J. n. van Oostenbrugge
Het Humanistisch
Verbond
g£^êaa^ {mwA. o^^ïeieA,
De landbouw in Zweden
Dinsdag 31 juli 1962
No. 3111
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
¥00R DE Z-ÜID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
De Bruinisser vlootshow op de
Grevelingen
Plaatselijk nieuws
De mosselkoningin 1962
Beroemd zelfportret van Rembrandt ge
stolen in Vogelenzang
ZEELAND
CENTRALE VEILING
IVaiddelharnis
35e jaargang
pniNS HSNDBIK.<^TaAAT 14 - PORTnOX C - MTr>n«T.H4,^NT.«l
ABONNEMENTSPRT.TS 2.18 PER KWARTAAÜi
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent p«r mm.
BU contract «peciaal ta?l«t
Redactie en advertenties: Kantoor Langeweg 23, Sommelsdflk
Td. (01870) 2629, na 6 uur avonds Tel. 20 17 Giro 167930
VerschyiU tweemaal per week: dinsdag- en vrydagavond
Bij de behandeling van de Mammoet
weg in de Tweede Kamer deden zich af
en toe principiële kwesties voor en één
daarvan kwam aan de orde bij art. 41.
Dit artikel bevat bepalingen omtrent
tiet geven van godsdienstonderwijs aan
openbare scholen door kerkelijke ge
meenten, wanneer deze zulks wensen.
De niet-confessionele partijen waren
iiier niet tegen de bepaling komt ook
in andere onderwijswetten voor maar
vanwege de P.v.d.A. en de V.V.D. werd
een amendement ingediend om het ook
mogelijk te maken, dat bepaalde ge
nootschappen op geestelijke grondslag
eveneens gelegenheid krijgen de leer
lingen der openbare scholen voor voort
gezet onderwijs les te geven door mid
del van hun „vormingsonderwijs." Het
gaat hier in concreto om het Humanis
tisch Verbond, dat de laatste jaren een
grote activiteit ontwikkelt op allerlei
gebied teneinde zijn beginselen ingang
te doen vinden. Het voorstel werd ver
dedigd door de doorbraak-socialist Klei-
wegt en het werd met slechts 21 stem
men tegen aangenomen. Behalve de
linkerzijde stemden alle R.K. op twee
na en 6 A.R. vóór. De C.H. en de S.G.P.
stemden en bloc tegen. Het Hum. Ver
bond krijgt dus het recht, als de ouders
erom verzoeken, op de openbare scholen
voor voortgezet onderwijs zijn eigen
geestelijke vorming: te verzorgen.
Het zou interessant zijn de discussies
in de Kamer over dit onderwerp te vol
gen, maar dat is onze bedoeling niet.
We willen liever eens nagaan wat dit
Humanistisch Verbond nu eigenlijk is,
omdat we er vooral de laatste jaren
veel van horen. Het maakt propaganda
voor de radio, het heeft of krijgt mili
taire tehuizen naast de Prot. Chr. en
de R.K., het wenst geestelijke verzor
ging voor militairen en gevangenen en
het zal via de wet op de kerkbouw-
subsidie ook recht hebben op staats-
liulp bij de bouw van humanistische
bezinningscentra. Dat Hum. Verbond
vraagt ook dikwijls subsidie aan ge
meentebesturen voor haar activiteiten
en daarom is het wel gewenst er eens
nader bij stil te staan.
Het Humanistisch Verbond is een or
ganisatie van personen, die zich huma
nist noemen en die menen, dat hun le
vensovertuiging, het humanisme, syste
matisch gepropageerd moet worden met
name onder' hen die tot het buitenker-
lielijk deel van ons volk behoren. Het
is opgericht in 1946 en moet beschouwd
worden als een symptoom van een her
levend humanisme in Nederland en als
een geestelijk centrum voor de niet-
godsdienstige volksgroepen. Zijn aspi
raties strekken er zich zelfs toe uit om
het onkerkelijk deel van ons volk onder
zijn vanen te verenigen en zo neemt
liet de allures aan van een soort contra-
religie. Men houdt hier 'en daar al zon
dagmorgenbijeenkomsten en spreekt al
van „verkondiging". Ook doet men
steeds meer aan sociaal werk en er
worden cursussen en conferenties geor
ganiseerd. Het Verbond heeft een or
gaan „Mens en 'Wereld" en is aange
sloten bij een humanistisch internatio
nale organisatie.
