Goedereede verkreeg
650 jaar geleden stadsrechten
Onze
„bondgenoten
eiie
burg. Kleijnenberg
Commissaris der Koningifi
zette luister bij aan het feest
Overdrachi Muz'iekient
35e jaargang
Dinsdag 11 september 1962
No. 3121
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
CENTRALE VEILING
Middelharnis
Sfoninsisi tioropeitde tie!
gerestayreerde liotel
„Oë Gouiie» Leeuw"
Blazer op Eomeisiss hoorn
Streekplan Voorne
vermmdert industriële
kansen op Flakkee
PRINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sonunelsdljk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 'a avo nds Tel. 2017 airo 167930
ABONNEMENTSPRIJS 2.18 PER KWARTAAL,
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent pef mm.
B§ coatract speciaal tairt»!
Verichynt tweemaal per voeek: dinsdag- en vtydagavond
ff
Onze smadelijke en moeilijk te ver
werken verwijdering uit Nieuw-Giünea
(joor de manipulaties van de neutra-
listische secretaris-generaal der Veren.
Naties Oe Tant en de München-politiek
van de Veren. Staten heeft bij het over
grote deel van ons volk diepe teleur
stelling en wrevel opgewekt. Dat wij
door de militaire agressie van Indo
nesië en de diplomatieke druk van
Amerika gedwongen werden onze be
schavingsarbeid onder de Papoea's
voortijdig op te geven en onze beloften
aan dit volk om het tot zelfbeschik
king en zelfstandigheid te leiden, niet
gestand kunnen doen, is voor ons een
zeer moeilijk te verteren zaak, die al
lerlei aspecten heeft, maar van welke
er één is, waarop we eens nader willen
ingaan n.l. de houding van onze bond
genoten in deze kwestie.
Die is om het maar heel zacht te zeg
gen diep treurig, ja meer dan ergerlijk
geweest. Wanneer wij het over bond
genoten hebben, dan bedoelen wc daar
mee onze partners in de N.A.V.O., de
organisatie van vrije westerse landen
die in 1949 werd opgericht om aan de
dreiging van het Russische communis
me gezamenlijk het hoofd te bieden.
Men zou verwachten, dat deze staten
één lijn zullen trekken, warmeer het
erom gaat de positie van het Westen
ook in andere werelddelen te verster
ken of in ieder geval te behouden. En
het minste, dat geëist mag worden, is
toch wel, dat zij elkaar niet tegenwer
ken, wanneer één hunner in moeilijk
heden is geraakt.
Nu is het zo klaar als de dag, dat
de machtsuitbreiding van Indonesië
door de annexatie van Nieuw-Guinea
een verzwakking betekent van de Wes
terse positie en een bedreiging voor
Australië. Nochtans hebben onze N.A.
V.O.-vrienden niet alleen geen hand
uitgestoken om ons te heipen, maar een
aantal hunner heeft zich niet ontzien
aanzienlijke militaire hulp te bieden
aan de doodsvijand van Nederland Soe-
karno. Dat de Sovjet-Unie haar grote
vriend in Djakarta steunde ligt voor de
hand. Overal ter wereld waar Moskou
een kans ziet om het westen tegen te
werken is het actief. En in Indonesië
lag een prachtkans. Soekarno is zelf een
halve communist zoals vele leiders van
jonge staten, die uit wangunst vanwege
de welvaart een dodelijke haat hebben
tegen de z.g. kapitalistische landen, die
door hen alleen gebruikt worden voor
hun chantagepolitiek. Hij is dus een
zeer bruikbare pion op het Russische
schaakbord. Daarom heeft Moskou In
donesië grote hoeveelheden oorlogsma
teriaal geleverd, natuurlijk zonder be
taling. Ziehier wat Soekarno allemaal
van zijn machtige vriend gekregen heeft
40 Hjoesjmin-bommenwerpers, 100 Mig-
straaljagers, 30 Toepoelev-straalbom-
raenwerpers, een onbekend aantal
nachtjagers, 30 helikopters, duizenden
mijnen, waarmee hele zeestraten kun
nen worden afgesloten, geleide projec
tielen, die vanuit vliegtuigen worden
gelanceerd, 4 torpedobootjagers, 8 on
derzeebootjagers, 2 grote duikboten en
voorts grote hoeveelheden artillerie en
jeeps.
