OxM De onkerkelijkheid Meditatie BUITENLAND F^CKORTENEGsZOON 34e jaargang Vrijdag 20 april 1962 No. 3085 pnrvs HmTvnHTKSTBAAT i* - POiSTROX t - vnr>Tmr.TrAKfns Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN Goede Vrijdag BINHENVERINGBED SCHUIMKUIBEtBED Fa. C. van Wezel Zonen - Middelharnis Mogen wij U een boekje cadeau geven Koningssloep wordt opgeltnapt voor de varende receptie van Koninklijlie Famiiie Volgende week maar één krant! Fruitmanden en Fruitbakjes „jDe ^ruitcentrale" ABONNEMENTSPRIJS 2.18 PER KWARTAAB ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm. B^ coatract epeclaal tailel Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sonunelsdljk Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avonds Tel. 20 17 Giro 167930 Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond Een andere reeks oorzaken, die de onkerkelijkheid bevorderd hebben, ligt meer in het sociologische vlak. Als al- lervoornaamste factor in het proces wordt vrij algemeen de invloed ge noemd, die is uitgegaan van de vroegere schrikbarend slechte sociale toestanden en de daaruit ontstane ontevredenheid die werd afgereageerd op de kerk. Wij geloven dat inderdaad deze factor zoal niet een overheersende, dan toch een zeer grote rol gespeeld heeft. Het be gon op het platteland, waar in de 19e eeuw een arbeidsproletariaat ontstond van land-, veen- en bosarbeiders, wier sociale positie erbarmelijk slecht was, met name in Friesland en Groningen. Ze werkten voor 5 et. per uur, slechts één op de zes was in vaste dienst, 's winters vormde de diaconie de enige hulp. In de veenstreken was dit het ergst. Daarbij kwamen in de Tweede helft der 19e eeuw crises in de land bouw en de veenderijde markten zowel van graan als van turf werden over voerd en grote werkloosheid ontstond. In Friesland werd in de winter van 1892/93 een vierde der bevolking be deeld! De gevolgen van dit alles werden verergerd door de verhouding tussen boeren en arbeiders. Er was n.l. in het Noorden een zeer scherpe tegenstelling tussen beiden. Zolang de arbeiders on georganiseerd waren leidde dit nog niet tot gi'ote conflicten. Maar toen Domela Nieuwenhuis en Troelstra politieke actie gingen voeren en wat later de vakbon den op het toneel verschenen, werd dit landproletariaat steeds radicaler en zelfs revolutionair, zodat zich menig conflict voordeed. Zo is het b.v. gegaan in de beruchte rode dorpen Beerta en Finsterwolde in Groningen, waar de helft der bevolking communistisch en een derde socialistisch stemt! Dat er door zulk een ontwikkeling weinig van de kerk overschiet laat zicli gemakke lijk begrijpen. Hiermee komen we echter op een an der aspect van de zaak n.l. de houding van de kerk tegenover de sociale vraag stukken, speciaal in de gevaarlijke pe riode van 1850 tot 1940. Daarover wordt in de literatuur altijd een vernietigend oordeel geveld, niet alleen door socia listen, maar ook door vele kerkelijke voormannen van later. En geheel onjuist is dit niet. De kerk als zodanig heeft vrijwel niets gedaan tegen de maat schappelijke ellende; zij oriënteerde zich ongetwijfeld te weinig op de arbeiders en te veel op de boeren en burgerij. Bedeelden wilde men niet eens kerke lijk stemrecht geven. De kerk predikte berusting in de sociale nood en liet het daarbij. De kerkvoogden waren exclu sief in handen van de aristocratie en de predikanten waren veelal van hen af hankelijk. Het liberalisme vierde ook in de kerk hoogtij en men weet dat dit geen sociale belangstelling had. Zoals het op het platteland was, werd het bij het opkomend industrialisme ook in de steden. Ook daar ontstond