r^ r r HOUT Telwerk Uit de kerkgeschiedenis van Scherpenisse Te koop V Bestrijdingsmiddelen A. BOOGERMAN BRUNOTT Heeft u een karpet nodig? Visser Zonen zon Jarige BRRHoe koud oor een mooie tas Houtworm- en Boktor- bestrijding J. Arensmau J woon- VRIJE KAMER V. ^chmmmefft Eerste brug van aluminium A. A. V. d. Wekke bestrijdings- middlelen ontsmetten uw uienzaad voorgekiemde zetpoters actieve vertegenwoordigers contracteren? J. ARENSMAN Voor tuinbouwzaden A. A. V. d. Wekke Te koop bij inschrijving en winkelhuis Houtworm copperant Wilgen Boonstaken BOOMSTAMMETJES Elektrische WASMACHINE vacantie verblijf VOILA: 'S WERELDS NIEUWSTE MANTEL f. 95.- 200 sluks BETER WONEN Dagelijks vers LEERLING OF AANKOMEND KNECHT Papier warenbedrij f Gebr. de Waal |ll959Bvrijdag 3 april 1959 „EILANDEN-NIEUWS" Bladz. 3 Ijk aU I de nu I i^aren. loop- J>p de-1 lEeste- trou- ie met vrij- colleJ fen grotiT I heer speecli,! |arbeids.| verrichtl Be steuul hden; hijl kwensenl p-od ver-l al dil Irk heetl llfde Gol labij zotl |Eester«i| nsen dl 3e uitgJ foto vaj agen. loeld. Ivan PoleJ I oprichteJ >aar hee| opvattinl de direcj I zelfbedieJ leèrd kaf lebben van Vi 300 mesl /olgens P«| brden is t Ibouwgewl lieuwe Ier aar W 1 plant I oogsten Ie geleerd^ loitarweêl hl waardoT |t, schiet f dan lardoor I een gX^^. Iet voorjaj Iling vanj 1 een gra* kt najaar. ps. jaar b"'^^ Jtie J. Zeeil lurg en 01 een b'"*' *"vil Inomen. Ihtoffer, leheel Wm pegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zal ds. J. Brons, !led. Herv. Predt. te Scherpenisse binnenkort met emeritaat gaan. De Herv. terk van Scherpenisse zal daardoor weer vakant worden. Naar aanleiding lan dit feit willen we in dit artikel een en ander meedelen over predikan- len en vakatures in het verleden. Ds. Brons is de 41ste predikant van Scher- lienisse sedert de Reformatie, althans volgens de officiële telling. Dat er aan leze telling wel wat mankeert, zal uit het vervolg van dit artikel blijken. Vooral de eerste namen en jaartallen op de predikantenlijst van Scherpenisse ftellen ons voor moeilijke vragen. De eerste predikant Evenals op zoveel andere plaatsen las de eerste predikant van Scherpe- lisse een afgevallen geestelijke. In 1566 bad mr. Johan Versteeg, pastoor te fcherpenisse, uit de Roomse kerk en legon, samen met Erasmus de Wever lan St. Maartensdijk, in de verschil- fende dorpen van het eiland Tholen, het Èvangehe te verkondigen. Het is dezelf- |e Versteeg geweest, die in de stad holen de eerste Gereformeerde preek leeft gehouden. De kerken waren in die Hjd alle nog in handen van de geeste- Kkheid, zodat de bijeenkomsten der tifeinige) Hervormden in huizen en fchuren of in de open lucht moesten ilaats hebben. J In 1568 werden Erasmus de Wever en lohan Versteeg getroffen door het ban- lonnis van de hertog van Alva. Ook de lersonen, die de godsdienstoefeningen ladden helpen organiseren, moesten het Eland verlaten. Van Scherpenisse wa- fcn dat: Adriaen Thomas, Johan Mari- lus (bode) Mr. David (barbier) en Mr. fasper van Vliet, schoolmeester. (Daar Johan Versteeg nimmer geor- lend predikant van Scherpenisse is ge feest, en de kerk in zijn dagen nog iQoms was, vermeldt de officiële naam- ^St van predikanten hem niet. Op Jrond van de feiten echter zou er niet tt minste bezwaar tegen zijn, de lijst laten aanvangen met: Johan Versteeg ^t 1566 pastoor ter plaatse in 1568 ver- annen door Alva. Alle begin is moeilijk [Alle begin is moeilijk en zéker het ^gin van de kerkgeschiedenis te Scher- fenisse. Het gemeentebestuur en de brk bleven Rooms tot ongeveer 1578 1577 ging de stad Tholen „bij satis- Jictie" over naar de Prins van Oranje). Ie Hervorming kwam op het eiland liaar moeizaam tot stand en vooral de émeente Scherpenisse heeft het lange Éd zonder eigen predikant moeten stel- In. De eerste naam, die de predikan- Inlijst vermeldt, is in principe onjuist: lèrardus Pauli is nooit predikant van pherpenisse geweest, maar kwam er in b84 als predikant van Bergen op Zoom Bdelijk ambtelijk werk verrichten. Hij |erd echter veel te laag gesalarieerd vertrok in 1586 naar Ouderkerk aan de Amstel, welke gemeente een beroep op hem had uitgebracht. De volgende naam op de lijst zou dan de eerste officiële predikant ge weest moeten''zijn, doch dat was een man zonder bevoegdheden, die zich wederrechtelijk in de dienst had inge drongen: Gijsbertus Samuels, die van 1586 tot 1588 classis en synode handen vol werk heeft bezorgd. In 1590 heeft een zekere Simon Jan sen gedurende enkele maanden de ge meente gediend. Over deze figuur we ten we helemaal niets, zelfs niet waar hij vandaan was gekomen en evenmin waarheen hij is vertrokken. Na zijn vertrek ontstond er weer een zeer langdurige vakature (ongeveer 8 jaar). Omtrent zijn opvolger, Carolus van den Broecke, tasten we evenzeer in het duister. Als Hij dezelfde predikant is geweest die tevoren de gemeenten Re- nesse-Noordweile had gediend en die later te Ooltgensplaat-Den Bommel heeft gestaan, dan kan zijn ambtsbedie ning in 1598 slechts enkele maanden ge duurd hebben. Met de later nogal bekend geworden Jacobus Miggrodius, die hem opvolgde is het kerkelijk leven wat op gang ge komen. Helaas vertrok deze predikant na hier slechts een jaar te hebben ge arbeid, naar Gapinge (op Walcheren) in 1599. Van die tijd af is Scherpenisse ge regeld van een predikant voorzien ge weest. Tot op de dag van vandaag heeft een vakature nooit langer dan twee jaar geduurd. 'Lange ambtsbedieningen Sinds het begin van de 19de eeuw duurden de 'meeste ambtsperioden slechts enkele jaren; vóór die tijd ech ter stonden de meeste predikanten soms zeer lang' op dezelfde plaats. Ook te Scherpenisse deed zich dat verschijn sel Voor: In 1655 kwam ds. Wilhelmus Stamperius van Standaardbuiten naar deze gemeente om er tot zijn emeritaat in 1690 te blijven. Hij overleed nog in hetzelfde jaar. Zijn opvolger, kandidaat Nicolaus de Goyer, vertrok reeds in 1692 naar het nabij gelegen St. Maar tensdijk. Diens verblijf was dus slechts een kort intermezzo. Kandidaat David Hovendaal nam zijn plaats in en bleef er tot zijn overlijden in 1750! IWe leven alweer in april. De tijd gaat |el. „Op de eerste aptil, verloor Alva bril". Aan dit gezegde al in z'n ugd ingeprent denkt Schram altijd even terug wanneer deze maand intrede doet. Op de eerste april in |t jaar 1572 werd de driekleur op de tit Catherijnetoren van Den Briel ge- lant, ten teken dat het juk van Alva ps afgeworpen. Schram heeft jaren aeden de stenen wenteltrap van deze lielse Dom eens beklommen. Hij staat |ar nog even fier als vier eeuwen ge- ^en en de tohelen aan zijn voet zijn die tijd wel afwisselend geweest. iToch „doet" het ons iets, wanneer we fcelfde treden beklimmen als de Wa- p:geuzen, die destijds met het HoUand- i dundoek naar boven klauterden met in hart vol vreugde om de behaalde ferwinning. We