Aan dit alles had Soekarno echter nog
niet genoeg. Hij was zo brutaal om ook
bij Westerse landen aan te kloppen.
Amerika meende, dat men moest ver
hinderen hem helemaal in het com
munistische kamp te drijven en ging
eveneens hulp bieden met het gevolg
dat de Russen nog weer meer gingen
leveren en op deze wijze de twee mach
tigste mogendheden in de wereld met
elkaar gingen wedijveren om Indonesië
zoveel mogelijk oorlogstuig te verschaf
fen. Zo kon Soekarno geheel gratis een
krijgsmacht opbouwen die dat wis
ten de Amerikanen heel goed voor
agressie zou worden gebruikt tegen een
bondgenoot.
Nederland heeft al geruime tijd ge
leden in de N.A.V.O. tegen deze lever
anties geprotesteerd. Niet alleen tegen
die van Amerika, maar ook tegen die
van andere bondgenoten. Men maakte
er zich met smoesjes af. Washington
beloofde Nederland van alle transacties
in kennis te stellen en deed dit als alles
reeds in kannen en kruiken was. Ande
ren verscholen zich achter de veronder
stelling, dat hun wapens voor Nieuw-
Guinea geen gevaar konden betekenen.
Alleen Frankrijk heeft altijd conse
quent geweigerd oorlogsmateriaal aan
Indonesië te leveren, ook toen de vlieg
tuigindustrie daar heel goed orders had
kunnen gebruiken. Hiervoor komt ge
neraal De Gaulle, die zelf in de Alge
rijnse kwestie met zulk een onverkwik
kelijk probleem geworsteld heeft alle
eer toe.
In het r.k. Haagse dagblad „Het Bin
nenhof" troffen we onlangs een over
zicht aan van de wapenleveranties der
iNederlandse „bondgenoten" aan Indo
nesië, voorzover dat althans bekend is.
We laten hier een opsomming ervan
volgen.
De Verenigde Stapten hebben een en
orme hoeveelheid materiaal geleverd
voor de Indonesische luchtmacht; 50
esvliegtuigen. 15 bommenwerpers, 35
^^^"l^onimenwerpers en met name een
dantal Hercules-vliegtuigen, de groot-
en gevaarlijkste aanvalstransport-
viiegtuigen ter wereld. Het State-De-
Partement verklaarde dat ze geleverd
plf op voorwaarde, dat ze niet te-
/*ieuw-Guinea gebruikt mochten
u n wat een onnozelheid. maar
dat -'^ gebeurd. Nederland heeft
m Washington gemeld, maar Ken
nedy liet het blauw-blauw. Verder
'heeft Amerika kolossale hoeveelheden
moderne infanteriebewapening gele
verd, bij tientallen divisies tegelijk,
zelfs in versneld tempo, zodat Indone
sië volgepropt is met dit soort materiaal
voldoende voor meer dan 100 divisies.
Het is wel fraai! Daarbij moeten we ook
nog vermelden, dat Amerika aan Neder
land het gebruik van vliegvelden en
zeehavens zou hebben verboden indien
er een formele oorlog zou uitbreken.
Dat Engeland ook meedeed aan dit
spel, behoeft ons niet te verwonderen
als we ons herinneren welke rol het
heeft gespeeld in de eerste jaren na
de oorlog, toen we Indië kwijtraakten.
Ook dit land zou het gebruilc van ha
vens en luchtbases geweigerd hebben
volgens een afspraak met Amerika. Zo
zou het zenden van versterkingen en
voorraden door Nederland onmogelijk
gemaakt worden en verweer tegen de
Indonesische agressie dus eveneens.
Maar het leverde ook materiaal in de
vorm van torpedovliegtuigen en lan-
ceerbuizen.