een steeds ontevredener wordend proletariaat, dat niets van de kerk verwachtte en er steeds meer afkerig van werd, omdat haar voormannen niets begrepen van het sociale vraagstuk en er zich niet voor interesseerden. Opgezweept door de socialistische leiders, die toen veel radicaler waren dan nu meenden de ar beiders, dat de kerk de bondgenoot was van het kapitalisme en het leek er in derdaad toen veel op. Zo heeft de so ciale nood en de kerkelijke onbewogen heid velen onkerkelijk gemaakt en om gekeerd vond het socialisme weer veel aanhang onder de onkerkelijken. Dat de onkerkelijkheid zulk een massaal ka- rald;er ging aannemen, was een gevolg van het uittreden van massa's arbeiders. De klassenstrijd verscheurde de kerk, speciaal de Hervormde, en de oude volkskerk werd ondergraven door de tegenstellingen tussen het toen nog echt oud-liberale kapitalisme en het om- hoogstrevend proletariaat van stad en platteland. Vandaar dat de opkomst van de arbeidersbeweging ongeveer paralel loopt met de inzet van de ontkerkelij king. Deze negatieve houding der kerk als Jolg van haar sociale onbewogenheid saar duur te staan gekomen. Een k, die volkskerk wil zijn, moet in e positie kiezen. In haar uitspraken activiteiten heeft de Hervormde kerk i steeds van elke stellingname ont- den in het sociaal probleem, maar yiaktisch stonden haar plaatselijke voormannen meestal aan de verkeerde kant. Natuurlijk vi^as het haar taak niet zelf zich met deze dingen te bemoeien daarvoor waren andere instanties maar zij had de zijde moeten kiezen van de verdrukten en de armen en een pro fetisch geluid moeten laten horen om sociale rechtvaardigheid te betrachten. Dat zij dit niet gedaan heeft en als kerk zich totaal afzijdig gehouden heeft, is voor een groot deel de oorzaak geweest van de breuk van velen met de kerk. Na 1945 zijn vele leidslieden der kerk in het andere uiterste vervallen en me nen zij zó solidair met de arbeiders te moeten worden, dat ze zelf tot het so cialisme zijn toegetreden. Afgezien nog van het feit, dat het sociale vraagstuk als zodanig eigenlijk is opgelost en zulk een radicale politieke keuze helemaal niet nodig is, dreigt het gevaar dat de ze rode kerkleiding nu weer andere ëroepen van zich aan toet vervreemden IS, n.l. zij die steeds de trouwste en nieest principiële leden zijn geweest. Bij een bespreking van de oorzaken der onkerkelijkheid mogen we dus ze ker niet eenzijdig de schuld zoeken bij En Jezus wederom raet een grote stem roepende gaj de geest. (Matth. 27 50) Dit Schriftwoord is vol van gezegend onderwijs. Allereerst wordt ons gewe zen op de persoon, die hier optreedt en zijn naam is Jezus. Is er ooit een ande re Naain op de aarde beleend gemaakt, die rijlcer is aan inhoud en groter van betelvenis? Is deze Naam niet geheel enig, ia, de waarlijk Ene Naam, Die on der de hemel gegeven is tot zaligheid. Nooit zal de tijd lang zijn om de heer lijkheid van die Naam beltend te ma ken en nooit zal de eeuwigheid te lang duren om de grootheid van Die Naam te bewonderen. Zaligmaker toch is de betekenis en juist daarin ligt de aard van Jezus werk aangewezen. Die Naam is Hem op last van Zijn Vader gege ven, want Hij zal dat werk van zalig- malren in de Naam Zijns Vaders ver richten. Het is toch de eeuwige wil Gods om zondaren uit het geslacht van Adam zalig te maken. De bewegende oorzaak daartoe ligt in Gods vrije en souvereine verkiezing; de Heere heeft lust in het heil van de door Hem tot het eeuwige leven verlcorenen. Daar valt de mens geheel buiten; daar is alle roem aan 's mensen zijde reeds uitgesloten. Daarin zal de gemeente des Heeren