iet socialisme
Ivroeger en nu
n
LOMMERS MEUBELEN HELLEVOETSLUIS
It
Meditatie
„Sterkte in God"
H.K.H. Prinses IRENE wordt 23 jaar
Opwinding in Wiewerd
FltkORTEHÉliiZOON
Volgende week
geen krant
krijgt weer een eigen
predikant
Vrijdag 3 augustus 1962
No. 3112
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
arms
riJivrEN.
V A »1 A N T I E
Eerste Kamer accoord
met huurverhoging
BINNENVEIII16BED
SCHUIKRHBIIKBED
Zondagsdiensten artsen
Hervormde gemeente
Blus die laaiende vnurzuil
die opstijgt ranuit de maag
tot soms hoog in de keel.
Fmitnianden en Fruitbakjes
|5e jaargang
PBINS EHNDBIKSTBAAT 14 - POSTBOX - MIDDSt>HARNIS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sonunelsdljk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur '8 avo nda Tel. 20 17 Qiro 167930
Verschijnt tweemaal per toeek: dinsdag- en vrydagavond
ABONNEMEOTTSPRIJS 2.18 FEB KWARTAAL.
AÖVERTENTIEPKIJS 12 cent peï ovm.
B® coHtract speciaal terfst
g^^NOffsC
tryzen
110
59
rrels
68
55
39
55
62
65
100
tjes
65
ïkjes
65
45
65
>lade
75
39
45
mt
50
25
IOC.
99
335
42
110
45 et.
i meer
(1 II" is
wende
volste
met
wij niet
met
imer
'icol II"
l vond
12,75;
gram)
volgt
cheque,
n om
rijgt,
I.
Na het liberalisme willen we in een
revue van onze politieke partijen het
socialisme in ons land bespreken. Zoals
de naam liberaal is afgeleid van hot
ilUijnse woord „liber" (vrij), dat 'de
■kerngedaciite van deze stroming uit-
jdrukt zo is het woord socialisme al'-
komstig van het latijnse „Socius" (ka-
■meraad), dat de gemeenschapsgedachte
belichaamt. Het wordt sedert 1830 m
de literatuur en de politiek gebruikt.
IHet geven van een definitie ervan is
uiterst moeilijk, omdat er allerlei bete
kenissen aan gehecht worden, maar m
het algemeen zou men kunnen zeggen,
dat het socialisme zich negatief richt
tegen de kapitalistische maatschappij,
de particuliere eigendom (overigens
met allerlei nuances), de vrije concur-
'rcntie en het winststreven en positief
op de schepping van een welvaartsstaat
via een sterk overheidsdirigisme, een
geleide economie etc.
Het laatste deel van deze definitie
t lijkt erg gematigd. Het is dan ook de
"omschrijving van het huidige Neder
landse socialisme, maar zo is het niet
altijcl geweest. We kunnen hier niet de
ontwikkeling van het socialisme geheel
op de voet volgen, maar herinneren er
aan, dat de Duitser Karl Marx als de
geestelijke vader ervan kan worden be
schouwd. Heel lang is de term socialis
me dan ook identiek geweest met
jiioraisme. Marx, die leefde van 1818 tot
1883, legde de ideologische grondslagen
ervan in een systeem, dat gebaseerd was
op het z.g. historisch materialisme en de
klassenstrijd. Hij meende, dat de nieu
we maatschappij noodzakelijk komen
moest, dat het kapitalisme zou ineen
storten en dat de arbeiders dit via re
voluties moesten bevorderen. Al tijdens
zijn leven bleek, dat zijn stelsel in heel
veel opzichten niet opging en dat re
visie (herziening) nodig was. Zo kwam
in de socialistische beweging het z.g.
reoisionisme op, dat steeds meer mar
xistische dogma's uitschakelde, het re
volutionaire karakter verslapte en
meer en meer een radicale sociale her
vormingsbeweging werd.
