Zinksiukkenbouwers aan hei werk op de havenkade ie Baiienoord De Rooms- Katholieke partij vroeger en nu Bronchiletten Ongeluk dat nog| goed afliep Bestelwagen van de dijk F^C. KORTEWEG sZOON Medüaüe 30.000 m^ nodig voor kop Grevelingendam Zangavond in Hed. Herv. Kerk te Dirksland Vrijdag 28 september 1962 No. 3126 Our. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN Verschynt ttoeemaal per week: dinsdag- en vrgdagavond BINNENVIIINCBID SCHUINIVllllBKD VOOR BETER jU en houdt vrede onder elkander" Fruitmanden en Fruitbakjes 35e jaargang PKINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS Bedactie en advertentie»: Kantoor Langeweg 13, SommelBcUjk Tel. (01870) 26 29, na 6 uuravonds Tel. 2017 Olivoi 187930 ABONOTJMENTSPBIJS 2.15 PEB KWABTAAk ADVSBTENTIEPBIJS 12 cent per mm. BI9 contract speciaal tarid De politieke positie van de Rooms- Katholieken heeft in ons land bijna drie eeuwen lang onder invloed gestaan van een historische ontwikkeling, als ge volg waarvan de Nederlandse staat in (je "iSe eeuw geboren werd uit de Cal vinistische reformatie. Tot 1795 toe, dus tot het einde van de oude Republiek, die tengevolge van de Franse revolutie onderging, was er geen burgerlijke ge lijkheid en ook geen zuivere godsdienst vrijheid. Toen was de Hervormde of Gereformeerde kerk de Staatskerk en publieke ambten konden alleen door haar leden bekleed worden. De roomsen hadden dus geen enkel politieke in vloed. De nog altijd roomse Generali teitslanden Brabant en Lim-burg wer den vanuit Den Haag bestuurd. De R. K. kerk vormde een gedulde minder heid. Het ligt echter voor de hand, dat de roomsen naar emancipatie streefden en elke beweging steunden, die deze l<on bevorderen. Zo kon men velen van hen vinden in de rijen der patriotten op het laatst van de 18e eeuw. De revolu tie van 1795 maakte een eind aan de bevoorrechte staatskerk en bracht po litieke gelijkheid voor allen en gods dienstvrijheid. Toch hebben de roomsen nog vele tientallen jaren moeten strijden om in vloed Ie kunnen uitoefenen in de staat. Ze hadden geen krachtige leiding, wa ren onderling erg verdeeld en de pro testanten weerden hen zoveel mogelijk uit overheidsposities. Ook de samen voeging met België van 1815 tot 1830, waardoor ze een meerderheid kregen bracht geen verbetering. Het was Ko ning Willem I wel toevertrouwd hun invloed tegen te gaan. Ze zochten daar om toenadering tot de liberalen, althans een deel van hen, hoewel dit in strijd was met hun beginsel. Maar ze ver wachtten van die zijde hulp voor hun emancipatie. Die kregen ze ook van Thorbecke, de man die de geestelijke vader was van de grondwetsherziening van 1843, welke vrijheid van onderwijs bracht en van vereniging en vergade ring. Uit danicbaarheid brachten ze Thorbecke zelfs in 1953 voor hun dis trict Maastricht in de Tweede Kamer. Toen echter in dat jaar paus Plus IX hier te lande een bisschoppelijke orga nisatie wilde invoeren, laaide in pro testantse kringen een fel protest op, be kend onder de naam Aprilbeweging. Dit bracht de roomsen en de liberalen nog dichter bijelkaar en het aantal papo- thorbeckianen, zoals deze roomsen ge noemd werden, vermeerderde nog. Deze samenwerking hield echter geen stand toen de schoolkwestie steeds meer de politiek ging beheersen en Paus Plus IX in 1864 de Encycliek „Quanta Cura" uitvaardigde, die een felle aanval in hield op het liberalisme. Vooral na 1878, toen Kappeijne van de Cappelo zijn be ruchte onderwijswet doorvoerde, kwam er een eind aan het rooms-liberale bondgenootschap. Daar de roomsen