reeds stof tot aanbidding vin den. Wanneer Gods Volk eens door het geloof naar die bewegende oorzaak hunner zaligheid mag zien, dan zal ver wondering hun hart reeds vervullen en zal het lied in hun hart gezongen worden: Waarom, was het op mij ge munt, Daar zovelen gaan verloren, die Gij geen ontferming gunt. iVIaar hoe aanbiddelijlc ook de weg, waarin de loop van dat welbehagen Gods geopen baard wordt. Daartoe nu is de Naam Je zus op de aarde gepredikt. De wijsheid des Heeren ontdekt Zich daarin, omdat de Heere Zijn gerechtigheid en Zijn ontferming door één Naam openbaart. hen, die de kerk verlieten of fel tegen haar hebben geageerd, maar niet min der bij de kerk zelf. Behalve haar so ciale onbewogenheid is het ongetwijfeld ook de richtingsstrijd geweest, die veel kwaad heeft gedaan. De tegenstelling vrijzinnig-rechtzinnig met alle varian ten daarin is eveneens een belangrijke factor geweest in het stimuleren van de onkerkelijkheid. Zowel in steden als in dorpen had de richtingsstrijd dik wijls een verwoestende uitwerking. Zij werkte zowel naar links als naar rechts! Enerzijds bracht zij velen tot ongods dienstigheid, omdat de eerbied voor kerk en Christendom verloren ging en anderzijds werd zij de oorzaak van een beweging als de Doleantie. Het was dus geen wonder, dat het percentage der Ilervormde Kerk met sprongen omlaag ging en in menige streek het kerkelijli leven totaal verschrompelde. We moes ten ons daarbij ook niet blind staren op de onkerkelijkheidscijfers, want zo als we al eerder zagen, die geven een zeer geflatteerd beeld van de werkelijke situatie. Gemeenten als Beerta en Fin sterwolde hebben 54''/o onkerkelijken en op papier (in 1947) nog 42 «/o Hervorm den, maar als er nu in die streek 25 a 40 mensen in de kerk komen, vindt men het al mooi! Een voorname kerkelijke factor in het onkerkelijltheidsproces is ook haar zeer gebrekkige organisatie. Deze is ho peloos verouderd. Met name in de grote steden schiet ze in hoge mate tekort. Van het huisbezoek komt vrijwel niets terecht. Het aantal predikanten is veel te klein en die er zijn bemoeien zich te veel met buiten-pastoriale activiteiten. De Hervormde kerk was en is veel te veel een domineeskerk. Het lekenele ment wordt veel te weinig ingeschakeld. Langdurige vakatures hebben vooral vroeger funest gewerkt en daardoor zijn hele gemeenten te gronde gegaan. En hoe moet de kerk vooral in grotere plaatsen de migratie opvangen Deze is veel sterker geworden dan ze voorheen was. Maar het kerkelijk apparaat is blijkbaar niet bij machte de ingekomen nen, van wie een groter of kleiner deel in de vorige woongemeente nog ker kelijk en kerks was, binnen de kerke lijke kring op te nemen en vast te hou den en daardoor zakken duizenden van de kerk af. En om maar niet meer te noemen, ve len gaan voor de kerk verloren door gemengde huwelijken. Dit probleem houdt elke kerk bezig en er is weinig tegen te doen. Maar ook in deze sector ligt een grote kans voor het proces der onkerkelijkheid. Tenslotte is er nog het vraagstuk van de urbanisatie. Daarover en over nog enkele andere gezichtspunten hopen we in een slotartikel te handelen. In de verhoging van Zijn gerechtig heid ligt de verhoging van de godde lijke ontferming. Daarvan is nu het kruis van Golgotha een krachtig ge tuigenis. Hoe heeft Zich de toorn Gods op Golgotha ontladen. Zouden wij niet met eerbiedige verbaasdheid moeten vervuld zijn, wanneer de Evangelist ons het gebeuren van Golgotha bekend maakt. Daar hangt Jezus aan het kruis. De schuldeloze zal als een lam ter slachting overgegeven worden. Hij, Die de zonde niet kende, hangt daar