Schapenscheerders ie M}ddelharr)!S
Subsidie
voor kerltliouw
LOMMERS MEUBELEN HELLEVOETSLUiS
Meditatie
Chinese bijsiand voor Albanië,
Russische hulp ingetrokken
füCKORTEWEGsZOON
Geslaagd voor
toelatingsexamen RH BS
34e jaargang
Vrijdag 22 juni 1962
No. 3100
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID.HOLLA]MDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt ttoeemaal per week; dinsdag- en vrijdagavond
Tempelen des Heiligen Geestes
yrijetijdsverf kwaiiteitsverf
Dit nummer bestaat uit
3 bladen (10 pagina's)
Ruim 1500 schapen grazen aan de dijken van ons eiland
BINNENVEIiN6BE0
SCHIiiNIUIBBIBED
Fruitmanden en Fruitbakjes
„zDe ^ruitcentrals"
UW5
PBINS EKNDBIKSmAAir 14 - POSTBOX I - MIDDSIiHABinS
Eedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdijk
Tel. (01870) 2629, na 6 uur 's avonds Tel. 20 17 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 2.1B PER KWARTAAli
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per msa,
B^ contract speciaal tarlftl
Op 24 mei j.l. heeft de Tweede Kamer
met 89 tegen 47 stemmen een wets
ontwerp aangenomen bevattende een
,,regeling van het verstrekken van een
premie aan kerkgenootschappen terza
ke van de stichting van,kerkgebouwen".
Binnenkort zal dit ontwerp ook de Eer
ste Kamer passeren en het laat zich aan
zien, dat dan de weg vrij zal zijn voor
subsidiëring van kerkbouw door de cen
trale overheid.
In het kort komt de inhoud ervan op
het volgende neer. Een kerkgenootschap
dat een nieuwe kerk wil bouwen, die
niet dient ter vervanging of uitbrei
ding van een bestaand kerkgebouw (dus
in een nieuwe stadswijk b.v.) heeft aan
spraak op een premie uit 's Rijks kas
van 30 "k van de stichtingskosten. Hier
onder vallen ook de torens en de luid-
klokken. De wet is echter niet van toe
passing op noodkerken of tijdelijk tot
kerk ingerichte gebouwen en ook niet
op pastorieën. Aanvankelijk was de pre
mie door de regering op 25 */o bepaald,
maar door de aanvaarding van het
amendement-Lucas (K.V.P.) met 73 te
gen 61 stemmen werd dit op 30' "la ge
bracht. Een andere wijziging van
principiële aard die in de wet werd
aangebracht, breidde de werkingsfeer
ervan zodanig uit, dat ook niet-kerke-
lijlje genootschappen op geestelijke
grondslag zoals het Humanistisch Ver
bond, eronder vallen. Daartegen stem
den terecht alle A.R., C.H. en Staatk.
Gereformeerden.
Het is duidelijk, dat het platteland
praktisch buiten de werking van deze
wet zal vallen. Het zal er alleen van
kunnen profiteren, waar door sterke
industralisatie hele nieuwe en uitge
breide woonwijken zullen verrijzen, dus
waar dorpen uitgroeien tot kleine in
dustriestadjes. De wet is dan ook spe
ciaal in het leven geroepen voor de ste
den, waar zich inzake de kerkbouw in
derdaad moeilijkheden voordoen.
De zaak van de kerksubsidiëring was
al vele jaren in studie. Reeds in 1955
was de commissie-Sassen ingesteld om
liierover rapport uit te brengen. Dit ge
beurde in 1957, maar het duurde tot
1962 alvorens er een wetsontwerp werd
ingediend. Er werden tot dusver wel
subsidies voor kerkbouw gegeven, maar
niet door het Rijk, doch voor gemeenten
na de oorlog in totaal ongeveer 19 mil
joen gulden, waarvan tweederde deel in
de roomse provincies Brabant en Lim
burg. In de specifieke protestantse pro
vincies Friesland, Groningen, Drenthe,
Overijssel en Zeeland bedroeg de sub
sidie gedurende die periode nog geen
half miljoen. Maar vanuit de kerken
werd steeds aangedrongen op een rijks
regeling omdat de meeste wel subsidie
wilden hebben en de regeling per ge
meente tot onbillijkheden en zelfs moei
lijkheden leidde, daar de colleges van
G.S. der diverse provincies niet gelijk
dachten en soms subsidieverlening niet
goedkeurden. Het is niet alleen de
Booms-Katholieke kerk geweest, die
hiervoor sterk ijverde maar uit een aan
de Tweede Kamer gericht gezamenlijk
schrijven Wijkt, dat ook de Ned. Herv.