In ons land kwam het socialisme be
trekkelijk laat, doordat hier de indus
triële ontwikkeling pas na 1850 ging
doorzetten. In 1869 was in Amsterdam de
eerste socialistische actie te bespeu
ren, maar het duurde tot 1881, dat de
Sociaal-Democratische Bond werd op
gericht. Leider daarvan werd de beken
de Domela Niemvejihuls (t 1919), aan
vankelijk Luthers predikant, die atheïst
werd en de kerk verliet. Hij was een
volbloed revolutionair, een radicale
marxist, die veel aanhang kreeg in Am
sterdam en de noordelijke provincies.
Drie jaar, van 1888 tot 1891, is hij Ka
merlid geweest, maar dit werd geen
succes. Hij voelde eigenlij li weinig voor
parlementaire actie en werd tenslotte
anarchist. Het socialisme ging dus in
verkeerde richting en daarom werd
door meer gematigde elementen (gema
tigd althans t.o.v. D. Nieuwenhuis!) in
1S94 de Sociaal Dertiocratischc Arbei
derspartij (S.D.A.P.) opgericht, welker
leider Troelstro werd.
Toch was deze S.D.A.P. nog radicaal
genoeg. De grondslag was het oude mar
xisme met zijn historisch materialisme
en onvervalste klassenstrijd. Zij was
sterk anti-monarchaal, dus republi
keins, anti-militaristisch en niet te ver
geten ook fel anti-godsdienstig. Bij de
verkiezingen van 1897 kreeg ze haar
eerste twee Kamerleden, Troelstra en
Van Kol. De meest radicale marxisten
vonden haar echter te slap en hun actie
leidde in 1909 tot hun uitstoting. De
leiders ervan Ceton, Wijnkoop en Van
Ravesteijn vormden een nieuw partijt
je, de Soc. Democratische Partij, die in
1918 haar naam veranderde in Commu
nistische Partij. Intussen kreeg de
S.D.A.P. steeds meer aanhangers en in
1913 haalden ze 16 zetels. Daar rechts
in de minderheid gekomen was en de
liberalen niet meer alleen konden rege
ren, werd de S.D.A.P. gevraagd toe te
treden tot de regering, maar dit werd
geweigerd. Toen trad het kabinet-Cort
van der Linden op en dit bracht in 1917
het algemeen kiesrecht en de evenredige
vertegenwoordiging. Dit veroorzaakte
grote veranderingen in de partijverhou
dingen. De liberalen liepen enorm te
rug, maar de S.D.A.P. klom van 16 op
22 zetels, doordat nu alle arbeiders
stemrecht hadden.
Het jaar daarop, 1918, bracht in no
vember, toen de eerste wereldoorlog
eindigde, de beruchte revolutiedreiging
van Troelstra, die echter door het door
tastend optreden van de rechtse volks
groepen totaal mislukte. Troelstra had
zich vergist! Hij bleek nog altijd te
hinken op twee gezichten; de revoluti
onaire en de reformatorische. Maar na
snige jaren werd deze grote leider der
socialisten vanwege zijn gezondheids
toestand uitgeschakeld en in 1930 stierf
hij.
Tijdens de crisis van de dertiger ja
ren was de S.D.A.P. uiteraard zeer ac
tief en fel in oppositie tegen de rege-
ringen-Colijn. Merkwaardigerwijze ging
ze echter in stemmenaantal achteruit,
■^e verloor kiezers aan de communisten
^n dit bleek met een Plan van de Arbeid
niet tegen te houden. Door de opkomst
van Hitler in Duitsland en de N.S.B,
nier veranderde de politieke situatie.
Vanwege de dreiging uit het Oosten
Verliet ze haar anti-militaristisch stand-
Puiit (het gebroken geweertje) en ver-
Waarde zich vóór de landverdediging.
"et was echter te laat. Ook kreeg ze
n^eer waardering voor het Oranjehuis,
^oen er in 1939 een nieuw kabinet moest
worden gevormd, trad ze voor het eerst
in haar geschiedenis met twee minis
ters (Albarda en Van den Tempel) in
de regering. Het was dit kabinet, dat in
mei 1940 met de Koningin naar Enge
land moest vluchten.
