Onze bejaariien
De nieuwe Christelijke ideuterscbool te Nieuwe Tonge
Meditatie
FIC KORTEHEG s ZOON
Het incident op
Prinsjesdag
36e jaargang
'L O MIVAN GEM 2 3 SER 1983
Vrijdag 20 september 1963
No. 3222
Cbx. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweeiruud per week: dinsdag- en vrydagavmd
De conclusie van het
ongeloof.
Kweek
meer rente
van uw geld
NUTSSPAARBANK
MIDDELHARNIS
OoStgensplaat
Kollecte kankerbestrij
ding ruim f 1400,-
Fruitmanden en Fruitbaiiles
J^De ^ruitcentrale"
Flakkeese Zwemclub
PKINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdljk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 17 Giro 167830
ABONNEMENTSPRIJS 2,13 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
Bij contract speciaal tarief.
Uit de cijfers van het C.B.S. bleek
o.a. dat de gemiddelde levensduur van
de bevolking steeds hoger wordt. Uit
andere gegevens weten we, dat deze
in het begin van de 19e eeuw in Europa
vermoedelijk nog geen 30 jaar was. Uit
de z.g- sterftetafels is op te maken, dat
ze in de loop der jaren geleidelijk is ge
stegen- omstreeks 1840 was ze 30, in
1880 vvas ze 40, in 1900 al 48, in 1920
was ze opgelopen tot 57, vóór de oorlog
tot 66 en thans kan ze gesteld worden
op 75 als gemiddelde. Dit laatste moe
ten we erbij vermelden, omdat het voor
mannen en vrouwen verschillend is.
Omstreeks 1960 was het n.l, voor de eer
ste 714 en voor de laatsten 74,8. Vrou
wen worden dus door elkaar gerekend
SVa jaar ouder dan mannen! Dit is een
zeer merkwaardig feit, daar de vrouw
nog altijd bekend staat als het zwakke
geslacht. Omtrent de vermoedelijke oor
zaken daarvan zijn we niet in staat
enig licht te verspreiden. Bedrijfsonge
vallen en dito ziekten, benevens facto
ren die in het algemeen samenhangen
met de mannelijke arbeid, zullen er wel
een rol in spelen, maar zij kunnen het
verschil toch beslist niet geheel ver
klaren. In andere landen doet zich het
zelfde verschijnsel voor. Nederland
staat ongeveer aan de top wat de le
vensduur betreft, al verschillen de
Veren. Staten, Australië en in Europa
Zweden er slechts heel weinig mee.
Het is dus zo, dat veel meer mensen
dan voorheen een hoge leeftijd berei-
ken, maar de ouden komen niet tot een
hoger maximum dan voorheen. De le-
vensgrens voor oudere mensen heeft
men dus niet kunnen verplaatsen on
danks de vooruitgang van de hygiëne
en de geneeskunde. In de alleroudste
geschiedenis van de mensheid vóór
de Zondvloed spreekt de Bijbel van
leeftijden boven de 900: Adam 930, No-
ach 950 en Methusalem, de oudste
mens, zelfs 969. Omdat deze ons onbe
grijpelijk voorkomen, heeft men wel
gesteld, dat men deze jaren als maan
den moet zien. Dit wordt echter weer
sproken door het feit, dat Henoch op
65-jarige leeftijd Methusalem gewon:
hij zou dan nog slechts 5 jaar zijn ge
weest! We moeten op gezag van de H.
Schrift aannemen, dat de leeftijden toen
ontzaglijk hoog zijn geweest. Na de
Zondvloed daalden ze direct zeer sterk:
Abraham 175, Izaak 180, Jacob 147, Jo
zef 110, Mozes 120. Maar deze laatste
spreekt in psalm 90 toch al van 80 jaar
als de leeftijd der zeer sterken.
In historische tijden is de maximum
leeftijd, voorzover men weet, nooit ho
ger geweest dan ruim 100 jaar. De ge
middelde levensduur wordt wel langer,
maar de grens, dus de hoogst bereikba
re leeftijd, heeft geen verschuiving on
dergaan. Hij 'bedraagt nog steeds om en
nabij 105 jaar. Van de verhalen in dag
bladen over mensen in Perzië of ande
re Oosterse landen, die 140 jaar zijn,
moet men maar niet veel geloven. Er is
daar niet eens een behoorlijke burgerlij
ke stand, dus die mensen fantaseren
maar wat of zijn zelf de tel kwijtge
raakt.
Over de oorzaken van de stijging van
de gemiddelde levensduur zou veel te
zeggen zijn. Ze is uiteraard de conse
quentie van de sterke verlaging van het
sterftecijfer. Tot omstreeks 1850 was
het zo, dat per jaar een veertigste deel
van alle inwoners ten grave daalde.
