EiiAnDEn-niEui/s
Middelharnis behandelde
gemeeniebegroiing 1960
e sluikeR
eóavoHi
J. ZANDSTRA
Goereese
scholieren
en het
Jeugd
Rode Kruis
)n
Goede nachtrust
Bietencampagne 1959
vindt vroeg einde
Bij algemene beschouwingen werden
tal van aspecten aangesneden
Wethouders kregen taak
bij beantwoording van vragen
)S
;n
2e Wad
Vrijdag 27 november 1959
No. 2848
door Zenuwrust
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Laatste schepen op
28novembernaarde fabriek
^«fc/
Kruschen Salts -
de kleine dagelijkse dosis,
kan ook voor U wonderen doen.
Duizenden werden verlost van
bun rheumatische pijnen.
29
Vervolgverhaal
5N
en.
Id-
ze
328
228
De sty ging van de leeftijden
Veranderde omstandigheden
Een goede toevlucht
Het is een verschijnsel van onze tij-
>n dat de bevolking een hogere leeftijd
ïëreikt dan vroeger het geval was. Ne-
jen wij eens de volgende leeftijdsgroe
pen: 20-59 jaar; 60-64 jaar en 65 jaar
g ouder, dan staat het er zo bij over
20-59 j. 1954 50.3 1958 49.2»/o
60-64 j. 1954 3.9 1958 4.1»/o
jj j en ouder 1954 8.3 1958 8.8»/o
Zo is de tijd niet meer ver dat een-
jende deel van de bevolking ouder dan
(5 jaar zal zijn. In 1899 was dit nog
jaar aan e'/o der mensen in ons land
leschoren. Ofschoon deze levensverlen-
ling geenszins in 's mensen hand ligt,
liag toch wel enig verband vermoed
(orden met de verbeterde economische
iKstanden. De mensen voeden zich be-
dan vóór 50 of 60 jaar het geval
las, men is daartoe door verbeterd in
tomen ook in staat gesteld. Evenzo
foont men geriefelijker; dit knaagde in
tijden ook veel aan de levens-
[teugde en fnuikte veler gezondheid,
jaarover de oudere mensen ons nog
(el iets weten te vertellen. Zelfs de
steeds bestaande woningnood heeft
ip dit oude? worden geen slechte in-
[loed. De algemene gezondheidstoe
stand wordt nog wel van vele kanten
tedreigd, maar er is al weer meer kun-
e hulp dan vroeger, het inzicht in
ziekten is verdiept en verruimd. Niet
iet minst op het gebied van de zuige-
genzorg en de zorg voor de moeders
is er bepaald grote verbetering geko-
en dat alles mogen wij dankbaar
cdnstateren.
Wij mopperen allen wel eens over dit
tn dat, waaraan onze samenleving
k gaat, maar er is ook veel goeds
ons in 's Heeren Voorzienigheid
tekomt en waarin Nederland zeker niet
Hj de landen rondom ons achter staat.
Alleen maar, laten wij ons maar op
liets beroemen als zijnde resultaat van
ms studeren en streven; dus liever niet
schrijven dat wij deze of gene ziekte
DU „onder de knie" hebben. Want ten
serste blijkt zulk een ziekte wel eens
inverwacht weer „onder de knie" van-
te komen en ten tweede komen er
Is weer nieuwe ziekten op, die om
ie aandacht roepen.
Voorts vallen er in het verkeer 1500
nensen per jaar; zulk een cijfer wegens
Bgelukken op de weg was vroeger niet
liekend. Desondanks is er voor velen
bensverlenging.
Er wordt ontegenzeggelijk meer aan-
kht aan de mensen geschonken dan
wig geslacht ten deel viel.
De wetenschap schrijdt ook nog steeds
roort en haar nut valt allen ten deel.
wordt drukker naar de dokter gelo
pen; daar is toch veel goeds in. Weleer
kleef veel lijden verborgen en kon dus
Diet behandeld worden. De een werkte
intensief dat hij heus geen tijd had
om bij de dokter op visite te gaan. De
r kon het minder goed betalen,
fooral wanneer men niet bij een fonds
BS aangesloten en weer anderen kon-
len zich met allerlei.kwaaltjes niet op-
louden: er moest gewerkt worden! Zo
er wel eens minder zorgvuldig over
ïijen gezondheid gewaakt.
