De K.L.M.
in de crisis
De 21sie verjaardag van
Prinses Margriet
J^editatie
erste Bogaers-wonisig in Deurne gereed
fü.C. KORTEWEG s ZOON
BERNARD&ZN.
Licht in het donker
36e jaargang
Vrijdag 17 januari 1964
No. 3255
Chi. STREEKBLAD OP GEREFOBMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLAJMDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
VOOR BETER a.X'
Bijdrage in studiekosten
Zondajsdiensten artsen
Fruitmanden en Fruitlialcies
»jJe ^ruilcentraie"
PRINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 17 Giro 167930
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
ABONNEMENSPRIJS 2,50 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 14 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
2.
De moellijkiieden in de K.L.M,. zijn in
hoofdzaak het gevolg van factoren,
waarop <Je directie geen invloed kan
uitoefenen: de oprichting van vele an
dere buitenlandse maatschappijen, de
protectie door hun regeringen, weige
ring of intrekking van landingsrechten,
verlies van Indië, veel scherpere con
currentie, de steeds duurdere vliegtui
gen. Als gevolg van enkele dezer facto
ren verloor de K.L.M, haar vroeger zo
overheersende positie in het wereld-
luchtverkeer. Onze bevolking is zelf te
Idein om de teruggang, wat passagiers
en goederen betreft, op te vangen. Elk
volk reist nu zoveel mogelijk met zijn
eigen maatschappij. Ook komen er de
laatste jaren minder Amerikaanse toe
risten naar Europa. Tariefsverlagingen
maakten de concurrentie nog zwaarder.
Zo ontstond er bij de K.L.M, in feite
een overcapaciteit wat het aantal vlieg
tuigen en dus ook het personeel be
treft. De bezettings- of beladingsgraad
werd te laag. Ze was tot voor kort ruim
gOVo en bedroeg in het eerste halfjaar
van 1963 slechts 450/0. Daardoor werkt
het bedrijf oneconomisch. Het aandeel
van de K.L.M, in het wereldluchtver-
keer is gestadig gedaald; thans bedraagt
het S.éVo, maar het is veel hoger ge
weest. Het gevolg van é^n en ander is,
dat het bedrijf te omvangrijk en te duur
is geworden voor een klein land als
het onze Internationaal is de positie
van de K.L.M, op een lager vlak geko
men en in de huidige staat niet meer
houdbaar. Blijkbaar heeft niemand dit
zien aankomen of men heeft de ogen er
willens en wetens voor gesloten en een
soort struisvogelpolitiek gevoerd. Het is
zoals de heer Jongeling, (afgevaardigde
van het Geref. Pol. Verbond) in de
Tweede Kamer zei: „Het uur der waar
heid heeft geslagen." Hij bedoelde: de
K.L.M, zal zich moeten gaan aanpassen
aan de werkelijkheid.
In de tijd van Plesman vooral, maar
ook nog van Aler, is de organisatie wat
al te grootscheeps opgebouwd. Wie in
het buitenland enigermate bekend is,
die heeft in menige grote stad de nogal
luxueuze passagekantoren van de
K.L.M, gezien. Dat had gerust wel wat
minder gekund. Veel te lang heeft men
gewacht met het afkappen van onren
dabele lijnen. De leiding had meer moe
ten samenwerken met andere maat
schappijen; dat zou veel verspilling
van geld en veel duplicatie oftewel on
nodig dubbel werk hebben kunnen
voorkomen. En door dit alles is de K.
L.M. in een deplorabele toestand ge
raakt. Van 1920 tot 1946 heeft ze met
verlies moeten werken. Daarna ging
het goed, want tot en met 1960 was er
winst. Miaar daarna zijn de moeilijkhe
den begonnen. In 1961 was er een ver
lies van 76 miljoen, in 1962 van 75 m.
en voor 1963 schat men het op 55 mil
joen. Voor het pas begonnen jaar staat
het er niet erg rooskleurig bij. De loons
verhogingen kosten de K.L.M. 20 mil
joen en daartegenover heeft men dezer
agen de tarieven moeten verlagen, om
dat alle buitenlandse maatschappijen
dit deden. Men hoopt daardoor meer
passagiers te trekken, vooral uit Ame
rika, maar het is en blijft een gok.
