1500 mensen kunnen
er emplooi vinden
De heer C. Verolme
De woningbouw
in discussie
Rede van burgemeester
J. n. Kleijnenberg
34e jaargang
Dinsdag 20 maart 1962
No. 3076
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
Sticliter van „Verolme Sclieepsliouw- en
Reparatiewerf Steiiendam N.V."
Verolme Verenigde
Scheepswerven
PBINS HSNDBIKSTRAAT 14 - POSTBOX - ICDDSLHABNIS
Bedactie en advertenties: Kantoor Langeweg 13, Sommelsdljk
Tel. (01870) 26 29, na 6 uur 's avo nds Tel. 20 17 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 2.18 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
Bt] comtract speciaal teriel
Onze minister van Volksliuisvesting
en Bouwnijverheid Mr. Van Aartsen,
onder wie de woningbouw ressorteert,
tieeft evenals ruim een Jaar geleden,
leermoeilijkheden gehad met de TVee-
de Kamer. Eind 1960 kwam er een ka
binetscrisis door de aanneming van de
mofie-Van Eibergen, doch het ministe
rie kwam ongewijzigd terug doordat de
A.R.-fractie capituleerde. En nu was er
weer een vrijwel algemene oppositie te
gen deze minister om precies dezelfde
reden. Alweer werd een aan de regering
onwelgevallige motie aangenomen, maar
de minister was nu zo wijs, deze naast
zich neer te leggen. Daar deze moeilijk
heden telkens terugkeren en bij de ver-
liiezingsactie ook een voorname rol spe
len, willen we er gaarne onze visie op
geven teneinde onze lezers in te lichten
omtrent datgene waar het om gaat en
hoe de beste oplossing zal moeten zijn.
De controverse tussen de minister (en
het hele kabinet) en de grote meerder
heid van de Kamer (alleen de V.V.D.
steunt de regering) bestaat hierin, dat
de eerste naar de mening van de laatste
te weinig woningwetwoningen laat bou
wen en te veel de vrye sector laat uit
lopen. De oppositie komt voortdurend
met moties om het aantal woningwet
woningen hoger te stellen dan de mi
nister doet. De K.K. heer Andriessen
wilde er 5000 meer en de socialist Hom
mer die terwille van de politieke con
currentie natuurlijk hoger moest bie
den, wel 10.000 méér. De minister gaf
er bij wijze van compromis 3000 bij,
maar dat werd afgestemd en vandaar
het conflict.
De minister geeft elk jaar in de toe
lichting op zijn begroting een bouw
plan. Op zijn programma voor 1962
staan in totaal 90.000 woningen n.l.
35.000 woningwetwoningen, 30.000 pre-
miewoningen en 25.000 huizen in de
vrije sector. Dit zijn namelijk de drie
categorieën, die men na de oorlog on
derscheidt. De woningwetwoningen
worden gebouwd door gemeentebestu
ren en woningbouwverenigingen vol
gens de bepaling van de Woningwet
1901, waarin een bepaalde financiële re
geling is opgenomen. Het Rijk verstrekt
n.l het bouwkapitaal tegen 4 rente.
Door deze lage rente en omdat er geen
winst wordt beoogd kunnen de huren
dus betrekkelijic laag zijn. De premie
woningen worden door particulieren
gebouwd voor verhuur of eigen gebruik
met een rijkspremie van een paar dui
zend gulden. Ze moeten zelf voor kapi
taal zorgen en omdat de rente dan
hoger is en bij verhuur ook de winst
factor meetelt, zijn ze iets duurder wat
de huur betreft, ofschoon dit verschil
de laatste tijd heel gering is. Voorts
krijgen deze bouwers nog een aflopende
huurtoeslag. In deze sector onderscheidt
men nog de groepen A, B en C, maar
de laatste twee (de duurdere) komen
praktisch niet voor, dus gaat het eigen
lijk over de z.g. A-woningen. En in de
vr\je sector wordt, zoals de uitdrukl^ing
al zegt, geheel zonder steun van de
overheid gebouwd. Een deel van die
woningen zijn villa's en bungalows,
maar de laatste twee jaar toch ook heel
veel goedkope woningen.