Een andere N.A.V.O.-partner, West-
Duitsland, welks wapenindustrie nim
mer erg scrupuleus is geweest, speelde
eveens mee. Het leverde infanteriebe
wapening, parachutes en stalen matten
voor het in recordtijd aanleggen van
vliegvelden, voorts moderne motor-
torpedoboten en een volledige wapen
fabriek in Bandoeng. Vooral tegen het
laatste is door Nederland ernstig ge
protesteerd, echter vergeefs.
Waar zo de groten voorgingen,
spreekt het vanzelf, dat de anderen ook
mee gingen profiteren. Italië leverde
twee hypermoderne fregatten en twee
korvetten en Denemarken lichte ma
chine geweren. Zelfs onze Beneluxpart-
ner België deed mee in de vorm van
pistolen! Al onze vrienden gingen blijk
baar uit van het Oud-Romeinse spreek
woord: pecunia non olet oftewel „geld
stinkt niet", behalve de Amerikanen,
die zo edelmoedig waren alles pro deo
of op „crediet" te leveren vanwege de
vriendschap met Soekarno.
Zo hebben onze waarde „bondgeno
ten" aan Indonesië de middelen ver
schaft om oorlog te voeren met Neder
land. Zij leverden de schepen, waar
mee infiltranten aan land werden ge
zet, de vliegtuigen en parachutes, waar
mee ze werden neergelaten, de geweren
en pistolen, waarmee onze jongens wer
den doodgeschoten. Samen hebben ze
Soekarno in staat gesteld agressie te
plegen tegen een trouwe vriend, die
meer en beter aan anderen zijn N.A.
V.O.-verplichtingen nakwam. Het is in-
droevig. En dat geschiedde door de
Amerikanen uit hoofde van een onbe-
grijpelijk-naieve diplomatie, die kramp
achtig poogt Indonesië uit handen van
het communisme te houden, een politiek
die op een jammerlijk fiasco moet uit
lopen, terwijl bij de anderen blijkbaar
in hoofdzaak materialistische-commer-
ciële overwegingen prevaleerden. De
heer Burger, P.v.d.A.-fractieleider, be
treurde het verleden week in de tweede
Kamer, dat er zulk een anti-Ameri
kaanse stemming in Nederland heerst
maar daar is o.i. alle aanleiding voor.
Wij zijn het meer eens met minister
Luns, die als zijn overtuiging te ken
nen gaf, dat Amerika door zich posi
tief achter Nederland te stellen, niet al
leen Soekarno in toom had kunnen hou
den, maar ook alle verdere gevolgen
van diens optreden in de toekomst had
kunnen verhinderen.
Het is intussen wel een merkwaardig
bondgenootschap, waarvan wij deel uit
maken. De partners laten elkaar niet
alleen in de steek, maar leveren zelfs
wapens aan de vijand. Als dit niet ver
andert, wordt straks ook Berlijn een
debacle.
Veiling van maandag 10 sept. 1962
Bintjes grove 9,20—11,10; id. middel
10.90—12.60; id. II 8.30—10,—; Eigen
heimer grove 9,id. middel 14.60
16.30; ld. II 8.20-10.70; id. drielingen
6.70; Voeraardappelen 3.30. Aanvoer
30.000 kg.
Rode kool 21,—; Spinazie 40.—; Sla
12,70; Tomaten A 49,------54.—; id. B
53.—; id. C 34.------37.—; Kassnijbonen
116.------127.Kasprincessen 92,Tros
princessen 79.------80.Andijvie 34.
Kroten 7.James Grieve 49.------68.
Pricose 23.------61.—; Clapps 36.—; Bra
men per doosje 68.Perziken 14.------
16.—; Pruimen 105.------130.—; Franken-
thaler 158.—; Netmeloenen 59.------82.—.
Vienveiling van dinsdag 11 sept. 1962
Grove middel 17,35; drielingen 20.69,
Picklers 25/40 21.—; picklers 20/30 16.—
Aanvoer 51000 kg.
MEER BIJMESTONDERZOEK IN DE
TUINBOUW
De belangstelling voor het speciale
bijmestonderzoek neemt de laatste ja
ren sterk toe. Dit blijkt uit de inzen
ding bij het Bedrijfslaboratorium voor
Grond- en Gewasonderzoek te Ooster
beek. In de 3 achtereenvolgende jaren
werden tot 1 augustus de volgende aan
tallen monsters ontvangen: 1960 - 267;
1961 - 941; 1962 - 1784 monsters voor
bijmestonderzoek.
