ÉiiivrfDEn-niEuws
Melissani gaai versiopie riolering
schoon maken
e sluikeR
Koe-gebit
Vuurzee na boising in de VS. Tien doden
k
Boerenbedrijf eist
een goede
boekhouding
Resten van Salomo's
tempel gevonden
Gemeentebegroting 1960|gee(t
telcort aan van ruim f 30.000,—
Camerakeuze
Nog v\fittep...
stradend v«fit
blad
Vrgdag 16 oktober 1959
No. 2836
i~Yr
mze
75
50
20
ca
FOTO - ROTS9EA
11^*^1'^ 't 'f Xï-^ t¥#ï ff'fWi
23
Vervolgverhaal
door W. Schippers
20
Kleine correctie inzake Jan De
y^^itt De gebroeders gevonnist
in een sententie des volks
Zelfs hun neus gaf ergernis!
Geschiedenis beschrijven moet, wat
naakte feiten betreft, correct gebeu-
en. Onlangs hadden wij Johan De Witt
oor het venster, en schreven toen dat
jj 21 juni 1672 des avonds zijn veder
eerlegde en ook dat hij toen niet ver-
loeden kon dat hij nimmer meer in
ie vergadering van de Staten zou ver-
chijnen. Deze veronderstelling wordt
liet door de feiten gedekt. Hij is nog
vèl ter Statenvergadering getogen toen
van zijn ongeval en aanval hersteld
vas. Hij kwam daar echter alleen om
ijn ontslag aan te vragen, op 4 augus-
us 1672.
Hij deed dit weer a la De Witt: hij
leid een grote rede over wat in zijn
imbtstijd al tot stand gekomen was,
■indigde met ontslag te vragen en
reeg benoemd te mogen worden tot
laadsheer in de Hooge Raad.
De Prins vond dat hij maar ontslag
onder meer moest hebben en hoewel
)e Witt 23 juli door de Gecommitteer-
le Raden reeds gerehabiliteerd was
ran de verdenking zichzelf uit 's Lands
niddelen verrijkt te hebben, vond de
'rins toch nodig een onderzoek naar
ijn finantiën in te stellen. Blijkbaar
;on de Prins zijn vernederingen uit zijn
enge jaren niet vergeten, zegt prof.
ilok in zijn Vaderlandse Geschiedenis.
20 augustus daaraanvolgend werd De
Vitt mèt zijn broeder, door het volk op
traat wreed vermoord.
Comelis De Witt was in de Gevan-
[enpoort gepijnigd en verhoord, dus
>nder „pijn en banden" zeals dat heet-
e. Hij bekende niets en werd gestraft
net verbarming. Johan De Witt is niet
oor de rechters gebracht.
Over Cornelis bestaat een „sententie
an den Hove van Hollandt" een von-
lis dus, dat wij ook hebben gelezen.
Iet is een lijvig stuk, op oud-hollands
lapier gedrukt.
Maar nu is er nog iets.
Naar het uiterlijk geheel aan dit von-
lis van het Hof gelijk, bestaat er nog
en „vonnis" en gericht tegen de beide
iroeders. Het wordt als „vonnis van
en Hove" aangediend, is geheel cor
ed geredigeerd en moet door een be-
waam jurist of algemeen ontwikkeld
nan zijn gemaakt. Niet door de Grif-
ier van het Hof? vraagt gij. Neen,
rant het blijkt een pseudo-vonnis té
ijn, door het volk opgemaakt. Het is
en pamflet, dus wat wij zouden noe-
nen een strooibiljet. Toch is het met
org gedrukt op stevig papier. Op 20
ugustus 1672 werden de broeders op
traat vermoord; welnu op 20 augustus
s dit „vonnis" geveld, want het slot
uidt:
„Aldus gedaen in de Openbare Ver-
gaderingh, in 's-Gravenhage, den 20
August 1672 's middaghs ten 6 uren
bij de Gevangenpoort en de Gerechts-
plaetse. Ter ordinantie van de Ge
meente voornoemt onderteekent:
De Borgerij van de Zeven Provinciën
en alle Liefbemmers en Voorstanders
van Godts Kerca en 't Lieve Vader-
landt."
