Fa
Vliegende brandweer
FA.
folklore
Kerknieuws van Scherpenisse
uit net begin der 19e eeuw
Plaatselqk Nieuws
Najaarsmarkt
^^XJinterkleding voor de jonge dam.eó
me
Ie en 2e
lypotheek
Oud-gezant sprak voor
het Wetenschappelijk
Genootschap
VVV
Voor
en TAAL 2
DE VOO GO'S Assuranliekanloor
VOO
Onze s
met ni
MAN
mr
JAPOl
ni
ROK
o.a. m
BLOi
Nylon, 11
Driek
Mohair
Vo
or
V
oor
Bladz. 2
„EILAITOEN-NIEXJWS'
Vrijdag 30 oktober 1959
2e serie no. 26
Tijdsaanduiding (vervolg)
Nu, is in 't Goerees, altijd noe, zowel
voegwoord als bijwoord. Noe is 't tied.
Noe 'n 't niejt doewt, mommen 't aors
anlegge.
Toen is altijd toe (in 't middelneder-
lands doe). In wat zeijen oe? (En wat
zei hij toen?) En als voegw.: Toe ik
kwam, was het al te laete. Of in toe is
hetzelfde als noe in dan (als in het
hoUands). Tussen noe en toe is 'n groot
verschil (tussen heden en verleden). Het
verleden wordt ook uitgedrukt door
verlee. Hie kwam verlee of ongerles-
ten (d.i. onlangs) hier, ook hie was lest
hier.
Straks is dalektisch strak of strak-
jes. Ik komme strakjes. In samenstel
ling met deer duidt het een verleden
aan hie was deêrstrak nog hier (zo
pas). Een kort tijdsverloop wordt aan
geduid door 'n hortje, 'n stuitje, een
pasjes of spasjes. Je mot een hort, 'n
stuit wachte is een langere tijd. Wacht
es effentjes of effen betekent: wacht
eens even.
Medeêne (voor meteen) betekent te
gelijk en dadelijk. Dat kajje medeên
doewe is dus tegelijkertijd of dadelijk.
As je goot melleke kajje medeên de
biggen voere. Hier zien we alleen de
eerste betekenis. Medeêne in de bete
kenis van direct wordt vaak versterkt
door zoo: zoomedeêne of sommedeêne.
Tegelijk is ook ineêne. Dat mojje ineêne
doewe.
Dadelijk wordt uitgesproken als dao-
lek (direct). Zoödaolek kan ook betrek
king hebben op wat voorbij is. Hie was
zoódaolek nog hier-.
Ongertussen wordt minder gebruikt
dan ongerdehand. 't Begint ongerde-
hand al aereg donker te wooren. Het
begint de betekenis van bijna of haast
te krijgen: heije noe ongerdehand ge-
nogt? Heb je haast genoeg?
't Is mar een handomdrains werrek,
't is in een handomdraai gebeurd, 't Is
mar een pupe raokens hier vandaen,
d.i. je kunt er komen in de tijd, dat je
een pijp kunt roken. Men denke aan
het boerenspreekwoord: 'n goeie vrou
we in een goed paerd motje mit 'n bran
dende pupe kunne belaope, d.w.z. je
moet ze in de buurt zoeke.
Sedert komt in 't dialekt niet voor,
sinds als sint of twint. M'n hèwwen
sint, twint niejt meer ezieje. Ook als
voegwoord: sint en hier is, goot het
beter. En als voorzetsel: sint gistere,
sint meije.
Dikwijls is dichte. Hie kom dichte
hier. Hie kom noe dichter dan vroeger.
Mar heur komt et dichste (d.i. het
vaakst). Dikwijls mist in de algemene
taal de trappen van vergelijking.
Altijd is altied (flakkees aoltied), maar
vaak altoos (fl. aoltoös)
's Aorties is: op 'n andere tijd of vroe
ger. Zo6 ietewat zag je saorties niet.
Je komt inties of bietis wil zeggen: op
tijd, bijtijds.
Toetertied is destijds,
't Is nog ties genogt is 't nog vroeg
genoeg.
Ik komme trek, d.i. direct. Ik zal 't
trek doewe. Soms ook trekt.
Meestal is meêstenties, ook wel meest
al. Nog vaker zegt men meest. Hie is
meest niejt tuus. 't Is meest om geld te
doewen.