Wat is humanisme eigenlijk en wie
kan men humanist noemen of noemt
ziclizelf zo? 'We zouden kunnen zeggen,
dat de term humanisme een verzamel
naam is voor die geestelijke stroniingen,
die hun uitgangspunt niet hebben in
God en goddelijke normen, maar dit
stellen in de mens zelf. Het humanisme
stelt de mens dus centraal, vanwaar ook
de naam; deze is afgeleid van het la-
tijnse woord humanum d.i.: het men
selijke. Het is een eigen vorm van le
vens- en wereldbeschouwing geworden,
liet zozeer een sluitend systeem, maar
meer een geesteshouding, waarbij ervan
wordt uitgegaan, dat niet God, maar de
mens de maat van alle dingen is. Het
hurnanisme heeft vertrouwen in de
goedheid van de menselijke natuur en
staat dus lijnrecht tegenover de gere
formeerd schriftuurlijke menswording,
die leert dat de mens onbekwaam is tot
^nig (geestelijk) goed en geneigd tot
3lle kwaad. De mens zelf is een waar-
"iescheppend wezen. Een persoonlijke
God erkent het humanisme niet en het
bestaan van God laat het Hum. Verbond
onbeslist. Everraiin erkent het dus een
"'izondere openbaring en het ziet in de
Bijbel derhalve slechts een menselijk
''oek, dat louter van historische en lite
raire waarde is. Het heeft zich in prin-
•^'Pe geheel geëmancipeerd van God en
goddelijke wetten en stelt zich op de
oasis van de menselijke rede, zodat
^6 in plaats van aan de goddelijke open
baring in Christus het Woord Gods een
overheersende betekenis toekent aan
net redelijk denken van de mens. An
ders gezegd: het humanisme baseert
ach niet op theologie maar op filoso-
tie,
Deze accentuering van de mens brengt
"^6t zich, dat het humanisme opkomt
Voor de z.g. rechten van de mens, voor
geUjkheidsgedachte(n) de vrije me
ningsuiting voor iedereen en fel gekant
js tegen religieuze of politieke intore-
"6 (onverdraagzaamheid). Het wil
Wincipiëel verdraagzaam zijn, omdat
het
geen absolute goddelijke normen
^*end, de absoluutheid van het Chris
6ndom verwerpt en slechts weet van
menselijke constructies op geestelijk ge-
ied, die uiteraard alleen maar rela-
"We betekenis 'hebben. Vanzelfspre-
,^pd is de humanist dus in principe
iiitenkerkelijk, voorstander van open-
aar onderwijs (z.g. neutraal) en be-
oort hij tot een vrijzinnige of socialis-
.*ohe politieke partij. De vrijmetselarij
'S in
Wezen ook humanistisch.
"6t humanisme heeft al een lange
Zaterdag is de officiersbul uitgereikt
aan de heer J. A. v. Oostenbrugge, die
aan de Koninklijke Militaire Academie
slaagde voor 2e luitenant der Infante
rie.
Jan A. van Oostenbrugge zoon van
de gemeentesecretaris te Oude Tonge
is geboren te Stellendam op 26 juni
1939. Na de bijz. lagere school te Oude
Tonge te hebben afgelopen behaalde hij
met goed gevolg zijn 5-jarige R.H.B.S.-
diploma te Middelharnis.
Op 1 sept. 1959 vertrok hij naar Bre
da om aan de Koninklijke Militaire Aca
demie aldaar om te worden opgeleid
voor een officiers-funktie bij de Ko
ninklijke landmacht. Na een 3-jarige
studie, die verre van mals kan worden
genoemd werd hem op 28 juli na een
14-daags examen op plechtige wijze
de officiersbul uitgereikt door de Gou
verneur der K.M.A., de heer majoor der
Cavalerie Vf. C. H. v. Reede, in bijzijn
van de officieren, docenten, ouders en
de Ie en 2e aars cadetten der K.M.A.
te Breda.