Dit is een speciaal onderzoek voor de
teelt van tomaten, komkommers en fre-
sia's onder glas. Het onderzoek is in on
geveer 4 dagen klaar en de uitslag
wordt naar de assistent van de R.T.V.D.
gezonden die de betreffende tuinder zo
snel mogelijk een bemestingstoestand
dusdanig hoog is dat extra water moet
worden gegeven.
Met grote luister is zaterdag 8 september herdacht, dat de stad Goedereede
650 jaar geleden stadsrecht heeft verkregen. In feite is de stad veel ouder,
volgens oude geschriften was ze reeds bekend ten tijde van Graaf Herman
van Veringen, die in het jaar 1065 leefde. Ook van de zijde van de overheid
was belangstelling voor het herdenkingsfeest; de Commissaris der Koningin
mr. Klaasesz en zijn echtgenote zijn de gehele zaterdag tegenwoordig ge
weest, waarbij Z. Hoog Edel Gestrenge nog twee taken kreeg te verrichten, n.l.
de opening van het gerestaureerde hotel „De Gouden Leeuw" en de over
dracht van de nieuwe muziektent aan de betreffende verenigingen. Burge
meester J. Kleijnenberg heeft in een buitengewone raadszitting een her
denkingsrede gehouden, waarbij met de vroede vaderen vele notabelen uit
Goedereede genodigd waren. Ook was aanwezig oud-burgemeester Bosschie-
ter en zijn echtgenote, die omstreeks de eeuwwisseling burgemeester was van
de oude stad, en de heer F. den Eerzamen uit Wassenaar, die met zijn wei-
versneden pen, veel van de oude historie op schrift heeft gesteld, wat voor
het nageslacht wordt bewaard.
Onder een stralende september zon,
klonken al vroeg de klanken van de
muziekvereniging „Apollo", toen naar
Bekaf werd gemarcheerd, om de com
missaris der Koningin mr. Klaasesz en
diens echtgenote aan de ingang van de
gemeente te ontvangen. Bij aankomst
volgde een begroeting, waai'bij Hester
van der Wende, gestoken in fleurige
Goereese klederdracht aan mevr. Klaa
sesz bloemen aanbood. Onder een vro
lijke mars marcheerde het gezelschap
naar de markt waar heel Goeree te
hoop was gelopen, om het fraaie
schouvKpel te zien. Direct daarop be
trad min het raadhuis, waar de buiten
gewone raadszitting als gebruikelijk
met gebed werd geopend. Burgemees
ter Kleijnenberg heette de aanwezigen,
inzonderheid de Commissaris en diens
echtgenote welkom, ook zijn oud-collega
Bosschieter, dhr. F. den Eerzamen en
vele anderen.
Beginnend met een lyrisch gedeelte
een loflied op Goeree-Overflakkee
bracht spreker enige flitsen uit de his
torie naar voren. Wat te Goedereede
direct opvalt is de dom (gesticht in het
begin van de 15e eeuw) die naar hoogte
en dikte op een teken van welvaren
wijst, maar niet is voltooid. De scheep
vaart bracht in die tijd glorie aan de
stad; er kwamen schepen met barn
steen, dat in de kronen der vorsten
prijkte. De Romeinen hadden hier oud
tijds hun nederzettingen wat uit op
gravingen is gebleken Goedereede
was de springplank voor de vaart naar
Brittannië. De duinerij vormde een af
gesloten' geheel; het water bracht de
stad zegen, maar kostte ook veel strijd.
Spreker releveerde een en ander van
een oude stad die in de omgeving moet
hebben bestaan, „De oude Wereld"
waarvan de restanten gevonden zijn.
Het water in de zeemonding was zo on
diep, dat men bij laag water van West-
Voorne naar Oost-Voorne kon lopen.
Op de rand van het oude land van Die-
pendorst is de koopstad van Goedereede
gebouwd; van hieruit bevoer men de
wereldzeeën. Door rijkdom en welvaart
kreeg Goeree een zetel in de landsre-
gering. De rede was veilig helaas
voerde de zee te veel zand aan en kwam
de stad allengskens in verval.
