Gemeenteraad Herkingen
Gemeenteraad Dirlisiand
IflN Stjirheiim
S.G.P.-fractie tegen aankoop
en aanleg sportterrein
OPEL
TECHNISCH
ONDERWIJS
Suksesvolle resultaten
van technische
avondschoolkursisten
Plaatselijk nieuws
Subsidiëring Icleuterieidster-opleiding
zonder commentaar aanvaard
Touwtrelcicen over subsidiëring van
Clir. Icleuterleidster-opieiding
Stemmen staaicten met 3—3
Garage Knöps
VERTOLOVEBHAAL
Blódz. 2
„ElIiANDEN-NIEUWS"
Dinsdag 10 september 1963
In haar vergadering van j.I. vrijdagavond heeft de gemeenteraad van Her-
liingen zonder enig commentaar besloten tot subsidiëring van de Prot. Chr.
'IdLeuter-opleiding op ons eiland, die a.s. maandag de cursus begint. Anders ver
ging het het voorstel van b. en w. een krediet totaal 4500O,beschikbaar
te stellen voor aankoop en inrichting van een sportterrein. De s.g.p. fraktie
stemde tegen. Met 4 tegen 3 stemmen werd het voorstel aangenomen en zal
Herkingen de beschikking krijgen over een goed geoutilleerd sportterrein. De
vergadering werd gepresideerd door burgemeester H. Bos.
Het sportterrein
B. en w. lichtte het voorstel als volgt
toe:
Bij raadsbesluit van 27 febr. 1962 is
in beginsel besloten tot het verlenen
van gemeentelijke medewerking aan de
totstandkoming van een sportterrein in
deze gemeente. In verband daarmede
hebben wij uitgezien naar mogelijkhe
den om dit besluit te realiseren. Uit
eindelijk is daarbij onze voorkeur uit
gegaan naar het weiland, gelegen ten
oosten van de Molendijk, tussen de Fort
straat en de Stoofweg. De oppervlakte
daarvan voldoet aan de voor een sport
terrein gediende maat en naar onze me
ning ligt dit terrein zeer gescfiikt voor
een sportterrein. De heer C. P. van Eek
eigenaar van deze grond, alhier, is be
reid deze aan de gemeente te verkopen
voor een prijs van 2.75 per m^. De to
tale oppervlakte bedraagt ongeveer 7850
m^. Aangezien dehuidige grasmat (wei
land) niet geschikt is voor sportveld, is
het nodig, dat het terrein wordt ge
ploegd, gedraineerd, met zand aange
vuld, geëgaliseerd en opnieuw ingezaaid
met graszaad, zodat een goede grasmat
wordt verkregen. Bovendien moet een
afscheiding worden aangebracht op het
veld en een gedeelte afrastering om het
veld. Met het bestuur van de voetbal
vereniging is overeengekomen, dat het
z.g. „boerenwerk", dat verricht moet
worden, door de leden van de vereni
ging zal gesa^iieden. De totale kosten
van aankoop inclusief overboekings- en
notariskosten zullen ongeveer 23.000,
bedragen, terwijl voor de bewerking
van de gronden en verdere verrichtin
gen, inclusief de aankoop van een kleed
lokaal, nog een bedrag benodigd is van
ongeveer 22.000,De totale kosten
zullen derhalve 45.000,bedragen.
Het college is er bij de gedachte naar
een sportveld van uitgegaan, dat het
wenselijk is een gemeentelijk sportter
rein in te richten, dat in huur kan wor
den uitgegeven aan de voetbalvereni
ging, zodat gemeentelijke invloed op het
beheer blijft gewaarborgd.
In een principieel betoog wees de heer
Jac. Drooger (s.g.p.) erop, hoe God in
de natuur twist met ons volk, dat door
gaat in zonde, in sport en spel. Spreker
durfde gezien zijn principe en het grote
bedrag beiden de verantwoordelijkheid
niet op zich te nemen. Hij was tegen.
Weth. Struijk en dhr. C. Kievit stemden
hiermee in.
De heer L. v. d. Wende onderstreepte
eveneens de opmerking van de heer
Drooger „maar" stelde hij „als wij dit
voorstel laten kelderen zal de natuur
niet ophouden tegen ons te zijn".
In zijn antwoord wees de voorzitter
er op dat het op grond van Gods Woord
nergens is aan te tonen dat het verboden
is sport te beoefenen. Neemt men dit
standpunt wel in, dan mag er ook niet
gedamd en geschaakt worden, meende
spreker, omdat daar ook het element
„sport" in zit. Het zou niet consequent
zijn het ene te doen en het andere te
veroordelen". Dit was, aldus de voorz.
thet uitgangspunt van de meerderheid
van b. en w. geweest.
