EIIAIIDEn-tllEUl/S
kredietverlening
Sunil bleeict voor u
Sunil blauwt voor u
...èn Sunil is nylon-actief
emigrantenzoon
helpt aan bouw van
satelliet
SUNIL, NEDERLANDS GROOTSTE WASMIDDEL
lisgrot op f!e Rijn
2e blad
Vrijdag 8 februari 1963
No. 3162
HAAL MEER
UIT UW BEDRiJF!
Boerenleenbank
Raiffelsenbank
Peperduur
UIT m KERKEN
P!?L«adMAMPA.r
handen
HAMEA-GELEIII>±££^
Het opwarmen van groot vlees
MODERNE BRILLEN
3. KEUVELAAR
Bibliotheca Reformatoria Het
offer des Heeren Theofilus en
Dorothea Claes de Praet.
Is het venster meestal gericht op wat
ons in het heden wedervaart, thans de
koepel 180 graden gedraaid en eens in
het verleden geblikt.
In het begin van onze eeuw heeft de
firma Martinus Nijhof te 's-Gravenhage
een werk in zeven delen doen verschij
nen, dat een wetenschappelijke navor
sing bevat van de middeleeuwse kerk
en de voorlopers der Reformatie in ons
land en de zuidelijke Nederlanden. Het
voert als verzameltitel de naam „Bi
bliotheca Reformatoria Neerlandica". In
serieuze en indrukwekkende nasporin-
gen wordt ons daar dan deze dan gene
zijde van de toestand der gelovigen in
het eerste gloren van de morgenstond
der Reformatie getekend. Een enkele
maal is er een groot latijns citaat, dat
nu wel niet voor iedereen toegankelijk
is, maar dat de meer ontwikkelden dan
toch voor anderen kunnen vertalen. Als
ge in deze boeken leest ze zijn he
laas alleen nog antiquarisch te koop en
bevinden zich voorts in enkele grote
bibliotheken dan verfrist het uw
blik op wat de getrouwe belijders van
's Heeren Woord toen van de roomse
kerk en overheidsdienaars hebben moe
ten lijden. En hoe standvastig zij door
genade gebleven zijn. En hoe Godver-
heerlijkend zij spraken met zoveel licht
bedeeld, als ge bij zulke eenvoudige zie
len niet zoudt verwachten. Daar ging
in vervulling de belofte uit Lucas 21
14 en 15, Ik zaj uw mond en wijsheid
geven, welke niet zullen kunnen tegen
spreken noeh wederstaan allen, die zich
tegen u zetten.
Deze serie werken is opgezet door dr.
Cramer en dr. Pijper.
Er bestaan voorts ook deze werken:
Archief voor Kerkelijke Geschiedenis,
door dr. Kist en Dr. Royaards. Ook nog
Nederlandsoh Archief voor Kerkelijke
Geschiedenis, van dezelfde auteurs. En
ten derde het Nieuw Archief voor Ker
kelijke Geschiedenis inzonderheid van
Nederland, door Kist en Royaards, later
dr. Kist en dr. Moll.
Uit al deze werken heeft de firma Kok
te Kampen een uit 2 delen bestaand
uittreksel gegeven, zeer lezenswaard.
Wij hebben echter het oorspronkelijke
werk gelezen,
Gebenijdt wel eens onze jonge man
nen die aan universiteiten studeren en
toegang hebben tot zulke kostelijke en
kostbare boekerijen.
Wat het meest opvalt in de versla
gen van de verhoren van hen die niet
meer rooms wilden zijn, is het helder
licht in Woord en leer dat hun gegevens
was, terwijl zij toch nog geenszins over
de middelen beschikten die ons ge
geven zijn om de wil Gods na te speu
ren, te leren kennen en ze te gehoor
zamen. Geen wonder dat er wel eens
bij de brandstapel een woordje gespro
ken werd, door de H. Geest ingegeven
en dan moesten de omstanders soms ge
tuigen: is dat geen christen, dan is er
niet één in de gehele wereld Zo geeft
God getuigenis aan zijn eigen werk.
En wat hebben zij geleden! En hoe
zijn zij tot afvallen verzocht. Aller af-
sohrapsel, ja, zo was de betiteling die
de vijand aan het volk des Heeren gaf,
reeds de eeuwen door.