De heren van Voorne verleenden 650
jaar geleden stadsrechten; men kreeg
het recht om muren en poorten te bou
wen. Jammer genoeg heeft men deze
oude bouwwerken afgebroken. Water
vloeden, branden, oorlogen hebben de
stad geteisterd, met heldenmoed is ge
vochten, ook door de vrouwen, en altijd
weer wist men het hoofd boven water
te houden.
De welvaart is toegenomen door de
deel visserij, men zette zich in als één
man om goede besommingen te maken.
Nóg is de visserij in de kop van het
eiland belangrijk. Spreker wees op de
machtige bavens, die thans in de zee
monding worden gebouwd.
In de oude geschiedenis lezen we dat
zang en muziek werd beoefend; „de
speellieden ontvingen één stoop wijn",
(opdat ze zich niet te buiten zouden
gaan aan de drank). Thans is dat nog zo,
I de cultuur neemt een grote plaats in,
we hebben de koninklijke fanfare en
de handen zijn ineengeslagen om van
daag een prachtige muziektent over te
dragen. Er zijn dus altijd weer tekenen
van overeenkomst tussen het verleden
en heden, al betreurde spreker dat zo
veel is verloren gegaan. Dank zij de in
spanning van de heer den Eerzamen,
kon veel worden achterhaald en be
waard.
De toren zal worden gerestaureerd;
de klokken gegoten in 1519 en 1647 be
geleiden met hun machtig geluid nog
'blijde en droeve gebeurtenissen. Op de
grootste klok staat: „Mijn naam is lief
lijk, daarom ben ik Maria genaamd."
De haven moest worden afgesloten;
de patriciërshuizen zijn monumenten
geworden uit het verleden. De ontslui
ting van het eiland zal problemen
scheppen; te Goedereede kan de wel
vaart toenemen door recreatie-zoeken-
den, die hier rust zullen vinden.
Nog een beeld van overeenkomst
noemde spreker, hoe vroeger de pol
ders werden aaneengereid tot vast land
en hoe nu de vaste verbinding wordt
gereed gemaakt tussen beide oevers. Hij
hoopte dat de oude stad die eens groot
en toen weer klein werd, bij de ko
mende veranderingen weer groot zal
worden en aantrekkingskracht uitoefe
nen op duizenden. Bij al het streven om
de welvaart op te voeren, richtte spre
ker zich tot het raadscoUege met de
woorden: „De belangrijkste mens in het
leven is u niet, maar de ander." Die
ander is de voornaamste. Met deze
spreuk voor ogen kan er veel bereikt
worden.
Ook bracht de burgemeester het Ha
venhoofd ter sprake, waar de heer Snij-
De Commissaris der Koningin mr,
Klaasesz voor de microfoon, bij
de opening van Hotel „De Gou
den Leeuw". Hij is omringd door
een aantal dames in Goereese
klederdracht. De middelste, Hes-
ter v. d. Wende, draagt de aller
oudste kledij. Links burgemeester
J. Kleynenberg, rechts mevr.
Klaasesz en de heer P. Voogd.
De Commissaris der Koningin wordt
in de raadzaal een kop koffie geser
veerd door Hester v. d. Wende,
gestoken in oud Flakkeese
klederdracht.
der de scepter voert en al het mogelijke
doet om de vissersbevolking de nodige
kennis voor moderne visserij en navi
gatie bij te brengen. Hij besloot met té
zeggen dat in de toekomst in eensgezind
heid de moed zal worden opgebracht
om voort te varen in de kracht van Hem
,die de oude stad zolang gespaard heeft
Daarna werd het officiële gedeelte
van deze buitengewone zitting gesloten.
De muzikant de heer Aren v. d. Wen
de werd verzocht het gezelschap op eni
ge tonen uit de oude romeinse hoorn te
vergasten. Deze hoorn van geel koper
is volgens de overlevering uit „de oude
wereld" afkomstig. Het metaal waar
van 'hij is vervaardigd, werd bij de oude
romeinen boven goud geschat en kan
niet nagemaakt worden. Vroeger werd
hij door de nachtwaker gebruikt, bij
zijn rondgang door de stad.