Het sterftecijfer was in 1840 in ons land
24''/oo per duizend), terwijl het in
1962 slechts 7,9%o bedroeg. Vreselijke
epidemieën zoals van pokken, cholera
en tyfus deden met gruwelijke regel
maat nu en dan het sterftecijfer om-
hoogschieten. De griep maakte duizen
den slachtoffers. In zulke jaren kon
den de geboorten (toen 35"/oo) de sterf
te niet bijhouden. De mortaliteit (sterf
tecijfer) onder de zuigelingen was ont
stellend hoog. Cijfers van 300 per 1000
waren toen normaal, zoals nu nog in
een aantal achtergebleven staten. Van
het aantal geborenen overleed 40»/o
vóór het bereiken van de huwbare leef
tijd en lOVo stierf in de volle bloei van
het huwelijk. Het geboortecijfer was
wel zeer hoog, maar grote gezinnen niet
zo talrijk, omdat talloze kinderen stier
ven. Wie wel eens in geslachtsregis-
ters heeft gesnuffeld, zal daarvan tref
fende voorbeelden zijn tegengekomen.
Als gevolg van deze enorme sterfte was
het aantal ouden van dagen dun ge
zaaid. Het leven in de eeuwen vóór
1850 was een doorlopende worsteling
tegen de dood. Het sterftepeil was 4 a
5 maal zo hoog als tegenwoordig. Wij
leven dus in dit opzicht thans wel in
heel wat betere omstandigheden.
De ommekeer is gekomen in de twee
de helft van de vorige eeuw, eerst aar
zelend, later krachtig. Allerlei factoren
hebben hierin meegespeeld, met name
de snelle ontwikkeling van de medische
wetenschap sinds Pasteur. De ontdek
king van de ziekteverwekkende bacte
riën en virussen was wel de voornaam
ste oorzaak van de sterftedaling. Was
er in 1866 nog een cholera en in 1871
een pokkenepidemie, die het sterfte
cijfer op 30 brachten, daarna zijn deze
niet meer massaal voorgekomen. Koch
ontdekte in 1882 de tuberkelbacil. Al
lerlei serums tegen hondsdolheid,
pokken, tyfus, roodvonk, tetanus etc.
werden ontwikkeld, waardoor een ze
kere immuniteit kon worden verkre
gen. De gevreesde kraamvrouwen
koorts, die in de ziekenhuizen tienmaal
zo grote sterftekans gaf als thuis van
wege de besmetting, ging tot het verle
den behoren. Door de desinfecterende
middelen, die men bij operaties ging
gebruiken, verminderde het aantal mis-
Jukkingen enorm: vóór 1870 stierven
Qoor infectie 40«/o van de patiënten, die
II
En als dan David tot Ziklag terug
keert is Ziklag verwoest. Daar ligt zijn
rustplaats. God heeft die uitgebrand.
Daar staan zijn verbitterde mannen; ze
nemen de stenen op om David daarmede
te stenigen. Dat is de bittere vrucht van
de conclusie, die hij in zijn ongeloof ge
nomen heeft; hij meende niet beter te
kunnen doen en ziet, niets bitterder had
over hem kunnen komen. O, wat zal
er in het hart van David omgegaan zijn
in deze ogenblikken.
Er staat niets over geschreven, maar
we kunnen het wel weten. Was Ziklag
geen spotten met hetgeen in zijn hart ge
zegd was: Mij is niet beter, dan dat ik
haastiglijk ontkome in het land van de
vijand. Het brandende Ziklag was het
einde van een lange weg, die David zon
der de Heere gegaan was. We lezen niet
dat David in die tijd het aangezicht van
de Heere zocht, noch door middel van de
efod de Heere vraagde.
Het ongeloof en de beslissingen daar
in genomen voeren ons steeds verder
van God af. Als de Heere Zelf onze Zik
lags niet gaat verbranden, zullen we
daarin de valse rust, die ons rustzoe-
kende en de strijd zo gauw moe zijnde
vlees begeert, nimmer verlaten.
De Heere weet er raad op om David
tot de Heere terug te brengen. Maar dat
gebeurt altijd door een smartelijke weg
Het brandende Ziklag klaagt hem aan
en roept hem toe, dat zijn conclusie
een verkeerde was. Zijn hart heeft het
al eerder geweten, maar de mens houd
het vol, totdat het niet meer kan; tot
God de brand er in gestoken heeft en
dan is het afgelopen. Dan lezen wij dat
David bij Ziklag gaat ervaren de waar
heid van het schriftwoord: En al hebt
ge nu met vele boeleerders geboeleerd,
keert noohtans weder tot Mij; keert we
der, gij afkerige kinderen en Ik zal uw
afkeringen genezen. Daar ervaart hij
het tevens: onze ontrouw kan Zijn
trouw niet teniet maken.