Intussen heeft de leiding verleden
jaar aan het Amerikaanse adviesbureau
Mac Kinsey een reorganisatie-rapport
gevraagd. Dit is uitgebracht, maar tot
dusver geheim gehouden. De conclusie
zal wel geweest zijn, dat een ingrijpen
de sanering nodig is, dus een reorgani
satie op een gezonde basis. Dit betekent
o.a. een radicale bezuiniging door in
krimping, omdat men boven zijn stand
leefde. De laatste twee jaai: is het per
soneel van 18000 op 16000 man terug
gebracht, maar nog altijd is het te om
vangrijk, speciaal wat het aantal pilo
ten betreft. Dit is uiteraard een pijnlij
ke operatie en men mag eisen, dat dit
deel van de inkrimping op rechtvaar
dige wijze geschiedt. Geen wonder is
het dus, dat het K.L.M, personeel in een
weinig benijdenswaardige positie ver
keert, hetgeen zich manifesteert in on
derlinge conflicten, oprichting van z.g.
categorale organisaties en wrijvingen
met de directie. In feite is er van de
eigenlijke reorganisatie nog weinig of
niets terechtgekomen. Wel zijn de ver
deeldheid en de verwarring steeds gro
ter geworden. Dhr. Larive bleek bij de
anderedirecteuren niet favoriet te zijnen
werd weer naar de Shell teruggebracht.
De bevoegdheden schijnen niet precies
afgebakend te zijn. En de Raad van
Commissarissen, bestaande uit een
groot aantal illustere mannen zoals Dr.
Ir. den Hollander, prof. Lieftinck, prof.
Tinbergen, prins Bemhard, Ir. Tromp
enz. heeft ook geen kans gezien de za
ken in goede banen te leiden. Kort
geleden bleek de hele reorganisatie zo
vastgelopen te zijn, dat het hele colle
ge van commissarissen en bloc zijn ont
slag vroeg. Momenteel zit de K.L.M,
zelfs zonder president-commissaris.
Het is dus geen wonder, dat er in de
cember in de Tweede Kamer harde no
ten zijn gekraakt bij de behandeling
van de begroting van Verkeer en Wa
terstaat, waaronder de K.L.M, ressor
teert. De Staat is n.l. in (het bezit van
W/o van de aandelen. Wat de verdere
financiële verhouding van de Staat tot
de K.L.M;. betreft is het zo, dat in 1962
de regering met instemming van de
Staten-Generaal de mogelijkheid heeft
geopend aan de K.L.M, garanties te ver
strekken voor op te nemen leningen en
ki:edieten tot een totaal bedrag van 375
miljoen gulden. Daarvan is al gebruik
„De Heer e is waarlijk opgestaan"
Met deze woorden uit de mond Zijner
discipelen ben ik voor u opgetreden,
omdat ik van deze waarheid verzekerd
ben; en met dien troost, waarmede de
Heere mij getroost heeft, troost ik u
v/eder door des Heeren genade, opdat
gij in leven en in sterven een gewissen
troost hebben zoudt, en deze uw troost
blijve.
„De Heere is opgestaan", wat zegt
dat? Dat zegt alles, wat aan een arm en
ellendig mens moed kan geven. Hij, die
het geweld des doods had, dat is de
duivel, heeft de Heere niet kunnen hou
den, hij heeft Hem uit het graf moeten
loslaten. Zo is dan ons geloof niet ijdel,
zo zijn wij dan niet meer in onze zon
den, zo zijn wij met Hem opgewekt,
met Hem opgestaan; zo kan ons geen
graf, hoedanig een ook, geen dood, van
welke gestalte ook, meer houden. Niet
voor Zich zelven is Christus opgestaan,
maar als de tweede Adam is Hij Zijnen
God opgestaan, ter onzer rechtvaardig-
making, gelijk de Apostel Paulus be
tuigt: „Hij is overgeleverd om onze
zonden en opgewekt o^m onze recht-
vaardigmaking". (Rom. 4 vs. 25). Zo zal
dan de wereld met haar moorden, de
dood met zijn doden, de Satan met
zijne aanklachten niets aan ons hebben.
niets meer tegen ons kunnen uitrichten.