Bij het overreiken van de officiersbul
deelde de gouverneur mede, dat hem
zeer binnenkort het K.B. van zijn sla
gen tot 2e luitenant kan worden ver
wacht en dat daarna de beëdiging voor
het front van de troep zal plaats heb
ben, vermoedelijk te Venlo, bij het re
giment Stoottroepen.
Op en top militair
Vanaf zijn 3e leerjaar op de R.H.B.S.
stond bij de heer van Oostenbrugge al
vast, dat hij alles in het werk willen
stellen om een officiersloopbaan te be
reiken; met vreugde voor zichzelf en
ook voor zijn ouders is het hem gelukt
dit doel te verwezenlijken. Tijdens zijn
studie op de K.M.A. heeft hij vol en
thousiasme, zowel de theoretische maar
ook de vaak moeilijke practische oefe
ningen gevolgd.
■Wanneer door hem een 2-daagse
nachtelijke practische oefening was ge
houden en hij vermoeid in het kasteel
terugkwam, kon hij zo nuchter vertel
len, dat het inderdaad wel mankracht
en uithoudingsvermogen had geëist,
maar de oefening" was toch prachtig
geweest en er was veel militaire erva
ring opgedaan. Het leven van een sol
daat vraagt nu eenmaal doorzetting
en uithoudingsvermogen.
Dat deze jonge officier ook op andere
wijze over doorzettingsvermogen be-
schigt blijkt wel uit het feit dat hij zich
op de dag van zijn slagen verloofde met
Jannie Mulder te Breda, verpleegster in
het Diaconessenhuis aldaar. Onze har
telijke gelukwensen zowel met de pro
motie als mfet deze verloving.
Een van de vele fraai gepavoiseerde mosselvaartuigen die zaterdag deelnam
aan de tocht langs de Deltawerken in de Grevelingen. Er was wel grote
deelname voor deze gratis vaartocht! (Voor verslag zie binnenzijde van dit
blad).
geschiedenis achter zich. Het Hum. Ver
bond moge pas uit 1946 dateren, het
humanisme zelf is al in de 15e en 16e
eeuw ontstaan toen in, Italië de Re
naissance een beweging in kunsten
en wetenschappen die terugging op de
klassieke oudheid opkwam en het
Humanisme (met een hoofdletter) ont
stond als doorwerking van die Renais
sance speciaal op het gebied van de
geesteswetenschappen. Zijn normen wa
ren ontleend aan de antieke cultuur der
Grieken en Romeinen. De mens ging
men beschouwen als een vrije autonome
persoonlijkheid. Dat was het begin van
de secularisatie der Europese cultuur.
Vertegenwoordigers in ons land waren
Erasmus, Coornhert en Hugo de Groot.
In feite was het neo-paganistisch (nieuw
heidens) en derhalve in vele opzichten
anti-christelijk.
Het werd voortgezet met de z.g.
Aufklarung van de 18e eeuw met haar
rationalisme (heerschappij der rede) en
de Duitse romantiek van Goethe en
Schiller. De 19e eeuw zag de radicale
doorvoering ervan in kunst en weten
schap en zelfs in de religie met het
modernisme. De filosofen Kant, Comte
en Hegel b.v. waren in wezen humanis
ten. Men kreeg een steeds meer opti
mistische kijk op de mens en verwacht
te een ontwikkeling der mensheid in de
■richting van de humanistische idealen
van menselijke broederschap buiten God
om. "Wel werd dit „geloof" geschokt
door de psychologie van Freud en door
de gruwelen van twee wereldoorlogen,
later ook door het uitzichtbare existen
tialisme van Sartre, maar niettemin
bleven de humanisten trouw aan hun
beginsel. 'Was deze stroming eeuwen
lang slechts een zaak van aristocratische
allure, in de 19e en 20e eeuw drong zij,
vooral door het socialisme, ook door in
de massa.
Er is onder de humanisten groot ver
schil. Ef zijn bewuste atheïsten onder,
voorts zeer vele agnostici, die kennis
van God onmogelijk achten en dus ook
tegen het Christendom zijn, maar er zijn
ook mystiek-religieus (in algemene zin)
ingestelden onder. In het vrijzinnig-
protestantisme zijn er velen, die een
synthese van Christendom en humanis
me mogelijk achten, maar kan slechts
als men beide ontkracht.