Onder de werken van de Biblioth.
Reformatoria is ook een deel genaamd.
Het offer des Heeren, dat gewijd is
aan de vervolging die meer speciaal te
gen de Doopsgezinden gericht was. Na
het wilde avontuur van het Koninkrijk
Sion" te Munster, hadden zij hun naam
volledig verspeeld, wat niet weg nam
dat in ons land een schaar vrome doops
gezinden was, die Rome de rug toekeer
den en God vreesden. Deswegen werden
zij naar rad en brandstapel geleid, Eel-
ken en Fije, bijvoorbeeld werden in
Leeeuwarden omgebracht. Eelken met
het zwaard, Fije met vuur. Maar zij
waren zo in God verheugd, dat Fije niet
eens naar zijn veroordeling luisterde,
maar „hij zang ende sprang" en tot de
omstanders zeide hij: vrienden, ver
blijdt u met mij; zulke bruiloft als mij
is bereid! Maar de vrienden zwegen nu
evenmin eni riepen: Dit is de enge weg,
dit is de wijnperse des Heeren, hier
hanget die krone aan!
Het was natuurlijk heel gevaarlijk te
Vraag inlichtingen bij uw
over de vele mogelijkheden
van
laten blijken dat ge een vriend van zulk
een ketter waart.
In een der delen van de Bibl. Ref.
komt voor een uitgebreide samenspraak
tussen Theofilus en Dorothea. Gechre-
ven door een Alkmaars pastoor, die de
reformatie was toegedaan, die soms
moest vluchten, maar die men om zijn
relaties in hogere kringen toch niet
goed aandurfde.
Theofilus brengt vele bezoeken aan
Dorothea, een zieke vrouw. Op de
vraag hoe 't haar gaat, antwoordt zij
dat ze, het is heel ongelukkig, nogal ziek
is. Theofilus begint al dadelijk te zeg
gen, dat het nog te bezien staat of dat
zo ongelukkig is. Want dat God met al
les wat Hij ons toezendt zijn wijze be
doelingen heeft en dat tegenspoeden ve
len al tot hun zaligheid hebben moeten
dienen. Dat dus op de eerste plaats. De
zieke verstaat dat niet, ze leest wel eens
in de Bijbel, maar zij is daar zo maar
niet door overwonnen. En nu is het zeer
opmerkelijk hoe deze Theofilus in vele
bezoeken aan de zieke haar het Woord
mag uitleggen, en zij gretig luistert.
Soms ook weerspreekt zij de broeder,
dan weer moet zij zich gewonnen ge
ven, en zo loopt (na een 60 blz. druks)
RIJMEN VAN TIJMEN
Dat veer daar over 't Haringvliet,
Is heden zo goedkoop nog niet.
Vijfduizend gulden dag aan dag,
Dat is nog eens een prijzenslag!
Dat is me toch een kapitaal.
Maar we betalen 't allemaal.
Provincie, Rijk en ook Flakkee
Die doen er heden wel aan mee.
Maar ondanks alles reuze pech.
Wie is er van zo'n vaartocht weg?
Wie gaat er naar de overkant.
Met het vooruitzicht dat men strandt?
'n Poolzee lijkt het tot en met.
Er dient terdege opgelet.
De beste stuurlui staan aan wal.
Zij weten hoe men varen zal.
Ze zijn vrij gauw in Hellevoet.
En nooit verliezen ze de moed.
Maar in de barre werkelijkheid,
Dient zulk een vaartocht niet benijd.
Kwam Heem.skerke deze ijszee door?
Of Barentz niet de moed verloor?
Vijf duizend pop voor 't Haringvliet
Dat is vandaag zo mis nog niet.
Tij men
de beschrijving naar dit hoogtepunt,
dat zij zich naar ziel en lichaam mag
overgeven aan hare getrouwe Zaligma
ker.
Kostelijk ziekenbezoek. Heldere in
leidingen in de weg der zaligheid, in de
leer der Schriften, o, het is als de elf
discipelen: Toen opende Hij hun ver
stand, opdat zij de schriften verston
den. En met de Emmaüsgangers: was
ons hart niet brandende in ons?"