Moge het ook de schijn hebben, alsof
het geloof geheel verdwenen was, moge
alle hoop vervlogen zijn, ligt nog maar
dit éne in het hart: „Heere, waar zullen
wij heengaan. Gij hebt de woorden des
eeuwigen levens!" ligt nog maar de
liefde in het hart, dat men toch lie
ver de gehele wereld en de gehele
zondendienst voor de Heere er aan
geeft, en slechts dan blijde kan zijn,
als men Hem heeft; dan zal men het tot
zijnen troost vernemen: De Heere.is op
gestaan! Zo zijn wij dan gerechtvaar
digd in Hem. Het ging leven om leven.
Hij heeft Zijn leven voor ons gegeven,
zo kunnen dan duivel en dood niets
meer uitrichten, zo wij den Heere aan
hangen. Hij zal nu op de 'beste wijze
voor ons zorgen. Daartoe is Zijne op
standing een gewis pand onzer zalige
opstanding.
Het blijft, wel is waar, een hoog,
zwaar stuk, de opstanding van Chris
tus voor zich zelven te geloven. De
discipelen hebben het zelf ervaren, hoe
machtig het ongeloof zich tegen deze
waarheid verzet. Daarom zeggen wij
ook, cm allen twijfel weg te nemen; De
Heere is waarlijk opgestaan!" Dit
„waarlijk" kwam hun uit het hart, ge
lijk het de Profeet Jesaja uit het hart
kwam, toen hij uitriep: „Waarlijk, Hij
heeft onze krankheden op Zich geno
men, en onze smarten heeft Hij gedra
gen". (Jes. 53 VS. 4a). Dit „waarlijk"
dient, om alle twijfel weg te nemen. Zij
bestrijden daarmede hun eigen ongeloof
en dat van anderen, jagen het op de
vlucht en grijpen hetzelve weder aan,
wanneer het nieuwe aanvallen maken
wil. Onze Heere is w^aarlijk opgestaan.
Zo zijn wij dan waarlijk in die stand
gezet, dat wij de dood niet zullen zien.
Waarlijk zijn wij in Hem gerechtvaar
digd; waarlijk is het de werking der
sterkte Zijner macht, die Hij ge
wrocht heeft in Christus, als Hij Hem
uit de doden heeft opgewekt, die
aan ons werkt, om ons van de wereld
af en daarheen te brengen, waar Chris
tus is. Waarlijk hebben wij het eeuwi
ge leven; waarlijk zal onze hoop niet
beschaamd worden. Waarachtig is het,
wat wij voor zeker en gewis houden van
onze uitverkiezing, waarmede God ons.
Geliefden, uitverkoren heeft ter eeuwi
ge zaligheid. Waarlijk zal Christus als
de Laatste over ons stof opstaan (Job
19 VS. 25), waarlijk ons niet verlaten in
onze laatste ure, waarlijk ons gebeente
in het graf bewaren en ons uit het graf
opwekken! waarlijk zullen wij Hem
zien, gelijk Hij is! Waarachtig zijn al
deze dingen, al zien wij er niets van.
En de kracht Zijner opstanding, wie
kan die loochenen? Zij is van tekenen
en wonderen omgeven, hoe zij ons door
al het zichtbare heengeiiolpen en elke
bruisende zee, die zich tegen ons ver
hief, gescholden heeft.
(Uit een preek van
Dr. H. F. Kohlbrügge)
^^6ei Fabrieken Zevenbergen
gemaakt voor 275 miljoen. Deze garan
ties hebben tot dusver echter nog niet
geleid tot enige betaling door het Rijk.