Het is dus kennelijk de schriftelijke
itdrukking van wat er in het overgro-
;e deel van het volk omging. Eigen
rechter zijn is te veroordelen, maar met
'&e belangen van Nederland, Kerk en
Tanje was ook trouweloos omgespron-
!en.
Aan de De Witten wordt in dit stuk
erweten, onder meer:
„het bannissement van Johan Kievit
n van der Hooft; de dood van Rit-
leester Buat;
dat zij anderen hebben overgehaald
ie verklaren dat zij nooit voorstanders
:eweest zijn van de Gereformeerde Re-
Igie."
En zo is er veel meer. Te veel om
ier weer te geven. Zij zouden volgens
it stuk beiden „buiten pijn en banden"
Mes bekend hebben.
De straf is ook niet mis. Hun moeten
e twee voorste vingers afgesneden
■orden wegens hun zweren tegen Oran
je; hun oren idem; „haere neuse, die
IJ in bekentenisse van haere personen
lis een eer-titel voorstelde", handen.
vingers en voeten moeten worden afge
houwen; zij hebben gestolen geld geteld
en hun voeten liepen tot het kwade."
De „bekentenisse van haere perso
nen" ziet ongetwijfeld op hun portret
ten, die ook nu nog bekend zijn. De ge-;
hele familie De Witt had een lange ge-j
laatsvorm en een grote fraaie neus..
Blijkbaar waren zij daarop nog al.
groots. Het wordt hun hier tenminste
verweten.
Ook staat in dit stuk van het volks
verzet dat dit vonnis ,is gépronuntieert
voor langh en ge-executeert den 20
augustus 1672."
Het was dus al vroeger „uitgespro
ken", al staat de datum er maar niet
bij.
Tenslotte nog: hoe vangt dit „vonnis"
aan? Dat is ook al merkwaardig. Het
begint aldus:
„Sententie van Rechteren, Borgeren
en Gemeente in 's Graven Haege. Haar
zelven boven de Justitie stellende voor
majesteitschennis niet strafbaar aan
den lijve; dat heffen wij op. Doende
recht. In Naam en ten dienste der Ne
derlandse gemeente, tot rust van de
steden der verenigde Landen."
Men heeft dus de moeite genomen in
een uitvoerige sententie bekend te ma
ken hoe verbitterd men was over het
beleid van de De Witten.
Het is een gewaarwording van ge
heel eigen aard wanneer ge zulk een
oud, origineel stuk in handen néémt en
doorleest.
Waarnemer.
steeds meer begint het besef, dat ook
voor het boerenbedrijf een goede boek
houding noodzakelijk en nuttig is, tot de
boeren door te dringen. Vanaf 1 jan.
1935 is ieder, die een bedrijf uitoefent
verplicht boek te houden, dit geldt dus
ook voor de landbouwbedrijven, waar
toe gerekend worden: akkerbouw, tuin
bouw, fruitteelt, bloembollenteelt,
boomkwekerij, veehouderij en pluim
veeteelt, ook binnenvisserij en visteelt.
Voor ons ligt: Eenvoudig boerenkasboek
ingericht voor de Rijsinkomstenbelas-
ting door H. Lugtmeyer, prijs 50 cent,
franco per post 52 cent en ingevuld
over het boekjaar 1 mei 1921 tot 30
april 1922 door mijn vader F. den Eer-
zamen Fzn., te Goedereede. Daar vader
in juli 1922 overleed is dit het laatste
kasboek, dat hij heeft bijgehouden.