En ge zoudt zeggen: nu, dat uit de
jaren 1500; er is ons nu meer helder
heid opgegaan dan in die verwarde
zware tijden. Maar dat staat nog zeer te
bezien. Want als ge deze dingen leest
uit vervlogen eeuwen, dan verwondert
ge u over de bediening des Geestes die
toen openbaar werd. En de Heere heeft
toch des Geestes nog over, ook voor
deze tijd. Mogen wij er veel om verle
gen zijn, want de tijden zijn maar don
ker.
Dan was er ook nog Claes de Praet,
in de gevangenis te Gent, in 1556. Ook
omgebracht. Maar Claes deed goeie
praat. D.V. daarover volgende week een
woordje.
Waarnemer.
HALVE PM
Daarmee is Sunil het meest complete wasmiddel voor
y de grote witte was en tegelijk voor nylon en andere
2 moderne stoffen. Sunil wast veilig en behoedzaam.
Sunil wast stralend wit.
A^Een speciaal ingrediënt in Sunil gaat het vergelen van
nylon e.d. tegen.
In de maand december van vorig jaar
wijdde een Canadees nieuwsblad een ar
tikeltje aan de prestaties van de 21 ja-
riige student Aad Weerhein uit de
plaats Galt. Dhr. Weerhein is tweede
jaars student aan de universiteit te Wa
terloo (Canada) waar hij wordt opge
leid tot iMïoro-grolf specialist ea maakte
deel uit van een groep van 150 studen
ten die meewerkten aan dte bouw van
de nieuwe communicatie satelliet de
Kelay. Dhr. Weerhein is afkomstig' uit
Dirksland.
De groep waarvan Aad Weerhein deel
uitmaakt, werkte mee aan de vervaar
diging van drie onderdelen van de sa
telliet n.l. het instrument dat de opge
vangen geluiden weer geeft, de verlich
ting en de simulant. Het team was door
de R. CA. uit Montreal, waar Aad tus
sen zijn studies praktijkervaring opdeed
te werk gesteld.
De directeur van de R.C.A. zei bij het
lanceren van de satelliet dat deze lan
cering voor de Canadese werktuigkun
digen en technici die het electronische
hart ontwikkelde en verder uitwerkte
een fantastische prestatie betel!:ent.
Adriaan heeft de hele zomer aan ex
perimenten bezig geweest zegt zijn va
der dhr. J. L. Weerhein.
In 1948 emigreerde die familie Weer
hein vanuit Dirksland waar ze in Kra
lingen woonden naar Canada. Hij is een
kleinzoon van het echtpaar D. Tanis Ez.
te Ouddorp, Aad maakt in Canada goe
de vorderingen, hij liep reeds diverse
Hogescholen af en bezoekt thans de
Universiteit.
„Toen hij' in Canada kwam sprak hij
nog geen woord Engels, maar het twee
de jaar sloeg hij al een klas over! ver
telt zijn trotse vader in genoemd blad.
NED. HERV. KERK
Ds. L. A. Klootwijk te Scherpenzeel
zal voorlopig voor 4 maanden als re
serve-predikant te Ede gaan werken.
M. J. P. Vennooteu f In de ouder
dom van 91 jaar overleed te Utrecht
de heer M. J. P. Vermooten. Jarenlang
had hij zitting in de Utrechtse gemeen
teraad voor de A.R.P. en was voorzit
ter van de Prot. Chr. Raadsfractie. Hij
was ouderling van de Herv. Gemeente
en secundus lid van de Synode. Tien
tallen jaren heeft hij ook deel uitge
maakt van het Hoofdbestuur der Ger.
Zendingsbond als enig lid, welke geen
predikant was. Ook op onderwijs ge
bied heeft hij tal van functies vervuld.
Zijn verdiensten vonden erkenning in
de benoeming tot ridder in de orde van
Oranje Nassau. Met hem is één van de
laatste voortrekkers der Herv. Geref.
richting heengegaan.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoogeveen H. Riezebos
te Luttelgeest; Oosterend E. Warnink,
kand. te Zaandam. Schoonoord A. Brou
wer, kand. te Utrecht.
Legerpredikant. Ds. P. v. d. Beukei
te Dinteloord; J. v. Loon te IJlst en P.