Het beoefenen van sport moet aldus
de voorzitter ook worden gezien als een
'gepaste vrijetijdsbesteding waarom het
voor de gemeente een taak is dit vooral
ter wille van de jeugd financieel te steu
nen, temeer daar in een kleine gemeen
te als Herkingen de sportlievenden dit
onmogelijk zelf kunnen bekostigen. Ver
der wees spreker erop dat door het in
eigen gemeentelijk beheer houden van
een voetbalveld excessen, zoals zondag
voetbal e.d. kunnen worden voorkomen.
Weth. Witvliet vond het bedrag a
45.000,wel hoog, maar het in eigen
hand houden door de gemeente zeker
waard.
Dhr. Drooger citeerde de Bijbeltekst
„Zoekt uw zelfs zaligheid met vreze
en beving". Is dit op een voetbalveld te
vinden? De mensen mogen met deernis
toezien op die arme jongens die daar
op weg en reis naar de Eeuwigheid
acihter een bal aan lopen. Spreker ci
teerde verder: „Indien ze niet horen zal
Ik de roede gebruiken". Dan vraag ik
me met beving af", waar zal dit heen
gaan" zo besloot spreker.
Bij stemming waren de heren J. Struijk
Drooger en Kievit tegen. Voor waren
de heer T. Kalle, Weth. Witvliet, A.
Hogerwerf en H. v. d. Wende. De af
schrijving zal plaats vinden op basis
van 50 jarig anuiteit, zijnde een bedrag
van rente en aflossing van 210Ó,per
jaar. De voetbalver, zal jaarlijks 200,
bijdragen zodat de jaarlijkse last voor
de gemeente 1900,zal bedragen.
Subsidiëring kleuterleidster
opleiding
De plannen van de „Stichting Oplei
ding Kleuterleidsters (S.O.K.)" om te
komen tot een opleidingscursus voor
kleuterleidster op Goeree-Overflakkee
zijn niet tot uitvoering gekomen, wegens
het ontbreken van de nodige medewer
king. De „S.O.K." heeft daarom beslo
ten haar taak te beëindigen. Thans is
een verzoek ingediend van een actie
comité van de Vereniging van Chr. VG
DO om een subsidie te verlenen in de
kosten van een door genoemd comité te
beginnen cursus tot opleiding van kleu
terleidster. Deze opleiding geschiedt op
protestants christelijke basis.
De kosten van vooropleiding voor de
leerlingen die niet over de nodige di
ploma's bescihikken kunnen worden ge
financierd uit het lesgeld en bijdragen
van de kerken. Voor de officiële oplei
ding blijft er een tekort bestaan van
plm. 8600,per jaar. Stellen wij het
aantal inwoners van Flakkee op 33.000,
dan zou dit betekenen dat een gemeen
telijke bijdrage nodig is van 0.262/»
per inwoner.
Gelet op het belang voor de streek
van een opleidingscursus op dit eiland,
wordt voorgesteld een subsidie te ver
lenen van 0.27 per inwoner voor het
cursusjaar 1963-64 onder voorwaarde,
dat dit subsidie ieder jaar opnieuw zal
worden bekeken en dat de leerlingen de
garantie geven, dat zij na beëindiging
van de studie 3 jaar als zodanis op het
eiland werkzaam blijven.
De raad ging akkoord.
Rioolbelasting
Vastgesteld werd de verordening op
de heffing en invordering van een riool
belasting met ingang van 1 jan. 1964.
De belasting bedraagt 25,per
jaar per perceel.
De heer v. d. Wende vroeg of het mo
gelijk was een inkomens-minimum te
stellen waaronder men van deze belas
ting zou worden vrijgesteld, vooral voor
de ouden van dagen vond spreker dit
zeer wenselijk.
De voorzitter wees er op dat de rio
lering mogelijk was geweest door een
verhoogde uitkering uit het gemeente
fonds. In verband hiermee hadden G.S.
de gemeente verplioht deze belasting
op te leggen. Als het voor iemand be
zwaarlijk is verkeert diegene toch al in
de omstandigheid dat moet worden bij-
gesprongen", meende de voorz. Door
de vernieuwde bijstandswet die volgend
jaar in werking treedt zal een en ander
nog worden verlicht", terwijl in derge
lijke gevallen art. 17 van de verordening
voldoende soulaas biedt, aldus de voor
zitter. Art. 17 bepaalt dat hen, die de
belasting absoluut niet kunnen betalen
door B. en w. het verschuldigde be
drag kunnen worden kwijt gescholden.
