdelings ter aarde. Nog, een ogenblik
blijft de schutter staan met de vinger
aan de trekker, gereed voor een tweede
schot, doch als de kruitdamp is opge
trokken, ziet hij dat geen tweede nodig
is. Het dier stuiptrekt nog even met de
fijne poten en blijft dan onbeweeglijk
liggen de kop een weinig omhoog door
de strakgespannen halster.
In gedachten verzonken blijft Koos
met het geweer in de hand staan en
kijkt met donkere blik naar het dode
paard. Juist door de witte vlek, die het
dier de naam van Kol had bezorgd, was
de dodende kogel gegaan, bloed heeft
die witte vlek rood gekleurd.
„Ziezo", mompelt Koos grimmig, „jij
zult tenminste geen ongelukken meer
veroorzaken, jij zwarte duivel."
Hij zet de nog gespannen haan in rust
en hangt het geweer over de schouder.
Kalm maakt hij de halster los en keert
langs dezelfde weg die hij gekomen is,
terug naar de hoeve.
„Heb jij geschoten. Koos?" vraagt zijn
moeder bij zijn terugkomst.
„Ik heb de Kol overhoop geschoten",
zegt hij kortaf, „hij kan begraven wor
den waar hij ligt, achter in de boom
gaard vlak bij de sloot."
„Je bent hard, Koos, ik vrees dat en
kel wraakzucht je drijfveer was toen je
naar het geweer greep om zo'n prachtig
dier in koelen bloede dood te schieten".
Koos haalde nors de schouders op en
's middags aan tafel vertelde hij, ijzig
koud, aan zijn vader dat de Kol dood
was en vroeg of zijn toroer Hendrik hem
straks kon helpen om het kadaver weg
te ruimen.
Van Stolzen had het hoofd geschud en
de aangeboren handelsgeest welke de
boeren kenmerkt kwam even boven.
„Dat het je tegen de borst stuit het
paard telkens voor ogen te hebben.
Koos, kan ik begrijpen, maar daarom
had je het nog niet behoeven dood te
schieten. Je schijnt vergeten te hebben
dat het dier meer waard was dan een
schot krult en een kogel."
„Ik heb het paard van u gekregen,
vader, toen ik eenentwintig jaar oud
ben geworden; het was mijn eigendom
en van geen dier heb ik zoveel gehou
den als van dat paard. Na het gebeurde
nu drie weken geleden, begon telkens
mijn bloed te koken als ik het in de
stal zag staan. Veronderstel vader, dat
we het hadden verkocht en er brak ie
mand de hals door zijn toedoen, dan zou
ons toch dat geld in de handen bran
den. Beter zo, nu komen er door hem
geen meerdere ongelukken".
„We zullen er maar niet meer over
praten. Koos, maar als alle paarden ge
dood moesten worden waarmee iemand
een ongeluk heeft gehad, dan zouden er
nog heel wat sneuvelen."
Koos had er het zwijgen toe gedaan
en zijn vader verwachtte ook geen ant
woord meer. Hij wist, dat zijn oudste
vasthoudend of was 't meer koppig?
van aard- was een trouwe vriend
en goed kameraad was hij zeker!.
's Middags werd de Kol begraven.
Opmerkelijk toch, dat kinderen dik
wijls in zoveel kunnen overeenstemmen
en toch in de grond zoveel verschillen,
filosofeerde Van Stolzen, zijn rustuurtje
pakkend. Koos.Hendriken dan
Marie.... ja, die was heel anders van
karakter. Marie, die gaarne met Sophie
Waldens haar broer zou hebben opge
past, die tranen huilde met tuiten 't
Was wel een vriend, reeds vanaf hun
schooljaren, maar eigen, eigen, dat was
toch nog wat anders.
Van Stolzen deed een krachtige trek
aan zijn pijp en liet zich in zijn leun
stoel vallen.
„Ja", zei hij halfluid en in gedachten
„dat ik daaraan nooit heb gedacht" en
een glimlacht speelde om zijn mondhoe
ken
(Wordt vervolgd)
