Het liberalisme
Flakkeese tuinders telen
nieuwe groente (Kussa)
Goed geslaagde demonstratie
„Reddingsbrigade Ouddorp"
LOMMERS MEUBELEN HELLEVOETSLUIS
Gebr. en P. v. d. Doel te Oude Tonge
komen er als eersten mee aan de markt
F^CKORIENEGsZOON
ler
vroeger en nu
Reddingsboien en waierskiërs
gaven nnedewerking
Vrijdag 27 juli 1962
No. 3110
Ckf. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GROISDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Vertchynt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
De meditatie in 3e hlad
BINNENVIRIMeSED
Zondagsdiensten artsen
Fruitiiiasiifeii en Fruitbakjes
^e ^ruitcentraie"
linaal
snel
lis als
Ikheid
ver-
an-
|15—18
vra-
al
b—100
de
fen be-
men
Itenten
tt
35e jaargang
Ihap
aan-
|e uti-
Hoek
P. Ie
ïlsdijk;
ver te
I.DE
FBINS H1NDBIKS3«AAT 14 - POSTBOX - MIDDXbHASNZS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, SommelsdtJk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonda Tel. 2017 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 2.1B PEH KWARTAAl.
ADYEETENTIEPBIJS 12 cent pe? sasss-
B% coatraet speciaal tiurJ«l.
In ons eerste artikel over dit onder
werp zagen we, dat het eertijds zo op
permachtig liberalisme in de loop van
de 20e eeuw enorm is teruggelopen. In
de tijd van het zeer beperkte kiesrecht,
toen bovendien de andere partijen nog
in opkomst waren, was een zo over
wegende liberale invloed nog mogelijk,
maar dit veranderde door het algemeen
kiesrecht en de consolidatie van de
Prot, Chr. en de Rooms-Katholieke
partijen en vooral door de opliomst van
het socialisme, terwijl zoals we zagen
ook de interne verdeeldheid der libe
ralen funest voor hen werkte.
Na de laatste wereldoorlog werd het
echter gaandeweg beter. Onder leiding
van Mr. Stikker (thans secr. Generaal
van de N.A.V.O.) werd de Partij van de
Vrijheid opgericht als opvolgster van
de vooroorlogse Vrijheidsbond. Zij be
haalde in 1946 bij de Kamerverkiezin
gen ruim 6 */o van het totale aantal
stemmen. In 1948 kreeg zij versterking
van de zijde van een deel der vroegere
vrijzinnig-democraten. Deze partij was
meegegaan met de nieuwe P.v.d.A. in
1946 en ook mr. Oud had zich daarbij
gevoegd. Het was toen al wel te voor
zien, dat deze het niet lang in het so
cialistische gezelschap zou uithouden.
Hij en menig ander geestverwant voel
den zich al spoedig daar niet op hun
plaats. Ze vonden de P.v.d.A. te veel
een voortzetting van de oude S.D.A.P.
Het streven naar socialisatie, het diri
gisme, de aansluiting bij de socialis
tische internationale, d e rode vlag en
de socialistische strijdliederen lagen Mr.
Oud niet. Dat had hij al wel tevoren
kunnen bevroeden. Daarbij kwam dan
nog de toen zo actuele Indonesische
kwestie. Hij stapte dus met anderen
weer uit de P.v.d.A. en wilde pogen een
nieuwe partij op te richten. Mr. Stikker
zocht echter contact en dit leidde er
tenslotte toe, dat in 1948 een samen
smelting tot stand kwam van de P.v.d.
Vrijheid met de Groep-Oud en zo ont
stond toen de huidige Volkspatóij voor
Vrijheid en Democratie (de V.V.D.). Zij
staat een soort Christendom boven ge
loofsverdeeldheid voor evenals Thor-
becke, humanistisch gericht en aan
vaardt dus wel de zedekundige waar
den van de Christelijke godsdienst,
maar niet een rechtstreeks verband
tussen religie en politiek zoals de con
fessionele partijen. Dat verband moet
iedere liberaal eventueel zelf maar in
dividueel leggen. De staatkundige be
ginselen van deV.V.D. zijn in hoofdzaak
de volgende: de partij staat de parle
mentaire democratie voor, ze legt de
nadruk op de verdraagzaamheid, is
geen voorstandster van staatsonthou
ding zoals de vroegere liberalen, maar
evenmin van een staatsbevoogding en
een verzorging van de wieg tot het
graf; er moet evenwicht zijn tussen
maatschappelijke en individuele belan
gen, het particulier bedrijf moet pri
mair gesteld worden en de persoonlijke
eigendom gerespecteerd; en voorts is
de V.V.D. uiteraard een sterke voor
stander van het openbaar onderwijs,
wat voortvloeit uit haar vrijzinnige
grondslag.