Kerk, de Geref, Kerken, de Ev. Luterse
Kerk, de Doopsgezinde Sociëteit, de Re
monstrantse Broederschap, de Oud-
Katholieke Kerk, de Vrije Evangelische
Gemeenten en de Unie van Baptisten
Gemeenten op subsidie aandrongen. Zo
als men ziet komen in deze opsomming
niet voor de Chr. Geref. Kerk, de Geref.
Kerken art. 31 en de Geref. Gemeen
ten, die blijkbaar van 'n andere mening
Waren. Wanneer straks het wetsont
werp de beide Kamers zal zijn gepas
seerd en de wet in werking is getre
den, kan elke kerk, wanneer een be
paalde kerkbouw aan de door de wet
gestelde eisen voldoet, daarvoor de pre-
niie aanvragen. Ze is daarin echter
uiteraard volkomen vrij. De werkings
duur van de wet is tijdelijk: ze loopt
vanaf 1 maart 1961 (dus met enige te
rugwerkende kracht) tot 31 maart 1971,
derhalve over een periode van ongeveer
W jaar. Dan zal opnieuw over deze
kwestie worden gedelibereerd. Wanneer
'n 1971 de achterstand in de kerken
bouw mocht zijn ingelopen zal de sub
sidiëring niet behoeven te worden ge
prolongeerd.
..De argumenten, die van kerkelijke
^ijde voor de subsidiëring worden
aangevoerd zijn de volgende. In en na
Oe oorlog is er op dit gebied een grote
achterstand ontstaan. Bouw was onmo
gelijk of bezwaarlijk. Door de toene-
niende urbanisering en door de bevol
kingsgroei ontstond behoefte aan nieuwe
terken. Door de z.g. cityvorming wer-
uen de stadskernen ontvolkt en verre
zen nieuwe buitenwijken, waardoor de
oude kerken in de binnenstad vrijwel
overbodig werden en tegelijk grote be
hoefte ontstond aan nieuwe op andere
plaatsen. Door de hoge grondprijzen, de
sterke stijging van de bouwkosten en
ae hoge eisen, door allerlei instanties
»an de bouw gesteld, werd de bouw zo
™ur, dat de kerkgemeenschap zelf niet
«lesr m staat was deze te betalen. En
aaardoor kwam men op de gedachte bij
ue overheid aan te kloppen. Bovendien,
j^^sl alles wordt tegenwoordig ge-
^uosidièerd, waarom dan de kerken niet
fiJ vervullen toch een positieve taak
onze samenleving en de overheid
"wet dit waarderen, door steun in de
vorrn van ïubsidie.
S,\] de discussies in de Tweede Kamer
]ip^^ meningen nogal uiteen-
.lepen. De K.V.P. was er sterk voor.
P^ncipiële bezwaren had men daar
vpo? integendeel, men poogt zo-
naogelijk uit de overheidskas te
„Of weet gij niet, dat ulieder li
chaam een tempel des Heiligen
Geestes is, die in u is, dien gij
van God hkht, en dat gij van uzelf
niet zijt?"
(1 Cor. 6 19)
Te Corinthe bestond een gemeente
van Jezus Christus. Zij bestond uit
mensen die van het heidendom, over
gegaan waren naar het christendom.
Geheel anders als bij ons dus, daar bij
ons de gemeenten voor het merendeel
bestaan uit mensen die van kindsbeen
af in de christelijke leer zijn opge
voed, en de christelijke zede handha
ven.
De gemeente te Corinthe dan, wier
leden door middel van de prediking
tot het doen van belijdenis gekomen wa
ren en door de doop de gemeente wa
ren ingelijfd, had nog veel van het hei
dendom overgehouden. De heidense
zuurdesem was nog lang niet geheel
uitgezuiverd. Zo kwam het voor dat er
leden waren die zich schuldig maakten
aan de zonde van overspel en dit heel
gewoon achten.