Hoewel dus niet verplicht tot boekhou
den zag vader reeds vroeg het nut daar
van in. Uit mijn prille jeugd herinner
ik mij nog, dat hij op bezoek ging bij
de Inspecteur der Belastingen, te Hel-
levoetsluis, omdat hij naar zijn mening
te hoog was aangeslagen. Teruggeko
men hoorde ik hem tegen mijn moeder
zeggen, dat de Inspecteur hem in het
gelijk had gesteld. Eén van de motie
ven voor het boekhouden zal zeker wel
geweest zijn: om met succes te kunnen
reclameren tegen een te hoge aanslag
in de belastingen. Het kasboek ziet er
zo keurig en goed verzorgd uit, dat
succes verzekerd moest zijn. En uit de
gegevens in deze boekhouding blijkt
duidelijk, dat geen enkele bron van in
komsten is vergeten. We vinden er o.m.
bedragen van nevenbetrekkingen in van
slechts f 8,50 en 10,—.
Het verheugt ons te kunnen constate
ren, dat de belastingaangifte niet de
enige drijfveer is geweest voor het
boekhouden. Wanneer we in de kolom
men van het tabellarisch kasboek, zo
wel onder ontvangsten als uitgaven,
hoofden aantreffen als tarwe, aardap
pelen „ajuin", suikerbieten etc, dan
was het doel van dit boekhouden dus
ook: het vaststellen van de bedrijfs
resultaten in haar onderdelen. Het was
dus niet alleen een „fiscale" boekhou
ding, maar ze had ook al iets van een
„bedrijfseconomische" boekhouding.
Op de meeste bedrijven volstaat men
er mede een boekhouding te laten bij
houden die er op gericht is de gegevens
Volgens het belangrijke Israëlische
dagblad „The Jerusalem Post" zijn on
der de Bergkerk in het aan Jordanië
toebehorende oude deel van Jeruzalem
resten aangetroffen die waarschijnlijk
hebben toebehoord aan de Salomonische
tempel. Verscheidene voorwerpen zou
den zijn gevonden, waarin inscripties
staan die uit de tijd van koning Salo
mo dateren. Van Israëlische zijde zou
worden getracht de Jordaanse autori
teiten te bewegen een wetenschappelijke
staf toe te staan de opgegraven voor
werpen aan een onderzoek te onder
werpen.
De firma Bovine Crowns, Ine Chappel
Neb, Ver. Staten, is overgegaan tot de
produktie van kronen voor de tanden
van 56 jarige koeien te vervangen
van koeien. Het is rendabeler, heeft zij
bekend gemaakt, de afgesleten gebitten
door kunstgebitten van rOestvrij staal,
dan deze koeien die meestal nog goed
produceren op te ruimen. De kronen
werden over de afgesleten tanden ge
zet, zodanig, dat ze nooit meer kunnen
losraken. De gehele behandeling duurt
slechts tien minuten voor bevestiging
van acht kronen.
De raad van Melissant vergaderde vrijdagmiddag om enkele agendapunten af
te werken. Er was een belangrijk voorstel onder, n.l. votering van een bedrag
van JO.OOO.voor het schoonmaken van de riolering, die in een zeer ver
vuilde toestand bleken te zijn. De aanleg van de nieuwe riolering laat nog op
zich wachten. Aan de openbare school werd een nieuwe onderwijzer be
noemd; door het vertrek van een leerkracht zit men enige maanden in een
moeilijke impasse. De gemeenterekening 1958 werd voorlopig vastgesteld met
een tekort van 33.000.en de begroting 1960, die formeel werd aangeboden
zal ook een tekort van ruim 30.000.te zien geven, waarvoor geen dekking
is uit de saldi-reserve. De enige hoop is op de finantiële verhoudingsregeling,
dat voor Melissant een hoger bedrag per inwoner zal worden gevoteerd.
Na opening met gebed door burge
meester H. Bos volgde vaststelling der
notulen en kwamen de ingekomen stuk
ken aan de orde. Deze betroffen hoofd
zakelijk terugontvangen goedgekeurde
raadsbesluiten; verslag van de Bond te
gen het vloeken, idem van de I.Z.A. en
van de Kon. Ned. Toeristenbond A.N.
W.B. Al deze stukken werden voor ken
nisgeving aangenomen.