Eervol ontslag mej. G. Spek
Op 30 oktober a.s. zal mej. G. Spek de
pensioengerechtigde leeftijd bereiken.
In verband hiermede heeft zij per 1
nov. a.s. ontslag gevraagd als hoofd
leidster van de openbare kleutersctiool.
B. en w. stellen voor haar per die datum
eervol ontslag te verlenen onder dank
betuiging voor de in die funktie bewe
zen diensten.
De voorzitter sprak een bijzonder
woord van dank en waardering over het
vele werk dat mej. Spek voor de kleu
ters en het kleuteronderwijs heeft ge
daan. Spreker schetste de slechte voor
zieningen voor het kleuteronderwijs, die
na 1956 bij het tot stand komen van de
kleuteronderwijswet zeer zijn verbeterd
Spreker stelde dat mej. Spek de zons
opgang over het kleuteronderwijs heeft
mogen meemaken".
V\jf garages
Op het Adoptieplein zullen door met
selaar-aannemer C. V. d. Veer 5 garages
worden gebouwd. De benodigde grond
zijnde 15 meter lang en 6 meter breed
werd tegen 7.11 per m^ verkocht.
De gem. destructieverordening werd
aangevuld m.et Jiet volgende punt: De
aangifteplichtige (houder van confiscaat
emmer) is gehouden, zolang destructie-
materiaal (onder zijn berusting is, be
derf of vermenging met andere stoffen
tegen te gaan, zulks overeenkomstig
door het hoofd van dienst gegeven
aanwijzingen.
Nadelig slot gemeenterekening
1962.
Aangeboden werden de rekeningen
1962 van het alg. arm bestuur, het wo
ningbedrijf en van de gemeente.
De rekening van het algemeen armbe
stuur sluit in ontvangst en uitgaaf met
een bedrag van 15.356,46. Het gemeen
telijk subsidie bedroeg 12.111,35.
De rekening van het woningbedïijf
sluit met een totaal bedrag aan baten
en lasten van 46.933,61 voor wat be
treft de gewone dienst en de kapitaal-
dienst sluit met een gelijk bedrag van
f 159.673,34.
Tenslotte de rekening van de gemeen
te over 1962. Deze vertoont een nadelig
saldo van 13.950,95. Dit nadelig saldo
wordt in hoofdzaak veroorzaakt door
het gemeentelijk subsidie aan ihet alg.
armbestuur.
Onderhandse aanbesteding van
werken in het uitbreidingsplan.
Nu door Ged. Staten het raadsbesluit
van 7 febr. 1963 tot het beschikbaarstel
len van een krediet voor de aanleg van
wegen in het uitbreidingsplan is goed
gekeurd, kan tot uitvoering van deze
werken worden overgegaan. In verband
met de overbezetting van de arbeids
markt op dit gebied komt het het col
lege gewenst voor de uitvoering van
deze werken onderhands aan te beste
den, daar bij openbare aanbesteding ze
ker geen lagere prijs zal kunnen worden
bedongen. In verband hiermede stellen
wij u voor te besluiten de uitvoering
van bovengenoemde werken onder-
ihands aan te besteden. De raad ging ak
koord.
In de j.I. donderdagavond te Dirks-
land gehouden raadsvergadering heeft
de raad uitvoerig gediscussieerd over de
subsidiëring van de kleuterleidster on-
leiding op Chr. basis, die nog deze
maand start. De gehele P.v.d.A.-fractie
(3) was teigen. Dtoor afwezigheid van
weth. Zoeteman (A.R.) staakten de stem
men met 3-3, waardoor in de volgende
vergadering door een voltallige raad
wederom dient te worden gestemd.
Na de opening met gebed door de
voorzitter burg, H. v. d. Bos werden de
notulen ongewijzigd vastgesteld en gin
gen de ingekomen stukken onder de
hamer door.
Vertraging
De voorzitter deed mededeling van
vertraging in de bouw van het bejaar
dencentrum, met verzorgingscentrum.
Zou met de bouw j.I. juli reeds worden
begonnen, dit is door nijpend tekort aan
bouwvakarbeiders met bijna een jaar
vertraagd. Verwacht wordt volgend jaar
maart te beginnen.
De bestrating van het Achterdorp zal
zoals de voorzitter meedeelde binnen
enkele weken ter ihand worden genomen
Het werk wordt in eigen beheer uitge
voerd, wat financieel aanmerkelijk voor
deliger is.
De raad verleende haar goedkeuring
aan de gemeentelijke bijdrage in de
elektriciteitsaansluiting van het pand
Zuiddij'k 7, bewoond door de heer C.