Natuurlijk moet men het woning
bouwbeleid zien in het kader van de
nog steeds bestaande woningnood. De
ze wordt wel kleiner, maar ze is nog
lang niet opgeheven. Het z.g. statistisch
tekort was in 1956 nog 188.000 en eind
1961 bedroeg het ongeveer 65.000, zodat
We dus per jaar 20.000 woningen inlo
pen. Maar het statisch tekort het
verschil tussen het aantal bestaande
Woningen en de vraag geeft geen
juist beeld van de situatie, omdat er
t>og 150,000 bewoonde krotwoningen zijn
en geen rekening is gehouden met een
woningreserve van b.v. 3 o/o. De vraag
is dus hoe het jaarlijks contingent te
bouwen woningen het beste verdeeld
kan worden over de verschillende sec
toren. Vóór de oorlog werd 85 a 90 »/o
te woningen door particulieren ge-
wuwd, maar toen na 1945 de bouw
weer op gang kwam, kreeg de woning
wetbouw voorrang, zodat deze in het
topjaar 1951 zelfs 68 "la van alle wonin
gen omvatte. Het zijn met name de so
cialisten, maar toch ook velen bij de
rooms-katholieken en de prot. chr. par
tyen, die zeer geporteerd zijn voor wo
ningwetbouw. Dat schijnt bij de pro
gressiviteit te behoren. Socialisten
werken graag via de overheid en hou
den erg van haar financiële steun. Nu
is er inderdaad na de oorlog een periode
geweest, waarin woningwetbouw grote
Prioriteit moest hebben omdat anders
oe lagere inkomensgroepen moeilijk aan
woningen gekomen waren, die betaal-
Paar zijn. Die steun of subsidie heeft
echter enorm veel geld gekost aan het
Ki]k en daarvan moeten we zo spoedig
™geUjk af. Daarom ook stond op het
program van de regering-De Quay:
ruimere ontplooiing van de particuliere
woningbouw en vermindering en af
schaffing daarvoor van subsidies, omdat
deze een ongezond element in onze eco
nomie vormen. Minister Van Aartsen
uoet dus niets anders dan het regerings-
Prograra, waaraan in 1959 ook de recht
se partijen adhesie hebben betuigd, uit
roeren! Maar het schijnt bij rechts niet
eon amore te gaan, omdat die partijen
Willen blijven meedoen aan „sociale
woningbouw" via de Woningwet. Deze
•^an inderdaad nodig zijn, maar in een
"Welvaartsstaat" wordt de noodzaak er
van toch wel grotendeels dubieus.
tn elk geval ging het percentage wo-
■"ngwetbouw na 1955 gestadig achter-
Veroluie sticiit „Sciieeps-
bouw- en Reparatiewerf
Steiiendam N.V."
Vandaag, dinsdag 20' maart, is voor
Steiiendam een historische dag. In een
min of meer spoedeisende raadsverga-
dering die hedenmorgen is belegd is
door burgerrieester Kleijnenberg in het
openbaar medegedeeld, dat na overleg
■met de heer Verolme en zijn staf een
nieuwbouw- en reparatiewerf zal wor
den opgericht, die de naam zal dragen:
„Verolme Scheepsbouw)- en Reparatie
werf Steiiendam N.V.". Begrijpelijk zijn
hier door het college van b. en w. heel
wat besprekingen aan vooraf gegaan en
is het voor de leden van de raad ook
niet zonder meer uit de lucht komen
vallen, daar de raad in een niet offi
ciële vergadering over deze plannen
volledig is ingelicht. De scheepswerf
wordt gevestigd in de zuidoost hoek van
de binnenhaven op domeinengronden
met als achtergrond een opgespoten ter
rein, waarop andkre bedrijfsgebouwen
met 400 woningen (vissersdorp em.)
kunnen luorden gebouwd. Voor deze
werf zal een scheepslift worden ge
bouwd, een uncum in Europa, en de eer
ste in Nederland, waarvan Steiiendam
dus de primeur krijgs. De tekening op
deze pagina, ons door ir. J. J. Stenger
van het Verolme-concern verstrekt, geeft
een beeld, hoe de w'erf er zal uitzien. In
dezelfde raadsvergadering is nog een be
langrijk besluit genomen, n.l. de bouw
van een winkelcentrum in het uitbreid.
plan-West, waarover meer te lezen valt
in het tweede blad van dit nummer.