evenals de anti-revolutionairen voor bijzonder onderwijs streden, kwam toen do z.g. coalitie tot stand. Al in 1874 was dr. Kuyper met behulp van de roomsen voor Gouda in de Tweede Ka mer gebracht. Vooral de priester-poli- ticus Schaepman, die ook Kamerlid was ijverde ervoor evenals Lohman. Toch slemden in die tijd nog vele room.sen op de conservatieve partij, die echter gaandeweg ineenschrompelde. De orga nisatie van de roomsen betekende toen nog niet veel. Er waren wel kiesvereni gingen en provinciale organisaties, maar nog geen, landelijke partij en de Kamer fractie vormde allesbehalve een eenheid Vooral Schaepman, die zeer vooruit strevend was (hij was voor kiesrecht- uitbreiding, leerplicht en persoonlijke dienstplicht), is in eigen kring ontzagge lijk tegengewerkt. In 1888 zag de coalitie, dat „monster verbond tussen Rome en Dordt", kans de meerderheid te verkrijgen in de 2e Kamer en trad het ministerie-iVIackay op. IVIaar in 1891 voelden de m.eeste roomsen er al niets meer voor. Dit her stelde zich wel weer, maar het duurde tol 1901 vóór er weer een coalitie-kabi net kon optreden, nu onder leiding van dr. Kuyper. Van 1908 tot 1913 leidde Mr. Heemskerk een dergelijke regering. De eigenlijke landelijke politieke or ganisatie der R.K. kwam pas in 1904 tot stand. Ze werd genoemd de Rooms- Ivatholieke Staatspartij (R.K.S.P.) Bij de invoering van de evenredige verte genwoordiging in 1917 veranderde de coalitie van vorm. Er bleef samenwer king, maar steun bij verkiezingen was ni.it meer nodig. Het gevolg van die in voering was voorts, dat vanwege de evenredigheid, waardoor nu iedere stem gmg meetellen, de R.K.S.P. met één slag C.C grootste partij in Nederland v/erd. het was toen ook gedaan met de grote schommelingen in het zeteltal der par tyen. Ziehier het aantal zetels of per centages van de R.K.S.P. in de loop der .laren: 1850 15 1918 30 1952 29 '854 6 1937 29 1956 31 1873 8 1946 31 1959 31 1888 26 1948 31 1962 32 Na de bevrijding in 1945 was er aan vankelijk in roomse kring nogal me ningsverschil omtrent de noodzaak van een specifiek roomse partij. Het epis copaat was er echter sterk voor en me de onder invloed van de oprichting van de P.v.d.A. werd in december 1945 be sloten weer afzonderlijk op te treden. Men koos echter een nieuwe naam: Katholieke Vollispartij (K.V.P.) om de progressiviteit tot uitdrukking te 'bren gen. Vanwege het feit, dat de roomse partij de grootste was en vooral door haar grote plooibaarheid en het gemak, waarmee ze compromis-politiek kon voeren, is ze sedert 1918 steeds in elk kabinet met een flink aantal ministers vertegenwoordigd geweest. Men denke aan de diverse ministeries-Ruys de Bee- renforouck - Colijn en - Drees. De meest bekende fractieleiders zijn geweest de priester Dr. Nolens, die tot zijn dood in 1931 zeer grote invloed uit oefende. Mr. Aalberse, die als minister in 1919 een nieuwe Arbeidswet bracht (met 8-urendag) en na de oorlog Prof. Romme. De minderwaardigheidspositie waarin de roomsen in vorige eeuwen verkeerden, heeft nu al jarenlang plaats gemaakt voor een sleutelpositie in de Nederlandse politiek dank zij het feit, dat ze thans de grootste kerkgemeen schap is (40 «/o), het kerkvolk sterk be ïnvloed wordt door het episcopaat en de clerus en de eenheid, die ze vrijwel steeds in eigen kring heeft kunnen handhaven. De laatste werd alleen in 1948 verbroken door het optreden van Hoestdrank in tabletvorm.95ct dhr; V/elter met zijn Kath. Nationale Parlij. Oorzaak daarvan was ontevre denheid in roomse kring over de