Lestenties betekent: de laatste tijd.
Lestenties komt en wat dichter hier.
Ook lesten: hie was lesten hier en on-
gerlesten (onlangs), 't Bijwoord laat is in
't Goerees laete, later is laeter en laatst
is zelden laetst, meestal lest. Ik kwam
lest, d.i. het laatst, 't Wordt ook bijv.
gebruikt: de leste man de zak opgeve
bet.: het laatst thuiskomen. Bij het ko
ren dragen moet er altijd een man zijn,
die de zakken opgeeft d.w.z. op de rug
der dragers helpt tillen. Die opgever
kan dus nooit weggaan, voor de laatste
man de zak op z'n rug heeft.
Thans is een boekenwoord en wordt
zelden gebruikt. In Ouddorp zegt men
nog heel veel intans: Dat is intans nog
zo6.
Gewoonlijk is: geweunelek, deu(r) ge
meen, deur de bank.
In plaats van steeds hoort men nog
vaak jimmer (ned. imer). Da geld uu-
géve houwt zoö mar jimmer an.
Zelden is vaak zelsaem of 'n ienkelde
keer, maar men zegt wel: je ziejt en zel
den of: zelden of nooit.
Nooit wordt versterkt door nimmer.
Dat heije nooit of te nimmer ezieje.
In plaats van: af en toe, nu en dan
zegt men vaak mit vlaegen of bie vlae
gen. Dat kind is mit vlaegen (of bie
vlaegen) niejt te regeêren. Dit is al heel
oud. In een blijspelletje uit de 15e eeuw,
n.l. de „Clute van „Nu noch" lezen we:
Wetty niet, dat hem misvalt met
vlaghen
die zijn hant steect tussen sehus en
boom.
(Weet je niet, dat hij af en toe slecht
uitpakt, die zijn hand steekt tussen
schors en boom, d.w.z. die zich mengt
in kwesties tussen man en vrouw).
't Kind is vodrties ebore, d.i. te vroeg
geboren. Men gebruikt ook naeties voor
na die tijd. Ik hè ze naeties niejt meer
ezieje.
Hie komt van ebbe wil zeggen: te laat.
De vissers gaan met hun schepen m«c
vloed de haven uit en komen er mrf;
vloed weer in. Dan hebben ze water ge
noeg. Met eb gaat het niet of veel moei
lijker. Wie dus van ebbe komt, heeft
het gunstige getij voorbij laten gaan.
Het vragend bijwoord wanneer is in
't oude dialekt hoeneêr?
Hoeneêr komt en? Ik wète niet, hoe
neêr of en komt.
Vroegtijdig is vroegtiejig of tiejig.
Hie was al tiejeg op de been.
't Is dag voor dag zoó mar eender,
d.i. het is iedere dag hetzelfde.
Soms, somties wordt ook uitgespro
ken als somstles, dus een contaminatie-
vorm van beide.
Eens betekent alleen: eêne keer. Men
hè 'n eens ezieje. Hie kom mar eens
zegt men ironisch voor: heel vaak. Da's
eens, mar nooit meer. Het onbepaalde
eens is altijd es. Ik zal d'r wel es
heengoö. Deer was es.... d.i. er was
eens.
In eenmaal, tweemaal enz., waarbij
de klemtoon op 't telwoord valt, ver
zwakt maal tot mei, dus eêmel, tweê-
mel, enz. Dat dat ik eêmel niejt is: dat
doeik beslist niet. Ik zegge je ten eênen
maele, dat dat niejt beurt; d.w.z. eens
en voorgoed.
De helt van den tied is letterlijk: de
helft van de tijd; maar men bedoelt er
mee: heel vaak of meestal. De heit van
den tied voert en niks uut.
Stoónsvoews op staande voet. Hie
is stoönvoews onsloge, d.i. ontslagen.
Je moet sebiet komme betekent ook
dadelijk. (Ned. subiet, naar 't frans). Bij
de rederijker Van Hout lezen we al:
Vruntschap gemaeckt in schijn bedeckt
vergaet soubyt. Men zegt ook nog sito.
Dat mojje sito (dadelijk) doewe.
Het woord stonde is alleen gebruikt
in: van stonden of an, misschien onder
bijbelse invloed (Luc. II vs. 13).