Intussen blijft elke tijd haar eigen
lorgen kennen, ook op het terrein van
Ie volksgezondheid. Nieuwe ongesteld-
leden komen op en in onze gejaagde
tijden zijn het ook de zenuwen, die te
lijden hebben, meer dan vroeger. Bij
alle maatschappelijke verbeteringen en
sociale voorzorgen zijn velen onrustig.
De woningnood drukt altoos nog zeer
velen, speciaal in de steden. Wie werkt
moet intensief werken; er wordt veel
van de mensen gevergd. Kortom, de
oorzaken van onze spanningen zijn zeer
gecompliceerd.
Maar, evenwel, desniettegenstaande
gelukkig wie met ziekte en kwale van
lichaam en ziel de toevlucht leerde ne
men tot de grote Medicijnmeester,
Wiens Naam in deze landen nog altijd
publiekelijk wordt uitgeroepen en aan
geroepen! Bij U schuil ik! Het beste
adres. Met een spreekuur, doorlopend,
dag en nacht. Dat behoedt ons onze
verwachting te stellen op de diverse in
entingen, tegen wat ons wellicht zou
kunnen overvallen. De Catechismus
zegt ons wel iets in zondag 10 over de
Voorzienigheid en het geloof daarin dat
heel wat beter is.
Waarnemer.
Op zaterdag 28 november a.s. zullen
de laatste bieten voor de suikerfabrie-
lïen te Puttershoek en Dinteloord in de
schepen geladen moeten zijn. Dit be
richt is op alle laadplaatsen op Flakkee
ontvangen. Genoemde fabrieken den
ken dan tot ongeveer 5 december te zul
len draaien om met de verwerking ge
reed te zijn. De campagne zal dus 3 a 4
weken vroeger worden beëindigd dan
vorig jaar.
De campagne 1959 is een moeilijke
campagne geweest, aldus bericht de
„V.C.S.-Bode" van november. De oor
zaak is in hoofdzaak terug te voeren
tot de totaal afwijkende kwaliteit van
de suikerbieten en van de daaruit ver
kregen sappen. Het suikergehalte is we
liswaar hoog, maar daarnaast bevatten
de bieten veel zouten en andere scha
delijke stoffen, die de suikerwinning
belemmeren en de melassevorming be
vorderen.
Het gevolg daarvan is, dat het sui
kerrendement verhoudingsgewijze on
gunstig wordt beïnvloed en dat de ge
middelde dagverwerking waarop men
had gehoopt, niet wordt gehaald.
Slecht water
Er zijn evenwel nog andere omstan
digheden, die een ongunstige invloed
uitoefenen op de verwerking. Het be
drij f swater dat uit de Mark, de Roo-
sendaalse Vliet en de Dode Vaart"
wordt betrokken (en wel in het bijzon
der uit deze twee laatsten) is als gevolg
van de uitzonderlijke droogte van
slechte kwaliteit geweest, hetgeen uiter
aard grote moeilijkheden heeft opgele
verd.
Ook bleken de bieten in het begin
slecht houdbaar te zijn. Bovenstaande
gegevens hebben betrekking op de fa-
brielien te Dinteloord, Roosendaal en
Zevenbergen, die tezamen de V.C.S.
vormen. De totale hoeveelheid die door
de V.C.S. fabrieken verwerkt zal moe
ten worden, wordt geraamd op 950.000
ton. Puttershoek denkt 475.000 ton te
verwerken.
Om uw Sinterklaaspakjes te vullen hebben wij een
enorme sortering camera's vanaf f 18. diverse
toebehoren. Moderne fotoalbums vanaf 2.95
Fotolijsten metaal en kunstieder.
Kinderprojectoren enz.