Ook heeft de K.L.M, nog geen gebruik
gemaakt van de mogelijkheid, in de
wet van 1962 geboden, om van de
Staat te lenen tot een bedrag van 50
miljoen. Tot heden toe heeft de K.L.M,
dus nog geen belastinggeld van het Ne
derlandse volk behoeven te gebruiken,
dit in tegenstelling tot wat algemeen
wordt geloofd. Deze mededeling deed
Minister Van Aartsen onlangs in de
Tweede Kamer. Maar zoals de zaken er
voorstaan, is het heus niet denkbeel
dig, dat dit er toch van komen zal en
het is daarom beslist nodig dat er radi
caal ingegrepen wordt.
In het nieuwe college van Commissa
rissen zal men mannen nodig hebtoen
met commerciële, economische, financi
ële en sociale ervaring. Ook zal een
duidelijke afbakening van de bevoegd
heden tussen de directie en de commis
sarissen nodig zijn, v/ant uit alles blijkt,
dat dit thans niet het geval is. De Mi
nister zoekt in de eerste plaats naar
een nieuwe topleider. De namen zijn
genoemd van Ir. Staf en Prof. Zijlstra,
beiden oud-minister en zeer bekwame
mannen. Maar niemand schijnt ervoor
te voelen zich in zo'n wespenest te ste
ken' en zijn reputatie op het spel te
zetten.
In elk geval zal de leiding grondig
veranderd moeten worden. De laat
ste tijd heeft ze een weinig verheffend
schouwspel geboden. De interne ver
houdingen in het bedrijf tussen directie
en commissarissen, tussen de directeu
ren onderling, tussen directie en per
soneel lagen scheef. Wij zijn het niet
dikw^ijls eens met P.v.d.A.-Kamerleden,
maar v/at dhr. Posthumus op 17 de
cember in de Tweede Kamer zei,, hee.'f,
onze hartelijke instemming: „Het is ver
bijsterend, hoe volwassen mensen met
levens- en bedrijfservaring zo klein en
kinderachtig, dikwijls zo belust op
eigen prestige en machtspositie, elkaar
het leven zuur hebben gemaakt."
De Minister staat wel voor een moei
lijke taak. Hij verwacht volgens zijn
uitlatingen in de Tweede Kamer op
korte tei-mijn geen herstel van rede
lijke verhoudingen tussen dnkomst'en
en uitgaven. De sanering van de
K.L.M, zal een pijnlijke, moeilijke en
langdurige operatie zijn. Menigeen
heeft de verzuchting geslaakt: leefde
Plesman nog maar. Toch geloven we,
dat Plesman evenmin de K.L.M, had
kunnen red^^. Sij zou niet meer in
deze tijd passen,"Want hij was te dicta-
toriaal. Dat neemt men nu niet meer.
Zijn methoden om een bedrijf te leiden
i éénhoofdig zijn uit de tijd. Hij
was een man van een voorbije periode
en vermoedelijk niet de figuur om dit
bedrijf voor de derde maal op te bou
wen. Nederland wacht op de mannen,
die dit wèl kunnen.
1^^ NflBD Dl
In het Branbantse Deurne heeft de Minister van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid, drs. P. C. W. M. Bogaers, woensdag de eerste voltooide z.g. Bogaers-
woning, kosten 14.000 gulden, officieel geopend en overgedragen aan de be
woners, de familie P. J. Engels.
Foto boven: Staande voor de woning verleende de Minister aan burgemees
ter F. L. M. Hobbens goedkeuring voor de bouw van nog elf Bogaers-wonin-
gen in de gemeente.
Foto onder: De bewindsman overhandigde de bewoner, de heer P. J. Engels
een, fraaie klok als blijvende herinnering.
NAAR DE
MIDDELHnRNI5-TEL:Z3Z8
SOMMELSDIJK
PlotseUnge dood. Woensdagmorgen is
de 64-jarige kraanmachinist, de heer
Benjamin Vis uit Sommelsdijk komende
op zijn werk aan de bouwput in het Ha
ringvliet, plotseling overleden. Tijdens
het vervoer in het busje van zijn woon
plaats naar Stellendam voelde hij zich
reeds onwel. Voordat hij aan zijn werk
zou beginnen, begaf hij zich naar het
schaftlokaal om te rusten, alwaar hij
kort daarna overleed. Dit plotselinge
sterfgeval heeft onder de werkers op de
bouwput en ook in zijn woonplaats grote
ontroering verwekt.