Het ligt dus voor de hand, dat de
V.V.D. de partij is van hen, die van
wege hun moderne, humanistische
overtuiging niet rechts willen stemmen,
maar evenmin zich aangetrokken ge
voelen tot het socialisme. Ze recruteert
haar aanhangers en kiezers dus uit
principieel-vrijzinnigen en wat de be
volkingsgroepen betreft in hoofdzaak
uit ondernemers, middenstand, vrijzin
nige boeren, de gegoede burgerij en die
ambtenaren, die niet voor het socialis
me voelen. Ze heeft evenals de andere
partijen dus een vaste kern, maar blij
kens de ervaring toch ook een brede
massa vlottende kiezers. Onder de
volksgroep, waar de V.V.D. haar kie
zers uit trekt, heerst een groot indivi-
Qualisme. Vandaar de zwakke partij-
organisatie met name de P.v.d.A. en
06 A.R. partij zijn veel krachtiger ge
organiseerd en de verdeeldheid in
Jj'^erale kringen. Dat is niet alleen lan
delijk zo, maar ook plaatselijk. Na de
oorlog is dit wel wat verbeterd, maar
de geschiedenis leert, dat dit toch een
heel zwakke plek is bij deze partij. Ook
nu zijn er weer interne moeilijkheden.
Persoonlijke rivaliteiten spelen een te
grote rol. En bovendien zijn er ook
principiële tegenstellingen, die zich
concentreren om de mate van progres
siviteit in de partijpolitiek. Vele jon
geren wensen een meer sociaal gericht
oeleid. Daarbij komt, dat de V.V.D.
wemig steun heeft van de vrijzinnige
pers. De neutrale bladen in ons land,
me in feite vrijzinnig zijn en die samen
oe helft van alle Nederlandse abonné's
ï^Uen, zijn geen liberale partijbladen.
JJe N.R.C. b.v. staat wel als liberaal te
''oek, maar betoont zich na de oorlog
soms meer rood dan liberaal. De Tele
graaf, het sensatie-ochtendblad, heeft
°y de jongste verkiezingen de V.V.D.
ongetwijfeld veel afbreuk gedaan door
naar Van der Putten-hetze. Het Alge-
"»een Handelsblad en het Vaderland
staan haar nog het naast. Bij de andere
partijen ligt dit veel beter. Ook hier
ymden we dus weer het euvel der libe
rale verbrokkeling en van het indivi
dualisme.
Yt^t /^e naoorlogse ontwikkeling be
ren, daarvan geeft onderstaand staatje
yll^eeld. Het aantal stemmen op de
•v.D, bedroeg percentsgewijs in
1946 6 4
1948 7 9
1952 -iR.
1956 8,8
1959 12,2
1962 10,3
De wekelijkse meditatie moest om
technische redenen op een andere
pagina, worden geplaatst. Zij is te
lezen op de voorpagina van het
derde blad.
Hieruit blijkt, dat het aantal stem
men in 1946 op de P. v. d. Vrijheid uit
gebracht, in 1959 (V.V.D.) bijna ver
dubbeld was. De partij kreeg dan ook
toen 19 zetels in de Tweede Kamer en
werd daardoor de derde in grootte. De
vreugde was echter van korte duur,
want bij de jongste Statenverkiezingen
daalde ze weer aanmerkelijk. Er schijnt
een nogal brede marge kiezers te zijn
vermoedelijk vooral onder de ambte
naren die weifelen tussen V.V.D. en
P.v.d.A. en bij wie de salarissen een
overwegende rol spelen. Dat zijn dus
geen principiële liberalen of socialisten
maar opportunisten, die stemmen op de
partij die het meeste geeft of belooft,
wat we een allesbehalve hoogstaand
standpunt vinden.
En nu nog iets over Goeree en Over-
fla.kkee. Ook op ons eiland was het li
beralisme in de 19e eeuw en nog ge
ruime tijd daarna oppermachtig. De
liberale aristocratie heerste onbeperkt
in onze dorpen. Alle burgemeesters
waren liberaal en de meeste wethou
ders dito. Zo herinneren we ons uit on
ze jeugdjaren in Middelharnis de libe
rale burgemeester Mijs en de eveneens
liberale wethouders en reders van vis
sersschepen Slis en Kolf. Pas in 1919
kwam er op de meeste plaatsen veran
dering door het algemeen kiesrecht.