Na dit korte overzicht behoeven we
niet meer te zeggen, dat het humanisme
in een onverzoenlijke tegenstelling staat
tot het christelijk geloof. Het kent geen
God, loochent de openbaring en de god
heid van Christus en evenzeer de zon-
Het is opmerkelijk, dat Zweden in zijn
eigen behoefte aan levensmiddelen voor
ziet een bevolking van bijna 7500000
zielen voedt zich met produkten van
eigen bodem, hoewel nog geen 10 per
cent van die bodem uit bouwland be
staat. Zweden exporteert zelfs vele
scheepsladingen boter en spek naar En
geland. Wat even opmerkelijk is: de
aardappeloogst boven de poolcirkel is
40 percent groter dan die in het zuiden
van Zweden en de aardbeien zijn er
kleiner, maar veel zoeter. Deze ver
schijnselen worden hierdoor veroorzaakt
dat de poolzon, die 's zomers bijna vier
entwintig uur per dag schijnt, de le
vensverrichtingen van de planten in
hoge mate stimuleert.
Het talent der Zweedse plantenkwe-
kers en de zorgvuldige bebouwings
methoden hebben de opbrengst van de
tarwe en andere granen sinds het be
gin dezer eeuw met 50 percent ver
hoogd. De Zweedse boeren oogsten ge
middeld 30 hectoliter winterkoren per
hectare dat is bijna tweemaal zoveel
als de gemiddelde opbrengst in de Ver
enigde Staten en Canada.
Zweden produceert zelf bijna alle
voor zijn consumptie nodige suiker (uit
suikerbieten). Het land kan er zich op
beroemen, dat het meer dan één vrucht
boom per hoofd der bevolking bezit, dat
het meer melk per hoofd der bevolking
gebruikt dan enig ander land en dat de
teelt van rogge, gerst, aardappelen en
haver grote ogosten oplevert.
(Het Beste uit Reader's Digest)
deval, zodat het ook niet weet van we
dergeboorte en bekering. Het kent al
leen opvoeding tot humaniteit (mense
lijkheid) op basis van de menselijke
vermogens. En daarom moeten wij het
radicaal afwijzen.
Het zal dus duidelijk zijn, dat zij die
de Overheid zien als Gods dienaresse, er
nimmer vóór kunnen zijn, dat op de
overheidsschool gelegenheid wordt ge
geven de kinderen vorming te geven
in godsdienstloze richting door het
Hum. Verbond. En we zijn het dus eens
met de Kamerleden van de C.H., de
S.G.P. en de A.R. (gedeeltelijk), die te
gen het amendement-Kleiwegt stemden
bij de Mammoetwet om dit humanis
tisch vormingsonderwijs mogelijk te
maken. Helaas werd dit met 118 tegen
21 stemmen aangenomen.
DIRKSLAND
Uitslag wedvlucht P.V. Gevl. Vrien
den vanaf Bordeaux. 845 km.
W. Nieuwland 1; L. Arensman 2, 4;
Gebr. Smit 3, 6, 11; 'W. van 't Hof 5;
J. Mans 7, 9, 10; A. Koole 8.
Vanaf Neufvilles (B.) J. Mans 1, 2, 8,
13, 14, 15, 36; B. Doorn 3, 6, 7, 31, 35;
L. Arensman 4, 33, 37, 39, 40; B. Leij-
dens 5, 24, 27; Joh. Doorn 9, 20; W. v.
't Hof 10, 11, 22, 25, 26; Gebr. Smit 12,
19, 28; A. de Vogel 16, 29, 30; J, v. d.
Groef 17, 18; B. Grootenboer 21; N. v.
d. Groef 23, 28; 'W. Nieuwland 32, 34.
HERKINGEN
Burg. Stand. Geboren: Hester Din-
gena, dochter van J. den Boer en K. D.
den Baars; Aren, zoon van J. 'W. v. d.
Veer en T. Doornhein.
Ongelukken: Het zoontje van dhr. A.