In- donesië-politiek van de K.V.P.terwijl deze groep ook sociaal economisch meer behoudend was georiënteerd. In 1955 werd de eenheid echter weer hersteld en sedert dien zit dhr. Welter opnieuw in de Tweede Kamer voor de K.V.P. Uit de jongste Nieuw-Guinea-debatten bleek echter, dat hij nog steeds in dit opzicht een afwijkend standpunt in neemt. Doordat de K.V.P. een echte volks partij is en alle soorten roomsen, zowel de kapitalisten als de arbeiders, wil bij eenhouden, zijn er voortdurend allerlei spanningen en conflicten, maar deson danks weet de leiding, gesteund door de kerk de zaak bijeen te houden. Daartoe is echter heel wat manoevreerkunst nodig, doch dat was met name Prof Romme wel toevertrouwd. De R.K. par tij kon en kan steeds alle kanten uit. In haar geschiedenis ziet men daarom een kaleidoseopische wisseling van politieke bondgenootschappen. In de vijftiger ja ren van de vorige eeuw werkte ze sa men met de liberalen, daarna met de conservatieven, vervolgens in de coali tie met de Prol. Chr. partijen en na de laatste oorlog gedurende enkele jaren zelfs alleen met de P.v.d.A. Dit schijnt haar echter niet zo goed bevallen te zijn en daarom wilde ze dit later en nu al leen doen, v/anneer ook andere partijen mee samenwerken. Er zit dus in de roomse politiek een groot stuk oppor tunisme, waaraan ongetwijfeld steeds een sterk machtsstreven ten grondslag ligt. Ondanks de sterke kerkelijke dici- pline blijkt uit de statistieken, dat toch lang niet alle roomsen op de K.V.P. stemmen. Haar bevolkingspercentage is 40, doch haar stemmenaantal 32 »/o. In de roomse provincies is dit ook zo; de percentages zijn in Limburg resp. 95 en 82 en in N. Brabant 89 en 75 in Zuid- Holland stemt slechts 80 °/o der room sen op de K.V.P. Er is dus een tamelijk groot aantal, dat op de P.v.d.A. (of V.V. D.) stemt. Haar stem.menpercentage blijkt wel stabiel,-maar houdt dus geen gelijke tred met haar bevolkingsaan was. Wat Goeree en Overflakkee betreft is te constateren, dat het aandeel van de R.K. kerk in de bevolking gestadig achteruit loopt. Ruim een eeuw gele den was het 10 'Vo, en in 1960 was het 7 "/o. Merkwaardig is het daarbij, dat het aantal roomsen op West-Flakkee (ten w. van Middelharnls) in 1842 nog 17 "/o van hun totaal op het eiland toedroeg en in 1960 nog slechts 6 */o. Er heeft een steeds grotere concentratie plaats op Oude Tonge, Achthuizen, Langstraat en Middelharnls! Het stemmental op de K.V.P. is op het hele eiland 6 "/o, dus blijft ze 1 o/o achter op het bevolkings aandeel. Ook hier is dus verloop, ver moedelijk het meest naar de P.v.d.A. HERKINGEN Woensdag reed de aannemer P. v. d. Veer van Herkingen met een Ford Be stelwagen aan de Klinkerlandsedijk, met als mede-inzittenden drie kinderen, twee jongens en een meisje. De jongens zaten het; meisje te plagen, waarop de vader tegen het meisje zei: „kom maar voorin zitten." Het meisje klom over de rugleuning heen en gleed uit over een kleedje op de motorkap, die bij deze wagen voorin stond. Van der Veer raak te de macht over het stuur kwijt, in de flauwe bocht op 300 m. afstand van het huis van Keizer schoot hij van de dijk af een droge sloot in. In de berm be neden stond een houten electriciteits- paal, die finaal werd afgereden en in de hoogte geslingerd werd. De auto ■was meteen een wrak, het is een won der dat de inzittenden er bijna zonder letsel zijn afgekom.en. De kinderen had den niets, de vader een snijwond boven de rechterwang, die gehecht moest wor den. De auto was all risk verzekerd. iMmüi MELISSANT Toen