Meyer te Valthermond hebben zich te
gen 1 april beschikbaar gesteld als le
gerpredikant voor de tijd 'van 1 jaar en
6 weken.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Drachten J. Visser te
Dokkuin; Deventer J. Prins te Gronin
gen; Vlissingen W. Brandsma te W.
Amsterdam. Ouderkerk a.d. IJssel B.
Bijleveld te Bussum.
Bedankt voor Broek op Langendijk
J. P. Geels te Haarlem.
Waardering Catechisvius. Zoals uit
„De Spiegel" blijkt, wordt er in deze
kerken nogal verschillend gedacht en
geoordeeld over de Heidelberger Cate
chismus, vooral met betrekking tot de
jeugd. Zo vindt ds. H. Toorman van
's Gravenhage de catechismus voor de
jeugd beslist ongeschikt. Ouderling K.
Geleynse uit Wlldervank en Kolonel
T. Biesma te Breda (zoon van wijlen
ds. H. Biesma) hebben er daarentegen
uit hun jeugd goede herinneringen aan.
Vlissingen. Ds. A. W. Drechsler, nam
wegens vertrek naar 's Gravenhage af
scheid van deze gemeente met Joh. 2
28.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Almelo F. Blok te Dirks
land. Elspeet C. Wisse te H.I. Ambacht.
Bedankt'voor Zaandam en Middelhar-
nis C. Wisse.
Ds. C. Hegeraan uit in „De Saam
binder" ernstige bedenkingen tegen be
paalde uitlatingen van ds. H. J. Heg-
ger, voormalig R.K. priester. In het
boek: „Moeder ik klaag u aan", noemt
hij de paus nog „lieve broeder" en doet
de suggestie om de Catechismus in
Zondag 30 te wijzigen, zodat er niet
meer over de Mis, als een „vervloekte
afgoderij" wordt gesproken. Ds. Hege-
Al vriest het nog te hard in
Europa om op de grote rivier op
eenhopingen van kruiend ijs te
verwachten, toch kan men hier en
daar op b.v. de Rijn al grillige
ijsformaties zien.
Foto: Deze twee kleine meisjes
zijn vol bewondering voor een
soort ijsgrot, welke op de Rijn
bij Oberwesel is ontstaan.
ruw of schraal
De huisvrouw neemt graag groot
vlees, om dit de tweede dag koud te
eten, hetgeen voor haar werkbesparend
is. Het kan echter ook voorkomen, dat
U het vlees de tweede dag weer warm
wilt eten, als het buiten erg koud is of
er onverwachte gasten komen. Dit kunt
U op verschillende manieren doen. Wan
neer er nog veel jus is overgebleven
het snijdvlak van het vlees even in wat
boter dichtschroeien, het vlees met de
boter in de braadpan met jus doen en
onder langzaam bedruipen verwarmen.
Ook kunt U het vlees op een zeef leg
gen boven in een pan kokend water. Er
echter voor zorgen, dat het water het
vlees niet bereikt, want dan kookt het
uit. Bij het opdienen de verwarmde jus
over het vlees gieten. Heeft U weinig
jus over, maak dan een lekkere gebon
den saus (champignonsaus, madeira-
saus, tomatensaus), snijd het vlees in
niet te dunne plakken en warm die
snel op in de warme saus.
Tenslotte nog een manier voor als U
een oven heeft: het vlees in niet te dun
nen plakken snijden, deze samenhouden
door er een houten vleespen door te
steken, het vlees in de oven zetten en
er wat boter en desgewenst geraspte
kaas op doen. Na 1520 minuten heeft
U heerlijk warm vlees. Deze methode
van opwarmen is bijzonder geschikt
voor ham. (DIA).
passend biJ mf uiterlijk
~z/titopfio32 Tct.ifST Mioonmmtif^ I
man waarschuwt: „Beproeft de geesten
of zij uit God zijn."
De classis Dordrecht sprak naar aan
leiding van een vraag naar de nuttig
heid van reizen naar Israël onder lei
ding van één der leraren (Ds. K. de
Gier( uit, dat zij weinig waardering
voor deze reizen heeft.