GemeenterefceTimff 1958
Voorgesteld werd deze vnorlopig vast
te stellen. De commissie bracht verslag
uit bij monde van de heer Molenaar,
die tot goedkeuring adviseerde. Alleen
vond deze het jammer dat de rekening
met een tekort van 33000.sloot. Hij
bra9ht dank aan het secretarie-perso
neel voor de samenstelling. Eveneens
van het Woningbedrijf en van het Alge
meen Armbestuur over 1958.
Voorstel tot benoeming van een on
derwijzer aan de openbare lagere school.
Voor de met ingang van 16 oktober
1959 door het vertrek van de heer Goed
voor de belastingaangifte te verkrijgen.
Wanneer er ieder jaar maar een be
hoorlijk inkomen uit de bus komt neemt
men aan, dat het met de gang van za
ken in het bedrijf wel in orde is.
Toch blijkt in vele gevallen, dat boe
ren die op grond van de fiscale boek
houding tot een goed inkomen zijn ge
komen, op een bepaald moment voor
geldelijke moeilijkheden komen te
staan. Dit is dan vaak het gevolg van
het feit, dat de boer zelf meende, dat
zijn bedrijf behoorlijk winstgevend was
terwijl dit in werkelijkheid niet het
geval bleek te zijn. Het inkomen dat
een landbouwer uit zijn bedrijf haalt,
veelal met medewerking van een of
meer gezinsleden, zegt nog maar heel
weinig over de werkelijke rentabiliteit
van het bedrijf.
We mogen het inkomen van de boer
niet gelijk stellen met de winst uit het
bedrijf. We moeten een goed onder
scheid maken tussen de begrippen in
komen en winst.Het begrip inkomen
ligt geheel in de persoonlijke sfeer en
geniet grote belangstelling van de fiscus
terwijl de winst een bedrijfseconomisch
vastgesteld bedrag is, dat de werkelijke
rentabiliteit van het bedrijf aangeeft.
Er zijn in de praktijk vele bedrijven
welke aan de boer, die b.v. met zoons
werkt waaraan hij niet ten volle loon
behoeft te betalen, wel een ruim fiscaal
inkomen verschaffen. Het gezin kan er
ook behoorlijk van leven, maar het be
drijf als zodanig kan dan toch nog wel
verlies opleveren. Wanneer op een der
gelijk bedrijf de zoons b.v. eens voor
zichzelf willen beginnen, of gaan trou
wen en wel voor hun werk het volle
loon willen ontvangen, dan is Leiden in
last.
Het gevaar van koersen op het kom
pas, van de fiscale boekhouding be
slaat daarin dat men vaak denkt dat
het bedrijf behoorlijk rendeert en er
daardoor niet over denkt over te gaan
op nieuwere, meer economischer wijzen
van bedrijfsvoering. Men komt dan ach
terop en op de duur kan men "dan voor
ernstige moeilijkheden komen te staan.
Op onze school krijgen de leerlingen
uit de 4e klas daarom niet alleen les in
landbouwboekhouden, doch ook in be
drijfseconomie en leren ze naast het
bepalen van het fiscale inkomen ook
het vaststellen van de bedrijfsecono
mische winst.
Dezer dagen ontvingen de leden van
de vereniging voor bedrijfsvoorlichting
op ons eiland een circulaire, waarin
hun o.m. de gelegenheid wordt geboden
deel te nemen aan een op te richten be
drijfseconomische cursus. We kunnen
niet anders dan de leden van harte ad
viseren, zorgt dat deze cursus er komt,
aarzelt niet en geeft U zo spoedig mo
gelijk voor deze cursus op.
uit meer dan 100 stuks.
Vanaf f 14.— tot 1000.—.
hart vrijkomende betrekking hebben
zich 12 sollicitanten aangemeld. Na ken
nisneming van de omtrent hen ontvan
gen inlichtingen hebben b. en w. met
vijf van hen kennis gemaakt.
In overeenstemming met het gevoe
len van het hoofd der school en na
gepleegd overleg met de inspecteur van
het lager onderwijs bieden b. en w. de
volgende voordracht aan:
1. J. Tierolf, 2. J. A. van Deelen en
3. L. Witvliet.
De voorz. lichtte toe dat no. 1 van
de voordracht verloofd is met een on
derwijzeres, die bereid is desgewenst
de school te dienen met lesgeven.