Dan sterkt David zich in de Heere
zijn God. Dan is hij op de plaats, waar
de Heere hem hebben wilde. En dan
gaat de Heere Zijn trouw ook bewijzen
op een wonderlijke wijze. Dan is het één
na het ander bewijs van Zijn onkreuk
bare trouw en van zijn goedertierenheid
Men vindt alles weder en de konings
troon, hem toegezegd, zal hij nu wel
haast beklimmen.
Toch is het wonderlijk, dat vlak voor
de volkomen vervulling van hetgeen
God beloofd heeft, David dit doormaakt
Nu David op de troon gekomen is heeft
hij niets meer te roemen in zichzelf.
Want als God niet ingegrepen had, had
David zich stellende aan de zijde van
Israels vijanden, de troon van Israël
voor altijd verspeeld. Nu zal hij op Is
raels troon moeten en mogen zeggen:
Uw trouw, Uw roem, uw onverwinbre
krachten.
Deze geschiedenis is leerzaam voor
ons allen. Wanneer wij dan daarmede
ook tot ons zelf komen, moet het in -het
bijzonder zijn met de vraag: De weg,
die ik bewandel is die door God voor
mij gekozen of ga ik mijn eigen weg.
Wanneer het onze eigen weg is, zal het
slot ervan bitter zijn, maar als God er
van weet, mijn lezer, kunnen er wel
zv/are beproevingen uw deel zijn, maar
weet: Hij zal het voleindigen Zijn trouw
is groot Zijn macht niet te begrenzen.
Ook al zal er veel leed op die weg ge
leden worden en veel beproevingen
daarop uw deel moeten zijn, weet, dat
Hij de getrouwe vervuiler van Zijn
Woord is, ook al schijnt het soms, dat
het onmogelijk wordt. Dat scheen het
voor David en zie naar het einde. Maar
kies toch nimmer uw eigen weg, want
deze zal bitter zijn in zijn uitkomst.
De conclusie van het ongeloof is im
mer ijdel, want ze vat niet in het oog
Gods macht, trouw en waarheid, maar
ziet alleen op de omstandigheden en op
de macht van de vijand. Weet dan ook
dat Hij die trouwe houdt en eeuwig
leeft, zeker zal instaan voor Zijn Woord
en dat uw ziel, geoefend in het aller
heiligste geloof ook zegge: Hij zal van
de hemel zenden en mij verlossen, te
schande makende degene, die mij ver
zoekt op te slokken. Sela God zal Zijn
goedertierenheid en Zijn Waarheid zen
den.
Rotterdam-C
ds. A. Vergunst
^>cn7;c5Cvcn5;55Cs5>c>c>£>5^^^^Ê^^^^^;^^^;c;^^;^;^;^^^;^^
SOLIDE, VLOTTE
TERUGBETALING
STRIKTE
GEHEIMHOUDING
VOORSTRAAT 36 OPGERICHT 1849
Onder voortdurende controle van de Nederlandse Spaarbankbond (be
schermvrouwe H.M. de Koningin) en de Nederlandse Bank.
een amputatie moesten ondergaan (in
Engeland).
Vooral na 1900 werd de sterfte door
allerlei maatregelen veel kleiner; men
ging de melk pasteuriseren, er kwamen
drinkwaterleidingen, zodat het drinken
van met bacteriën besmet water voort
durend afnam, de zuigelingenzorg werd
verbeterd. Vooral de sterfte onder de
laatste groep verminderde op specta
culaire wijze: van 300 per duizend vóór
1850 tot 15 in 1962! In en na de tweede
wereldoorlog verschenen de z.g. anti
biotica zoals penicilline waardoor b.v.
longontsteking en andere infectieziek
ten doeltreffend bestreden konden wor
den. Ook het werk van de Kruisver
enigingen moet hier gememoreerd wor
den. Zij hebben door hun wijkverple
ging, voorlichting, consultatiebureaus
etc. een grote bijdrage geleverd in de
verbetering van de gezondheidstoestand
van ons volk en in het bestrijden en
voorkomen van allerlei ziekten. Ook
de periodieke doorlichting van de be
volking draagt in hoge mate bij tot het
tijdig ontdekken van gevaarlijke ziek
ten.