voor de schuldigen, om in hun plaats de hitte van de gramschap Gods onderworpen te zijn. Christus was in helse benauwdheden, angsten, pijn en verschrikking om de Zijnen in hun aanvechtingen tot ver troosting te zijn en hen te verlossen van alle helse smart en kommer. Zijn Naam Jezus predikt toch, dat Hij hen van de rampzaligheid met alles wat daartoe be hoort verlossen zal. Daartoe nu was Hij aan het kruis, om de waarheid van die Naam te open baren. Hoeveel Hij ook geleden had gedu rende het leven, dat Hij op deze aarde geleefd heeft, gedurende ook de laatste smartelijlce dagen en uren. Zijn werl;: zou niet voltooid zijn, indien niet Hij ook de dood zou sterven. De rechtvaar digheid en de waarheid Gods eisten de dood van de Borg, die de doodwaar- digen verving, want anders zou er van geen voldoening en daarom niet van verzoening sprake kunnen zijn. Nu, daarop gaat onze tekst dan verder wij zen. Jezus roept met een grote stem en geeft de ,geest. Christus stierf bij vol bewustzijn; Hij stierf niet door uitput ting van Zijn lichaamskrachten, want dan zou Hij niet nog met een grote stem hebben kunnen roepen. Daar wil de Evangelist onze bijzondere aandacht op vestigen. Hij stierf vrijwillig. Toen Hij wist, dat Hij alles volbracht had, wat Hij met Zijn Vader overeengeko men was en wat de profeten van Hem hadden voorspeld. Toen wilde Hij vrij willig sterven. Nooit is er iemand zo ge storven, Christus wilde vrijwillig ster ven. Hij gaf Zichzelf de dood over. Tastte tegelijk de heerschappij van de dood aan. De dood kon Hem niet aan tasten, want Hij was rein en schulde loos en had dan ook die bezoldiging der zonde Zichzelf niet waardig gemaakt. Maar Hij presenteert Zichzelve aan op dat in Hem de dood van al de in Hem begrepenen zou v/orden gestorven. Hij droeg de bezoldiging van zovelen, als er tot het eeuwige leven geordineerd zijn. In zijn laatste roepen betuigt Hij Zijn overwinning over de daad reeds, want de dood in zijn volstrekte vorm is een eeuwige verderfenis. Christus roept uit: Vader, in Uwe handen beveel ik Mijn Geest. Hij wist Zich in de gunst van Zijn Vader, want de hitte van Gods gramschap was uitgeblust. In zijn ne- derdaling ligt ook Zijn overwinning en dat wist Christus. Met een waarachtig geloof in de trouw van Zijn Vader ver laat Hij zich in Diens handen. Zo is Zijn laatste woord ook een woord van overwinning en daarom van vertroos ting. Een reeks van weken is bij de onder scheidene gebeurtenissen in deze lij densgeschiedenis stil gestaan. Maar nu moeten wij ook weer met de zo zeer gewichtige vraag tot onszelf komen in hoeverre wij in dat lijden van Christus door het geloof dierbaarheid en begeer lijkheid gezien hebben. Hij was de steen die van de mensen wel verworpen was, maar die bij God uitverkoren en dier baar is. En u, die gelooft, is Hij dier baar. Nu, dat is dan ook de vraag, of Hij ons door het geloof dierbaar ge worden is. Anders is Hij het niet, dan alleen door het geloof en wel het za- ligmaliende. De natuurlijke mens ziet er geen begeerlijks in; de eigengerech- tigde mens streeft naar een Godebehaag- lijkheid, die hij echter nimmer bereiken zal, want zijn gerechtigheden zijn een wcgwerpelijlr kleed. Dan komt de vraag, maar wie ziet er dan waarde in? Het antwoord kan niet anders zijn, dan dit: Een arm, verlegen, schuldig, behoef tig, veroordeeld en verbroken volk, dat door de Geest des geloofs de ruimte in het Borgwerk aanschouwen mag en dat daarop een waarachtige betreljlïing ver krijgt. Naar de mate, dat de Heere de Zijnen geoefend heeft, naar die mate zal Hij beminnelijk voor hen worden. O, wat kan de kerk