Tegen deze ergelijke zonde nu gaat
Paulus te keer. Vliedt de hoererij, zo
vermaant hij in vs. 18. Alle zonde, die
de mens doet is buiten het lichaam;
maar die hoererij bedrijft, zondigt tegen
zijn eigen lichaam. En dan vervolgt hij
Of weet gij niet dat ulieder lichaam
een tempel is des Heiligen Geestes.
De lichamen der' gelovigen worden hier
dus tempelen genoemd. Wanneer Pau-
lus dit doet dan denkt hij ongetwijfeld
aan de tempel zoals die eens bestond
onder het volk Israels. Dat was de
woonstede Gods. Alles moest in die
tempel heilig zijn en heilig gehouden
worden. Wanneer er daarom iets inge
dragen werd, dat in strijd was met
Gods heiligheid, dan werd daardoor de
toorn des Heeren grotelijks ontstoken.
Het zou niet moeilijk zijn hiervan vele
voorbeelden te noemen, doch een ieder
die thuis is in zijn bijbel, weet deze.
Nu was de Heilige Geest uitgestort
in het midden der gemeente en daar
door ook in de harten der gelovigen.
Daarin woonde Hij als een Persoon, als
in een tempel. Deze Geest hadden zij
van God ontvangen. Door de inwoning
van deze Geest waren zij niet meer van
zichzelf. D.w.z. dat zij niet meer moch
ten leven naar de begeerten van het
boze vlees die nog in hen waren over
gebleven. Want dan zou daardoor de
tempel verontreinigd worden, dan zou
men daardoor God, de Heilige Geest, de
heilige Bewoner van deze tempel schen
den. Dan zou men daardoor ook Hem
onteren, die hen zo duur gekocht had,
n.l. Christus Jezus. Want die had hen
gekocht, niet met de prijs van goud of
zilver maar met de dure prijs van Zijn
dierbaar hartebloed.
Zij moesten daarom in hun lichaam,
de tempel, en in hun geest, dat is dus
met geheel hun bestaan God verheer
lijken. En dan wel een Drieënig God,
Vader, Zoon eh Heilige Geest. Zij moes
ten in heiligmaking leven. Het moest
in geheel hun leven uitkomen dat zij
kinderen Gods waren. Geschiedde dit
niet, maar hielden zij hun zonden aan
de hand, dan hadden zij niets anders
dan het ongenoegen des Heeren daarop
te wachten. Dan werd daardoor de
Geest bedroefd, in Zijn werkingen (men
selijkerwijs gesproken) belemmerd, ja
dan zouden zij de Geest tenslotte uit
blussen, zodat Hij in het geheel niet
meer in hen werkte. Dan zouden zij
een dor, onprofeitelijk, niet-Godver-
heerlijkend leven leiden. Dan zou ook
de naaste door hun leven niet voor
Christus gewonnen worden. Een tweede
bekering was nodig.
Gods Woord is een woord voor alle
tijden. Daarom heeft dit woord ook
heden ng niets van zijn kracht verlo
ren. Het komt derhalve ook tot ons.
Wij zijn door doop en belijdenis lid
van de kerk, het lichaam van Christus,
want dat is volgens Gods Woord en on
ze belijdenisgeschrifte de kerk. Zijn
wij het ook in waarheid? Dat is een
vraag die alweer voorop moet gaan.
Velen deden belijdenis, doch alleen met
de mond. Van dezulken geldt wat van
het oude bondsvolk gold: Dit volk na
dert tot Mij met de lippen, maar hun
hart houdt zich verre van Mij. Krach
tens hun belijdenis zouden hunne li
chamen tempelen van de Heilige Geest
moeten zijn, doch in werkelijkheid zijn
het woonsteden der duivelen. Want het
is altijd van tweeën één. Een derde mo
gelijkheid bestaat er niet. Laat een
ieder zich eerlijk op dit punt onderzoe
ken. En wanneer gij dan nog onbekeerd
zijt, nog in uw natuurstaat leeft, zodat
God door Zijn Geest nog geen woning
bij u gemaakt heeft, dan kan het nog
veranderen. De Heere is daartoe de
machtige. Vraag er Hem maar veel om
opdat alle boosheden uit uw leven mo
gen worden uitgedreven en de Heilige
Geest in uw leven zal mogen wonen en
werken.