In deze wel zeer unieke vergadering
waren met de raadsleden aanwezig
van het Verolme-concern de vice-pre
sident H. J. Hofstra; Ir. J. J. Stenger,
bedrijfsingenieur; de finantieel eco
noom B, M. Veraart en het hoofd van
de afd. public relation van Verolme, de
heer G. v. d. Hoest, met een aantal
pers- en filmmensen. Verder Ir. T. L.
Heykens van de Rijkswaterstaat Del
tawerken Noord, afdamming Haring
vliet; burgemeester P. W. Hordijk als
uit. In 1956 was het nog 50 «/o, in 1960
nog 49 »/o en in 1961 daalde ze tot 33 «/o!
Ër waren door de minister n.l. 15.000
„vrije" woningen gepland voor dat jaar
en hij gaf 43.000 vergunningen uit! De
zaak was hem inderdaad uit de hand
gelopen. En nu was Leiden natuurlijk
in last, want de woningwetbouw was in
het gedrang gekomen. Vandaar de op
positie in de Tweede Kamer. Boven
dien wilde de minister de vrije sector
opvoeren tot 28 «/o voor 1962 en dat
vindt men veel te veel. De socialisten
vooral vinden dat onsociaal, want het
is volgens hen een bouwbeleid voor de
kapitalisten! Een prachtig paradepaard
voor de verkiezingen! Zo wordt haat
gekweekt en beweerd, dat de vrije sec
tor die van de rijken is en deze bero
ven de massa van nieuwe huizen.
Het zal wel niet veel helpen, wanneer
we dit standpunt gaan bestrijden want
speculeren op de anti-kapitalistische in
stincten der massa is een succesvol be
drijf, hoewel iedereen graag kapitalist
wil worden. We willen er niettemin
toch graag één en ander tegenover
stellen. Allereerst, dat kapitalisten ook
burgers zijn en daarom rechten hebben
In 1957 konden echter in de vrije sec
tor slechts 3400 huizen worden gebouwd
en in 1960 maar 7500. Toen de minister
in 1961 royaal werd, bleeli dan toch
maar dat er grote behoefte aan was,
want het aantal liep direct op tot 43.000
nog altijd minder dan de helft. Voorts
is het geheel onjuist, dat de vrije sec
tor uitsluitend zou bestaan uit villa's
en bungalows: in 1960 had 50 "/o en in
1961 zelfs 65 "/o dezer vrije woningen
een bouwprijs van minder dan 20.000.
De bouwprijzen in deze sector zijn n.l.
in een paar jaar tijd enorm teruggelo
pen en daardoor konden velen van deze
woningen gaan profiteren. Er zit dus
al een groot aantal huizen in voor niet
kapitalisten: 40 '°/o Ugt zelfs beneden
17.000,Daarbij komt dat er nu
het S.G. Kamerlid Kodde wees daarop
velen in een woningwetwoning zit
ten, die best een hogere huur kunnen
betalen en die dus goedkoop wonen ten
koste van ons allemaal. Zo schiet de
„sociale" bouw haar doel voorbij. Wan
neer deze categorie huurders verhuist
naar een woning, waarin ze eigenlijk
thuishoren, komen er vele huizen leeg
voor mensen met de laagste inltomens,
waarvoor ze eigenlijk zijn bestemd. En
dan vergeet men altijd, dat een groot
contingent „vrije" woningen via op-
schuiving een grote bijdrage levert in
de oplossing van de woningnood. Zij
maken er tienduizenden vrij voor de an
dere inkomensklassen.