Atelier
en (oiohandel
Sommelsdijlc
De raad van Middelharnis kwam dinsdagmiddag bijeen ter afhandeling van
de begroting 1960, die zoals we reeds gemeld hebben op de gewone dienst een
tekort aanwijst van ruim 62.000,Bij dit grote tekort werd bij de bespreking
niet zozeer stilgestaan, omdat de becijfering van de begroting op de oude
financiële regeling is gebaseerd en men nog niet weet wat de nieuwe regeling
die januari 1960 van kracht wordt zal brengen, al zijn de vooruitzichten daar
omtrent somber. Er werden door zes leden tamelijk breedvoerige algemene
beschouwingen gehouden, waarbij veel zaken de dorpsgemeenschap en al wat
daarmee samenhangt naar voren werden gebracht. De behandeling van de
begroting geschiedde in een zeer prettige sfeer en wat de beantwoording van
de vragen betrof was deze keer niet-alleen het woord aan de voorz., maar
werden de beide wethouders daarmee ook voor een deel belast. Deze taak
verdeling bleek bij de raadsleden wel in de smaak te vallen.
De voorzitter burgemeester Hordijk
opende met gebed en deelde mede dat
de heren Beversluis en Tieleman we
gens ziekte afwezig waren. Spr. wenste
hen spoedig herstel toe. De notulen
werden vastgesteld. Onder de ingezon
den stukken was een schrijven van
Ged. Staten dat het bedrag voor de
V.G.L.O. per leerling van 60,— op
79,75 is gebracht. Op een vraag van
de heer Koppelaar hierover zei de voor
zitter, dat het bedrag per leerling te
laag was en daarover bij het ministerie
is gerequestreerd. Ze ontvangen nu met
119 leerlingen ongeveer 2500,meer.
Op de begroting B.B. 1960 bleek een
tekort te zijn van plm. 3500,waar
over de heer de Jong een vraag stelde
en de voorz. toelichtte dat de kring een
te weinig inwonertal had, waarom
hierover een extra Rijksbijdrage is ge
vraagd. Mej. Reinten vroeg ontslag als
handwerkonderwijzeres, wat eervol
werd verleend.Goedgekeurd werd de
begroting Beschuttende Werkplaats.
Aan de heer A. Boogerman, Vissers-
dijk 39 werd 83 m^ grond verkocht
achter zijn pakhuis a f 7,50 per m^ om
een houtloods te bouwen. Van het be
stuur v.g.l.o. was een verzoek om me
dewerking voor aanschaf van leermid
delen in verband met uitbreiding van
het aantal leerlingen. Dit betrof de
aanschaf van 5 trapnaaimachines en 1
elektrische naaimachine, waartoe werd
besloten.
Vastgesteld werden de kosten voor
het ulo over 1958; idem g.l.o. 1958 en
goedgevonden het (reeds gepubliceerde)
voorstel tot uitbreiding van de open
bare ulo met 2 lokalen. Machtiging
werd verleend tot het sluiten van kas
geldleningen in I960;
Goedkeuring begroting 1960 van de
Burgerlijke Instelling Sociale Belangen.
De heer Krijgsman had de indruk dat
de gestelde normen niet aan de behoef
ten voldoen. Spr. vroeg of het bestuur
die normen niet te laag vond.
Weth. van Eek deelde mee dat de re
genten ook op het standpunt stonden
dat de landelijke normen aan de lage
kant waren. Ze zijn iets verhoogd, wat
in de begroting is verwerkt.
Als plaatsvervangend hoofd openbare
school voor ulo werd bij stemming aan
gewezen de heer P. van Zijp.
Aankoop percelen. Aan de Oostel.
Achterweg staan een aantal perceeltjes
die in verval raken deelde de voorzitter
mee. Het college stelde voor deze 3
perceeltjes van de heer Numan ter
amovering aan te kopen voor de prijs
van 900,— totaal.
De heer Koppelaar had ze zelf willen
kopen voor papier-opslag; hij vond het
zeer goedkoop.
„Misschien dat de gemeente dan met
U zaken kan doen" zei de voorzitter.
Het voorstel werd aangenomen.