Voörsans bet.: voorlopig. Dat hoef je
voórsans niejt te doewen. Naederhand
is naderhand, later.
Dat motje van eênderhand, van eên-
derwege zegge: dat moet je dadelijk, bij
't begin al, zeggen.
Je mot tiegeliek bericbt doewe, d.i.
tijdig.
Doetat es impesant of ampesant wil
zeggen: doe dat tegelijk eens even (fr.
en passant).
Men ete twee langk, d.w.z. in twee
partijen, b.v. de vrouw en kinderen 's
middags, de mannen 's avonds als ze
van 't werk komen.
Op 't ende van de reis zal 'n 't wel
inzieje, d.i. eindelijk, ten slotte. Hoe
laete is 't an den tied? Hoe laete is 't an
de zunne? De arbeiders in 't land kun
nen aan de stand van de zon aardig de
tijd schatten.
Ook maekten ze met een stok in de
grond wel een eigen zonnewijzer.
Ik heb nog een paar uitdrukkingen,
waarin dag gebruikt wordt voor licht:
Den dag komt al deur de blinden (vroe
ger had men blinden of luiken met een
opening erin). Kom wat meer in den
dag zitten. Je mot bie den dag naoje.
Ommegoóns bericht doewe per om
gaande berichten.
Hie is in 'n ommezientje vromme
heel gauw.
Hie komt over aore dag om de
andere dag.
Tussen twee donkere in de sche
mering.
Tussenbeê af en toe. Hie komt
tussenbeê es kieke.
't Is een gebed zonger ende zegt men
van iets dat vervelend lang duurt.
F. DEN EERZAMEN.
Ook in vroeger eeuwen blijkt „Kerknieuws" een rubriek geweest te zijn,
waarvoor belangstelling bestond. Althans, in elke aflevering van „De Boekzaal",
toentertijd een veel gelezen tijdschrift, vinden we alles wat we willen weten
ten aanzien van vakatures, beroepen, aangenomen en bedankt, maar ook de
verslagen van bevestiging, intrede en afscheid. Voor een niet-ingewijde mis
schien wat droge kost, maar we moeten niet vergeten, dat onze vaderen min
der formeel waren dan wij en dat al dit nieuws niet wordt weergegeven op
louter zakelijke wijze, maar in "een enigszins breedsprakige verteltrant, die
ons de feiten als het ware opnieuw doet beleven. Mag men echter de cor
respondenten van „de Boekzaal" geloven, dan was er vroeger niet één ge
meente blij, wanneer haar predikant vertrok en er schijnt ook geen enkele
gemeente gezucht te hebben, dat de dominee maar „bleef hangen". Ze vin
den haast geen woorden genoeg om de „Eerwaarde, Geleerde en Godzalige"
Dienaren des Woords te prijzen, en we vragen ons af, of er toen wel één mid
delmatige prediker, laat staan een slechte, geweest is. Dit ter waarschuwing
om aan de overdreven lofspraak van die tijd het bekende korreltje zout toe
te voegen We speurden dezer dagen wat in het kerknieuws van de ge
meente Scherpenisse van zo'n anderhalve eeuw geleden, en bieden de lezers
hierbij het resultaat aan.
Ds. Catshoek emeritus
De gemeente Scherpenisse was in bij
na 150 jaar tijds door niet meer dan 5
predikanten gediend. Dat waren:
Wilhelmus Stamperius (1655-1690)
Nicolaus de Goyer (1690-1692)
David Hovendaal (1692-1750)
Matthias Janssen (1751-1771)
Levinus Catshoek (1772-1803)
Be halve ds. de Goyer, die slechts
twee jaar bleef, hebben deze predikan
ten dus uitzonderlijk laag te Scherpe
nisse gearbeid. Een generatie, soms
zelfs een mensenleven lang, lag telkens
het beroepingswerk stil. Doch bij het
begin van de 19de eeuw zou daarin
verandering komen.
Op 5 dec. 1802 maakte ds. Catshoek
van de kansel bekend, dat hij zijn eme
ritaat had aangevraagd en verkregen.
Hij was nog niet zo oud, 61 jaar, maar
hij leed aan „een onherstelbare ver
zwakking der spraakdelen", een afwij
king dus die iemand voor het predik
ambt meteen ongeschikt maakt.