De vrije sector bouwt dus niet alleen
voor de weigestelden. Bovendien maakt
ze zeer vele huizen vrij voor anderen.
De kern van de hele zaak is echter, dat
ons volk in de naooorlogse jaren ver
leerd is (door de huurstop) een even
redig deel van het inkomen voor huur
te bestemmen. Als men dit b.v. stelt
op een zesde, kan men constateren, dat
vele huren hieronder liggen. Wij moe
ten daarom van de overheidssubsidie
af en terug naar een vrije woningbouw,
al zal dit met beleid moeten geschie
den. Het is toch al te dwaas, dat 17
jaar na de oorlog alles al van de bon
is, behalve de huizen. Die worden nog
steeds gerantsoeneerd!
voorzitter van de Flakkeesche Ge
meenschap; dhr. D. Brussaard; dir. Gew
Arbeidsbureau Oud-Beyerland; dlir. d'
Hont, dir. Arb. bureau Middelharnis;
dhr. J. J. C. La Fleur, dir. Emgo; dhr.
F. Geerling, dir. waterleiding; dhr. P.
de Jong, Techn. Hoofdambt. Prov. Wa
terstaat; Notaris A, A. Risseeuw te
Goedereede.
Na de gebruiltelijke opening met het
ambtsgebed riep de voorzitter burge
meester J. A.
Kleynenberg
-de genodigden
een hartelijk
welkom toe en
drukte zijn
spijt, dat de
heer Verolme
op deze histo
rische raads
vergadering
niet kon tegen
woordig zijn,
omdat deze op reis was naar de Ver-
olme-werf in Brazilië. De burgemees
ter sprak daarna de volgende rede uit:
Heren leden van de raad en verdere
genodigden,
„U zult zich wel enigszins verwon
derd hebben, dat U door middel van
een spoedeisende raadsvergadering bij
een zijt geroepen, maar dit heeft na
tuurlijk een zeer belangrijke reden.
Deze reden is voornamelijk te danken,
aan het feit, dat U een besluit hebt ge
nomen inzake de financiering van
nieuwbouw van vissersschepen.
Geschiedenis
Wij hebben U indertijd onze plannen
voorgelegd voor het creëren van een
scheepslift, daar de huidige bankplaat-
sen komen te vervallen i.v.m. het ver
dwijnen van het verschil van eb en
vloed in de nieuwe binnenhaven. En
juist deze plannen hebben ons weer
aan het denken gezet. Wij meenden te
moeten activeren om een herstellings-
bedrijf voor vissersschepen zich bij de
scheepslift te vestigen, opdat de vis
sersschepen niet meer elders gerepa
reerd behoeven te worden, met alle
tijdverlies van dien.
Terugkomend op uw financieringsbe
sluit visschersschepen kwamen wij, na
bestudering der plannen, tot de con
clusie, dat het bouwen van onze sche
pen niet elders moet gebeuren, maar te
Steiiendam!
Verolme
Met deze gedachte bezield werd on
zerzijds contact opgenomen met Verol
me United Shipyards te Rotterdam. Na
enkele besprekingen met de heer Ver
olme, enkele leden van de directie en
naaste medewerkers, kwam op 12 maart
1962 van het Concern Verolme de
schriftelijke mededeling dat te Stellen-
dam een nieuwbouw- en reparatiewerf
zal worden opgericht, onder de naam:
„Verolme Scheepsbouw- en lieparatie-
werf Steiiendam N.V.".
Het zal U onder meer duidelijk zijn,
dat er natuurlijk voorzieningen aan en
bij de nieuwe haven getroffen moeten
worden om dit bedrijf aldaar te her
bergen. Wij hebben reeds overleg ge
pleegd met Rijkswaterstaat, die deze
nieuwe ontwikkeling thans in studie
heeft.
Op de technische onderdelen van de
werf ga ik momenteel niet in, want U
krijgt straks nog de gelegenheid om
dergelijke vragen te stellen aan de he
ren van het Concern.
Gevolgen
Maar wel wil ik een moment uitvoerig
stilstaan wat betreft de gevolgen van
deze vestiging, zowel voor Steiiendam
in het bijzonder, als voor Goeree en
Overflakkee in het algemeen.