Behandeling begrotiniT 1960
Dan volgde behandeling van de ge
meentebegroting 1960 waarover we in
een van onze vorige nummers reeds een
beschouwing hebben gegeven.
De voorzitter gaf gelegenheid tot het
houden van
Algemene beschouwingen
Dhr. P. de Jong sprekende namens de
A.R.-fraktie merkte op, dat de begro
ting met een tekort van 63.000,wei
nig houvast biedt. Dit ongetwijfelde ho
ge bedrag heeft namelijk geen- positie
ve basis, daar de becijfering daarvan
op onjuiste gegevens moest geschieden.
Deze dermate onbevredigende gang
van zaken verhinderde zijn fraktie om
met voldoende ernst deel te nemen aan
de gebruikelijke „Algemene beschou
wingen", aangezien o.i. met geen moge
lijkheid kan worden voorspeld hoe en
wanneer zelfs de geen uitstel dogende
onderhouds- en kapitaalswerken kun
nen en zullen worden gerealiseerd.
Het steeds meer door het rijk doen
terugdringen van de gemeentelijke fi
nanciële zeggenschap en geldelijke mo
gelijkheden werkt uitermate destructief
op het gemeentelijk bestuursbeleid en
maakt in zekere zin het raadslidmaat
schap tot een paskwil.
Ondanks deze sombere vooruitzichten
kan en wilde spreker zich echter niet
onttrekken aan het gevoel van dank
baarheid over hetgeen het college, ge
steund door het administratief- en tech
nisch personeel, in dit reeds goeddeels
voorbij gegane jaar heeft mogen berei
ken. Aan de mede door zijn fraktie bij
Waarom zoudt U dan nog langer lijden.
Néém Kruschen - hoe eerder hoe beter.
De gunstige werking op Uw bloedzuive-
rende organen blijkt al gauw. Pijnen
verdwijnen, naarmate Kruschen Uw
bloed vrij maakt van de onzuiverheden,
die nu Uw pijnen verwekken. Als U
vandaag met Kruschen begint - iedere
dag de kleine dosis - ondervindt U die
weldadige verlossing al gauw.
de begroting 1959 geuite wensen kon in
vele opzichten worden voldaan.
In het bijzonder verheugde het spr.
dat ook het onderwijs dit jaar weer de
volle belangstelling had. De bouw van
de „Eleos" school, de kleuterscholen en
de verbouwing van de chr. ulo school,
om maar iets te noemen, zijn of komen
binnenkort gereed. Ook het onderhoud
aan dienstgebouwen, straten en wegen
kon vrij normaal voortgang vinden.
Ten aanzien daarvan en wel met na
me t.b.v. het onderhoud aan gemeen
telijke gebouwen, kleine verbouwingen
e.d. zou zijn fraktie gaarne zien dat het
college nauwkeurig toeziet, zulks vooral
i.v.m. de momenteel vrij geringe be
drijvigheid in de bouwwereld, dat even
tuele opdrachten zojuist mogelijk over
de verschillende ambachtslieden in on
ze gemeente worden verdeeld.
Wanneer de definitieve regeling tot
stand is gekomen, koesterde spr. de re
delijke verwachting dat in het belang
van deze gemeente mede als streek-
centrum tenminste de absoluut ur
gente zaken haar beslag zullen kunnen
krijgen.
In het vertrouwen dat het college al
les zal doen wat kan dienen tot bevor
dering van de geestelijke waarden en
de stoffelijke belangen voor onze dorps
gemeenschap besloot spreker met de
wens dat de Almachtige God Zijn on
misbare zegen zal schenken op al de
arbeid.
Wisseling college verliep geruis
loos.
De heer Koese (V.V.D.) wees er op dat
het voor b en w nooit zo gemakkelijk is
om een begroting op te stellen, maar
voor 1960 is dit wel zeer moeilijk ge
weest. Andere jaren was de uitkering
ook nooit precies bekend, maar nu, met
de nieuwe regeling in het vooruitzicht,
hangt het wel helemaal in de lucht.