Tijdens de oorlog hebben vele socia
listen meegedaan aan het verzet. De
namen van Drees, Vorrink, Wiardi
Beekman (in een concentratiekamp
overleden). Burger (die als Engelands-
vaarder uitweek) zijn in dit opzicht be
kend. Toen in 1945 de Duitsers versla
gen waren en hier het normale politielie
leven hersteld kon worden besloot men
tot een algehele reorganisatie. Scher-
merliorn, Drees, Banning e.a. waren
voorstanders van een verbreding der
partijbasis. Men wenste de antithese te
doorbreken en door al'zwering van de
klassenstrijd, een andere houding t.o.v.
de godsdienst en een gematigd econo
misch program de arbeiders, ambtena-
i-en etc. weg te trekken uit de confes
sionele partijen. Dit was de z.g. door-
bra.ak. Zo kwam in 1946 de Partij van
de Arbeid tot stand, waarin de oude
S.D.A.P., de vroegere Vrijz. Democraten
(Oud, Kranenburg, Jockes, Vondeling),
de Chr. Dem. Unie en een aantal Chr.
Historischen (Lieftinck, Van Rhijn, Van
Walsum) en Rooms-Katholieken (Ruy-
gers) vertegenwoordigd waren. Men
dacht aan de A.R. parij en de C.H.U., zo
ongeveer te halveren en ook de K.V.P.
flinke verliezen toe te brengen, maar
dat viel bitter tegen. Hoe groot de door-
braakwinst is geweest, is moeilijk vast
te stellen doordat de communisten in
1946 een buitengewoon groot aantal
stemmen kregen n.l. lO'Vo (vóór de oor
log 3!), welke winst uiteraard vrijwel
geheel afkomstig was van voormalige
sociah'sten. De oude S.D.A.P. kreeg
vóór 1940 gemiddeld 23"/o van de stem
men en in 1946, toen ze doorbraakpartij
werd, 28"/(i. Maar daarbij waren dan de
oude Vrijz. Dem. en Chr. Dem. plus
de Chr. en R.K. „doorbrekers." Als v^e
een globale berekening maken, waarin
al deze factoren zijn verdisconteerd, ko
men we tot de conclusie, dat de P.v.d.A.
ongeveer 3 zetels aan de doorbraak kan
hebben gewonnen. Merkwaardig is daar
bij, dat de A.R. partij van 1937 op 1946
een verlies leed van 2,5"/'o en de C.H.U.
een winst van 0,4r"/o, terwijl bij de A.R.
de doorbraak slechts heel weinig en bij
de C.H. tamelijk veel „Anklang" vond.
De verklaring hiervan lean alleen daar
in zitten, dat de C.H.U. inderdaad een
behoorlijlc verlies heeft geleden aan de
doorbraak, maar dat dit is gecompen
seerd zelfs ietwat overgecompen-
seerd door de overgang van Herv.
A.R. naar de C.H.
Door het grote verlies aan de com
munisten slaagde de P.v.d.A. er in 1946
niet in de grootste partij te worden,
waarop ze vast gerekend had. De door
braak was kwantitatief in feite mis
lukt en is dat nog. Daar de K.V.P. wel
een aantal doorbraak-kiezers verloren
had, maar door haar hoog geboortecij
fer een vorsprong had op andere par
tijen, werd ze met 31 "/o de grootste par
tij en viel het Kabinet-Schermerhorn-
Drees, dat vervangen werd door het
Ministerie-Beel. Dit steunde op een
coalitie van de K.V.P. en de P.v.d.A.
Doordat de laatste pai'tij niet meer zo
als vóór 1939 bezwaren heeft tegen sa
menwerking in de regerin,g, wordt de
na-oorlogse periode beheerst door de
verhouding der twee grootste partijen.
„Doch David sterkte zich in de
Heere zijn God."
(1 Sam. 30 6b)
Dit woord van David, de man naar
Gods hart is toch wel een heel heer
lijk en bemoedigend woord, wanneer
we het plaatsen in het raam van zijn
leven en in dat van de kerk van alle
eeuwen.
Het is een geloofswoord uit de tijd,
dat David door Saul werd achtervolgd
en naar het leven gestaan.