Het probleem van de pendelarbei
ders, in alle toonaarden bezongen, was
en is alleen op te lossen door vestiging
van een behoorlijke industrie op ons
eiland. 1700 personen gaan dagelijks
voor dag en dauw naar de overkant en
komen 's avonds laat weer thuis.
Door vestiging van deze scheepswerf
nadert dit probleem z'n oplossing. Be
grijpelijkerwijs kunnen niet direct al-
Toen de heer Verol
me vijftig jaar ge
leden, staande aan
het begin van zijn loop
baan, dagelijks vanuit
zijn geboorteplaats Nieu
we Tonge naar de Am-
bachtsschool te Middel
harnis liep de tram
was er toen nog niet en
fietsen waren nog wei
nig in gebruik heeft
hij nooit kunnen den
ken dat hij zulk een in
dustriële opmars zou
meemaken en oprichter
en president-directeur
zou worden van een ge
weldig concern van
scheepswerven en ma
chinefabrieken in bin
nen- en buitenland. Ze
ker niet, dat hij eenmaal
de stoot geven zou voor
een scheeps- en repara
tiewerf op Goeree-Over-
flakkee, waar hij ge
boren is en welk eiland
nog altijd een grote
plaats in zijn hart in
neemt.
De heer Verolme en
zijn staf hadden reeds
lang plannen om zich op
de bouw van visserij-
schepen toe te leggen;
ingenieurs van het con
cern hebben daar een
speciale studie van ge
maakt, ook voor de
bouw van grotere sche
pen voor de verre visse
rij.
De heer Verolme heeft
een open oog voor de
toekomstmogelijkheden,
die er voor Steiiendam
liggen. Als invalspoort
van de Noordzee, met grote goed ge
outilleerde havens van voldoende diep
gang, zal Steiiendam straks het aan-
trekkingspunt worden ook voor andere
Noordzee-vissers, die hun vis kunnen
lossen in de grote nieuwe vismijn, wel
ke binnenkort gebouwd zal worden.
De scheepswerf van Verolme, met de
bouw waarvan dit jaar nog wordt be
gonnen (in augustus wordt de vissers-
*haven in gebruik genomen) zal tot die
opbloei zeker in belangrijke mate bij
dragen. Immers zullen op de nieuwe werf
allerlei visserij-schepen, grote en ook
len tewerk worden gesteld, maar na ver
loop van enkele jaren zal dit aantal 1500
kunnen zijn.
Wij moeten beseffen, dat de arbei
ders, die thans bij de afsluiting van het
Haringvliet werkzaam zijn (en dit zijn
er 500!) t.z.t. vrijkomen en ook weer
aan werk geholpen moeten worden.
Dit kan straks bij de scheepswerf te
Steiiendam.
Door deze vestiging zal Steiiendam
een sterke groei van de bevolking te
verwerken krijgen, met alle daaraan
verbonden problemen. Voor het per
soneel zullen zo spoedig mogelijk wo
ningen beschikbaar dienen te zijn. In
overleg met de provincie was er voor
1962 alleen soulaas in de zgn. vrije
sector.
(Vervolg pag. 2 Ie kolom)
kleinere worden gebouwd en bij averij
of andere mankementen snel en af
doende worden gerepareerd. Deze nieu
we industrie is tevens voor het gehele
eiland van groot belang, daar er zeer
veel mensen zullen kunnen worden te
werk gesteld en het dus mede een op
lossing wordt voor het pendelprobleem.
Als oud-Flakkeeër zal het de heer
Verolme zeker met enige trots vervul
len, dat Steiiendam, gelegen op slechts
15 km van zijn geboortegrond, in de
lange lijst van scheepswerven van het
Verolme-concern wordt ingevoegd.
Wij laten deze lijst hieronder volgen:
Verolme Machinefabriek IJsselmonde
N.V.
Verolme Scheepswerf Alblasserdam
N.V.
Verolme Scheepswerf Heusden N.V.