Maar er moet nu eenmaal een begro
ting komen en die is er dan ook geko
men. Er is alweer een tekort, maar dit
zegt in deze begroting wel zeer weinig
en hij wilde dan ook maar afwachten
wat de Kamer beslist en wat dan de
begrotingswijzigingen te zien geven.
Hoewel deze begroting dan uiteinde
lijk weinig houvast geeft had spreker
toch wel enkele opmerkingen. Een gro
te uitgaafpost b.v. komt op de reke
ning van het onderwijs. Hij kon zich
niet onttrekken aan de gedachte, dat bij
zekere scholen de uitgaven min of meer
aan de hoge kant zijn. Waarom dat dit
gedaan is, daarvoor had hij een vermoe
den, maar wilde die niet uitspreken.
Tot zijn spijt had spr. gezien in de toe
lichting, dat wij er nog niet zijn met
de scholenbouw en dat de opmerking,
die verleden jaar in zijn beschouwing
gemaakt over bouw in andere gemeen
ten, op niets zal uitlopen.
Een andere belangrijke uitgave is de
volkshuisvesting. Dat dit veel Jiost is te
begrijpen; woningen zijn nu eenmaal
noodzaak. Spr. meende dat de Woning
wetwoningen, die, voor de minderka
pitaalkrachtigen gebouwd moeten wor
den, niet allemaal op hun plaats terecht
zijn gekomen. Er diende gezocht te wor
den naar een vorm om tot particuliere
bouw te komen. En tevens te streven
om de woningwetwoningen zo laag mo
gelijk in huur te houden. Deze huren
liggen nu reeds voor verschillende per
sonen te hoog.
Verder bezag spr. de hoge uitgaven
in de lonen. Hij had hier in het verle
den wel eens een gewaagde uitdrukking
gedaan wat veel deining veroorzaakt
heeft en zou zich daar nu van onthou
den.
Spr. had gezien, de huidige samen
stelling van het college, wel verwacht,
dat er wat zou veranderen, o.a. ook in
de zeggenschap van de raad in de
Technische Dienst. Deze dienst, die bij
iedere beschouwing weer op de voor
grond treedt omdat ze zo duur is, had
toch ook de volle belangstelling van de
fractievoorzitter van de P.v.d.A., waar
bij dan nogal eens naar voren kwam,
dat de raad er te weinig in te zeggen
had. Helaas is er hier nog niets veran
derd. De omwisseling in het college is
wel zeer geruisloos verlopen, wat voor
verschillende raadsleden wel een hele
geruststelling zal zijn.
Verder wees spr. op de hoge post
Plantsoenendienst van rond 20.000,
en merkte daarbij op, dat de beplanting
niet altijd met evenveel kennis wordt
uitgevoerd. Ook attendeerde spr. op de
beplanting van het sportveld. Hoge be
planting voor de inkijk is niet aanwe
zig, wel veel lage beplanting. Deze lage
beplanting is zodanig, dat een bal, die
daarin verdwijnt, bijna niet meer terug
gevonden kan worden.
Verder wilde spreker nader worden
geïnformeerd over hetgeen er staat te
gebeuren met de binnenkort vrijko
mende noodschool, nu deze niet meer
nodig is voor de gemeentelijke dienst.
Ook vroeg hij wat er gedaan is of ge
daan wordt aan de enorme Dijkring-
lasten en tenslotte of er iets bekend is
ten aanzien van de plannen tot dem
ping van de Kaai of het herstellen van
de zwakke kademuren. Hij meende dat
hieraan toch iets gedaan zal moeten
worden. Spreker besloot met zijn dank
voor het vele werk, dat verricht is moe
ten worden voor de totstandkoming van
de begroting.
Tal van vragen
De heer K. J. Kleingeld (P.v.d.A.) be
gon met een dankwoord voor de sa
menstellers van de begroting die er
niets aan kunnen doen dat deze een
vrijwel in de lucht hangende zaak is
geworden, nu de financiële verhouding
Rijk-gemeente geen betrouwbare fak-
tor kan zijn, omdat niemand weet wat
de veranderingen zullen geven in deze
sector. Wij moeten er het beste maar
van hopen en afwachten of wij er ar
mer of rijker van zullen worden.