Markus. Dit pand ligt in het z.g. on
rendabele gebied. Voor gemeentereke
ning komt ^/s van de kosten zijnde
100.—
Gewijzigd werd de gemeentelijke des
tructieverordening. Het komt n.l. veel
vuldig voor dat in afval bakken e.d. uit
slagerijen allerhande voorwerpen wor
den aangetroffen, waardoor dit afval
dient te worden gesorteerd, wat uit hy
giënisch oogpunt erg ongewenst is. Bij
een voorkomend geval kan strafrech
terlijk worden opgetreden.
Wegens periodiek aftreden van de heer
B. M. Zoeteman als commissaris van de
N.V. Brugverbinding „Haringvliet"
werd de heer Zoeteman voor de nieuwe
periode m.a.s. voor herbenoeming voor
gedragen.
Behandeling, schrijven van G.S. in
zake herziening bezoldigingsregeling
voor de ambtenaar van de burgerlijke
stand.
Ged. Staten vragen bij brief van 10-
16 juli j.I. het oordeel van de raad in
zake het vaststellen van een nieuwe be
zoldigingsregeling voor de ambtenaren
van de burgerlijke stand. Deze regeling
wordt afgestemd naar het aantal inwo
ners dezer gemeente. Voor deze gemeen
te van 3000 zielen zal dat worden f 240
per jaar. Aangezien deze gemeente wat
de burgerlijke stand betreft een uitzon
deringspositie inneemt wordt voorge
steld Ged. Staten te verzoeken de jaar
wedde van de ambtenaar van de bur
gerlijke stand voor deze gemeente hoger
te stellen dan voor een gemeente van
3000 zielen en wel door de aanwezigheid
van het ziekenhuis wat voor de ambte
naar veel meer werk meebrengt dan in
een andere gemeente. Dit moge blijken
uit de volgende gegevens:
Gedurende de laatste 5 jaren (van
1958 t.m. 1962 werden hier 510 akten
van geboorten opgemaakt waaronder
245 akten of ongeveer SO'/o moesten
worden opgemaakt van elders wonen
den. Van de 415 gevallen van overlijden
ihadden 298 gevallen of ongeveer 72''/o
betrekking op elders wonenden. Deze
akten betroffen verpleegden in het zie
kenhuis. Behalve het opmaken van deze
akten komt ook dagelijks daar nog bo
ven het afgeven van geboorte- en over-
lij densextracten betreffende deze hier
ingeschreven geboorte, en overlijdens
akten. De ambtenaar van de burger
lijke stand heeft dus belangrijk meer
werk en meer verantwoording dan een
uit eenzelfde gemeente, waar men geen
ziekenhuis heeft. De raad ging akkoord.
Subsidie kleuterleidster-opleiding
Voorstel om aan de Vereniging voor
Chr. Voortgezet Onderwijs op Goeree-
Overflakkee, actie-comité kleuterleid
steropleiding, een subsidie uit de ge
meentekas te verlenen van 27 cent per
inwoner van jaar tot jaar nader te be
zien.
De voorzitter gaf i^iet punt in bespre
king, waarna de heer de Bonte P.v.d.A.
als eerste het woord nam. Hier was vol
gens spreker geen sprake van een prin
cipiële kwestie, de opleiding was op
neutraal niveau gepland, maar de Prot.
Chr. groepering bracht niet het Een
dracht maakt macht in de praktijk.
„Wanneer dit wel was gebeurd zouden
we misschien aan het vereiste leerlin-
gen-aantal (50) zijn gekomen en hadden
we rijkssubsidie gekregen. Deze ontwik
keling noemde hij een ihokjesgeest en
een splijtzwam. Verdraagzaamheid en
samenwerking hadden volkomen ont
broken" meende spreker.
De voorzitter wees erop dat de oplei
ding was voortgekomen uit particulier
initiatief, wat tot dit resultaat heeft ge
leid. De Prot. Chr. voorkeur was aldus
de voorzitter uit democratisch beleid
uitgesproken, waarop geen critiek
mocht worden uitgeoefend maar inte
gendeel begrip moet worden opgebraciht
om daaraan mee te werken. Het is een
vervulling van een eilandelijke behoef
te", zo besloot spreker.
De groep die dit heeft klaargemaakt
stootte de anderen uit, vindt u dit de
mocratisch?" vroeg de heer de Bonte,
die verzekerde, dat, wanneer van neu
trale zijde om subsidie zou worden ge
vraagd hij een zelfde standpunt zou heb
ben ingenomen n.l. samendoen.