VERVOLG VERHAAL
35
In dichte drommen vliegen de Spaan
se benden naar de plaats waar de brug
gen over de gracht liggen. Al slaan de
musketkogels moordend in hun rijen,
zij springen over de gevallenen heen of
vertrappen hen onder de voeten, doch
het stuit hun stormloop niet. In hetzelf
de tempo gaat het de bruggen over en
tegen de wal op.
Hier worden de geduchte soldaten
van Don Frederik tot staan gebracht.
Gesmolten lood, pek en teer, kokende
olie, pekel, water, brandende massa's
hout en hooi, benevens een hagelbui
van schroot, stenen en kogels, dalen van
de wal op de ongelukkige krijgslieden
neer.
Met het geduchte, lange rapier in de
vuist zijn ze tegen de wal opgestormd.
Wat baat het vlijmend staal en een ge
spierde geoefende arm tegen de afgrij
selijke verdedigingsmiddelen door de
benarde burgerij toegepast om hun ge
weld te keren?
Huilend en brullend van pijn, vloe
kend of hun heiligen aanroepend, vluch
ten de Spaanse soldaten weg van die
vreselijke plek, gehuld in wolken van
stinkende damp en schier niemand van
hen ongedeerd.
Onmiddelijk wordt hun plaats door
een andere bende ingenomen en weer
schetteren de trompetten en stormen de
door de warme zon van het zuiden ge
brande krijgslieden tegen de wal op
naar omhoog.
Ook hun woeste aanval wordt afge
slagen. Een derde troep klimt over lij
ken en stervenden naar boven en grijpt
woedend de bezetting op de wal aan.
Thans wordt bijna niet meer met
brandbare stoffen geworpen, omdat de
voorraad opgebruikt is en men te dicht
op elkaar zit. Deze troep is het gelukt
om boven op de wal te komen.
Daarstraks heeft Agge de vogelaar
het hoofd afgewend toen hij de jam
merkreten hoorde opstijgen uit die ver
warde hoop van pijn kronkelende men
sen, daar tegen de helling van de wal.
Met een gevoel van smartelijke wee
moed zijn zijn gedachten een moment
teruggevlogen naar het rietland met zijn
vredige, stille plassen, omzoomd met
wuivend riet. Thans, nu het wilde ru
moer van de gruwelijke strijd om hem
heen golft, lijkt het rietland hem een
verloren paradijs.
Als rook voor de wind verdwijnt dit
visioen uit zijn gemoed, want vlak voor
hem rijzen mannen op met donkere ge
zichten, waarin de zwarte ogen blikse
men van wilde moordlust. Als die straks
over hen heen de stad zullen binnen
dringen, danen Agge denkt aan
Hendrien. Met dezelfde dodelijke ge-
wisheid, waarmede zijn speer de otter
wist te treffen in het rietland, treft
thans het vinnige staal een Spaanse
soldaat in de keel.
Telkens meer Spanjaarden gelukt het
vaste voet te krijgen op de wal. Reeds
wordt een vaandel geplant en zij brul
len hun „victoria!" Doch te vroeg, zij
vallen en het vaandel wordt neergerukt
„Oranje boven! God met ons!" bul
dert de zware stem van de waard uit
„De Rijzende Zon" en zijn tweehands
slagzwaard maait met reuzenkraoht on-
de de op de burgers aandringende
Spanjaarden rond.
Juist op dit punt doen de soldaten van
Don Frederik een wanhopige poging om
door te dringen, doch hier vechten man
nen die geen duimbreed wijken.
Vooral Koenraad van Dethoven is
voor hen een geduchte tegenstander,
want zijn brede kling hanteert hij met
dezelfde moorddadige snelheid als de
geoefende Spaanse krijgslieden hun lan
ge rapieren, doch in lichaamskracht
overtreft hij hen ver.
Banger wordt de strijd voor de bur
gers, telkens komen meer'soldaten, op
de kruin van de wal. Met drie, vier
man tegelijk dringen ze op Koenraad
van Dethoven in. Juist bijtijds bemerkt
Agge de vogelaar welk gevaar de koop
manszoon bedreigt. Met de schacht van
zijn otterspeer slaat hij het rapier van
een Spaanse vendrig omhoog, dat an
ders ongetwijfeld Van Dethoven zou
hebben doorboord.