Door al deze en andere factoren is
de sterfte zodanig afgenomen, dat de
gemiddelde levensduur in zo hoge ma
te kon toenemen als we vermeld heb
ben. De vraag kan echter gesteld wor
den of deze daling van het sterftecijfer
blijft doorgaan. Dit is natuurlijk niet
zo, want al kan men de gemiddelde le
vensduur opvoeren, tenslotte moet ieder
mens sterven. De statistiek leert, dat
we het laagste punt n.l. 7,3Voo al in
1952 gepasseerd zijn. Het is daarna weer
langzaam gestegen, zoals we zagen tot
7,9 in 1962. De infectieziekten, die op
alle leeftijden voorkomen, heeft men
aardig onder de knie, maar hoe meer
ouderen deel gaan uitmaken van de be
volking, des te meer frequent gaan zich
de specifieke ziekten van de ouderdom
voordoen. Als we de statistiek van de
doodsoorzaken raadplegen, dan blijkt
daaruit een opmerkelijke verschuiving.
In de plaats van allerlei infectieziek
ten, die vroeger de meeste slachtoffers
eisten, zijn het nu de hartziekten ten
gevolge van aderverkalking in 1961
ongeveer 20.000 (van het totale aantal
sterfgevallen van 88.000) de kwaad
aardige nieuwvormingen (kanker) met
eveneens ongeveer 20.000 en „hersen
letsels door bloedvatenaandoeningen"
(beroerten) met ong. 11.500, die hun
plaats hebben ingenomen. Bijna BO'/o
van alle sterfgevallen komt voor reke
ning van deze drie!
Hoe groter het contingent bejaarden
wordt, des te meer zal de sterfte toe
nemen. Dit blijkt ook uit het sterftecij
fer in gemeenten met een rusthuis, dat
daar altijd hoger ligt dan in andere ge
meenten.
Het is natuurlijk onmogelijk, in een
paar artikelen alle aspecten van het
bejaardenvraagstuk te belichten. We
hebben ons hier meer geconcentreerd
op de conclusies, die te trekken zijn uit
diverse statistieken en die zijn, dunkt
ons, wel interessant genoeg om erbij
stil te staan. Tevens kan gebleken zijn,
dat de statistiek, hoe dor en droog de
cijfers op zichzelf mogen zijn, een on
misbare wetenschappelijke en prakti
sche factor is in onze huidige maat
schappij. Ze stelt ons in staat tijdig
maatregelen te nemen, voorzover dit
mogelijk is, die aan de gehele gemeen
schap ten goede komen.
Verscholen achter het struikgewas is
aan het Korteweegje achter de Bijzon
dere school deze prachtige nieuwe Chr.
kleuterschool verrezen, die veel lijkt
op een riante moderne bungalow!
A.s. woensdag zal mej. H. J. Glasz,
inspectrice van het kleuteronderwijs in
de inspectie Dordt de school officieel
openen. De 40 kleine kleutertjes heb
ben de school alvast in gebruik geno
men en ze beleven er bij juffrouw He-
melaar een prachtige tijd. Sinds de
stichting in 1955 was de school gehuis
vest in het gebouw van St. Elizabeth
Stichting, welk onderkomen al sinds
lang niet meer voldeed, waarom het
bestuur bijzonder verheugd is dat thans
over deze prachtige school kan worden
beschikt.
Architect Jac. v. d. Linde uit Rot
terdam maakte het ontwerp, waar hij
zeker lof mee zal oogsten. Aannemer
was de fa. J. Mosselman uit Nieuwe
Tonge.
In een der streekbladen heeft onlangs
een ingezonden stuk gestaan waarin o.a.
de vraag werd gesteld of Ooltgensplaat
alleen maar hoge kollekte opbrengsten
boekt voor het Ned. Roode Kruis. De
afdeling in deze gemeente behaalde nl.
voor de tiende keer de hoogste kollekte
opbrengst in de provincie Zuid-Hol
land. Dit ingezonden stuk, dat alleen
was ondertekend met „een lezeres",
heeft enige weken op antworod ge
wacht, dat antwoord luidt; „Ooltgens
plaat heeft behalve hoge opbrengsten
voor het Roode Kruis, ook prachtige
koliekten voor andere doeleinden."
Hoeveel is er de laatste tijd niet voor
kerkelijke doeleinden geschonken? Het
bedrag looptin de vele duizenden. Wax
wordt er altijd niet bijeengebracht voor
bijzondere noden (Korea, Algerije, Per
zië 3100,Anti Hongeraktie, enz.
enz.) Deze week werden wij wederom
geconfronteerd met de gulheid der be
volking. De heer P. Bom zamelde
1440,30 in voor het Koningin Wilhelm_i-
nafonds ten behoeve van de Kankerbe
strijding. Dat is weer ruim 400,
meer dan de opbrengst van vorig jaar,
toen 1019,bijeen werd gebracht.