denken dan ook aan pppelstok de veerman op „Maasland- Uis" en in gedachten zien we hem de lote stadhuisdeur ingaan om de daar pgaderende vroedschap de eis van de ootvoogd der Watergeuzen over te lengen, dik doend, over de mot „vijf- tizend koppen" bemande vloot. Brielle |e6n stadje met tal van herinneringen die dagen, zeker, de moeite waard er eens kennis van te nemen, Dwa- hd door de oude nauwe straatjes Imt als 't ware de geschiedenis er ons Ifeemoet en de vele grafzerken in de Itherijnekerk spreken ons met het in- Tieitelde: „hier ligt begrave" van de pachten die er hebben geleefd en verkt. De oude pakhuizen langs de tvens zijn nog stille getuigen van de ^rie en rijkdom die Brielle als zee- rende stad heeft bezeten en vele [aatnamen herinneren ons aan man- p, die voor de stad van bijzondere |tekenis zijn geweest. Nu is Brielle stil stadje geworden en het „Sic |nsit gloria mundi" de roem dezer jreld vergaat is ook hier van toe- Issing. Op de eerste april denken we |g eens aan Den Briel als eersteling vrijheid maar overigens strekt de kendheid er mee niet veel verder dat de Inspecteur der Belastingen ^zijn hoofdkwartier heeft, waar ook |e Flakkeeënaars al eens op 't matje Pesten verschijnen om over de ver- puldigde belastingpenningen te pra-. Meestal gaat men er niet gaarne ^n omdat men er danig aan de tand Voeld kan worden en er vaak meer bracht moet wórden, dan er vandaan Ihalen valt. Evenwel, voert uw weg er lavond of te morgen heen, bekijk dan |t alleen het belastingkantoor, maar Bt er ook nog eens tot U spreken, wat jop school over deze veste met gloed Or de meester werd verteld! Jm van het ene eiland naar het an- J^e over te stappen; er gingen de laat- tijd in de centrumgemeenten Mid- delharnis en Sommelsdijk hardnekkige geruchten, dat er kidnappers aan het werk waren. Er zouden al kleine kin deren zijn meegenomen en weer andere kinderen, zouden zijn aangehouden om te worden meegetroond en zelfs zou een kleine bij zijn verweer om los te ko men een bloedneus geslagen zijn. Naar ik verneem is de politie ingeschakeld om de dader(s) op te sporen maar nog zonder tastbaar resultaat. Het was al zover, dat tal van ouders hun kinderen 's avonds niet meer naar buiten durf den te laten gaan en ook de kinderen zelf waren onder de indruk gekomen dat ze door de een of ander konden meegenomen worden. Op 't ogenblik is de angst wat- wegge-ebd, want van aanrandingen hoor ik niet meer. Mis schien heeft het „gerucht" hier zijn spel gespeeld en is een mug tot olifant op geblazen, maar toch zit er voor allen een waarschuwing in. Het zou niet de eerste keer zijn, dat er personen opere ren, die het op kleine kinderen hebben voorzien, dus is het naar Schrammetjes oordeel niet overbodig, dat de ouders er hun kleine kinderen op attenderen om nooit of te nimmer met onbekende personen mee te gaan of zich door deze te laten lokken. Het kan soms zo een voudig gaan, door b.v. aan een kind de weg te vragen en te verzoeken een eind je mee te gaan of mee te rijden en der gelijke dingen meer. In hun onnozel heid zouden de kleinen daar op ingaan, wat wel eens tot onverkwikkelijke si tuaties aanleiding kan geven. Zijn de kinderen er op voorbereid door de ouders dan is hun achterdocht gauw gewekt en zullen ze zich er wel met een „ik weet het niet" of „ik doe het niet" afmaken. Gelukkig zijn er geen ernsti ge dingen aan de hand geweest, maar voorkomen blijft