Melissant die een stilstaande bromfiets
zou vasthouden, doch deze uit zijn han
den liet vallen, kreeg de uitlaatpijp te
gen beide benen, en liep brandwonden
op, welke door EHBO en ter verdere
behandeling zich onder doktershanden
moest begeven, het dochtertje van J.
van Putten, viel van een trap, en be
kwam een lichte hersenschudding.
STELLENDAM
Aanrijding. Hedenmorgen (dinsdag)
beging de jongeman Piet Brouwer uit
Vlissingen die juist met vakantie naar
Stellendam kwam de onvoorzichtig
heid met zijn brommer rijdend op de
Eendrachtsweg, zonder achterom te kij
ken plotseling links af te slaan ten
einde een links van de weg gelegen af
rit in te rijden.
Hierbij werd hij gegrepen door een
personenauto bestuurd door dhr. P.
'Westhoeve uit Ouddorp die de brom
fiets juist wilde inhalen.
De heer Brouwer werd in de berm ge
smakt waarbij hij slechts licht gewond
werd.
De auto en bromfiets liepen flinke
schade op.
OUDDORP
Actie E.H.B.O. A.s. zaterdag 4 aug.
zal de Ouddorpse E.H.B.O. weer een ex
tra service verlenen aan diegenen die
tanken bij het Caltex Benzine Station
van dhr. J. v. Poortvliet. Als u deze
dag hier, uw tank laat vullen verleent
u dus ongemerkt een bijdrage aan de
E.H.B.O. daar een gedeelte van de li-
terprijs hieraan beschikbaar wordt ge
steld.
Ook u kunt dus meehelpen deze aktie
te doen slagen door hier te tanken.
Garnalenvisser met netten achter
wrak. Toen maandagmorgen dhr. 'W.
Tanis Mzn., met de O.D. 2 nabij de zg.
„Hinder" op garnalen viste, geraakte
één der netten achter een aldaar lig
gend wrak.
Dit is een zeer gevaarlijke situatie,
daar het gevaar niet denkbeeldig is,
dat de schuit zich zelf omtrekt, wat
een ramp zou betekenen.
De mosselkoningin 1962 Briena Kik wordt door een der hofdames de eerste
(door kikvorsmannen gevangen) mosselen opgediend. De burgemeester C. H.
van der Linde kijkt belangstellend toe.
Pogingen om het net los te krijgen,
hadden geen succes, tot na vele uren
zwoegen de staaldraad brak en het ge
hele vistuig ter waarde van ongeveer
1000,op de bodem achterbleef.
Direct werd de plaats van het ge
beurde met een boei gemarkeerd om
later met behulp van een kikvorsman
van de fa. Vriens uit Rotterdam te
proberen het kostbare tuig los te krij
gen. De bemanning die bemerkte dat
de draad ging breken maakte zich
snel uit de voeten. Aren Bakelaar echter
kreeg nog' een klap van een of ander
voorwerp.
Een en ander betekent voor de onfor
tuinlijke visser weer een, grote scha
depost, deels om het verloren vistuig,
ook omdat er vele kostbare tijd mee
gemoeid ij alles weer vaar-klaarte
maken.
NIEU-WE TONGE
Eerste uien. Door de fa. C. en J.
Verseput, kommissionairs alhier, zijn de
eerste uien verladen voor de E.E.G.
STAD AAN 'T HARINGVLIET
Burg. Stand. Ondertrouwd: G. Nieuw
land oud 22 jaar, van beroep scheeps
timmerman wonende te Rotterdam en
Adr. Tiggelman oud 22 jaar, zonderbe
roep, woneride alhier.
Wedvlucht van de P.D. vereniging
Dit is een afbeelding van, het beroemde zelfportret van Rembrandt, dat in de
nacht van vrijdag op zaterdag j.l. is ontvreemd uit de villa van jhr. mr. J.
H. Loudon te Vogelenzang. Het portret is gevat in een zwarte ebbenhouten
lijst en links gesigneerd en gedateerd R.H.L. 1630. De afmetingen zijn 49 x 39
cm. De waarde ligt tussen 400.000 en 500.000 gulden.
De Rode Duif vanaf Neufvilles. Afstand
134 km.
Aankomst Ie duif 12, 37, 50.