Tussen emeritaat en afscheid liggen
meestal nog enige maanden en in die
tijd zal de stem van ds. Catshoek zoda
nig verzwakt zijn, dat hij geen afscheid
meer kon preken. Wel had hij zelf zijn
afscheidspreek gemaakt, die in de va-
katurebeurt aan de gemeente werd
voorgelezen door ds. J. W. de Bruijn
van Oud-Vossemeer.
Na zijn emeritaat heeft ds. Catshoek
nog 21 jaar geleefd. In maart 1824 over
leed hij te Bergen op Zoom, in de ou
derdom van 82 jaar en 10 maanden.
Komen en gaan
Inmiddels had de kerkeraad een be
roep uitgebracht op ds. Cornells Gutte-
ling van Yerseke, die zich bereid ver
klaarde de gemeente te komen dienen.
Reeds op zondag 24 juli werd ds. Gut-
teling te Scherpenisse bevestigd door
de consulent, ds. J. Hoogendorp van
St. Maartensdijk, die het Woord be
diende uit Jes. 41 10: „Vrees niet,
want Ik ben met U, enz." Ds. Gutteling
verbond zich aan zijn nieuwe gemeente
met een prediking over Rom. 1 15-16:
„Alzo hetgeen in mij is, dat is volvaar
dig om ook U, die te Rome zijt, het
Evangelie te verkondigen, enz."
Doch de tijd dat de predikant twin
tig, dertig of nog meer jaren te Scher
penisse bleven, was voorbij en toen ds.
Gutteling nog geen twee jaar in zijn
gemeente stond, kreeg hij een beroep
naar Ooltgensplaat. Tot grote blijd
schap van Scherpenisse maakte hij
echter op zondag 5 mei 1805 van de
kansel bekend, dat hij had bedankt. Hij
hield bij die gelegenheid een speciale
preek over Phil. 1 27a: „Alleen, wan
delt waardiglijk het Evangelie van
Christus."
Maar de Flakkeeënaars lieten het er
niet bij zitten en onmiddellijk bracht
Ooltgensplaat een tweede beroep uit.
En ditmaal vond ds. Gutteling niet de
vrijmoedigheid om te bedanken. Op 14
juli preekte hij afscheid met de bijna
klassieke tekst voor die gelegenheid,
Jer. 17 16: „Ik heb toch niet aange
drongen meer dan een herder achter U
betaamde, ook heb ik de dodelijke dag
niet begeerd; Gij weet het, wat uit mijn
lippen is gegaan, is voor Uw aangezicht
geweest."
Een paar dagen vóór het afscheid
van ds. Gutteling was de kerkeraad
bijeen geweest om een opvolger te kie
zen. Uit een zestal werd ds. Cornells
Jacobus Pols van Poederoyen beroepen,
die het beroep „in ernstige overweging"
nam, maar twee weken later bericht
zond, dat hij bedankte.
Scherpenisse had van Ooltgensplaat
afgekeken, dat men het bij één poging
niet moest laten en drie weken later
werd ds. Pols opnieuw beroepen, dit
maal met gunstig gevolg. (Ds. Pols was
geen onbekende in de classis, want hij
was in 1782 zijn loopbaan begonnen als
predikant te St. Philipsland, waarna hij
nog de gemeenten Vrouwenpolder, We-
meldinge en Poederoyen had gediend)
Ds. Gutteling kwam op 10 nov. naar
Scherpenisse om zijn opvolger te be
vestigen; ds. Pols deed intrede met 1
Cor. 4:7: „Maar wij hebben deze schat
in aarden vaten, enz."
Ds. Pols was een geliefd en begeerd
prediker en het was te voorzien, dat hij
niet tot zijn emeritaat in Scherpenisse
zou blijven. Toen hij er bijna vijf jaar
had gearbeid, ontving hij een beroep
van de gemeente Colijnsplaat op Noord-
Beveland. Hij vroeg drie weken be
denktijd en in die periode stichtte de
gemeente een fonds teneinde, „alles aan
te wenden, wat dienen kon om Zijn
Eerwaarde langer te houden." Doch
hoeveel aandrang de kerkeraad en het
gemeentebestuur ook op hem uitoefen
den, hij zag het toch als zijn roeping
dat hij moest gaan. Op 29 juli 1810 nam
hij afscheid naar aanleiding van Phil.