Hij moest vluchten en meende in het
land der Filistijnen, in het stedeke
Ziklag bij koning Achiz een veilig toe
vluchtsoord te hebben gevonden.
Uit heel de gang van zaken blijkt
echter dat David hier zijn eigen weg
probeert uit te stippelen en zichzelf
probeert veilig te stellen.,
In de eerste plaats heeft hij zich zelf
als een onwijze aangesteld, cm zo het
medelij don van de koning op te wek
ken en de indruis te vestigen, dat deze,
al is David dan een Israëliet, geen last
van hem .zal hebben op politiek terrein.
Een ziekte voorwenden om daardoor
en daarmee een bepaald doel te berei
ken, is al een heel Itwaad ding, lezers.
Het is uitermate gevaralijlv ook, waar
de Heere ons dan wel eens met zo'n
zielcte slaan kon.
David werkt zich al verder in de
moeilijkheden. In het oog van Israël,
heeft hij zich met de erfvijand van het
rijk verbonden, doch in werkelijkheid
onderneemt David niets tegen zijn eigen
volk, maar houdt strooptochten in het
land der Amelekieten, een volk, waar
de Filistijnen mee in vrede leefden.
Een en ander heeft al wel wantrou
wen bij de vorsten der Filistijnen ver
wekt en ofschoon Achiz hem voor
spreekt, wordt David toch naar Ziklag
terug gezonden, wanneer er een oorlog
tegen Israël op het programma komt.
In diens afwezigheid zijn de Amele-
lïieten geltomen en hebben zich gewro
ken op deze stad, omdat zij gehoord
hadden, dat hun vijand David zich al
daar zou ophouden. Ze hebben, Ziklag
met vuur verbrand en de vrouwen en
kinderen weggevoerd. Wanneer David
en de zijnen hier aankomen en zulks
horen, schreien zij „totdat er geen
kracht meer in hen was om te wenen."
De smart van zijn mannen zoekt een
uitweg en zij richten zich tegen David.
Hij is schuld van alles, zo menen zij,
het ligt aan zijn leiding en optreden.
Men wil hem thans het liefst stenigen.
Zo komt David thans in het aller
grootste gevaar en wel van een zijde,
waarvan hij het allerminst verwacht
had.
Hij had gedacht hier het leven en
veiligheid te vinden en nu dreigt de
dood als nooit te voren.
En dan staat er zo eenvoudig: „Doch
David sterkte zich in de Heere zijn
God."
Het is dan wel langs een omweg, maar
eindelijk is David op de juiste plaats
terecht gekomen. Nu blijkt weer, wat
het geloof waard is, wanneer het er
op aan komt.
Zo ik niet had geloofd dat in dit leven
Mijn ziel, Gods gunst en hulp genieten
zou
Mijn God, waar was mijn hoop, mijn
moed gebleven?
Ik was vergaan in al mijn smart
en rouw.
Hij had immers alles verloren.
Al zijn bezittingen. Zijn huis en zijn
goederen.
Hij had zijn vrouwen en kinderen
verloren.
Hij had het vertrouwen van zijn
eigen volgelingen verloren.
Is het misschien óók zo in uw leven
gegaan, al is het dan niet in één dag?
Voelt ge u zo echt eenzaam en ver
schoven en drukt de ellende u neer?
Het is ook de ervaring van de grote
Davidszoon geworden.
De Heere Jezus Christus heeft haat
voor Zijn liefde gevonden. Hij heeft het
uitgeklaagd, dat Hij vreemd was aan
zijn naastbestaanden.
Al Zijn discipelen hebben Hem ver
laten.
Petrus heeft Hem verloochend. Ju
das heeft Hem verraden.
Uiteindelijk heeft God Hem zelfs ver
laten aan het bange kruis van Golgo
tha. Doch ook Christus heeft zich in
al die weedom gesterkt in de Heere Zijn
God. En daarom kan Hij het aan het
eind van de strijd uitroepen; „Vader in
uw handen beveel Ik Mijn geest!"
De Kerk des Heeren treedt in het
voetspoor van de Meester.
De Heere zorgt ervoor dat zij, door
een nacht, hoe zwart en dicht, toch
weer reizen naar het heerlijk licht.