De lange kling van de vendrig breekt
bij het gevest af, doch snel als het
weerlioht heeft hij de ponjaard getrok
ken. Toch niet zo snel genoeg om er de
vogelaar m.ee te kunnen treffen, want
vlug en soepel als een wezel uit het
rietland is hij de Spanjaard tussen de
benen gedoken en deze tuimelt langs
de helling van de wal naar omlaag.
Daar ziet Agge, dat Koenraad op één
knie is neergezonken en dat hij slechts
met de grootste moeite de stoten kan
pareren van twee op hem aandringende
soldaten. Agge werpt zich onverschrok
ken tussen hen in.
Met een razend snelle stoot van zijn
otterspeer velt hij de soldaat neer,
wiens rapier Van Dethoven het meest
bedreigt, doch vrijwel op hetzelfde mo
ment dringt de ponjaard van diens
makker hem in de borst.
Houdt stand, mannen! Houdt stand!
Oranje boven! De dood aan de Spanjool
dreunt het om hem heen.
De slag met een voorhamer van een
sterke smidsknecht verbrijzelt het hoofd
van de soldaat, die Agge met zijn pon
jaard trof. Het troepje jonge hand
werkslieden, die te hulp snellen, breekt
thans op dit punt de laatste tegenstand
der zich nog op de wal handhavende
Spanjaarden.
Vier uur achtereen had hier, zoals de
geschiedenis meldt, de strijd geduurd.
Duizenden Spanjaarden kwamen er bij
om; van de belegerden verloren der
tien burgers en vier en twintig soldaten
het leven.
Op twee plaatsen tegelijk had men
de stad bestormd en zoals het bij de
Friese poort ging, zo was het verloop
ook geweest bij de Rode Toren. Toen
een paar dagen later de Spaanse leger
leiding weer tot een stormloop had be
sloten, weigerden de soldaten dat bevel
op te volgen. Om oproer te voorkomen
waren de bevelhetobérs wel genoodzaakt
om van dit voornemen af te zien.
Terwijl men op de wallen met de
uiterste krachtsinspanning de vijand
trachtte te keren, was voor hen, die
in de stad waren achtergebleven, de
strijd niet minder bang, dan voor hen
die op de wallen vochten.
Ook in het huis met de dubbele stoep
op de markt klopten twee vrouwen
harten in zorg en vrees, voor wat de
naaste toekomst brengen zou.
O, 't had moeite genoeg gekost om
Hendrien te bewegen thuis te blijven
en zo rustig m.ogelijk de dingen af te
wachten, waarvan de uitslag berustte in
Gods hand.
„Neen, neen, dat kan ik niet; ik ben
immers jong en sterk. Waar andere
vrouwen en meisjes meehelpen om de
vijand te keren, mag ik niet achterblij
ven. Ik wil mee naar de wal! Waarom
anderen en ik niet?"
„Er zullen er daarginds meer dan ge
noeg zijn voor het vreselijke werk, dat
er te verrichten valt. Blijf bij moeder
en.bid voor ons om hulp en bijstand
van Boven, Hendrien", had Koenraad
haar gezegd.
Maar ze had het hoofd geschud. „Hoe
kan ik rustig en veilig hier blijven
Toen had Agge de vogelaar zijn hand
op haar schouder gelegd en met zijn
heldere, kalme stem zeide hij tot haar
„Luister eens, Hendrien; wij zijn als
arme, van alles beroofde mensen uit
het rietland komen vluchten. Meneer
Koenraad heeft gezorgd, dat we hier
een verblijf vonden, waar men niet laag
neerziet op onwetende mensen, zoals
wij en men zich niet te hoog acht ons
de weg naar Boven te wijzen.
Bedenk, dat zij beter weten wat jou
past, dan dat jij dat weten kunt, en.
ik zou je niet gaarne bezig zien met ko
kende olie of zwavel.Blijf hier, Hen
drien en bid tot God voor het behoud
van Alkmaar."
Toen had Hendrien het hoofd gebo
gen, want nog nooit had ze zich verzet
tegen de uitdrukkelijke wil van haar
oom Agge.
(Wordt vervolgd)