2 12: „Alzo dan, mijne geliefden, gelijk
gij altijd gehoorzaam geweest zijt, niet
alleen in mijn tegenwoordigheid, maar
veel meer nu in mijn afwezen, werkt
uws zelfs zaligheid uit met vreze en
beven."
Blijdschai» en droefheid
Enige tijd later lezen we onder de
gemeente Blauwkapel het bericht, dat
haar predikant, ds. Laurens Voerman,
een beroep had ontvangen naar de gro
tere gemeente Scherpenisse, Uit de
vermelding van het feit, dat Scherpe
nisse groter was dan Blauwkapel,
spreekt al enige bezorgdheid, dat
Blauwkapel haar dominee zou kwijtra
ken. Die vrees was niet ongegrond,
want binnen een week had ds. Voer
man beslist ten gunste van Scherpenis
se.
In de classis Tholen, die op 18 dec.
Tijdens een wel zeer realistische brandweeroefening op de luchtbasis Ran
dolph bij San Antonio in Texas naderen brandweerlieden een laaiend vliegtuig
wrak. Boven hun hoofden hangt een nieuwe H-43 helikopter, welke met de
luchtstroom, veroorzaakt door zijn rotors, de vlammen van de brandweer
brandweerlieden naar de plaats van vijfhonderd kilo materiaal en drie-
lieden wegblaast. De wentelwiek kan een brand brengen.
1810 bijeenkwam, was blijdschap, om
dat de vakature te Scherpenisse weer
vervuld was. Deze blijdschap zou ech
ter al te spoedig in droefheid veran
deren
In de donkere winteravond keerden
alle afgevaardigden van de classis uit
de stad Tholen naar huis terug.
Maar in de pastorie van St. Annaland
werd tevergeefs op de komst van ds.
Joost Hendrik Dake gewacht. Toen
men bij het aanbreken van de nieuwe
dag naar hem ging zoeken, vond men
zijn ontzielde lichaam aan de zeedijk,
een kwartier gaans van St. Annaland.
Een ongelukkige val van zijn paard
had plotseling een einde aan zijn leven
gemaakt. Zijn weduwe bleef achter met
acht minderjarige kinderen. Men kan
zich voorstellen welk een ontroering
deze droevige tijding in St. Annaland
en in de gehele classis Tholen teweeg
bracht.
Ds. Voerman werd op 12 mei 1811 te
Scherpenisse bevestigd door ds. F. H.
Welman van Tholen. De tekst was
Lukas 10 16a: „Wie U hoort, die hoort
Mij". De bevestigde predikant deed in
trede met 1 Cor. 15 14-18: „En indien
Christus niet opgewekt is, zo is dan
onze prediking ijdel en ijdel is ook uw
geloof, en zo worden wij ook bevonden
valse getuigen Gods, enz." Voor beide
diensten bestond een overweldigende
belangstelling, zowel van Scherpenisse
als uit de omliggende gemeenten.
A.
W. v. G.
Voor
naar
Makelaar in Assurantiën
Telef. 2449 Middelharnis
MIDDELHARNIS
Unie-coUecte. Volgende week zal van
wege de Groen'van Prinstererschool de
jaarlijkse Unie-collecte worden gehou
den. De opbrengst is bestemd voor de
eigen Christelijke school, voor de Chris
telijke scholen in Roomse en Vrijzinni
ge streken en voor de Chr. scholen in
België en Frankrijk, die het zonder
steun van de overheid moeten stellen.
Van harte aanbevolen.
SOMMELSDIJK
De marktmeester van Sommelsdijk
vestigt nogmaals de aandacht op het
feit, dat de laatste najaarsmarkt zal
worden gehouden op 4 november 1959.
Hoewel we nog vervuld zijn van en
gebruind door „de mooiste zomer van
de eeuw" begint het killere weer onze
aandacht op te eisen voor de winter
garderobe. De modecentra schetteren
hun laatste nieuws weer over de wereld
en iedere vrouw verdiept zich thans
naarstig in de veelheid van bespiege
lingen voor het bepalen van de altijd
zo moeilijke keuze.