toch soms uit hun druk opgeheven worden, als door dat dierbare geloof de ruimte opengaat. Dan is er voor die tijden geen gebrek en mag hun hart en mond van de be minnelijkheid van de Zaligmaker der gemeente opgeben. Dan zijn zij voor die tijden zo ruim in de Heere gesteld, dat zij de dood niet vrezen. Dan kunnen zij overal door en verblijdt zijn hun hart in de algenoegzaamheid en volkomen heid van Sions Borg en Middelaar. Neen, niet dat dit altoos zo blijft: de dagen der duisternis zijn vele. Soms kunnen zij er niets meer van bezien; scliijnen al hun vorige betrekkingen heengegaan te zijn. Maar de vaste grond ligt ook niet in hun gevoelige onder vindingen van de genade Gods, maar in de dood en genoegdoening van het Lam Gods, waarin de Heere Zelf een vol komen welgevallen heeft. Gedenke ons de Heere ook in deze week en geve Hij al Zijn gunstgenoten in die vaste grond te mogen rusten door het geloof, dat Hem dierbaar acht. Make Hij Zelf hen, die nog zonder Christus leven, door Zijn Geest en ge nade een toebereid volk. Dat van de heuvel der vervloeking, waar de vloek werd gedragen en doordragen de Ze geningen des Almachtigen dalen moch ten ook op zulk een wijze, dat het ver vuld worde in ons hart en de wereld: En waar men ooit de wildste volkeren vond, Zal God ontvangen, Aanbidding, eer en dankbre lofgezangen, Want Hij revert en zal Zijn almacht tonen, Hij heerst, zover de blindste heid'nen wonen, Tot Hem bekeerd. V. Oost en West Maandag is in Washington het over leg tussen Oost en West inzake Berlijn begonnen. Bij de voorbereiding van dat overleg echter is een Amerikaans plan uitgelekt misschien moeten we zeg gen: opzettelijk bekend gemaakt waardoor het plan wellicht al tot mis lukken gedoemd is, vóórdat het was ingediend. Volgens betrouwbare bronnen wilden de Amerikanen voorstellen dat er een internationaal orgaan van toezicht op het vrije verkeer met Berlijn zou ko men. Van zulk een orgaan zouden ook vertegenwoordigers van Oost- en West- Duitsland deel moeten uitmaken. Dit laatste heeft in Bonn enige be zorgdheid gewekt en misschien ligt hier de oorzaak van het „lek". Later is na melijk komen vast te staan, dat de vroegere Westduitse minister Von Brentano de hand heeft gehad in de publicatie van het plan. Als deze in derdaad verantwoordelijk is, dan is het duidelijk met welke bedoelingen hij gesproken heeft. Men ziet in Bonn het deelnemen van Oost- en West-Duits land aan één orgaan van toezicht als het begin van de erkenning van de Oost-Duitse Republiek De Westduitsers voelen terdege aan dat Amerika uit de impasse wil raken en daarom bereid is tot een compromis. De Westduitse re gering kan daar natuurlijk niet veel tegen doen; het is immers een plan van Amerika, voorgelegd aan de Sowj et- Unie. Maar wat ze wél kan, is de pu blieke opinie beïnvloeden. Het is bijna zeker dat Von Brentano het plan heeft gepubliceerd opdat de bevolking zich ertegen zou keren en zodoende de uit voering van het plan onmogelijk zou maken. Dat deze methode wel begrijpelijk, maar niet bijzonder fraai is, hebben de Verenigde Staten duidelijk laten mer ken. Men sprak in Washington over een bewuste indiscretie van Bonn". Alge meen waren de waarnemers van oor deel dat de publicatie van het plan de besprekingen tussen minister Rusk en de Russische ombassadeur Dobrynin nadelig zou beïnvloeden. De eerste berichten over de onder handelingen te Washington waren ove rigens niet ongunstig. Het getuigt van zin voor de werlcelijkheid dat de par tijen terstond hebben verklaard, dat ze een hereniging van de beide Duitslanden voorlopig als onuitvoerbaar beschou wen. In eerste