„Doch David sterkte zich in de Heere
Zijn God."
Ziklag werd verwoest, opdat Davids
geloofsleven weer zou levendig worden.
Opdat zijn hoop zou worden verleven
digd en hij zich straks met des te meer
liefde aan de Heere zou verbonden we
ten.
Lezers, hebt ge ook wel eens ervaren,
dat de tegenspoeden en de beproevin
gen u hebben uitgedreven naar de
Heere, als naar de Enige, Die helpen
lï;an in nood? Hebben we het geleerd in
die weg eigen krachten te verachten en
het voor de Heere te belijden; O God,
ik dacht dat ik me zelf kon bewaren,
maar nu leert mijn ziel U achterna te
kleven?
Hebben wij het op de puinhopen van
ons Ziklag leren zeggen; „Ik dank u
Heere, dat Gij toornig op mij geweest
zijt; v/ant Uw toorn is afgekeerd en
Gij troost mij?"
Wat is het heerlijk, dat David op de
puinhopen van zijn geluk niet is bezwe
ken, maar het daar heeft gevoeld en
beleden: Gij hebt mijn rechterhand ge
vat. Gij zult mij leiden door Uw raad.
Dat we dan, ook al lijkt alles redde
loos verloren, toch mogen vasthouden
als ziende de Onzienlijlte! Dan worden
we niet beschaamd. David heeft alles
terug gekregen. Gods beloften falen
niet. Wie zich in al zijn nood en dood
aan de Heere leert toevertrouwen, zal
het ervaren: Wie in de schuilplatas des
AUerhoogsten is gezeten, zal vernach
ten in de schaduw des Almachtigen.
Als ik omringd door tegenspoed
bezwijken moet
Schenkt Gij mij leven!
Zondag 5 augustus a.s. wordt H.K.H. Prinses Irene 23 jaar. Op de voorpagina
van het tweede blad is aan deze verjaardag een beschouwing gewijd.
Dirksland.
C. J. Kesting.
Het is traditie geworden dat één week
in het jaar, n.l. in de vakantiemaand
augustus ons streekblad „Eilanden-
nieuws" niet verschijnt, en de zetters,
drukkers, redakteuren, verslaggevers en
de administratie een korte adempauze
kunnen houden. Dat is dan a.s. week
het geval, volgende tücefc dinsdag en
vrijdag komt onze krant niet uit.
Wij vertrouiüen dat onze lezers dit
zullen billijken, al horen we steeds van
velen dat het niet prettig is „Eilanden-
nieuws" een week te moeten missen.
Een teken, dat we als blad worden ge
waardeerd. De redaktie hoopt na de
vakantie voldoende „schadeloosstelling"
Dit is het kerkje in Wiewerd (Friesland) dat dinsdag het middelpunt was van
een nieuwsgierige menigte welke de gehele dag wachtte op de gebeurtenissen
die door „aardstralen-expert" J Bron waren aangekondigd. De heer Bron had
verklaard, dat hij de eeuwenoude mummies in het kerkje tot ontbinding zou
laten overgaan door middel van een van zijn „aardstralenkastjeg". Hoewel de
trouwe wachters de gehele dag op hunpost bleven, gebeurde er niets. De heer
Bron mocht de kerk; niet in en buiten de kerk werken wilde hij niet.
De Eerste Kamer heeft zicli met 32
tegen 20 stemmen akkoord verklaard
met de huurverhoging per 1 september.
Tegen de verhoging, die vervat is
in een wijziging van de Huurwet, stem
den de socialisten, de communisten en
acht leden van de fractie van de KVP
Deze acht leden waren de heren Schuur-
mans, Derksen, Matzer, Middelhuis,
Van Lieshout, Van Veldhoven, Niers en
Kropman.
De huurverhoging bedraagt 10 tot 12
pet., afhangend van de gemeenteklasse
en wordt gecompenseerd door een bij
slag van anderhalf procent op hét loon
of salaris, met een minimum van 2,25
per week. Boven een inkomen van
13.000 is de bijslag niet verplicht, maar
mag hij wel worden gegeven.