En hoe staat het met de hele jonge
en de oudere meisjes, met de jonge da
mes, de bakvissen en de teenagers? Ook
hen laat de seizoenswisseling niet on
beroerd, al zal moeder in de regel het
laatste woord hebben. Wanneer men
nagaat wat de Nederlandse confectio
nairs al niet hebben gedaan om ook de
jeugd voor de komende koude maanden
terwiile te zijn, kan men niet anders
concluderen dan dat zij wel zeer nauw
lettend hebben rekening gehouden met
het jeugdige verlangen naar kleur en
zwierigheid, naar sportieve en vooral
naar gemakkelijke kleding.
De stofkeuze is nagenoeg onbeperkt.
Opvallend is het wel dat er bijna geen
collectie is, of er is een royale plaats
gegeven aan corduroy, tinneroy, flanel,
fluweel en warme katoenen structuur-
stoffen. Vooral tinneroy blijkt ook dit
jaar aan de top te staan, hetgeen be
grijpelijk is, omdat het hier om een
gemakkelijk wasbare stof gaat, die
voortreffelijk bestand is tegen de ge
woonlijk nonchalante behandeling van
de draagsters. Structuurflanel wordt ge
presenteerd met pittige ruitmotieven, de
ruitjesstoffen een dankbare dracht
voor kleine meisjes komt men dik
wijls tegen in alleraardigst ensembles,
terwijl er daarnaast een rijke variatie
is in bedrukte katoenen structuurweef
sels en éénkleurige structuurstoffen die
al even warm kleden zonder „zv/aar"
te zijn.
De kwaliteiten zijn zeer verscheiden
al naar het doel waarvoor de jurkjes
bestemd zijn. Maar of men nu uit is op
een eenvoudig schooljurkje, een luxere
„zondagse" jurk, een feestelijk japon
netje voor de teenager of een uitgaans-
pakje, er zijn geen problemen meer,
want het is er allemaal.
Voor de liefhebsters, en hoevele zul
len dat er wel niet zijn, werd de bolle,
wijde rok geïntroduceerd om het door
ieder meisje vurig begeerde effect van
de petticoat te versterken. Er zijn bak
visjurken met dessins, die eerder aan
de modo voor voHvassenen doen den
ken. Toch zijn ze niet „ouwelijk", om
dat het jeugdige behouden is gebleven
door gebruik te maken van grote witte
kragen. Ja, die kraagjes. Die zorgen al
tijd voor geharrewar tussen moeders en
dochters. Zonder kraagje wordt de jurk
„kaal" bevonden, met een kraagje zijn
er geregld wasproblemen. Dat hoogge
sloten meisjesjurken het niettemin best
zonder kraagje kunnen stellen, toont het
tweetal van de foto overtuigend aan.
Beide meisjes dragen een tinneroy in
verschillende tinten rood. Het zijn voor
beelden van jurken die het zowel voor
school als voor de zondag uitstekend
doen.
Van zaterdag 31 oktober v.m. 12 uur
t.m. maandag 2 november v.m.. 9 uur
Middelharnis-Sommelsdijk:
Afwezig de artsen Bakker, v, d. Pep
pel en Wieringa, Voor spoedgevallen
Dogterom, arts, tel, 2121, Sommelsdijk.
Dii-ksland-Herkingen-Melissant:
Afwezig de artsen Boot en Elvé. Voor
spoedgevallen Huisman, arts, telefoon
01877-412, Melissant.
Oost-Flafcfcee:
Afwezig de artsen de Man, Voogd en
Bouman. Voor spoedgevallen Buth, tel
01871-306, Den Bommel en Kramers
arts, tel. 01873-201, Ooltgensplaat.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Afwezig Terlouw. Dienst heeft Wag
ner, telef. 01877-281, Dirksland.
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 1 nov.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dr. L. D.
A. Looijsen, tel. 49, Tholen en dr. R. c.
Renes, tel. 19, Oud Vossemeer.
Over: de huidige spanningen
in Arable
Dinsdagavond sprak voor het We
tenschappelijk Genootschap Goeree-
Overflakkee, in de aula van de RHBS
te Middelharnis, de oud-gezant van Ne
derland D. van der Meulen voor een
zeer geïnteresseerd gehoor over „de
huidige spanningen in Arable." De spre
ker bleek een groot kenner van de Ara
bische wereld, welke kennis is verkre
gen door een veeljarig verblijf als am
bassadeur van ons land in het Mid
den-Oosten.