Het tekort van 62.600,is daarom
twijfelachtig en wij hopen dat b en w
in het komende jaar een vreugdevoller
geluid zal kunnen laten horen als in de
afgelopen jaren het geval is geweest.
De werkzaamheden van het college
worden langzamerhand zo groot, dat hij
adviseerde tot een taakverdeling over
te gaan. In diverse gemeenten heeft
men dit reeds lang en werkt het bij
zonder vruchtbaar.
Sprekende over de Deltaontwikkeling
rees bij hem de vraag hoe het staat met
het struktuurplan voor geheel Flakkee.
Is dit nu rond en doet iedere gemeente
daaraan mee? Als wij goed geïnfor
meerd zijn, aldus spr. liggen de grens
wijzigingen voor ons eiland bij de mi
nister. En hoe komt de positie van dat
struktuurplan dan te liggen? De sane
ring gaat regelmatig voort en wij ko
pen daarvoor diverse krotwoningen aan
die weldra voor afbraak bestemd zijn.
Daardoor wordt veel verbeterd en het
aanzien van de gemeente gaat vooruit.
Maar deze vooruitgang werpt even zo
vele vragen op: o.a. waar blijven de
plannen voor een verenigingsgebouw?
Zouden b en w nu eindelijk wiUen be
ginnen met een commissie hiervoor sa
men te stellen, die dit probleem eens
grondig gaat bestuderen? Evenzo ligt
er de vraag wat gebeurt er met de
Wilhelmina-brug en de haven van Som-
melsdijk? Er gaan zoveel geruchten
hieromtrent, dat het nodig is de raads
leden in te lichten waar de menings
verschillen met Sommelsdijk liggen en
hoe deze op te lossen.
Wij hebben mooie sportterreinen ge
kregen aldus spreker, maar op een daar
van hebben nog nimmer goalpalen ge
staan en worden de kinderen regelma
tig weggejaagd. Wil b en w ons inlich
ten omtrent een plaats waar de kinde
ren dan wel kunnen en mogen spelen?
(Vervolg pag. 2, bovenaan)
De leerlingen van de openbare lagere
school te Goedereede onder leiding van
het onderwijzend personeel beijveren
zich zeer voor het Jeugd Rode Kruis
werk. Het is bekend dat er elk jaar een
beurs wordt gehouden van de midden
stand en men kwam op het idee om op
die beurs een standje te maken en daar
wat te verkopen en de opbrengst te be
stemmen voor het Henri Dunant Huis te
Zeist.
Reeds maanden van te voren gingen
de kinderen aan het werk. De meisjes
begonnen te breien en te haken, de
jongens maakten kartonnen dozen van
allerlei model. Bovendien werden er
papieren bakjes gemaakt en gevuld
met schuimpjes.
Drie dagen heeft deze beurs geduurd
en de kinderen traden zelf op als ver
koopsters en verkopers. De handels
geest zat er zelfs zo in, dat men, aan
gezien toevallig de waterkraan achter
het kraampje zat, het water aan de
dorstigen verkocht voor 5 et per kom!
Dat is nog eens handel!
Na afloop smaakten ze het genoegen
om een bedrag van 68,58 bijeen te
vergaren voor het Henri Dunant huis
te Zeist. Op bijgaande foto ziet men de
leerlingen bezig in hun stand.
door W. Schippers
De deur gaat open en in het scheme-
'id avondlicht staren beide mannen
fear aan. Reeds bij de eerste blik, die
liriaan op Bouke werpt, ziet hij, dat
'6 harde strijd om het bestaan op Nit
's hoeve er niet minder op gewor-
len is.
Sterk en breedgeschouderd, maar met
"Ik een zorgelijke trek op het gezicht,
hij tien jaar ouder lijkt dan hij in
'«rkelijkheid is, staat Bouke voor hem.