De heer Leijdens Sr. informeerde of
die persoon vervroegde vrijstelling
krijgt van militaire dienst, waarop de
voorz. antwoordde dat dit zeer waar
schijnlijk is.
„Als hij getrouwd is zijn we voor één
jaar onderdak" meende de heer v. d.
Spaan. Ze blijven toch niet lang hier!
De heer Prins informeerde wanneer
de heer Tierolf met verlof uit dienst
zou komen, waarop de voorz. zei
wanneer hij benoemd werd dat hij in
januari met groot verlof kwam.
De heer Molenaar wilde weten of er
uit de 12 sollicitanten nog niet iemand
was, die vroeger uit dienst kwam.
De voorz. bevestigde dit; daarom is
het aantal sollicitanten zo groot. Men
speculeert er op: deze regeling geldt al
leen voor de Zeeuwse en Z. Holl. eilan
den. De keuze uit 12 was- voor b. en w.
wel moeilijk aldus spreker.
,Dan volgde stemming. De heer Tie
rolf ontving zeven stemmen, zodat hij
met alg. stemmen was benoemd.
Moeilijkheden
De heer Prins vroeg hoe b. en w. de
tijd dat er een vacature is, dacht te
overkoepelen.
De voorz. antwoordde dat er 2 vaca
tures zijn tot begin januari, wat de O.L.
School moeilijkheden geeft. Om er in
te voorzien met een tijdelijke kracht
is geprobeerd maar mislukt.
De heer Prins vroeg naar de moge
lijkheid een onbevoegde kracht aan te
stellen.
De voorz. antwoordde dat dit dan
voor rekening van de gemeente kwam.
Spr. wilde er niet op vooruitlopen, om
dat b. en w. nog wil proberen er in te
voorzien.
„Het is geen vooruitlop'en" zei de heer
Prins. We kunnen de kinderen toch niet
naar huis sturen!
„Voor mij is de vraag of een onbe
voegde (volgens de wet) mag aange
steld" merkte de voorz. op.
„B. en w. mag een onbevoegde aan
stellen" meende de heer Prins. „De raad
behoeft daar niet in worden gekend"
was zijn mening.
„Wel door de finantiële consekwen-
ties" zei de voorzitter. Het zal de ge
meentekas 1000.— of 1500.— kos
ten.
„Dan gaat het 3000.kosten" zei
de heer Leijdens Sr. omdat deze kosten
doorberekend worden voor bijzonder
onderwijs.
„Het is spreken „ins blaue hinein"
stelde de voorzitter. Als de mogelijk-
Vervolg pag. 2, Ie kolom)
Minstens tien personen zijn om
het leven gekomen, toen in het
Amerikaanse stadje North Bruns
wick bij dichte mist een autobus
met studenten tegen een met
benzine geladen tankauto botste,
waardoor beide voertuigen in
brand vlogen. Bij de botsing ont
plofte de benzinetank van de
bus, waardoor de meeste inzit
tenden in de vlammen werden
gehuld en later ook de tank van
de tankauto explodeerde.
Deze foto laat zien hoe Roscoe
Pol, de chauffeur van de tank
auto (pijl) uit zijn brandende wa
gen klom. Hij liep slechts lichte
verwondingen op.
„En hoe is de naam van die man?
B ,„'^'j schipper? Leeft hij misschien
1 Adriaan Nitzema was driftig opge-
prongen en vlak achter elkaar had hij
■eze vragen gedaan. Hij zou wellicht
|og veel meer gevraagd hebben, indien
|e heer de Gorter hem niet in de rede
ps gevallen met de woorden:
I iiStop eens even Nitzema, ik kan geen
™ele vraag beantwoorden, indien je
niet eerst inlicht omtrent datgene
pat mij in deze zaak nog duister is.