De kern van de spanningen in de
Arabische landen zag spr. in de Islam,
een strijdbare godsdienst, geboren in de
mysterieuse woestijn, van waaruit zij
is opgerukt na de boodschap van de
profeet van Mekka, die loyaliteit aan de
wet van de stam verving door die aan
de Wet van God en waardoor het Ara
bische volk tot eenheid werd gebracht,
om daarna noordwaarts op te rukken.
De Kruistochten brachten de ontmoe-,
ting met het Christendom en hadden
als resultaat, dat men elkaar leerde
kennen en vrezen. Later ging het Chris
tendom om de volken van het Midden-
Oosten heen en bracht het Oosten on
der het kolonialisme. Thans beleven wij
het einde van de Westerse macht; Al
giers is in feite reeds voor Frankrijk
verloren. Maar dit betekent, dat nu de
gelegenheid er is om het gesprek te be
ginnen als gelijkwaardigen, van mem
tot mens. De een is zijn minderwaardig-
heidscomplex, de ander zijn superieiori-
teitsgevoel kwijt.
Amerika, dat geen kolonialisme heeft
bedreven, trok de conclusie en nodige
veertig vertegenwoordigers van de Is
lam en evenzovele Westersen uit tot ee»;
gesprek in het dorpje Bahamdoen ii);
de Libanon. Daar heeft het Westen de
vraag gesteld: wat doet de Islam voor
de wereld, het gezin, de vrouw en het
kind en daartegenover gezet wat het
Christendom betekent voor individu eii
maatschappij.
Ook is gevraagd: wat antwoordt éi
Islam op de „boodschap" van Moskou!
De spreker, die blijkbaar de confe
rentie heeft bijgewoond, vertelde, dat
in Bahamdoen door de Islamieten lic!
onrecht naar voren is gebracht van de
Arabische vluchtelingen, die uit Pales
tina zijn verdreven door het Westen
om dit land open te stellen voor de ,Tc-
den, aan wie men in eigen landen zeil
geen tehuis wilde bieden. De Arabiscte
wereld gevoelt dit als een onrecht
wenst dat het hersteld zal worden, 2^
niet, dan is het gevaar groot, dat mes
de deur voor Moskou open zet.
In het verdere van zijn uitermat-'
boeiend en met grote welsprekendhei'-
voorgedragen betoog, vertelde de o\ii-
gezant over het initiatief van Parijs
studenten tot het vestigen van wert;
kampen in Marokko, welke kampen
Islam tot verbazing brengen. Voort'
sprak de heer Van der Meulen over
rol, die het nieuwe Egypte speelt, W
land van Nasser, dat zich onder de dr«>
van Engeland uit werkte, maar vcf:
onnoemelijke nationale problemen staï'
waarvan spr. met name dat van
grote bevolkingstoename noemde, le»^'
over welke toename geen meerdei'
werkgelegenheid staat.
Van alle Arabische landen noem*
oudgezant Van der Meulen het i''
ninkrijk Yemen het meest afgesloterjB-
en deswege het minst bekende, nog i^^
regeerd door een genadeloze dynasü'
die geen Westersen binnen laat m''{
wel afgezanten van achter het ijze'*
gordijn. Als oudgezant van Konin?'
Wilhelmina kreeg spr. wel toesteinW'
van de koning om diens land te l'-
zoeken en het verdere van de lez'''-
was geheel gewijd aan de wonderli*
samenleving, die hij er ontmoette
aan de tochten, die hij door het 18'
mocht maken, waarbij hij ook de ve|
moedelijke hoofdstad van het rijk i*
de koningin van Scheba bezocht. 0»^
gezant Van der Meulen kon van df'
tocht zeer fraaie kleurenfoto's pw'f;
teren, die het gesprokene nog veij
vendigden en er toe bijdroegen, dat*
ze lezing voor de leden van het ^f|
inzicht openden terzake de Arabi-"y
wereld, de Islam en de eeuwenoude e'
tuur, waarvan vele vortbrengese»
thans nog onder woestijnzand verboi'5'
liggen.
Vol auto
mee reg
VRAAG
I
d:
•yOPRLICH
■i*OOR Dl
Iedereen
™5t aan haar
f^^m, vva
ï?,..^'an het
Wy kunnen
- ri 2'Jn. d^
..ï^f.^ogoec
^^an bepaalc
^°ede voedi
^"orkeur da