Trommel-v. d. Boogert 1, 5, 7, 8, 13,
15, 18, 23, 25; A, C. Koppenaal 2, 3, 6, 9,
10, 11, 19, 20, 24; De Gans-Kamerling
4, 12, 17, 21, 22; G. v. d. Boogert 14, 16.
OOLTGENSPLAAT
Kerkdienst Oud Geref. Gemeente
In een kerkgebouw, aan de Molendijk
no. 25a (achter electriciteitswinkel W.
Overbeeke) dat onlangs door een groep
personen uit de gemeente Ooltgensplaat
in gebruik is genomen, zal aanstaande
donderdag 2 aug. nam. 7 uur een kerk
dienst worden gehouden, uitgaande van
de Oud Geref. Gemeente, waarin voor
zal gaan ds. E. du Marchie van Voort-
huijzen te Leersum. (Zie verder de
advertentie in dit nummer).
Bejaardenmiddag. De maandelijkse
bejaardenmiddag zal worden gehouden
op woensdag, 1 augustus a.s. 2.30 uur in
„Elthato". Een uitgebreid programma
staat te wachten.
Hoofd-ingeland. Burgemeester W. M.
V. d. Harst, die door b. en w. als zoda
nig is voorgedragen, is benoemd tot
Hoofd-ingeland van het 'Waterschap „De
Dijkring Flakkee".
Geslaagd voor Mulo-examen. Jaan
Ras 'Wd. en Teunie Luijendijk Pd. slaag
den te Rotterdam voor het eind-examen
Mulo. Tevens behaalden zij het Mid
denstandsdiploma.
Voor één jaar vrijstelling van dienst.
De heren 'W. J. Okker en E. Beekman
Ockels hebben van de minister van
Defensie voor één jaar vrijstelling van
dienstplicht gekregen wegens de aan--
wezigheid van een bijzonder geval (bei
de heren zijn onderwijzer).
ST. ANNALAND
Opbrengst collecte. De in de Geref.
Gemeente van St. Annaland gehouden
collecte ten bate van de theologische
school te Rotterdam heeft het mooie
bedrag opgeleverd van 331,
Geslaagd. Aan de Lagere Technische
School te Bergen op Zoom werd voor
metaalbewerking gericht op vliegtuig
bouw het eind-diploma behaald door
M. van den Boogaard en C. Rijnberg
Pz. uit St. Annaland.
Einddiploma behaald. Mej. Ria den
Haan uit St. Annaland behaalde het di
ploma etaleren en etalgeschrift N.T.I.
(etaleuze) op 17 juli te Rotterdam.
Aardappelveiling van donderdag 26
juli 1962. Doré gewone 27,5028,30; Do-
ré drielingen 17,1018,70; Eigenheimers
gewone 25,6526,Eigenheimers drie
lingen 9,5011,54; Bintjes gewone 18,60
—19,08, Bintjes bonken 38,25, Bintjes
drielingen 9,50—9,80. Alles per 100 kg.
Aanvoer 180 ton..
Veiling van maandag 30 juli 1962
Kruisbessen 17,-
-46,—;
Talisman
146,------149,—; Rode bessen 80,------104,—
Zwarte bessen 186,Jacunda 103,
110,Frambozen 65,120,Perziken
7,------20,—; Pruimen 150,—; Dubbele
Princessen 170,------174,Tomaten A
48,------54,—; id. B 44,—; id. C 33,------40,—
id. CC 25,—; Kroten 14,------15,-; Gele
Savoye 19,—; Rode kool 21,------23,—;
Sla A 4,50—6,60; Kassnijbonen 173,—;
Komkommers 60/op. 20,------22,id.
50/60 16,—, id. 40/50 14,—; Andijvie
9,------27,—; Bospeen 152,—; Postelein
41,—.
Eigenheimer middel 19,5023,60; id.
drielingen 5,20—9,30; id. gepokt 18,——
19,—; Bintje grove 22,10—25,90; id. mid
del 17,------18,3i0; id. drielingen 6,80—
8,90; Barima grove 19,70; id. middel
12,90; Eersteling middel 22,70, id. drie
lingen 9,70. Aanvoer 120.000 kg.