Zijt gij het in waarheid? Wij herha
len deze vraag. Mogelijk is er in uw le
ven wel wat gebeurd. Toen u de ogen
geopend werden, zijt gij gaan inzien dat
het kwaad en bitter is om tegen de
Heere te zondigen. Gij zijt toen de zon
den gaan haten en vlieden en in uw
hart werd de oprechte keuze geboren
om voor de Heere te leven. Over uw
bedreven kwaad hebt gij hartelijk be
rouw getoond, de Heere deed u ook
ervaren door het geloof dat grimmig
heid bij Hem niet is, maar dat Hij barm
hartig is en zeer genadig. Dit deed het
hart tot Hem in liefde ontvonken. Gij
hebt toen wel uitgesproken: Heere, ik
zal nooit meer zondigen.
Maar het kan alles zo laag aflopen.
Zo laag dat als men het u van te voren
vertelde dat gij het niet zoudt geloven.
Doch als dit werkelijkheid wordt dan
EEN PRODUKT VAN DE SIKKENS-GROEP
moet men het wel geloven. Oude zon
den steken dan na verloop van tijd de kop
weer op. Oude zondig begeerten krij
gen weer de overhand. Zodat de dingen
waaraan gij dacht gestorven te zijn,
zich betonen nog springlevend te zijn.
Wanneer daar dan tegen gestreden
wordt dan is het nog niet zo erg. Want
dan betoond men in die strijd niet met
de zonde op voet van vrede te willen
en te kunnen leven. Dezulken wil de
Heere in deze strijd ook krachten ge
ven. Hij vermenigvuldigt de sterkte
dien die geen sterkte heeft.
Maar als men aan de zonde gaat toe
geven dan wordt het erger. Dit kan
zelfs geschieden met een vrome rede
nering bij de hand. Men zegt dan: Dat
is de oude mens maar. Daar is niets
tegen te doen. En men komt dan van
kwaad op erger en leidt een leven waar
niets van uitgaat, waar een ander ja
loers op wo'rden kan, ja waar men zich
veel eer aan stoot, met de opmerking:
moet die nu voor een kind van God
door gaan?
Dezulken mogen wel de woorden van
onze tekst dubbel ter harte nemen: Of
weet gij niet dat uw lichaam een tem
pel des Heiligen Geestes isDat gij
wanneer gij de zonde doet, daardoor de
tempel verontreinigd, dat gij daardoor
God schendt? Dat Gods Naam daar
door om uwentwil gelasterd wordt? God
en de zonde kunnen niet samengaan.
En wanneer gij het met de zonde houdt,
dan moet gij de gemeienschap Gods
missen. Dezulken waar het zo mee ge
steld is, die moeten opnieuw bekeerd
worden en als dat niet geschiedt, dan
staat het te vrezen, dat alles wat men
dacht beleefd te hebben, nooit echt ge
weest is.
Laten al Gods kinderen toch voort
durend de woorden van onze tekst be
denken. Opdat liet leven zal mogen op
bloeien in een vromelijk tegen de zon
de, de duivel en zijn ganse rijk te strij
den. Dat het lichaam de tempel van de
Heilige Geest, niet door één zonde wor
de verontreinigd. En wordt het vlees
door het kwade licht verrast, dat dan
altoos de bede er maar op volgen mo
ge: Ai laat het mij toch nimmer over
horen. Verlos mij Heer van 's mensen
overlast. Dan zal ik U naar Uw bevelen
eren. Dat is leven naar de wil van de
Heilige Geest.
Middelharnis.
Ds. H. C. V. d. Ent
Nadat Albanië het Russische Communistische blok de rug heeft toegekeerd,
tracht het op goede voet te blijven met Communistisch China.
Foto boven: Een Noord Koreaanse boer geeft aan Albanese meisjes aanwijzin
gen bij de aanplant van rijst.