altijd nog beter dan genezen! Toen ik vanavond de krant opensloeg, viel mijn oog weer op een bericht dat het verongelukken van een straaljager inhield, als gevolg van een botsing in de lucht bij hèt formatievliegen. De pi loot kwam er levend af en het toestel stortte in zee. Gelukkig niet ergens; in een bebouwde kom! Het is tegenwc>or- dig schering en inslag, dat er van deze toestellen verongelukken. Dan door de ene, dan door de andere oorzaak. Maar een botsing in de lucht, waar nog ruim te plenty is, dóet toch wel denken j aan gemaakte vliegfouten. Als er ruimte ge noeg is en dan nog elkaar raken, i^ een bewijs dat er iets hapert bij de l€i,iding of bij de piloten. Het gaat allemaal zo vreselijk snel en men beeft er vahdaag de dag van als deze brullende machines over ons heenvliegen. Een ongeluk is zo gebeurd en al komt de piloot er op z'n schietstoel levend uit, dan pliaft toch het gevaarte hier of daar neer. Stel V eens voor dat er een op een blok hui zen viel; welk een ravage en hoeveel doden zou dit niet met zich torengen? Het te dicht bij elkaar vliegeri van een formatie is echter onverantlwoord en brengt vele mensenlevens in Hevaar. Af gezien nog van de finantiële schade, die het teloorgaan van zulke kostbare ma chines meebrengt. Tenslotte'moeten we ze met elkaar via ons bel^stingpapier betalen! (Uit het feit, dat hij als man van 85 jaar nog dienstdoend predikant was, meet worden afgeleid, dat hij een goede gezondheid genoot) Ds. Matthias Jans sen kwam in 1751 van Loehen op de Veluwe en vertrok in 1771, wéér naar St. Maartensdijk. De eeuw werd volge- maakt door ds. Levinus Catshoek van Nieuw-Vossemeer, die in 1772 intrede deed en in 1803 met emeritaat ging. Na die tijd heeft hij nog 21 jaar geleefd; hij overleed in 1824. Zo had de gemeente Scherpenisse van 1655 tot 1803 slechts vijf predikanten gehad. Trekt mendaar de twee jaren van ds. de Goyer af, dan komt men tot 4 predikanten in 145 jaar! Bekende namen Naast de vele onbekende namen be vat de predikantenlij st van Scherpenis se er ook enkele, die in de kerkgeschie denis bekend zijn gebleven. Jacobus Miggrodius (1598-1599) is reeds genoemd De hele familie Miggrode heeft trou wens veel betekend voor de Zeeuwse kerk. De beroemdste van alle predikan ten van Scherpenisse en zelfs van het hele eiland Tholen, was ongetwijfeld Carolus de Maets, die als kandidaat in 1620 intrede deed en in 1629 naar Mid delburg vertrok. Als revisor van de Statenvertaling voor het Nieuwe Tes tament en als hoogleraar aan de Utrechtse Universiteit ten tijde van Voetius heeft hij zich grote bekendheid verworven Uit de vorige eeuw moet worden ver meld ds. Simon Hogerzeil, in 1853 geko men van Doornspijk, in 1854 vertrok ken naar Wemeldinge In de bewogen tijd van de Afscheiding heeft hij met de predikanten Knap en Callenbach grote invloed gehad op het Gerefor meerde volk in de Herv. Kerk. Emeritaat en overiyden Een kleine gemeente als Scherpenisse beriep vanzelfsprekend nogal eens een kandidaat. Toch zijn ook vrij veel pre dikanten „van elders" beroepen, meest al van kleine plaatsen. Opvallend veel predikanten zijn van Scherpenisse naar aanzienlijker ge meenten vertrokken: o.a. naar Tholen, Breda, Gouda, Middelburg, Sluis, Hulst enz. Als de predikanten door zulke ge meenten worden „weggehaald", is dat, zéker in een tijd van predikantsover- scliot, geen slecht teken. Heel weinig predikanten hebben trouwens ter