dinsdagmiddag de tractorbe stuurder E. de Man van de Oudel. dijk te Sommelsdijk (in dienst bij landbou wer A. de Wit) met een. ledige aan hangwagen bij de boerderij van Buijs in de richting Stellendam reed, liep plotseling het rechter voorwiel van de tractor af. De tractor was onbestuur baar en schoot vlak voor de dam na een eerst een stenen paal te hebben geramd met de kop in de sloot. De bestuurder, sprong er bijtijds af wat zijn geluk werd, want hij bekwam al leen kneuzingen aan zijn benen, Wel was hij begrijpelijk danig geschrokken. Dokter Huisman verleende de eerste hulp; hij behoefde niet naar het zie kenhuis maar kon naar huis worden vervoerd, waar hij wel een weekje zal moeten bijkomen van de schrik. -O- A.s. woensdag 3 oktober 's avonds 8 uur zal er in de Ned. Herv. Kerk een zangavond worden gehouden onder lei ding van Arie J. Keijzer. Vier koren zullen deze avond hun medewerking verlenen, t.w. het ge mengd koor „Sursum Corda te Dirks land, „met hart en stem" uit Den Bom mel, „Sursum Corda" van Middelharnls en „Com nu met Sangh" uit Oude Ton ge, die afzonderlijk en in samenzang zullen optreden. AdWe Okker zorgt weer voor de begeleiding. Mezzo so praan soli door Trijnie Okker. Orgel soli en algehele leiding door Arie J. Keij zer. Aan het slot van deze avond zal de bekende cantate voor gemengd koor, bas en sopraan solo „Alles was ihr tut" van D. Buxtehude worden uitgevoerd. Voor zang en muziekliefhebbers be looft dit een leerzame en onvergetelijke avond te worden. MIDDELHARNIS Kerkdienst. A.s. maandagavond 1 oktober hoopt voor de Ger. Gem. al hier voor te gaan ds. C. van Dam uit Rotterdam. Aanvang der dienst kwart voor zeven. 1^^ —f - NAARDE IVIIDDELHHRNIS-TEL:Z328 Mare. 9 50 (einde) IX Hebt zout in uzelf, zo hoorden wij Je zus tot zijn jongeren zeggen. En Hij voegt daarachter: en houdt vrede onder elkander. Dit is het tweede wat Jezus van Zijn volgelingen eist. Het was hier wel een woord op zijn pas gesproken. Want nog maar enkele ogenblikken geleden hadden zij met el kander getwist over de vraag wie toch wel de meeste zou zijn in het Konin krijk der hemelen, dat zij zichzelf nog aards dachten. Toen zij twisten hadden zij geen vrede onder elkander, toen kwam het zout der genade in hen niet tot openbaring, zij waren toen smake loos. Hebt vrede onder elkander, dit zou alleen zo kunnen zijn wanneer het zout der genade in hen werkte. Want vrede is een vrucht van de genade. Vrede, het is slechts een klein woord, doch van geweldige betekenis. Voor de zondeval kwam dit woord ten volle tot zijn recht. Toen was er vrede, volle vrede. Doch na de zondeval is er eigen lijk geen plaats meer voor dat woord. En wanneer het nog gebruikt wordt, dan is het gedevalueerd, d.w.z. niet op zijn eigenlijke waarde getaxeerd. Daar om spreken wij' zelfs van een gewapen de vrede in onze samenleving. Dit woord echter: gewapende vrede, is een innerlijke tegenstrijdigheid, want een gewapende vrede is geen vrede. Want vrede is meer dan een toestand van niet Met rnah en macht is men op de kade van het haventje te Battenoord reeds maanden bezig met bouwen van zink- stukken, die nodig zijn voor de bekle ding van de landhoofden van de Gre velingendam in het Noordelijke geul. Dit geweldige werk wordt uitgevoerd door de fa. Dekker te Papendrecht, on der deskundige leiding van de heer Vink. In totaal moet 30.000 m^ aan zink- stukken worden gemaakt; ieder zink- stuk heeft een oppervlakte van 600 m^ Momenteel moet nog 6000 m- worden klaar gemaakt, die men vóór de aan voer van bieten, die op