Niet pro of anti
De heer van Prooyen verzekerde dat
het hem niet ging om pro of anti chr.
het genomen particulier initiatief juich
te spreker toe maar meende dat, wan
neer het op een dergelijke wijze plaats
vond ook zijn eigen boontjes maar moest
doppen. „Als ik de financiële toestand
Deafgelopen weken is door een groot
aantal kursisten van de Technische
Avondschool deelgenomen aan vakexa
mens in verschillende plaatsen van ons
land.
De ijver waarmede de afgelopen jaren
op de kursussen is gewerkt komt wel
volledig tot uitdrukking in de behaal
de resultaten op deze examens.
Door 65 jongelui werd aan een exa
men deelgenomen; hiervan slaagden er
55. Een percentage geslaagden van ruim
84*/o mag beslist een uitstekend resul
taat worden genoemd en de jonge Flak-
keese vaktechnici komt dan ook een
hartelijke felicitatie toe voor deze pres
tatie.
Dat onze jongens beslist niet onder
behoeven te doen voor de jeugd van de
van onze gemeente bezie moet ik vrij
van alle gevoelens zeggen „Nee". Door-
dravend over de democratie die hier af
breuk zou zijn gedaan betrok spreker
in zijn betoog zelfs de rassendiscrimi
natie in Amerika, waarmee de voorz.
ihet verband niet duidelijk was. Verder
meende de voorzitter dat ook al zouden
de opleiding samen doen aan de sub
sidiering weinig of niets zou af doen.
De heer Brooshooft (P.v.d.A.) beken
de dat de linkse raadsleden zich lelijk
bij de neus genomen voelden. Onze
kleuterleidsters moeten hun opleiding
ook zelf betalen, die kloppen ook niet bij
de gemeente aan, waarom spreker het
subsidieverzoek afwees.
De heer Bestman herinnerde er aan
dat in het verleden de raad steeds een
stemmig was geweest inzake het open
baar en chr. onderwijs. Spreker zei het
initiatief zeer toe te juiohen.
De heer van Es wist dat er destijds,
toen werd besloten de opleiding op prot
chr. basis te doen plaats hebben zich
maar één candidate had teruggetrok
ken. Spreker vroeg of de geruchten als
zou een groot aantal zich daarom heb
ben teruggetrokken op waarheid berust
ten. Er hadden zich aldus de voorzitter
voor de opleiding 70 candidates gemeld
welk aantal tot 10 terugliep, doordat ve
le meisjes geen voldoende vooroplei
ding fiadden en er enkele niet serieuze
kandidates zich terugtrokken.
„Ditzelfde had dus ook gebeurd bij
een neutrale opleiding" merkte de heer
van Es op.
„Dat geloof ik niet!" ketste de heer
van Prooyen terug, die meende dat een
klein groepje geld uit de gemeentekas
probeert te trekken. Bij samenwerking
van beide partijen zeg ik „Ja" bekrach
tigde spreker.
Nogmaals deed de voorzittef een be
roep op het begrip „Men kan het met
dit Christelijk levensbeginsel wel of niet
eens zijn, maar men kan toch zonder
veroordeling hiervoor begrip hebben,
ihet is een sterk levend beginsel" opper
de spreker.
„Ze hebben de S.O.K." om hals ge
bracht!" protesteerde de heer de Bonte
Er was geen begrip voor het werk van
anderen. Zij zagen het ook niet ruim,
het is een splijtzwam! „Van de andere
zijde zou ik precies hetzelfde standpunt
innemen" verzekerde hij.
„Wanneer van neutrale zijde een ver
zoek was gekomen had ik wel ja gezegd
verzekerde de heer C. van Es.
Bij stemming waren vóór de heren wet
houder van 't Geloof, Bestman en van
Es; tegen: de Bonte, van Prooyen en
Brooshooft.
Met 3-3 staakten de stemmen en zal
in een volgende vergadering door de vol
tallige raad weer dienen te worden ge
stemd.
Voorstel tot fiet onderhands aanbe
steden van de aanleg van wegen in het
uitbreidingsplan Philipshoofjesweg.
Toelichting: Nu het door de Raad be
schikbaar gestelde crediet voor deze
werken door Ged. Staten is goedge
keurd, kan tot uitvoering daarvan wor
den overgegaan.
De omstandigheden ten aanzien van
de aanbesteding van openbare werken
zijn nog steeds van dien aard, dat voor
keur moet worden gegeven aan onder
handse opdrachten. De ervaring daar
mede in de laatste jaren opgedaan zijn
voor de gemeente steeds gunstig ge
weest. Daarom stellen Burgemeester en
wethouders voor ook in het onderha
vige geval in beginsel te besluiten tot
onderhandse aanbesteding. De raad ging
akkoord.
overkant is hiermede weer eens duide
lijk bewezen.