instantie zal worden ge praat over meer praktische aangele genheden, zoals de Westelijke toegang tot Berlijn, e.d. Het rumoer over het uitlekken van het plan is inmiddels wat verstild. Van de zijde der Westduitse regering is met grote stelligheid verklaard dat de pu- TOONBEELD VAN DE NIEUWSTE HERENMODE Textiel Konfektiehuis Voor mensen die van plan zijn een nieuwe camera te kopen heb ben wij een prachtige catalogus klaar liggen. Er staan tientallen foto's in, waarvan twee in kleuren. ïSet is echt een boekje waar u wat aan heeft en dat u op ideeën brengt en u talloze mogelijl^heden laat zien. Nee, dat boekje kost u niets en verplicht u ook tot niets. U kunt de komende dagen bij ons binnen lopen en er één van de stapel pakken. Waarom wij u dit geschenkje ge ven? Het is service van blicatie van het plan niet op rekening van de Bondsrepubliek mag worden geschreven. Volgens Adenauer en de zijnen moet de informatiebron ergens anders gezocht worden. Bonn zou zelfs minder afkerig zijn van de door Ame rika opgestelde richtlijnen dan aan vankelijk werd gevreesd. Er gingen ook geruchten als zouden de Verenigde Staten van plan zijn, de troepensterkte in West-Berlijn drastisch te verminderen, namelijk van 13000 tot 3000 man. Deze geruchten blijken niet op waarheid te berusten. Het is echter een feit dat het Westen drie jaar gele den onder de druk van de Sowjet-Unie wél tot een dergelijke Inkrimping van haar strijdlirachten bereid is geweest. Waarschijnlijk heeft men thans hiervan afgezien om de Westduitsers, die toch al zoveel argwaan koesteren, enigerma te tegemoet te komen. Frankrijk De Franse premier Debré is afgetre den en in zijn plaats is Pompidou eer ste minister geworden. Daaruit blijkt dat De Gaulle van plan is, de invloed Tijdens de rijdende en varende receptie op maandag 30 april in Amsterdam, zal de Koninklijke Familie ondermeer gebruik ma ken van de Koningssloep. De gouden sloep wordt thans op geknapt op de rijkswerf in Den Helder. 1^^^ NAAR DE MIDDELHRRNiS-TEL:Z3Z8 Volgende week zal „Eilanden- Nieuws' slechts éénmaal op n.l. vrijdag 27 april verschijnen. Op maandag 2e Paasdag wordt er niet gewerkt, zodat toe dinsdag onmogelijk kunnen uitkomen. We hopen dit te compenseren door uitgifte van een groter blad, zo als nu reeds met deze vier bla den (14 pagina's) het geval is. Redaktie en Administratie N.V. Eilanden-nieuws. OUDE TONGE Roode Kruisvergadering. De algeme ne vergadering van het Ned. Roode Kruis afd. Oude Tonge zal plaats heb ben op Woensdag 25 april a.s. in het Wit Gele Kruisgebouw, Voorstraat 4, Oude Tonge, aanvang 7.30 uur. Inleveren vakantiebons. Op vrijdag avond a.s. zal er gelegenheid wezen voor het inleveren van vakantiebonnen. Bij de penningmeester Th. van Eek, Wilhelminastraat 10 alhier vanaf 7.30 t.m. 8.30 uur. Speciaal In het opmaken van B. V. d. VEEB Telefoon 2682 Westdgk 86 MIDDELHARNIS van het parlement nog verder te beper ken. Reeds op de eerste dag van zijn be wind kreeg Pompidou een waarschu wing van de Algerijnse leiders in Tu nis, dat het verzet van de Europeanen aldaar spoedig moet worden gebroken. Ex-generaal Touhaud, die vorige week werd gearresteerd als leider van het gelieime leger, is door een militaire rechtbank ter dood veroordeeld. Beroep is niet mogelijk. Ook De GauUe schijnt niet van plan te zijn van zijn recht tot ongevraagd gratie verlenen, gebruik te maken. Er gaan geruchten als zouden Spaan se autoriteiten de ex-generaal Salan politiek asiel hebben aangeboden. Hij zou in dat geval dus niet aan Frank rijk worden uitgeleverd.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1962 | | pagina 1