Toen was het gedaan met de vrijzinnige
hegemonie en gingen vele raden om,
terwijl door de rechtse ministeries veel
A.R. burgemeesters werden benoemd.
In sommige gemeenten heeft het nog
langer geduurd. Stellendam b.v. moest
wachten tot de dertiger jaren alvorens
er een eind kan worden gemaakt aan
het liberale regiem. Via een felle
schoolstrijd en zelfstandige politieke
organisatie der Hervormden kon daar
de kracht van het liberalisme, die er
zich openbaarde in economische druk
van een paar liberale kapitalisten, ten
slotte worden gebroken en sedertdien
is Stellendam goed rechts.
Hét langst hebben de liberalen in Goe-
dereede het heft in handen gehad dank
zij de merkwaardige onpolitieke menta
liteit van het merendeel der Goereeërs.
Maar ook dit is veranderd. Er is al
voor de oorlog,' gecombineerd met Stel
lendam, een rechtse burgemeester ge
komen en thans zijn er ook twee recht
se wethouders, al worden de raadsver
kiezingen nog altijd niet op politieke
basis uitgestreden.
Een erfenis van het liberalisme zijn
echter nog steeds de Rijks H.B.S. en de
neutrale Technische School, beide da
terend uit de tijd, dat het rechtse volks
deel nog geen invloed had en onvol
doende georganiseerd was.
Overigens is het merkwaardig, dat op
G. en O. de liberalen zich de laatste
30 jaar ongeveer op hetzelfde peil kun
nen handhaven. In 1933 hadden ze 10
"lo van de stemmen en in 1959 weer lOVo
met daartussen schommelingen tussen
8 en 10. Flakkee heeft dus blijkbaar een
vaste kern van liberalen, die hun be
ginsel trouw blijven.
tatl
SCMUINBUIIISBED
Van zaterdag 28 juli v.m. 12 uur
t.m. maandag 30 juli v.m. 9 uur
Middelharnis-Sommelsdijk:
Dienst heetf dokter Bakker, tel. 2710,
Sommelsdijk.
D-irfcsIand-Heriicin(7e«.-Melissant;
Dienst heeft dokter Huisman, telef.
01877-412, Melissant.
Oost-Flakkee:
Dienst heeft dokter Bouman, telef.
01871-269, Stad aan 't Haringvliet en
dokter Voogd, tel. 01874-259, Oude
Tonge.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Dienst heeft de heer Wagner, telef.
01877-281, Dirksland.
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zoidag 29 juli
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vosssmeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dokter
P. J. Duinker, tel. 01660—500, Tholen en
dokter H. Menger, tel. 01677-500, St.
Philipsland.
Goeree-Overflakkee is niet achterlijk op gebied van de landbouw en zeker
niet op gebied van tuinbouw. Als een der eersten op ons eiland hebben de
tuinders Gebr. A. L. P. v. d. Doel te Oude Tonge, zich toegelegd op de teelt
van een nieuwe groente die in ons land zijn intrede doet en door de expor
teurs met de naain „Kussa" (spreek uit koessa) wordt aangeduid. De Gebr. v.
d. Doel hebben een flink perceel met deze nieuwe vrucht aangeplant en zullen
als een der eersten vanaf begin volgende week een partijtje aan de markt
'orengen op de Z.H.E.-veiling te Rotterdam.
De kussa is van Aziatische oorsprong
en het is opvallend dat deze planten op
de koude grond en bij slechte weers
omstandigheden uitstekend tieren en
veel beter gedijen dan in een kas. De
kussaplant ziet er uit als een augur-
kenplant maar dan groter, zij wordt 30
cm. hoog en circa 40 cm. loreed. Er ko
men grote en zeer fraaie stervormige
gele bloemen aan waaruit vruchten
groeien als een komkommer, op een
lengte variërend van 15 tot wel 30 cm.
ledere plant draagt op zijn minst 10
maar soms ook wel 30 vruchten.
Het is van de schil ontdaan een fijne
ST. MAARTENSDIJK
Kerfcdien-st. W^oensdag 1 aug. a.s. des
sav. 7 uur hoopt voor de Oud Ger. Gem
alhier voor te gaan ds. L. Gebraad van
St. Philipsland.
DE PLANT EN DE VRUCHT. 'We hebben deze foto met opzet groot genomen om duidelijk de plant en de vrucht
te laten zien. Op de voorgrond twee planten; het is breed blad en voor de vruohtvorming vertonen zich grote bloe
men. De Gebr. v. d. Doel hebben er een half hectare van op het land staan, die straks op de veiling Z.H.E. te
Rotterdam zullen worden geveild. De twee meisjes, rechts Riek, dochtertje van P. v. d. Doel en links EUy van Mou-
rik, nichtje uit de N.O. polder, laten het eerste kistje met de geoogste vruchten vreugdevol zien.