De namen van de geslaagden zijn:
METAALBEWERKEN
Leerlingstelsel Bemetel D. van Dam,
Goedereede; F. A. Moerkerke Ouddorp;
M. de Waard, Middelharnis; M. G. Blok
Middelharnis, J. Koese, Stellendam, P.
Lokker Stellendam. Afgewezen geen.
Uitgebreid examen Bemetel: D. van
Dam Goedereede, F. A. Moerkerke Oud
dorp, M. de Waard, Middelharnis, M. G.
Blok Middelharnis, J. Koese, Stellen
dam, Afgewezen geen.
Praktijkexamen leerlingstelsel Beme
tel: M. G. Blok, Middelharnis, Afgewe
zen geen.
Leerlingstelsel Smecoma: J. Breen
Ouddorp, C. Struik, Middelharnis. Af
gewezen geen;
Adspirant Smecoma: Door één kursist
werd aan dit examen deelgenomen, deze
werd afgewezen.
AUTOHERSTELLEN
Hulpmonteur V.A.M. W. C. Grinwis
Ouddorp; J. Keijzer, Stellendam, P. van
Splunter, Goedereede; A. Verduin, Mid
delharnis. Afgewezen twee.
Eerste gedeelte tweede monteur V.A.
M.: C. Visser, Ouddorp, P. Breur, Nieu
we Tonge; H. v. Dijk, Den Bommel; L,
Kasteleijn, Dirksland, A. Robijn, Melis
sant; J. H. Tanis, Ouddorp, Kr. Tanis,
Ouddorp, H. Trommel, Stad aan 't Ha
ringvliet, W. V. d. Veer Herkingen, C.
L. P. V. d. Mast, Melissant, M. E. v. d.
Velde, Dirksland, P de Vos, Ooltgens-
plaat Afgewezen twee
Tweede gedeelte tweede monteur: C.
Grinwis, Ouddorp, M, Guldemeester,
Dirksland, Afgewezen geen.
ELEKTROTECHNIEK
Adspirant V.E.V. A, A. Robijn, Her
kingen; L. V. Wijk, Ouddorp, J. Koese,
Stellendam, P. H. Jongejan, Dirksland,
Afgewezen één.
Hulpmonteur V.E.V.: W. 't Mannetje
Goedereede. Afgewezen geen.
Monteur V.E.V. W. Boom, Ooltgen.s-
plaat; A. J. de Geus, Oude Tonge. Afge
wezen twee.
TIMMEREN
Adspirant Bouw: S. W. Keijzer, Me
lissant, H. Knöps, Dirksland. Afgewezen
één.
Gezel timmeren. K. v. d. Doel, Nieu
we Tonge; W. J. Grootenboer, Melissant
W. V. Moort, Nieuwe Tonge; A. Struijk,
Goedereede, K. de Vogel, Ouddorp. Af
gewezen één.
SCHILDEREN
Leerlingstelsel schilderen: J. Verolme
Middelharnis, W. D. A. Admiraal, Nieu
we Tonge. Afgewezen geen.
BROOD-BANKETBAKKEN
Leerlinigrstelsel brood-banketbakken:
C. A. Pape Ouddorp, A. Soeteman, Her-
kingen. Afgewezen geen.
Halfwas brood-banketbakken. C. M.
R. V. d. Spaan, Ouddorp; A. C. v. d.
Steenhoven, Stellendam. Afgewezen
geen.
Praktijk examen patroon brood-ban
ket: J. Tanis, Ouddorp, C. J. M. de
Graaf, Oude Tonge. Afgewezen geen.
Toelatingsexamen U.T.S. Wageningen
G. S. Both, Melissant, Afgewezen geen.
Middelharnis - Telefoon 2043
MIDDELHARNIS
Kerkdienst. De bij de Herv. Gemeen
te beroepen predikant ds. J. Vos te
Rijssen hoopt woensdag de gemeente
te bezoeken en 's avonds 7.30 uur voor
te gaan in de Dienst des Woords.
JVfotor tegen bestelauto: Op de krui
sing Dirk-Bosstraat-Zandpad is zater
dagmiddag de motorrijder Jan Vroeg-
indeweij met zijn Matchless motor met
flinke vaart tegen een Citroen bestel-
wagentje van de fa. Seton gereden. Met
een gecompliceerde beenbreuk en een
ernstige hoofdwonde is de heer Vroeg-
indewij in het ziekenhuis opgenomen.