Foto onder: Moskou verleende financiële bijstand om in Tirana de bouw van
een cultureel centrum mogelijk te maken. De bouw staat nu stil. Overigens
staat het standbeeld van Josef Stalin hier nog op zijn plaats.
plukken ook voor de kerk. De V.V.D.
echter was tegen kerksubsidies. Ze acht
deze principieel onjuist vanuit haar li
berale beginsel. De communisten waren
uiteraard fel tegen. De heer Bakker
zag in deze wet een nieuwe poging tot
verclericalisering van ons volk en hij
verzette zich ertegen, dat de kerken
mede op de kosten van de onkerkelij-
ken nu de onkerkelijkheid willen gaan
bestrijden. De P.v.d.A. was vrijwel una
niem vóór subsidie, maar alleen op
voorwaarde, dat ook niet-kerkelijke
geestelijke stromingen zoals het Huma
nistisch Verbond worden gesubsidieerd.
De heer Scheps, die als haar woordvoer
der optrad, was beslist tegen discrimi
natie van dergelijke organisaties en hij
slaagde er dan ook in met behulp van
de V.V.D. en de K.V.P. een amendement
aangenomen te krijgen, waardoor een
kerk gelijk gesteld wordt met een be
zinningscentrum van het Hum. Verbond
Dit was niet de opzet van de wet en de
considerans moest daarom ook nog aan
gevuld worden, wat men bij het intitule
(opschrift) van de wet maar vergeten
heeft! De Prot. Chr. groepen, althans
de A.R. en de C.H., waren niet tegen
deze subsidie als zodanig, maar ze
meenden, dat die in deze wet niet thuis
hoorde en apart geregeld diende te wor
den.
De A.R. ■waren niet volkomen eensge
zind. Slechts twee leden, de Herv. Mr.
Aantjes en de Geref. art. 31 Mr. Dr.
Meulink waren principieel tegen subsi
diëring, de anderen vóór, al hebben ten
slotte allen tegen de wet gestemd van
wege de kwestie van het Hum. Verbond.
Mr. Aantjes betoogde, dat bij het wezen
van de kerk behoort: financiële onaf
hankelijkheid van anderen dan de leden
en hij achtte subsidies dus daarmede in
strijd. Hij vreesde voor verlies van de
vrijheid der kerk. En hij stelde de zaak
zo: is er geen overheidscontrole op de
besteding der gelden, dan is dit politiek
niet verantwoord en is er wel, dan is dit
in strijd met de vrijheid der kerk. Daar
om meende hij, dat de kerken deze weg
niet op moeten.
De C.H. waren unaniem vóór subsi
diëring en hun woordvoerder Dr. Die
penhorst had geen vrees voor de vrij
heidsbeperking van de kerk. Maar uit
eindelijk stemde de fractie verdeeld van
wege het Hum. Verbond: 4 stemmen
tenslotte vóór en 8 tegen het wetsont
werp.
Het standpunt van de S.G.P., vertolkt
door Ds. Mieras, verdient zeker aparte
vermelding. Op grond van art. 36, dat
geen scheiding yan staat en kerk kent,
maar van de overheid o.a. zegt, dat zij
het evangelie overal moet doen predi
ken, was hij niet tegen subsidie, maar
dan alleen aan kerken die de zuivere
waarheid prediken. Nu in dit ontwerp
alle kerken en zelfs de humanisten ge
subsidieerd kunnen worden, achtte hij
het principieel onmogelijk ervoor te
stemmen.
Intussen gaat door de aanneming er
van in de Tweede Kamer straks deze
subsidiëring door en is weer een nieuwe
sector toegevoegd aan de vele, die reeds
uit de Staatskas gesteund worden. Wie
had ooit kunnen denken, dat ook de ker
ken in dit koor zouden gaan meezingen.
Wij^ vinden het droevig.
kut ktÊÜÊ k^ 0tli ÊiKÊÊtÊ^
Klimatologen hebben uitgekiend dat
Goeree-Overflakkee gemiddeld twee
graden warmer is dan andere gedeelten
van het westen van ons land, maar dit
heeft niet verhinderd dat voorjaar en
zomerse dagen dit jaar ook hier lang
op zich hebben laten wachten en een
gevolg daarvan is, dat men eerst nu is
kunnen beginnen met het scheren van
ongeveer vijftienhonderd schapen,
die op de dijken van het eiland grazen.