(Voor het verdere van de feestelijk
heden de heropenmg van het geres
taureerde Hotel „De Gouden Leeuw"
en de overdracht van de muziektent,
leze men het tweede blad. Red.)
Op deze foto ziet men de Commissaris der Koningin aan het woord bij de
overdracht van de muziektent aan de muziek- en zangverenigingen. Tegelijk
ziet men op deze foto het gerestaureerde Hotel „De Gouden Leeuw" dat even
te voren door de Commissaris is geopend.
De hoornblazer Aren v. d. Wende,
die op de oude romeinse hoorn (zie
verslag) de vroede vaderen enige
welluidende klanken liet horen!
Door het bestuur van de NVV-be-
stuurdersbond Goeree-Overflakkee is
bij Gedep. Staten van Zuid-Holland een
bezwaarschrift ingediend tegen het
streekplan „Zuidlandproject" voor
Voorne eti Putten omdat dit, naar het
oordeel van genoemde bestuurdersbond
de kansen voor vestigingen van indus
trieën op Goeree-Overflakkee vermin
dert.
Wat de werkgelegenheid op Flakkee
betreft wordt in de motivering van het
bezwaarschrift naar voren gebracht, dat
de landbouw op het eiland, als gevolg
va7i de mechanisering, onvoldoende
werkgelegenheid biedt aan de agrari
sche werknemers. Bevordering va/n
fruitteelt en tuinbouw kan voor het
eiland belangrijk zijn, maar ook deze
bedrijfstakken bieden, niet voldoende
werkgelegenheid.
Voorts wordt er op gewezen, dat da
gelijks grote aantallen Flakkeese arbei
ders (1500 en meer personen) pendelen
om in de industrieën rond en in Rot
terdam werk te vinden. Dit pendelen
van ruim 26 procent van de beroepsbe
volking schept sociale en economische
nadelen. Jongeren, die in de streek zelf
een technische opleiding hebben gehad,
maar op het eiland geen emplooi kun
nen vinden, moeten eveneens werk zoe
ken in de industi'ie aan de andere kant
van het Haringvliet, waarbij zij vaak
niet in het door hen gekozen beroep
I terecht komen.
i Vele Flakkeese arbeiders zijn 13 a 14
uren per dag van huis en hoewel de
Flakkeeënaar niet gaarne het eiland
verlaat om zich elders te vestigen, is er
de laatste jaren toch een vertrekover-
schot, hetwelk vooral onder de jongere
werknemers gezocht moet worden. Me
de hierdoor is het percentage personen
van boven 65 jaar 11% procent
hoger dan het landeliji*: gemiddelde, het
geen betekent: veroudering van de
eilandbevolking.
Nu kort geleden het provinciaal be
stuur van Zuid-Holland een „streek
plan Voorne-Putten-Rozenburg" ter
visie heeft gelegd, is dit plan in een
commissie uit de NVV-vakbeweging en
de bestuurdersbond bestudeerd.
In dit z,g. „Zuidlandproject" worden
diverse gebieden een bepaalde bestem
ming gegeven. Zo worden de Benin-
gerwaard en de polder Zuidland, bene
vens de droog te leggen slilcken in het
Haringvliet, bestemd voor industrieves
tiging en dan in hoofdzaak voor toele
veringsbedrijven voor de zware indus
trie in het gebied van Botlek-Europoor
en Waterweg. Maar naar de mening
van NVV-bestuur kan deze industrie
beter op Flakkee worden gevestigd, me
de omdat de geprojecteerde verbindin
gen vanuit Flakkee naar liet Botlek
en Europortgebied korter zullen zijn
dan de verbindingen tussen dit gebied
van de zware industrie met dat van het
Zuidlandproject. Voorts acht men de
industrievestiging op Flakkee van gro
te betekenis om het verouderen van de
bevolking tegen te gaan en tenslotte
wordt het helemaal niet zeker geacht,
dat de afstand waarover men van Flak
kee naar het gebied van het Zuidland-
i project zal moeten pendelen zo kort zal
zijn als wordt voorgesteld.