Gedep. Staten der Prov. Zuid Hol
land brengen ter kennis dat in Z. Hol
land thuisbehorende gegadigden, hare
provinciale bijdrage in de kosten van
studie, voor het cursusjaar '64'65 bij
voorkeur voor 1 maart 1964, doch zo
nodig ook later, daartoe bij hen een
aanvraag kunnen indienen.
Geen bijdragen worden verleend voor
studiekosten aan a. universiteiten of
daarmede gelijk te stellen instellingen
voor hoger onderwijs en b. scholen voor
gewoon of buitengewoon lager onder
wijs. Formulieren verkrijgbaar ten
provinciehuize Zuid Holland 's Graven-
hage en bij de gem. secretarieën.
MUZIEKHANDEL
MIDöELRARNIS
PLATEN EN PLATENSPELERS
Grote keuze
deskundig advies
Van zaterdag 18 januari v.m. 12 uur
t.m. maandag 20 januuri v.m. 9 uur
Middelharnis-Somvielsdijk:
Dienst heeft dokter Bakker, tel. 2710,
Sommelsdijk.
Dirksland-Herkingen-Melissant:
Dienst heeft dokter Huisman, telef.
01877-412, Melissant.
Oost-Flakkee:
Dienst heeft dokter Buth, telefoon
0171-306, Den Bommel en dokter Voogd
tel. 01874-259, Oude Tonge.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Dienst heeft de heer Terlouw, die
renarts te Middelharnis, tel. 2357.
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 19 jan.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dokter
Kugel, tel. 01662-400, Prootvliet en dok
ter Vermet, tel. 01676-415, Nieuw Vos
semeer.
Koningin Wilhelmina heeft met recht
de ere-naam gekregen van Moeder des
Vaderlands. Deze ere-naam heeft zij al
leen al verdiend in de jaren toen ons
een moeder droeg zij het verdrukte volk
land door de Duitsers bezet was. Als
op het hart. Zij was de raadgeefster
van ons allen in de donkere bezettings
tijd. Zij wist de vreesachtigen moed in
te spreken; er ging een opbouwende en
bezielende kracht van haar uit, waar
aan ons volk meer dan ooit behoefte
had. Dikwijls nam zij de leiding en ont
stak zij door haar geestdrift licht in de
harten der aarzelenden. Zij deed dit niet
als een nationale heldin, gelijk er nu
en dan in de geschiedenis optreden,
maar als een levende tussenschakel tus
sen God en haar volk trachtte zij ons
in deze donkere tijden de juiste weg te
wijzen.
Schier alle licht was uit het leven des
volks verdwenen en Nederland was een
land dat onder zwarte schaduwen lag.
Figuurlijk gesproken straalde er geen
zon, lichtte er geen maan, het was alles
pikdonkere nacht. Inderdaad wandelde
ons volk in de duisternis en zat het in
vele opzichten in de schaduw des doods.
De glorie van vroeger dagen, toen ons
land als een lichte baken in de zee der
volkerenwereld lag was voorbij. Slechts
een schijn van macht was ons door de
bezetter gelaten. Er bestond een laten-
te onrust, die gewekt werd door de
wetenschap te leven in een land, om
geven door een zee van duisternis. Wat
ons omklemde en benauwde was de
bange donkerheid, en in die donker
heid het onzekere, het angstige, een
slang van wantrouwen, die om het hart
sloop.
Vooral in de nanacht, enkele uren
voor zonsopgang, kan het zo aardedon
ker zijn. Zoals er in de natuur overgan
gen zijn van de duisternis in het sche
merlicht en van het schemerend licht
in de volle zonnegloed, zo was het ook
in het volksleven van Nederland. Ter
wijl de bezetter met zijn verschrikkelij
ke terreur voortging en duizenden ter
dood werden gebracht voor de strijd van
vrijheid en gerechtigheid, ging toch het
morgenrood van een nieuwe dageraad
reeds gloren. En juist in die overgang
schuilde de rusteloos bewegende kracht
van het volksleven.