plaat se „hun loop geëindigd". Van de onge veer 40 dienaren des Woords, die Scher penisse gediend hebben, gingen er drie met emeritaat, namelijk: Ds. Wilhelmus Stamperius in 1690; Ds. Levinus Catshoek in 1803; Ds. Laurens Voerman in 1819. (Ds. J. Brons zal dus de vierde emeritus van Scherpenisse worden) Slechts drie dienstdoende predikanten zijn te Scher penisse overleden, te weten: Ds. David Hovendaal in 1750; Ds. Samuel Martijn de Bruyn in 1847; Ds. Pieter Hofman in 1867. Voorts geniet Gijsbertus Samuels de twijfelachtige reputatie, in 1588 uit het ambt te zijn ontzet Alle anderen zijn van Scherpenisse „naar elders" vertrok ken. We hebben slechts een greep gedaan uit de vele namen en jaartallen Aan Gijsbertus Samuels, Carolus de Maets en Simon Hogerzeil hebben we indertijd reeds afzonderlijke artikelen gewijd. W. V. G Bij Des Moines in de staat lowa zul len binnenkort auto's kunnen rijden over de eerste van aluminium gebouw de brug, die zo goed als gereed is. De brug is bij wijze van proef gebouwd teneinde na te gaan of aluminium ten opzichte van andere metalen bepaalde voordelen biedt wanneer het door het drukke verkeer wordt blootgesteld aan zware spanning en druk. Het wegdek van de pijlers van de brug zijn van gewapend beton gemaakt. De draagbalken, schoren en andere con structiedelen zijn van aluminium ge maakt. De laagste temperatuur, die ooit in een der 49 staten boven de bodem ge meten is, was 60 graden Celsius onder nul in Tanana, Alaska. Deze tempera tuur werd volgens het Amerikaanse Weerbureau in januari 1886 waargeno men. F.AMILIE-BEiUCHTEN DANKBETUIGING Hiermede betuigen wij me de namens onze kinderen, onze hartelijke dank voor de vele blijken van belang stelling die wij bij onze 50- jarige echtvereniging moch ten ontvangen. Jac. V. d. Groef J. V. d. Groef- Oorbeek Melissant, maart 1959. Potgrond Asef Kunstmest Tuinbouwgereedschappen Flakkees Land- en Tuinbouwhuis Julianalaan 1 - Dirksland Telef. K 1877-511 Wij zijn ruim gesorteerd in alle soorten o.a. Aldrin 2V2"/o stuif Aldrin 25''/i( vloeibaar, Dieldrin 50»/o; CI.P.C. enz. Flakkees Land- en Tuinbouwhuis A. A. V. d. WEKKE Julianalaan 1 Dirksland Telef. K 1877-511 H.H. Landbouwers van Oude Tonge en omstreken. Wij T.M.T.D. tegen schimmel en met Dieldrin SOVo tegen uienvlieg. Desgewenst bij U thuis. M. DE VOS, Julianastraat 1, Tel. 331 Oude Tonge H. J. V. d. BOOM, Bernhardstraat Z, Tel. 431 Oude Tonge TE KOOP: Te bevragen bij V. BOTH Voorstraat 3 Telef. 485 Dirksland Engels twee persoons ledi kant; Engels één persoons ledikant; twee persoons op- klapbed (zonder opbouw); zonnescherm G 2.25 m.; keukenkast onder dichte deurtjes, boven glas in lood deurtjes, hoog 2.16 m. br. 1 m.; Cylinder bureau G. 1.35 m.; als nieuw Old fi nish schrijf bureau G 1.40 m Jn. TIELEalAN Binnenweg 22 Telef. 291 Melissant Brandstoffenfirma zoekt op alle plaatsen op Goeree- Overflakkee Brieven onder no. 2227 bur. van dit blad. Suikerbieten te voor de V.C.S. te Dinteloord C. DE BRUIN Korteweegje 9 Dirksland .ilSchrammetje of het een school- acte- of boodschappentas Is moet U eens bQ ons komen kyken! Grote sortering ook In por tefeuilles, portemenee's Boekhandel DE WAAL Zandpad Mlddelbamls Voor uw DEN BOMMEL. Tel. K 1871-381 Volledige spuitschema's gratis verkr^gbaar Wij hebben „HOUT" nieuw en oud. GOLFPLATEN en DAKBEDEKKINGEN GAAS en CARBOLINEUMS BOARDS en verder te veel om op te noemen. TELEF. 