VOOR BETER |N
V*"^^ waiiD nt
NAAR DE
MIPÖÊLHHRNIS-T EL:23Z8
witte vrucht, die na het gereedmaken
een niet te detineren smaak heeft. Wij
hebben ze deze week gegeten en trof
fen er een bloemkoolsmaak in aan;
anderen proeven er asperges of schor
seneren in.
De kussa kan inen op verschillende
manieren eten: rauw geschaafd als
komkommer (met wat gem.ber moet
een delicatesse zijn) of gestoofd als
groente, in blokjes gesneden, met een
bloemsaus, waarbij ze tevoren 5 tot 10
minuten zijn gekookt. Ook kan men de
blokjes kussa bakken, met een gesnip
perde ui, in schijven met vleesragoüt.
Er is dus nogal wat variatie in te bren
gen. Wij hebben ze gestoofd gegeten en
het was kort gezegd: heerlijk. In de
nazomer zal de kussa voor de vele huis
moeders eeii prettige wisseling in het
m_enu brengen. Een groot voordeel is,
dat de kweek weinig werk vereist; wat
de opbrengst op de veiling zal zijn is
uiteraard nog niet te zeggen. Men denkt
echter dat de vruchten van 10 tot 25 et.
per stuk zullen opbrengen, maar daar
voor wachten we de veilingberiehten
af.
V kunt ze ook in uw tuin planten
Wie een tuin heeft kan de kussa ook
zelf kweken. Er is echter wel veel
ruimte voor nodig, de zaden moeten op
een, rij 50 cm. uit elkaar worden
gelegd. Is er plaats voor een tweede
rij, moet een tussenafstand van 60 cm.
worden bewaard. Als er verplant moet
worden moet dit wel als de plantjes
heel jong zijn, anders wordt het een
mislukking. In april-mei in de volle
grond gezaaid bestaat do mogelijk
heid dat u in juli-augustus de vruchten
al op tafel kunt brengen. Het moet goed
zijn de vruchten niet al te groot te
laten worden, hoe jonger, hoe malser.
Zijn ze eenmaal geoogst dan kunnen ze
v/el veertien dagen in de kelder of in
de koelkast worden bewaard, zonder
geur en smaak te verliezen.
Speciaal in het opmaken vaa
B. V. VEEE
Telefoon 2682 Westd^jk S6
MIDDELHARNIS
De Reddingsbrigade „Ouddorp" heeft woensdagmiddag aan het strand te
Ouddorp een zeer geslaagde demonstratie in reddingsoefeningen gehouden.
Liet het weer zich eerst wat somber aanzien het werd allengs beter en zelfs
kwam af en toe de zon door. De twee reddingsboten „Koningin Wilhelmina"
uit Stellendam en de reddingsboot „Prinses Marijke" waren ook ingeschakeld
en, de waterskiërs van „de Witte Raaf" uit Zwartewaal gaven staaltjes van
■hun kunnen. Duizenden badgasten sloegen van dichtbij en vanuit de' duinen
het fraaie schouwspel gade. Zoals dinsdag gemeld was de organisatie in han
den van de Lionsclub G. O., die er ook voor zorgde dat de entreegelden bin
nenkwamen, want de baten waren geheel voor de Reddingsbrigade, die baar
nuttig werk belangeloos doet.
Via de microfoon werd een uiteen
zetting gegeven van de acties, die te
half drie 's middags aanvingen. Vooraf
sprak burgemeester J. A. Kleijnenberg
een kort openingswoord, waarin hij op
ihet nut van de R.B.O. wees, wiens
streven het is er voor te zorgen dat
Ouddorps strand een veilig strand blijft
Aan de Lions Club G. O. bracht hij
woorden van dank, dat zij deze middag
hadden willen oi'ganiseren.
De eerste demonstratie betrof het uit
zee 'halen van een drenkeling, die zich
te ver had gewaagd en hulp nodig had.
Ijlings stortte zich de heer L. Visser
van Stellendam in zee om het slacht
offer op te 'halen. Intussen werd een
reddingslijn uitgevierd, waarmee de
redders de drenkeling op het strand
:haalden. Onmiddellijk werd op het
bewusteloze slachtoffer met goed
gevolg kunstmatige ademhaling toe
gepast en er ging een hoera'tje op, toen
'de drenkeling lachend bijkwam.