Van 'deze jaarlijkse koliekten is Oolt
gensplaat ook een der hoogsten van
Flakkee. Uit een en ander kan men
concluderen dat er te Ooltgensplaat niet
alleen voor het Roode Kruis flinke be
dragen worden gegeven, maar dat men
ook voor andere instellingen en wer
ken van liefdadigheid héél wat over
heeft. Daarvan akte.
ONDERZOEK NAAR GESCHIKT
CONSERVENVARKEN
Na langdurige onderhandelingen heb
ben de Vereniging van Exportslachte-
rijen en de vleesconserven-industrie in
Denemarken besloten gezamenlijk een
onderzoek te bekostigen toetreffende het
meest geschikte varken voor de con-
servenindustrie. Deze proeven zullen
drie jaar duren en in totaal ongeveer
een half miljoen Deense kronen kosten
Reeds jaren heeft de Deense conserven
industrie betoogd dat het Deense bacon
varken eigenlijk niet is wat men wenst
voor de produktie van ham en schou
ders in blik. De eisen die men stelt aan
een conservenvarken zijn goed ontwik
kelde droge hammen en schouders. Bij
voorkeur een zo gering mogelijk mid
dengedeelte omdat de afzet hiervan
moeilijk is. Tenslotte moet het vetper
centage zo laag mogelijk zijn. Daar het
fokken van een speciaal conservenras
niet te realiseren zou zijn, blijft als eni
ge mogelijkheid de aanpassing van de
voedering van de beschikbare Deense
landvarkens. Behalve genoemde proe
ven zullen speciale proeven worden ge
nomen met zeugen die één keer gebigd
hebben daar deze dieren meestal mager
zijn en misschien geschikter voor de
conservenindustrie dan de gewone ba-
convarkens. Het definitieve resultaat
NAAR DE
MIDDELHHRN1S-TEL:Z3ZS
Speciaal In het opmaken van
B. V. d. TEES
Telefoon 2682 Westd|jk 36
MIDDELHARNIS
van al deze proeven is niet te verwach
ten vóór 1966, aldus „Landbouwwereld
nieuws".
Opnieuw zullen pogingen in het werk
worden gesteld om te komen tot her
oprichting van de vroeger zo bloeien
de zwemvereniging de Flakksse Zwem
club F.Z.C, te Middelharnis-Sommels-
dijk.
In het nieuwe instructiebad aan de
Koningin Julianaweg kurmen wij wel
licht de gelegenheid krijgen tot het hou
den van een club- of oefenavond. Het
moet in beide gemeenten toch mogelijk
zijn een goede en krachtige zwemver
eniging te hebben.
Ieder, die belangstelling heeft voor
de heroprichting van de F.Z.C., wordt
verzocht hiervan mededeling te doen
aan één van onderstaande personen:
1. de badmeester van het instructie
bad, de heer van Denkeren;
2. de heer W. A. Prins, Boumanplein
15, Middelharnis;
3. de heer J. W. van Bodegraven, Lan
geweg 20, Middelharnis.
OUDDORP
Afloop aanbesteding. Door de dienst
gemeentewerken werd aanbesteed het
verlengen van de Wilhelminaweg. De
inschrijvingen waren: Kraayevelds aan
mij. Barendrecht f 18.000,— fa. Wed. G.
Hoeke en zn. Nieuwendijk 17.200,
fa. Bestman en zn. Herkingen 16.999,
fa. S. Bezuijen en zn. Ouddorp 16.900
ST. ANNALAND
In de Ger. Gem. zal a.s. zondag een
collecte worden gehouden ten behoeve
van de kas der emeritus predikanten,
weduwen en wezen.
Uieiiveling van dinsdag- 17 sept. 1963
Middel 16.24; bonken 17.80; drielingen
17.14; picklers 26.08; Gemiddelde uien-
prijzen per 100 kg. Aanvoer 35 ton.
Deze foto geeft een overzicht van
het incident dat zich op Prinsjes
dag voordeed op de Lange Voor
hout, toen de paarden die calèch
trokken, waarin de prinsessen za
ten, op hol sloegen. Paarden met
calèche kwamen tegen een boom
een van de paarden viel neer. De
prinsessen konden het rijtuig on
gedeerd verlaten en hebben later
bij hun Koninklijke ouders in de
Gouden Koets plaats genomen,
om de rit naar het Binnenhof te
maken. Het mag als een wonder
worden beschouwd dat dit voor
val voor onze prinsessen zo goed
is afgelopen.