2178 MIDDELHARNIS 3 HOPPERUPSKLAVER SOORDFRANSE RODE KLAVER WITTE KLAVER en LUCERNE is uw adres: FLAKKEES LAND- EN TUINBOUWHUIS Julianalaan 1 DIRKSLAND Tel. K 1877-511 Hi(;., DEN BOMMEL TELEF. K 1871-381 Het te Middelharnis, aan de Westdijk 54. Kad. bekend Sectie B. no, 514, groot 74 centiaren. Straatlasten 7.11; Grond- bel. 12.16; Dijkringlasten f 25.96. In overleg met B. en W. van Middelharnis direct te aanvaarden. Ten verzoeke van de Erven Jac. Sarelse te Middelhar nis. Inschrijf biljetten voor of op 15 april 1959 in te leveren ten kantore van Notaris J. DE VRIES te Dirksland, alwaar ook meerdere in lichtingen te verkrijgen zijn. Allen die iets te vor deren hebben van-, ver schuldigd zijn aan-, onder hun berusting hebben van-, borgtochten hebben ten laste van de heer Jan van Gelder, in leven 11. zonder beroep, wonende te Mid delharnis, Ring 68, en over leden op 2 maart 1959, wor den verzocht hiervan op gave of betaling te doen vóór- of op 18 april 1959 ten kantore van notaris mr. J. M. HEMPENIUS, West- Achterweg 32, Middelharnis Houtworm in uw huis? Bestrijdt dit met Het beste en ook het goed koopste middel. Fa. J. W. MASTENBROEK Sommelsdijk Uit voorraad leverbaar A. V. d. HAM Kaai 3 Telef. K 1877-470 Dirksland Voor Ouddorp: S. MIEROP Kelderweg 595 Vrouw op gevorderde leef tijd zoekt te Dirksland of Herkingen een met keuken of gebruik van keuken. Aanbieding met opgaaf van verlangde himr worden gaarne ingewacht onder no. 2236 aan het bureau van dit blad. o4((een zaterdag aló r&ciame 5 lekkere slechts 79 et. en 200 gram lekker TAAIE BITTER KOEKJES of WELLING TONS voor 39 et. Bakkerij Zwanenburg Ring 8 Telef. 2151 Middelharnis z.g. als nieuw teakhout oliebad, flinke maat 125.- C. DE MOOIJ Voorstraat Middelharnis Kwel üw hersens er niet mee, maar laat de Everest- telmachine het voor U doen! Een pracht telma chine, waarmee U ktmt op tellen, aftrekken, verme nigvuldigen, sub-totaal be waren enz. voor 495. Wij komen deze gaarne bij U demonstreren. Van tijd tot tijd hebben wij ook prima gebruikte tel machines. Hebt U interesse hiervoor, laat het ons we ten! Boekhandel DE WAAL Middelharnis GEVRAAGD: in de periode 8-31 augustus (of ged. daarvan) voor man, vrouw, 3 k. (7, 7, IV2 jaar) Aanbiedingen aan: K. GOEDHART Joh. V. Egmondstraat la Gorinchem WINKELCENTRUM,- BINNENWEG45 TELEF. 116615 .„l^j^iaMRQsTTERDAM XJ dacht natuurlijk, dat 's werelds nieuwste mantel een of ander vreemd „geval" zou zijn. Nee, het nieuwe van deze „klassieke" mantel is de stof: linnen bou- clé, een Tvonder van weef kunst. En zo prettig draagbaar! Echt 'n man tel zoals iedere vrouw graag heeft. En voor 'n prijs waarvoor iedere vrouw deze modieuze mantel hebben kè,nl Koop het dan bij DIE zaak met de meeste sortering! Keus uit meer dan Haarvelours, klassiek en modern, Bouclé, klassiek en modern. Wilton, Kiras, Beshir, Kroon, Kashmir, Broussa en Keshan Tevens zijn wij ruim gesorteerd in vasttapijt, lopers, Cocos (Ster Cocos), gordijnstoffen, vitrages (Terlenka) enz. enz. Zie de etalages. Oostdijk 5, Telefoon 2569, Sommelsdijk sinds 1871 CHAMPIGNONS STERKERS RAAPSTELEN TOMATEN KOMKOMMERS RADIJS De Fruiteentrale FRUIT, PRIMEURS DELICATESSEN B. V. d, VEER Telef. 2682 Westdijk 36 Middelharnis Gevraagd voor onze afdeling zakken-fabri- cage een nette leeftijd tussen pim. 16 en 24 jaar. Aanmelden kantoor: LANGEWEG 13

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1959 | | pagina 3