Ondergang en opgang gingen hier sa
men.
Bepaalde gebeurtenissen achtervolgen
ons, wordt wel eens gezegd, maar zij
jagen ons ook vooruit. Zij zijn bouw
stenen voor de toekomst. Zo was het
ook bij de geboorte van Prinses Mar
griet. De tijding in de zomer van 1942
dat er in ons Prinselijk Gezin een nieu
we blijde verwachting mocht worden
gekoesterd was als een lichtstreep aan
een donkere hemel. Daarbij kwam dat
het beeld van de oorlog zich langza
merhand ging wijzigen. Al was het ein
de van de Tweede Wereldoorlog nog
lang niet in het zicht, er waren toch
bewijzen dat een kentering kon worden
verwacht: Stalingrad, El Alamein.
Op 19 januari 1943 werd te Ottowa in
Canada een Nederlandse Prinses gebo
ren. Het was alsof bij de geboorte van
Prinses Margriet de Oranjezon reeds
haar vurige pijlen naar alle kanten uit-
(Opname Max Koot)
zond. Die vurige pijlen waren zij niet
als machtige slagpennen, die door de
vleugelen lopen en wier tussenruimten
door de tedere gloed van het Oranjelicht
gevuld zijn? In de donkere oorlogsjaren
verspreidde de geboorte van de derde
prinses een glimp van hoop onder het
verdrukte Nederlandse volk. Het was
alsof ons volk met nieuwe moed bezield
werd, want het verzet werd met de dag
groter.
Prinses Juliana en Prins Bernhard wa
ren dan ook intens verheugd over de
geboorte van deze prinses. Hoewel prin
ses Margriet in een donkere tijd en in
ballingschap werd geboren heeft zij toch
een blijde jeugd gehad. En zo is zij in
de loop der jaren een jonge vrouw ge
worden, want op zondag 19 januari a.s.
hoopt H.K.H. Prinses Margriet haar
21ste verjaardag te vieren. In verband
met een destijds door de regering ge
daan verzoek wordt op maandag d.a.v.
gevlagd.
Prinses Margriet is nu, zoals men dat
noemt mondig.
Mondige kinderenhet is een ere-
positie. Men voelde dit vroeger nog be
ter dan thans. De mondigverklaring van
een der kinderen ging in vroeger eeu
wen in de regel met een feestelijke
plechtigheid gepaard, zoals dit thans nog
wel in de konklijke familie en de ade-
lijke geslachten geschiedt. De mondig
verklaring was een hoogtepunt in 't le
ven. De zoon of dochter was de .kinder
schoenen ontwassen. Men had dan voor
zichzelf in te staan en telde mede als
een eigen persoonlijkheid, die op eigen
wieken kan drijven.
Mondige kinderen.het is een ver
antwoordelijke positie. Zo lang de kin
deren klein zijn, dragen de ouders de
zwaarste verantwoordelijkheid. Zijn zij
eenmaal volwassen, dan zullen zij de
last zelf op de schouders moeten ne
men, zijn zij voor hun doen en laten,
spreken en denken zelf verantwoordelijk
voor God en onze gemeenschap en kun
nen zij zich rechtens niet meer op vader
en moeder beroepen.
In haar jeugd groeide prinses Margriet
op tot een vrolijke evenwichtige jonge
vrouw, die in het afgelopen jaar veel
representatieve plichten te vervullen
had.
Wij feliciteren H.K.H, prinses Mar
griet Francisca met de viering van haar
21ste verjaardag en wij spreken de wens
uit dat God haar in het verdere leven
zal sparen en bewaren en dat Hij haar
tot een rijke zegen zal stellen voor haar
Huis en ons Vaderland.
P. BOM.
Landelijk vertegenwoordiger
van de Bond van Chr. Oranje
verenigingen in Nederland.
Speciaal in het opmaken van
B. V. d. TEEK
Telefoon 2682 WestdQk S6
MIDDEIiHARNÏS