de Battenoordse kade komen te liggen, gereed denkt te hebben. De zinkstukken worden gemaakt op eeni zware houten vlonder; op de foto is te zien hoe de eerste zwiepen wor den gelegd en onderling met touw wor den verbonden. Deze zwiepen werden voorheen met de hand in elkaar' ge draaid tegenwoordig geschied dit ma chinaal, wat een enorme tijdsbesparing geeft. Tussen de vakken wordt riet ge legd, daarover heen gaan weer zwiepen, tot het een laag wordt van ongeveer een halve meter. H'et gehele stuk wordt dan via kettingen met uitsteeksels, die in de vlonder zitten, in het water getrok ken. Vervolgens worden de stukken naar de bestemde plaats gesleept, met stenen bezwaard en gezonken. „Het is tot heden toe de beste en meest beproefde methode gebleken" vertelde ons de voorman de heer Vink, Een zinkstuk, dat in het water bij de Grevelingendam aan de Hoek van St. Jacob gereed ligt, om met stenen bezwaard te worden gezonken. Men is al daar nu bezig om de aansluiting aan de dijk te maken; achter de dijk wordt dwars door het land een weg aangelegd, die straks aansluiting zal geven naar de Haringvlietbrug. die de nieuwe nylonprocedé's niet erg kon roemen. „Na een mensenleeftijd is het hout (onder water) nog goed in tact" deelde hij ons mee. De grootste moeilijkheid is het wer ven van geschoolde krachten vooc dit werk; nu er zoveel ander goed betaalde werkgelegenheid is, houdt men het rijs- werk voor het laatst, omdat men daarbij Speciaal in het opmaken van B. V. d. VBEB Telefoon 2682 Westdyk U door het hele land heen zwerft en de hele week van huis is. Gedurende enige maanden hebben hier onder leiding van voorwerkers meerdere Flakkeese werk lieden emplooi gevonden. OUDDORP DOCUMENTAIRE FILM OVER KANKERBESTRIJDING Uitgaande van het plaatselijk comité van het Koningin Wilhelminafonds zal op vrijdag 5 oktober des avonds 8 uur in het Verenigingsgebouw alhier een belangrijke documentaire film worden vertoond over de strijd tegen de kan ker, voorafgegaan van een lezing door dokter J. Ruizeveld. Wij wekken gaarne op deze avond daarvoor vrij te houden om lezing en film bij te wonen. De toegang is kos teloos boven de 16 jaar. meer oorlog. Zo gebruiken wij dit woord Wanneer de oorlog ten einde is dan spreken wij van vrede, doch dan leeft de haat en het verzet inwendig nog voort. Er behoeft dan ook niets te ge beuren of die toestand van schijnvrede houdt op en de vlammen van de oor log slaan weer naar buiten uit. En dit kan zo heel gemakkelijk geschieden om dat de oorzaken die een blijvende toe stand van vrede in de weg staan niet zijn weggenomen. De wapenen zijn wel neergelegd, doch degenen die de wape nen hebben neergelegd, hebben nog geen vrede in het hart. Houdt vrede onder elkander. Dit eist Jezus. En dan wel een zodanige vrede die uit het binnenste des harten voort komt. Dus een vrede waarbij de bui tenkant aan de binnenkant beantwoordt En ook moet de binnenkant aan de bui tenkant beantwoorden, want als dit laatste niet het geval is, dan is er niets anders dan huichelarij. Dan doet men uiterlijk alsof, terwijl men van binnen verteert van haat. Zal dus de eis van Jezus volkomen tot zijn recht kunnen komen: Houdt vrede onder elkander, dan zal er eerst aan de binnenkant vrede tot stand gekomen moeten zijn. Dan moeten de wapenen van op- en tegenstand niet alleen zijn neergelegd, doch dan moeten de oor logvoerende partijen ook m.et elkander verzoend zijn. Dan moeten de oorzaken die eerst de partijen in vijandschap te genover elkander deden staan, zijn weg genomen. Dan eerst kan er