Verolme Electra Maassluis N.V.
Verolme Dok- en Scheepsbouw Mij.
N.V. Rotterdam Rozenburg
Verolme Cork Dockyard Ltd.
Ierland
Verolme Ëstaleiros Rcumidos
Do Brasll, Brazilië
Sarpsborg Mek. Verksted
Noorwegen
Verolme Scheepsbouw- en Reparajtie-
werf Steiiendam N.V.
.■aTeNCi&R.,
Deze situatie-tekening geeft een beeld
hoe „Verolme Scheepsbouw- en Repa
ratiebedrijf Steiiendam N.V." er uit zal
zien. Op de voorgrond in het water
ligt de scheepslift naar een eigen vin
ding van de ingenieurs van Verolme
de Long, (de laatst genoemde firma is
uit Londen) die dit systeem ook voor
boortorens e,d. toepassen.
Dit is dus niet de scheepslift met
Amerikaans patent waarover wij laatst
in ons blad schreven, maar een lift op
poten van geheel eigen makelij, die een
unicum is in Europa, en nog nooit in
Nederland toegepast, waarvan Stellen-
dam dus de primeur krijgt. Op deze
sciieepslift die 16 meter breed is (even
breed als de schutsluis) en een lengte
heeft van 75 meter kunnen de grootste
trawlers, coasters enz. worden geplaatst.
Hij werkt hydraulisch op dezelfde wijze
als de onlangs omschreven Syncra lift,
met dit verschil dat de lift op elke
willekeurige plaats de schepen aan de
kademuur van de werf aan de wal kan
zetten óf van de wal te water laten.
De poten plaatsen zich in de grond;
op de lift in gezonken toestand vaart
het betreffende schip en wordt in 10
minuten tijds omhoog gevijzeld om ver
volgens op een wagen met rollen aan
de wal te worden getrokken. Moet er
een schip naast, wordt de lift weer ver
plaatst; men kan de schepen rollen waar
men ze hebben wil.
Nieuwe schepen kunnen in de over
dekte loodsen worden gebouwd; zijn ze
gereed worden ze naar buiten getrok
ken, op de lift gereden en in 10 mi
nuten tijds drijven ze statig in het wa
ter. Op deze werf zullen dus ook de
nieuwe visserij-schepen met financie
ringsregeling uit de vissersplaatsen
Ouddorp, Goedereede en Steiiendam
worden gebouwd.
Voor de bouw met gemeente-garantie
financiering in de westkop van ons
eiland zijn nu reeds zes aanvragen bij
de gemeentebesturen binnengekornen.
Dit betreft vissersschepen van ruim 20
meter lengte, met de meest moderne
navigatiemiddelen, ieder van zo onge
veer rond f 2 ton.
Zoals we onlangs hebben gemeld, be
draagt deze financieringsregeling 70"/o
van de gemeente tegen 4"/o rente en
SO'/o van het benodigde kapitaal krijgt
men renteloos van het Rijk, Later wordt
ingevolge art. 8 van de Deltawet de
aanwijsbare schade vergoed, wat dan
met die 30'Vo kan worden verrekend.
Het zal in sommige gevallen voorko
men, dat deze 30"/o daar geheel aan
wordt op gesoupeerd. Deze financie
ringsregeling is stukken beter dan dit
indertijd het geval was met de com
missie V, d. Zaal bij de afsluiting van
de Zuiderzee, waarvan heden ten dage
nog niet alle schade is afgewikkeld.
Ongetwijfeld zullen de vissers die
zich voor nieuwbouw met deze finan
cieringsregeling hebben opgegeven hun
schip dicht bij huis zien gebouwd,
waarin dus de Verolme-werf Stellen-
dam kan voorzien.
Op de werf wordt een gedeelte van
het terrein vrij gehouden voor vissers
die hun schepen met de lift op de wal
laten zetten, om deze de gebruikelijke
schoonmaakbeurt te geven, af te bikken
en te teren.
Indien later mocht blijken dat nog
grotere schepen op deze werf moeten
gebouwd, kan deze lift worden vergroot.