Jlereerst moet je mij eens ophelderen,
|oe het komt, dat je zelfs de naam niet
peet van de man, met wie je moeder
letrouwd is geweest; mij dunkt, dat je
Parover toch wel inlichtingen had
Imnen krijgen."
,;,'k Begrijp, dat U dit vreemd schijnt,
Rnheer de Gorter, doch laat ik U zeg-
l=n, dat mijn moeder sterk onder de
Pvioed van haar tweede man stond, en
Icht schijnbaar het beste ge-
P^nt nooit een woord te reppen over de
T^n, die reeds gestorven was, vóór ik
geboren werd. Eerst bij het overlijden
van mijn moeder heeft mijn stiefvader
me verteld, dat ik niet zijn zoon was,
maar het kind van een Zeeuwse schip
per, die deel placht te nemen aan de
sluikhandel tijdens de Franse overheer
sing en sneuvelde in een gevecht met
kustwachters, 't Viel mij tamelijk ruw
op het lijf," ging de jonge man voort,
„en al had ik nu niet zo erg veel met
Jauk Nitzema op, ik had hem toch va
der genoemd. Ik wist niet beter of hij
was het, en mijn broer en zuster, met
wie ik was opgegroeid, werden mij
thans als het ware ook vreemd.
„Ik vroeg Jauk Nitzema, hoe dan mijn
eigen naam was, als ik geen Nitzema
heette en toen vertelde hij mij, dat hij
mij wettelijk als kind had aangenomen
en ik dus zijn familienaam droeg.
Helaas, wist hij zich de naam van mijn
vader niet meer te herinneren. Toch
meende mijn stiefvader mij wel op weg
te kunnen helpen, om die te vinden.
Behalve een klein sommetje geld, dat
hij nog enkele voorwerpen in zijn be
zit, die eens mijn vader hadden toebe
hoord, zoals een zilveren tabaksdoos,
die hem geschonken was door de kapi
tein van een Engels schip, dat schip
breuk leed op de Zeeuwse kust en
waarvan alle opvarenden gered wer
den door een paar stoutmoedige Zeuw-
se schippers, waarvan mijn vader er
één geweest was.
„Aan de binnenkant van het deksel
van die doos staat ook de naam van je
vader gegraveerd vertelde Jauk Nit
zema mij. Verder kon ik niets uit hem
krijgen, en een uur later was ik ver-
getracht te lezen wat in het deksel van
trokken, om een schip te gaan zoeken.
„Zodra ik gelegenheid kreeg, heb ik
de ziveren tabaksdoos stond gegraveerd
Dit liep echter op een teleurstelling uit
om de eenvoudige reden, dat het fijne
graveersel juist op het plekje waar de
naam van mijn vader staat, zó onlees
baar is, dat ik er totaal niets uit wijs
kan worden. Toen heb ik nog getracht
inlichtingen te krijgen omtrent de naam
van mijn vader te Stavoren, maar ook
dat liep op niets uit.. Men deelde mij
daar mee, dat de gemeentelijke admi
nistratie uit die tijd zo hopeloos in de
war was geweest, dat men niet het
minste spoor van enig stuk, mijn zaak
betreffende kon vinden.
En thans heb ik verteld, wat ik van
mijn familieomstandigheden weet mijn
heer de Gorter, vertel U mij nu, wie de
man was, van wie gij denkt, dat hij
mijn vader was."
Met enigszins afgewend gelaat had
Andries de Gorter geluisterd naar deze
sobere mededelingen, 't Was somber in
het kantoor van de reder; de dichte,
grauwe regenwolken, die de hemel be
dekten en het doordringen van elke
zonnestraal tegenhielden, ontlastten
zich in een telkens dichter vallende re
gen, die door geen zuchtje voortgedre
ven met eentonig geluid loodrecht neer
viel.
In 't gemoed van Andries de Gorter
was het nog grauwer en troostelozer
dan daarbuiten in de natuur, 't Was
hem door de ziel gesneden, toen Adri
aan hem vertelde van die nalatenschap
van zijn vader. Ongeveer twee honderd
gulden, had de jongeman achteloos ge
zegd. Dat was het bedrag, dat hij op die
rampzalige dag de jonge weduwe had
ter hand gesteld als het erfdeel, waar
op ze recht had.