Het ongeluk gebeurde toen het bestel-
wagentje bestuurd door de heer Ma
liepaard vanuit de Dirk-Bosstraat
het Zandpad opreed, nadat de chauf
feur zijn wagen had gestopt. Niettemin
heeft hij de van rechts naderende mo
torrijder niet opgemerkt en stak het
Zandpad over om voor de zaak van de
fa. Seton te parkeren. De auto en motor
beiden kregen flinke schade.
door W. SCHIPPERS
25
De Hindoe had
zich aan de bergwand vóór hem kumien
vastklemmen en een kloek man zou zich
in zulk een geval schrap gezet en al
zijn krachten hebben ingespannen om
het naar beneden schuivende lichaam in
zijn vaart te stuiten, want zulke ge
vallen komen bij het bestijgen van ge
vaarlijke punten in de bergen niet zel
den voor, dodh. in plaats van te trach
ten op deze wijze het leven van de gids
te redden, had de Hindoe bliksemsnel
zijn mes getrokken en het touw doorge
sneden, uit vrees anders zelf te worden
medegesleept.
„Begrijpt ge nu, waarom ik geen lip-
pelapper kan uitstaan?" zei Wilhelm.
Jan knikte driftig met het hoofd van
„ja", ten bewijze, dat hij het zeer goed
begreep, hoewel zoals hij ook opmerk
te, dat hem enigszins vreemd voorkwam
dat Wilhelm, ter wille van een enkele
Engels-Indiër, alle Nederlands-Indische
inboorlingen, van liohtgeel tot bijna
donkerbruin toe, haatte met een dode
lijke haat.
Wilhelm had thans geen gelegenheid
meer om zijn verhaal te vervolgen,
want een troepje fuseliers kwam toe
vallig hun schuilhoekje voorbij, en één
hunner bemerkte de beide makkers on
der de grote lichtbruine bladeren.
Er ging een tioeraatje op, en Wilhelm
en Jan waren niet zo goed, of ze moes
ten hun plekje verlaten en met de an
deren medegaan.
De grootste hitte was voorbij en onder
de breedgetakte waringin was het heer
lijk. In schilderachtige groepjes lagen
de soldaten rondom de machtige stam,
en een fors gebouwd soldaat, wie de
levenslust uit de ogen straalde, zat met
zijn harmonika op de knie te wachten
om zijn kunst te tonen, zodra de Zwit
ser en diens makker zich bij hen zou
den voegen. Die twee waren de beste
zangers van het ganse bivak.
„Wat moet ik spelen?" vroeg de sol
daat.
„Ach, wat .sal icji seggen, ich kan
niet singen jouw Hollandische sangen."
„Kom, kom," lachte de soldaat, „een
Mof kan van alles zingen".
Wilhelm werd altijd boos, als men
hem voor een Duitser hield en ook nu
pakte hij uit: „Dummer kerl, jouw sus-
ter is ein mof, ich ben ein Zwitser, be-
krepen!"
„Kom, Wilhelm, maak je maar niet
driftig, je hebt meer van een Duitser
weg dan van een Javaan, neem het dus
een Rotterdammer niet kwalijk, dat hij
je voor een Duitser aanziet," merkte
Jan Starheim op.
Allen lachten en de muzikant speelde
soldatenlied] es en matrozendeunen, en
wie de wijsjes kende, zong of floot ze
mee.
Wilhelm en Jan hadden echter deze
dag weinig lust om mee te doen. De ge
dachten van de Zwitser verwijlden in
zijn vaderland, waarover hij daar straks
zo lang gesproken had, en Jan Starheim
had niet veel op met de ruwe straat-
deunen, die de fuselier op zijn harmoni
ka speelde. Bovendien dwaalde zijn blik
telkens naar de zijde, waar de beide
Atjehers, die door zijn hand gevallen
waren, dun graf hadden gevonden.
De soldaten zongen hun vrolijke lie
deren, en aan de overzijde van de ri
vier, daar, waar de Atjehse krijgers
door het woud zwierven, fonkelden de
zwarte ogen van haat en werden de
vuisten gebald in machteloze woede.
Drie of vier dagen later had Wilhelm
gelegenheid zijn verhaal te vervolgen,
doch hij deed het eerst, nadat Jan Star
heim ihet hem herhaaldelijk verzocht
had. Blijkbaar kostte het de Zwitser
moeite, over dit gedeelte van zijn ge
schiedenis met een vreemde te spre
ken.