van vrede, harmonie, samenstemming, samenwer king sprake zijn. En nu ligt de oorzaak van onvrede tussen God en de mens aan één kant, n.l. aan de kant des mensen. Want de mens is tegen God opgestaan en dit noodzaakte God om van gezind heid ook tegenover de mens te verande ren. Doch nu is God een vredelievend God tegenover een oorlogzoekend mens. Hij heeft zelf de oorzaak van onvrede weg genomen. Dit deed Hij, om het zo te zeggen, door de oorlog uit te vechten tegen Zijn Zoon. Om onzer zonden wil moest Hij sterven. En Hij is gestorven op de kruisheuvel Golgotha. Daar is de vrede gesloten. Want God werd daar bevredigd. Daar werd aan de deugd van Zijn recht voldaan. En nu kan de deugd van genade en barmhartigheid haar vrije loop hebben in het hart van een zondig mens. Van die mens nu heeft God, om Christus wille niets meer te eisen. De oorzaak die God tot oorlog dwong, n.l. de schuld des mensen, is weggenomen. Waar dit door het geloof ervaren mag worden ontstaat vrede in het hart. Daar heerst harmonie tussen God en de ziel. Waar deze vrede met God heerst, die tot stand gekomen is door de Vrede vorst, waarvan Paulus roemt; Hij is on ze Vrede, daar kan ook vrede onder el kander beoefend worden. Want die ge loven mogen dat ze vrede met God ge vonden hebben door de dood Zijns Zoons, die kunnen niet langer met el kander in onvrede leven. En als er dan dingen zijn die die vrede in haar ont plooiing belemmeren, dan zijn zij de eerste, al zou de schuld zelfs bij de te genpartij liggen, om het goed te gaan maken. Dan lijden zij liever schade en ongelijk dan dat die toestand van on vrede voort zou duren. Want daar heb ben zij geen vrede mee. Alleen waar deze vrede onder elkan der heerst daar kan men ook elkander opbouwen in de liefde. Daar zit men niet te vitten om elkander te vangen, doch dan zal men trachten om elkander tot een hand en een voet te zijn, om el kander op te bouwen in het allerheiligst geloof, om elkander als inedezondaren te vinden aan de troon van Gods ge nade. Daar is men vergevingsgezind te genover elkander, o:mdat men zelf zo veel vergeven is, oneindig veel meer dan men elkander te vergeven heeft. Waar dit leeft onder elkander, in de gemeenschap der heiligen, wat toch de kerk van Christus is, daar gaat een goede geur van uit. Daar moet zelfs de wereld van getuigen: ziet hoe lief zij elkander hebben. Nu geldt ook van deze vrede dat het aan deze zijde van het graf slechts al les ten dele is. Doch al is het ten dele hoe menigmaal is men daar (helaas) me de tevreden. Dan zegt men: Het vol maakte is hier toch niet te vinden en daarom kunt gij het wis niet kwalijk nemen als wij nog zo in de onvrede vcxjrtleven. Doch weet wel, die zo re deneert of denkt, dat al is hier alles slechts ten dele, dat er ook staat in Hebr. 12 14 Jaag de vrede na, en de heiligmaking zonder welke niemand de Heere zien zal. Er mag dus geen vrede gevonden worden met het onvolkomene, maar laat ons tot de volmaaktheid zoe ken voort te varen. Eenmaal zal de vrede volkomen zijn, als de mens voor goed van zijn zondig bestaan verlost is. Dan zal alles door de vrede bloeien in het vrederijk van de vredevorst Jezus Christus. Hebt ge daar reeds een thuiskomen gevonden? Zo niet dan zal God ons straks eeuwig de oorïpg aandoen, en het zal vreselijk wezen om te moeten vallen in de han den van een levend God, die buiten Zijn Zoon niets anders is dan een eeuwige gloed van een verterend vuur, bij Wie niemand wonen kan. M. v. d. Ent.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1962 | | pagina 1