„Een schaap kun je niet scheren als het
niet warm is", verklaarde schaapherder-
scheerder Almekinders uit Herkingen
toen wij hem druk aan het werk trof
fen op het Havenhoofd te Middelharnis
bij het scheren van tweehonderd scha
pen van de gorzen van Westplaat Flak-
kee. „Kijk, mijn broek moet er nat van
worden!" klapte hij zich op de knie, om
direct daarop van een zwaar in zijn
vacht zittend schaap drie poten te kne
velen, het dier op zijn zij te leggen en de
tondeuse bij de nek er in te zetten. In
derdaad een electrische schaar, want de
oude, traditionele schapenschaar wordt
alleen nog maar gebruikt om wat on
nutte en met de tondeuse moeilijk of
niet te verwijderen plukjes wol weg te
halen.
Voordat de schapen onder scheerders-
handen komen worden eerst hun hoefjes
nagezien en zo nodig bijgesneden door
een helper. Daar is men zeer nauwkeu
rig op, want in de eerste jaren na 1953,
toen de schapen als helpers voor het
in goede staat houden van de dijken op
Flakkee werden ingevoerd, heeft men
veel ellende beleefd van het „rotkreu-
pel", een infectieziekte, die in de hoefjes
begint. Men heeft die ziekte onder de
knie gekregen, door voortdurende con
trole en door de dieren nu en dan te
dwingen door een bak met een des
infecterend middel te lopen. De ziekte
ontstond indertijd ook doordat de scha
pen van elders, van de zandgrond waren
gehaald en daarna op de klei en dus
veel nattere dijken te grazen werden ge
zet; nu heeft men te maken met eigen
teelt, met dieren, die vanaf hun eerste
stappen op die kleidijken lopen en blijk
baar hielp de natuur hen aan een af
weermiddel tegen het rotkreupel.
VOOR BETER a. I**
NBBR DB
MiDDEtHnRNIS-TEL:Z328
Aan de R.H.B.S. te Middelharnis
slaagden voor het toelatingsexamen
eerste klasse: Piet Boeter, Ria Buijs,
Geertjoost Drenthe, Marja Götz, Marja
Kern, Lizette Langbroek, Taco van
Lumm_el, Corrie Peeman, Bert Por, Mar
go Prins, Corine Sypkens, Rien Taaie,
Kees Verbiest, Aria Tieleman, Cees Vis,
Hans Wervers, Theo Muntingh, allen te
Middelharnis. Jeannette HoUeman, Piet
Robijn, te Sommelsdijk; Jacqueline
Both, Hans de Lignie, Aart Matsinger,
Elsje van Oortmerssen te Dirksland;
Addie de Vogel te Melissant; Hans Bil-
kes, Aagje Jansen, Ria Koese, Gerard
Smit, te Stellendam; Thomas van der
Wende, Job van Hoven, te Goedereede;
Marianne Komtebedde, Anneke Boo
gaard, Liesje Bosland, Mien Hoek, Nel
ly Grinwis, Margré Labee, allen te Oud-
dorp; Adri Holleman, Dick Melissant,
Töos Meijer, Maaike Verweij, te Nieuwe
Tonge; Gei'ben Doedens te Oude Tonge;
Jaap van den Boogert, Lydie Braber,
Johan Copier, Wim Diepenhorst, allen te
Stad aan 't Haringvliet; Anne Mast,
Corrie Munters, te Den Bommel; Albert
Kniese te Achthuizen; Adri in 't Veld,
Bas de Vos te Ooltgensplaat. Afgewe
zen werden twee kandidaten.
BRUINISSE
Nieuwe kapitein op de „Lodeujijïc".
Als kapitein op de Rondvaartboot „Lo-
dewijk" is thans aangesteld de heer S.
Muller uit Bruinisse, oud mosselkwe
ker en kenner van de Grevelingen als
de beste.
Reisleider-conferencier is weer even
als vorig jaar de heer Joh. van 't Leven
uit Bruinisse.
Speciaal in het opmaken vaa
B. T. d. VEEB
Telefoon 2682 Westd\jk 36
MIDDELHARNIS