«Adriaan, ben je daar dan toch ein-
'flijk?" zegt de jonge boer en er komt
•1 warme blik in zijn droefgeestige,
Een en zijn forse handdruk vertelt de
hipper, dat hij in elk geval Bouke
harte welkom is. Als Adriaan met
*uke de hem zo welbekende huiska-
'tt binnentreedt, is het er reeds ta-
Wijk schemerachtig; vlak bij het raam
''at Jauk Nitzema, en het late avond-
4t beschijnt held&r zijn door harde
'beid gebogen gestalte.
Nu komt de dochter des huizes uit
yHf achterhuis binnen, en als ze de
slanke figuur van de jonge schipper bij
de deur ziet staan, zet ze ogeriblikke-
lijk de houten bak, waarin ze het brood
en de boter heeft voor hun eenvoudig
maal, op tafel en komt hem op haar be
daarde, maar hartelijke manier de hand
drukken.
„Zo Adriaan, heb je dan eindelijk de
weg naar huis nog weten te vinden? In
welke vreemde wereld ben je geweest?
En wat zie je er goed uit."
„Ik ben het vaderland niet uit ge
weest, zus Barbel, maar ik zal je straks
alles vertellen, dag vader Jauk."
Nitzema reikt Adriaan de hand, maar
aan de scherpe blik van de jonge
schipper ontgaat het niet, dat een vaal-
bleek het verweerde gezicht van de
boer bedekt. Adriaan vermoedt, wat er
omgaat in de ziel van Jauk Nitzema en
een gevoel van medelijden met de arme
huisvader komt bij hem op.
Gastvrij is de Friese boer altijd, al
heeft hij het nog zo arm, en Jauk zegt:
„Schuif maar bij, Adriaan, het gaat
hier slecht genoeg, maar eigen gebak
ken brood en goede boter hebben we
nog, wel."
En daar zat de jonge schipper weer
op zijn oude plaatsje. „Vertel mij nu
eerst eens, hoe de zaken hier staan, va
der Jauk", begon Adriaan, toen de een
voudige maaltijd was gebruikt, „daar
bij mag een pijp niet ontbreken", voeg
de hij er bij. Meteen greep hij naar zijn
reiszak, die hij achter zijn stoel op de
vloer had gezet en knoopte het koord
los.
„Als ik vroeger van de reis kwam,
bracht ik altijd wat mee en dat heb ik
ook nu gedaan. Kijk eens hier, vader
Jauk, dat zal je wel lijken, en jou ook,
Bouke, of ik zou me heel erg moeten
vergissen."
Voor ieder een groot pak tabak en
voor elk een mooie Duitse pijp, het eni
ge voorwerp van weelde, dat in Jauks
oog begeerlijk was.
„En dit is voor jou, zus Barbel", en
uit de grote reiszak kwam een omvang
rijk in papier gewikkeld pak te voor
schijn. Barbera Nitzema had een kalme
natuur, maar toen ze haar pak had
opengemaakt en zag, wat het bevatte,
steeg haar het bloed naar de wangen
en bijna verschrikt keek ze de jonge
schipper aan.
„Is dat voor mij, Adriaan? Maar jon
gen, dat is toch immers veel te kost
baar hoe
Lachend antwoordde hij„Praat maar
door, Barbel, je wilt zeggen, hoe kom
je daaraan, en je denkt misschien wel,
dat ik zeerover ben geweest, maar ik
heb dat goed eerlijk gekocht en be»
taald te Rotterdam."
Het pak bevatte een groot stuk don
kerbruin laken, waarvan de Fries boe
rinnen destijds hun zondagse kleren
lieten maken, tenminste zij, die zulke
dure stoffen konden bekostigen.
De garderobe van Barbera Nitzema
was, evenals die van Jauk en Bouke,
meer dan pover, zodat het bezit van dit
kostbare laken haar zo van streek
maakte, dat ze geen woorden kon vin
den, om de glimlachende Adriaan te
bedanken.
Ook Jauks gezicht klaarde merkbaar
op; een jonkman, die over de middelen
beschikte, om zulke geschenken te ge
ven, zou niet naar hier gekomen zijn
om hem in moeilijkheden te brengen.