Er gebeurden echter ernstiger dingen
deze middag. Enige zwemmers waren
te ver afgedreven en werden met de
stroom meegevoerd. Ze waren te ver
weg voor de motor strand reddings-
vletten; via radio Scheveningen werd.
de reddingsboot „Koningin Wilhelmina"
ingeschakeld. Intussen was ook de
Ouddorpse reddingsboot ter plaatse die
een gekleurde rookgranaat in het water
wierp om de juiste plaats aan te dul
den. De slachtoffers werden aan boord
gehaald en aan het strand gebracht,
waar de mannen van de R.B.O. ze uit
de branding droegen en handen vol
werks hadden om de drenkelingen bij
te brengen. Vanzelfsprekend had dit de
grootste belangstelling van het publiek.
Waterskiën
De waterskiërs waren intussen ook
in touw gekomen. De snelboot van
Wijnhoff uit Middelharnis scheerde
over het water vlak langs het strand
en de watersportvereniging „De Witte
Raaf" uit Zwartewaal gaf met een snel-
boot eerst een nummer gewoon skiën
en later gezamenlijk show-skiën. De
toeschouwers stonden verbaasd, over de
sportieve staaltjes die werden uitge-
ihaald; de skiërs, die met een vaart van
35 a 40 km. over het water scheerden
keerden zich al skiënde achterwaarts
en namen allerlei sierlijke houdingen
aan. Een van de spectaculairste bewe
gingen was wel, dat een skiër een stoel
voor de dag toverde, daarop al skiënde
ging zitten en zelfs staan en ook pro
beerde om zich om te keren. Maar dit
lukte niet er werd een sierlijke, ove
rigens niet gevaarlijke val in het water
gemaakt. Interessant was ook, dat de
skiërs zich met z'n vieren door de snel
le boot lieten trekken en onder het
skiën ieder een vlag ontrolden, met
de kleuren van hun sportvereniging.
Het waterskiën dateert reeds uit 1924,
toen liet men zich op planken aqua
planes genoemd door het water sle
pen. Deze sport is intussen zeer toe
genomen het record is in Amerika ge
haald met 170 km. per uur. Dit zijn
echter snelheidsmaniakken geworden,
gebeurt er dan iets, dan bestaat de
kans dat men bij het neer komen op
het water al zijn botten breekt. In de
gewone toepassing zoals te Ouddorp,
is het een ongevaarlijke en gezonde
sport.
De skiërs van de Witte Raaf zijn ge
woon in vlak water te skiën; ofschoon
er niet veel golfslag was, hadden ze
toch wel enige moeite om op gang te
komen. Maar toen de vaart er eenmaal
in zat haalden ze tal van kunststukjes
uit.
'De Ouddorpse Reddingsbrigade heeft
zich met de hulp van de Lions Club
wel in het teken van de belangstelling
weten, te plaatsen. En dat is nodig
bij het baden in zee staan er mensen
levens op liet spel en het is prijzens-
waard dat de R.B.O. daarop steeds het
oog houdt, om in geval van nood direct
in te grijpen. Daarom heeft de R.B.O.
die alles belangeloos doet steun
nodig, ook financieel. We hopen dat er
woensdag voor de vrijwillige redders
een aardige som binnengekomen is.
De clubleden van de Lions waren
zeer actief; we zagen drs. K. C. van
Kempen aan de controle zitten om de
entrees in ontvangst te nemen en de
heer Geerling, directeur van de Water
leiding nam steekproeven of er soms
badgasten zonder te betalen onder de
afscheiding waren doorgekropen. Men
was dus wel in de weer voor de kas
van de R.B.O. (Wij vernamen later dat
er alvast duizend gulden aan de R.B.O.
is afgedragen; mogelijk volgt er na af
trek van kosten nog een klein bedrag).
Werkelijke redding
Toen de motorreddingsvlet „Prinses
Marijke" vanuit de haven van Ouddorp
rond de kop van het eiland voer, ont
dekten ze aan de z.g. Ooster een ple-
zierjolletje dat blijkbaar de koers was
kwijtgeraakt. Het was de „Old Times"
een klein zeilscheepje met gasten aan
boord van de „Watersportvereniging
„De Witte Raaf" uit Zwartewaal. De
reddingsvlet heeft het jachtje op sleep
touw genoinen en naar veiliger wateren
gesleept.
De Ouddorpse motorreddingsvlet „Prinses Marijke" van de Zuid-hoUandse
Reddings Mij. pikt een van de uitgeputte zwemmers op, die daarna onmid
dellijk aan het strand werd gebracht.