Wilhelms vader was m.et ontzaglijke
inspanning door zijn beide zonen uit de
kloof opgehaald, en daarna met behulp
van enige bergbewoners naar beneden
in het dal gebracht. De oude grootva
der had lang op het verpletterde lijk
van zijn zoon gestaard; toen had hij de
ihand gelegd op de schouder van de
diepbedroefde weduwe, en terwijl de
tranen hem langs de witte baard drup
pelden, had hij tot haar gezegd, dat het
Gods hand was, die deze wonde had ge
slagen, doch dat ze moest bedenken,
hoeveel jaren zij met elkander gelukkig
waren geweest, en dat geluk op deze
aarde nimmer bestendig kan zijn, an
ders zouden wij, arme schepsels, im
mers vergeten, dat we slechts pelgrims
zijn hier beneden! Ach, de oude wilde
zo gaarne troosten, terwijl ihemzelf het
hart bloedde. Hij hield immers zo ziels
veel van zijn zoon! Ook voor hem was
de slag zo zwaar, zo onverwacht. Doch
gelukkig kon hij vasthouden aan Gods
liefde en Zijn trouwe Vaderzorg. En dat
gaf hem kracht om zijn schoondochter
te bemoedigen en te vertroosten.
Hans Unterwald werd onder veel be
langstelling van de zijde der bergbe
woners op het stille dorpskerkhof ter
ruste gelegd, en ook de rijke hotelhou
der was als vriend mede grafwaarts ge
gaan, terwijl zijn dochter in het sterf
huis achterbleef om. moeder en zuster
te troosten en bij te staan in deze zo
moeilijke ure. Als de verloofde van An-
thonie gevoelde zij dat immers als haar
plicht.
Het bezoek van de hotelhouder en
zijn dochter duurde echter maar kort,
en toen allen teruggekeerd waren van
het kerkhof, maakten 'de beide eerst-
genoemden ziciii al weer gereed om te
vertrekken.
Anthonie deed hen nog een eindweegs
uitgeleide, en keerde treurig en somber
gestemd huiswaarts.
Een tijdlang nog sprak men in het
dorp druk over het ongeluk, dat Hans
Unterwald het leven had gekost, en men
was het er vrijwel over eens, dat d^
trouwe gids eigenlijk op lafhartige wijze
door zijn metgezellen was opgeofferd.
Met norse blik keken de bergbewoners
luitenant Hatter aan, als men hem in
het dorp of op de bergpaden ontmoette
en toen hij weer eens een verre toctbt
in het gebergte wilde maken met zijn
vriend dr. Andrew Cutley en enige an
dere heren, was er nergens een gids te
vinden, die hen wilde vergezellen.
Spoedig daarop ging door het dorp
een gerucht, dat eerst door de betrok
ken personen als lasterpraat werd be
schouwd, doch dat toch langzamerhand
vaster vorm begon aan te nemen.
Therèse namelijk, de verloofde van
de onderwijzer Anthonie Unterwald,
werd zó dikwijls in gezelschap van lui
tenant Hatter aangetroffen, dat thet wel
de aandacht trekken moest.
Het gebeurde wel meer, dat de doch
ter van de hotelhouder met een gezel
schapje dames en heren uit het hotel
een tocht medemaakte in de bergen.
doch in de laatste tijd vond dit zó dik
wijls plaats, dat het de aandacht begon
te trekken, te meer, omdat bij derge
lijke gelegenheden altijd luitenant Hat
ter fiaar begeleider was.
Ook Anthonie hoorde er wel iets van.
doch eerlijk en trouwhartig als hij zelf
was, kon hij niet gemakkelijk ontrouw
veronderstellen bij het meisje dat hij
liefhad.
Doch eindelijk gingen ook hem de ogen
open.
Op zekere keer was Wilhelm thuis ge
komen en hoewel een gewoon opmerker
niets bijzonders aan bem zou hebben be
speurd, bemerkte toch zijn broer Antho
nie, met wie hij op de mooie herfst-
avonde en pijp rookte op de bank ach
ter hun woning, dat er iets was, dat
hem hinderde.
„Is er iets gebeurd in de bergen, dat
je verkeerd zit. Wilhelm?" vroeg de on
derwijzer. „Heeft je buks geweigerd,
toen je een gems onder schot had? Of
is een aangeschoten stuk wild je ont
komen? Toe zeg het mij, broer."
Toen barstte de gemsjager uit.
„Anthonie, je hebt gelukkig niet zulk
heet bloed in de aderen als ik, maar
zeg mij eens, heb je dan nog niets ge
hoord van de praatjes, die omtrent "Kie-
rèse en die ellendige Engelsman in om
loop zijn? Of sla je er soms geen geloof
aan, omdat je in je eenvoud denkt, dat
alle mensen eerlijk en trouw zijn zoals
jij?"