Tabak en pijp lieten niet na, op de ar
me boer een opwekkende invloed uit te
oefenen.
„Daar ben ik blij mee, Adriaan", zei
Jauk thans op zijn bedachtzame manier
toen hij zijn pijp aan alle kanten be
keken had en hij voegde er aan toe:
„We hebben de laatste tijd niet veel
pijpjes kunnen roken, nietwaar Bouke?
Het kan er niet meer af", en toen de
boer voorzichtig zijn papieren zak open
maakte, en dan met kennelijk genot de
geur van de tabak opsnoof, merkte
Adriaan op, hoe zorg en kommer hun
stempel hadden gedrukt op het ver
weerd gelaat van Jauk Nitzema.
Nadat hij zijn pijp gestopt en er de
brand ingejaagd had, vertelde hij zo
kort mogelijk van zijn wanhopige
strijd om het bestaan. Het was de ge
wone geschiedenis van een boer wie
het kleinste bedrijfskapitaal ontbreekt.
Er was geen geld om zijn bouwland be
hoorlijk te bemesten; zijn veestapel te
klein, om uit eigen stal gedurende de
winter mest te vormen, waarvan het
gevolg was, dat de grond uitgeput raak
te en de oogst steeds schraler werd.
De twee paarden werden te oud, om
het nodige werk aan te kunnen en toen
verleden najaar de beste koe door het
miltvuur werd aangetast en stierf, was
het Jauk onmogelijk geweest een an
dere te kopen.
Daarbij kwam nog, dat door de vele
regens de aardappeloogst grotendeels
mislukte, en toen dan ook enige maan
den geleden de pacht moest worden be
taald, had de boer moeten verkopen,
wat hij eigenlijk helemaal niet missen
kon, tot zelfs zijn trouwe hof hond en
een gedeelte van het pluimvee toe.
Even zweeg de boer, en toen voegde hij
er droevig aan toe: „Jouw geld ligt nog
in moeders kast, Arj aan en ik zou graag
willen, dat je het meenam; je hebt je
jaren en er is voor mij geen enkele
reden, om het langer hier te houden. Je
weet genoeg van onze omstandigheden
om te kunnen begrijpen, dat, als God
geen uitkomst geeft, wij hier de kop
niet lang meer boven water zullen hou
den."
Jauk Nitzema zweeg en trok een
brandende spaander uit het houtvuur,
waarboven Barbera het koffiewater had
gekookt en stak toen met langzame ha
len zijn pijp aan.
„En nu jij vertellen, waar je al die
tijd geweest bent, Adriaan," zei Barbe
ra, die popelde van nieuwsgierigheid.
De jonge schipper schudde het hoofd
en met enige ontroering in zijn stem
zei hij: „Even wachten. Barbel, en gij
vader Jauk, luister eens naar mij. Nu
kan ik met Gods hulp nog iets goedma
ken van wat ik in mijn jongensjaren zo
vaak heb verkorven.
„Als er nu eens iemand was, die met
geld helpen wUde, wat zoudt ge dan
nodig hebben, om hier de. boel goed op
gang te helpen, maar dan ook zo, dat
ge menselijkerwijs gesproken, voor goed
uit de brand zou zijn?"
Met een veel snellere beweging dan
men van hem gewoon was, richtte
Jauk Nitzema zich op. Zou die verme
tele varensgast soms in de vreemde
maar neen, de jongen dacht hem mis
schien met een paar honderd gulden te
kunnen redden, omdat hij geen begrip
had van de omvang van een boerenbe
drijf als het zijne.
„Ik twijfel niet aan je goede wil,
Adriaan," antwoordde hij, „maar een
paar honderd gulden kunnen mij thans
niet veel meer helpen, daarvoor ben ik
teveel achteruitgeraakt."
Ongeduldig viel Adriaan hem in de
rede: „Beantwoord nu openhartig mijn
vraag, vader Jauk, en denk er om, dat
ge niets van weet van mijn tegenwoor
dige levensomstandigheden."
(Wordt vervolgd)