Het wetsontwerp zou misschien zijn
verworpen, wanneer de P.v.d.A.-leden
voltallig waren opgekomen. Op de zit
ting waren van 23 P.v.d.A. kamerleden
sleclrts 13 aanwezig. Bij voltallige op
komst zou de uitslag zeer waarschijn
lijk 33 stemmen tegen en 32 voor zijn
geweest. Dus met de hakken over de
sloot verworpen. Merkwaardig genoeg
is het anders gelopen.
lMttMMM«Rl
Van zaterdag 4 augustus v.m. 12 uur
t.m. maandag 6 augustus v.m. 9 uur
Middelharnis-Sominelsdijk:
Dienst heeft dokter Wieringa, telef
2090, Middelharnis.
Dirksland-Herkingen-Melissant:
Dienst heeft dokter Elvé, telefoon
01877-262, Dirksland.
Oost-Flakkee:
Dienst heeft dolïter Kramers, telef.
01873-201, Ooltgensplaat en dokter de
IVIan, tel. 01875-301, Nieuwe Tonge.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Dienst heeft de heer Wagner dieren
arts te Dirksland, telef. 01877-281,
Dirltsland.
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 5 aug.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. philips-
land en Oud Vossemeer dokter L. D.
A. Looijsen, tel. 01660-542, Tholen en
dokter Renes, tel. 400, Oud Vossemeer.
Van zaterdag 11 aug. v.m. 12 uur
t.m. maandag 13 aug. v.m. O uur
Middelharnis-Sommelsdijk:
Dienst heeft dokter v. d. Peppel, tel.
2117, Middelharnis.
Dirksland-Herkviigen-Melissant:
Dienst heeft dokter Boot, telefoon
01877-227, Dirksland.
Oosf-Flafcfcee:
Dienst heeft dokter Voogd, tel. 01874-
259, Oude Tonge en dokter Bouman,
tel. 01871-269, Stad aan 't Haringvliet.
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 12 aug.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dokter
A. A. Kugel, tel. 01662-400, Poortvliet
en dokter J. Vermet, tel. 01676-415,
Nieuw Vossemeer.
te geven door extra verzorging en af
en toe een paar pagina's meer.
Na dit nummer hopen we D.V. weer
te verschijnen op dinsdag 14 augustus
a.s. Vriendelijk verzoeken we onze cor
respondenten, bezorgers en last but not
least ook onze adverteerders daarmee
rekening te willen houden.
Redactie en Administratie
N.V. „Eilanden-nieuws"
f'"(Jip^'^yV'P^-^: ;.■:.■- -■NAAR '.DE
MID0ELHRRNIS*:,TELZ3Z8
DEN BOMMEL
De Hervormde gemeente te Den
Bommel verkeert in de gelukkige om
standigheid dat na een zeer korte va-
kature sinds 6 mei j.l. toen ds. Wur-
sten vertrok weer een eigen herder
en leraar zullen krijgen. Cand. T. van
't Veld te Nijkerk heeft n.l. het op hem
uitgebraclite beroep aangenomen. Cand.
T. van 't Veld is geboren 6 april 1931,
gehuwd, en heeft een zoontje van 1%
jaar. Plij is vicaris geweest te Ermelo
onder ds. J. J. v. d. Krift, die waar
schijnlijk ook zijn bevestiger zal wor
den. In de maand september a.s. hoopt
hij reeds zijn intrede te doen, waarvan
we de data nader hopen bekend te ma
ken.
Het bericht dat cand. van 't Veld
het beroep had aangenomen, ging
woensdagavond als een lopend vuur-
tje door het dorp. Begrijpelijk is men
hiermee zeer verblijd.
Neem Pennies! Een afdoende remedie.
Een of twee Pennies gewoon laten smel
ten op de tong. Nog vóór ze helemaal
gesmolten zijn geven ze - met het speek
sel naar de maag gevoerd - prompt
baat. En afdoende! Met Rennies bij de
hand nooit angst meer voor laaiende
zuurbrand.
Speciaal in het opmaken vaa
B. V. d. VEEB
Telefoon 2682 Westdflk 86
MIDDELHARNIS