Hij had zich vast voorgenomen, de
zoon met woeker terug te geven, wat
hij diens moeder eenmaal zo laaghartig
had onthouden, maar de man, die in de
grootste gevaren en in de moeilijkste
omstandigheden van zijn leven nooit
aarzelde of terugweek, als het op het
nemen van een moeilijk besluit aan
kwam, vond nu geen moed, om rond
borstig en openhartig zijn schuld te be
lijden en de sluier op te lichten, die
over die donkere plek in zijn verleden
lag. Wat zou die eerlijke, trouwhartige
Fries zeggen, als hij vernam, dat de
enige broer van zijn vader gehandeld
had als een schurk, die van de onkunde
van een weduwe misbruik had ge
maakt, om haar te onthouden, waarop
ze recht had? Zou dan die jonge man,
met zijn levendig temperament, niet in
toorn opstuiven? Of erger nog: hem zijn
geld voor de voeten werpen en met ver
achting de man, die eens zijn arme
moeder bedroog, de rug toekeren voor
altijd? Immers, sinds het uur, dat hij
Adriaan Nitzema had leren kennen,
stond het bij hem vast, dat hij de jon
geman aan zich zou trachten te ver
binden met alle macht, waartoe zijn
rijkdom hem in staat stelde. Neen, nu
kon hij nog geen open kaart spelen; la
ter misschien
„Heb je er nooit over gedacht, dat je
vader nog bloedverwanten in leven
zou kunnen hebben?"
De jongeman haalde eningszins on
geduldig de schouders op. Het ergerde
hem, dat de reder nog draalde met een
rechtstreeks antwoord op de vraag of
hij wist, wie zijn vader was.
„'t Is mij tamelijk onverschillig, of er
mogelijk nog een neef of nicht van mijn
vader bestaat. Van meer belang acht ik
het, of U mij iets kunt medelen over
wat mijn vader zelf betreft, en de wij
ze, waarop hij de dood vond."
„Dat kan ik me begrijpen, dat verre
neven en nichten je onverschillig zijn,
maar als je vader nu nog eens een
broer had, zou dat je misschien belang
inboezemen? En stel je verder eens
voor, dat die oom een vermogend man
was, en in staat, je voort te helpen, mij
dunkt, dat zou je niet onverschillig
zijn?"
Weer haalde Adriaan de schouders
op, en antwoordde eningszins geprik
keld: „Kunt U mij iets vertellen van
mijn vader, mijnheer de Gorter, ja of
neen?"
Nu kon Andries de Gorter niet langer
verschuiven wat hem zwaar viel, en
met beide handen op de knop van zijn
stok gekruist, voegde hij de jonge man
toe:
„Kun je zwijgen, Adriaan Nitzema,
als je iets verteld wordt, dat voor an
dere oren niet bestemd is?" En na een
bevredigend antwoord ontvangen te
hebben, ging de reder voort: „Welnu,
luister dan en vraag mij niets, vóór ik
uitgepraat ben."
HOOFDSTUK 14
DE SLUIKERS VAN DE VUURPIJL
Ongeveer een kwart eeuw geleden
was het ellendig gesteld, en zowel de
boer als de handwerkman, de handelaar
zowel als de schipper, allen leden on
der de druk van Napoleon.
Zijn streven, om Engeland te doen
buigen voor zijn wil, trof ons hier te
lande bijna even zwaar als Engeland.
Was het wonder, dat de smokkelhandel
ging bloeien langs de kusten van Ne
derland? 't Was een gevaarlijk bedrijf;
wie door de waakzame douane werd
overrompeld en gepakt, verspeelde er
zijn schuit en zijn vrijheid, soms ook
het leven mee. Ook hier in Veere tierde
het verboden bedrijf en de stoutste slui-
kers (zo noemde men de smokkelaars)
waren ongetwijfeld twee broers.
