BERNARD
GROLSCH
GROLSCH
GROLSCH
3,6 7o
Sneller bouwen
Beter bouwen
Buitenland
Nederlands Koninklijk Paar zag de
Spoetnik te Brussel
31e jaargang
Chr. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per iveek: dinsdag- en vrij agavond
MEDITATIE
Sterven buiten uw tijd
///y /s
OI/ERAL WELKOtl!
met zh ACCORDEON
van
'j3ierk&nneró vracf&n
^Dlerk&nn&ró vragen
ZOi&rkennsrA vragen
Anjer actie 1958
Bij het afscheid van dijk
graaf W. C. van Kempen
-------------------------------------^
NUTSSPAARBANK
Vrijdag 20 juni 1958
No. 2706
PRINS HENDRIKSTRAAT 14 - POSTBOX 8 - MIDDELHARNIS
Kedacüe en Advertenties uitsluitend Telefoon K 1870—2629
Na 6 uur 's avonds Telefoon K 1870—2017 Giro 167930
ABONNEMENTSPRIJS 1.90 PER KWARTAAL
ADVERTENTIEPRIJS 12 cent per mm.
Bij contract speciaal tarlel
Woningbouw in de fabriek
Ambacht wordt industrie
Voorheen was de „bouwplaats", het
terrein waarop werd gebouwd, tevens
de werkplaats waar de meeste on
derdelen van de woning werden ver
vaardigd.
Dit ambtelijke werk is steeds meer
overgenomen door de industrie en
een groot deel van de bouwactiviteit
heeft tegenwoordig plaats achter de
fabriekspoorten.
Wanneer in het hartje van New York
een wolkenkrabber wordt gebouwd,
heeft men op het vrij kleine terrein
geen ruimte voor opslag of vervaardi
ging van onderdelen. Het bouwen is
"hoofdzakelijk het monteren van tevo-
en pasklaar geleverde onderdelen en de
levering heeft plaats volgens een op de
seconde uitgekiend tijdschema.
We gaan hier te lande ook steeds
eer die kant op. Werd voorheen b.v.
de betonspecie op het werk zelf ver
vaardigd, waarvoor men dus een be
tonmolen, een cementloods enz. nodig
ad, nu ziet men de vrachtwagens met
roterende trommels rijdende beton
molens zélf als „op het spoorboekje"
op het werk arriveren om de mortel
kant en klaar te storten in het werk.
Stalen ramen, kozijnen, deuren, com
plete keuken, sanitaire installaties,
ze zijn. alle tevoren in de fabriek
pasklaar gemaakt en worden op het
werk geleverd in plaatsvan klaar
gemaakt. De industrie heeft ook hier
grotendeels het ambacht verdrongen.
En zonder de bijdrage van de toele
veringsindustrie zou het moderne
bouwen niet mogelijk zijn.
Te veel afwijkingen
Op deze manier wordt het bouwtem
po versneld en worden de kosten ge
druktmaar nog niet genoeg. Het
wringt nog immer tussen ambacht en
industrie. Terwijl de industrie kans ziet
zodanig materiaal te leveren, dat de
architect ervan kan uitgaan bij het ma
ken van zijn ontwerp, is er nog immer
te veel individualisme, moeten er steeds
weer afwijkende typen vervaardigd
worden die het tempo vertragen en de
kostprijs opschroeven. De vrees voor
teveel uniformiteit in de bouw speelt
daarbij natuurlijk een grote rol., het
is alleen de vraag of het gevaar hier
voor schuilt in het door de industrie
vervaardigde standaard-materiaal, dat
slechts ten dele de vormgeving bepaalt.
Een ander opmerkelijk knelpunt
vormt het gebrek aannauwkeurig
heid. Zo kan het gebeuren dat men
voor een standaard-kast-type de plan
ken op maat gezaagd leverten dat
ze nochtans te breed blijken en bijge-
zaagd moeten worden, omdat men het
et de maten niet te nauw genomen
heeft Zelfs de duimstokken zijn niet
overal gelijk waardoor men millimeter
verschillen krijgt die bij grotere opper
vlakten centimeter-verschillen kunnen
worden----met alle gevolgen van dien.
Ir. J. van Ettinger, directeur van
otterdams Bouwcentrum, zei het on
langs ronduit:
Bij aannemer, uitvoerder en arbeider
dient het maatbewustzijn te worden
versterkt, zodat de toegeleverde, gepre-
fabriceerde materialen en elementen
niet alleen op papier passen, maar ook
in werkelijkheid, en het werk op de
bouwplaats kan opklimmen tot indus
triële montage.
Bouwen in de fabriek
Een andere „bottleneck" in het pro
ces van sneller bouwen vormen de zeer
uiteenlopende voorschriften van aller
lei instanties en de op iedere plaats
weer andere eisen der bouwverordenin
gen. Die staan het ontwerpen en fabri
ceren van standaard-typen in de weg.
De toeleverende industrie heeft het
ambacht van het bouwen steeds meer
vervangen. Het huis wordt reeds gro
tendeels gebouwd in de fabriek, com
plete wanden, zelfs van leidingen voor
zien, kunnen ineens worden aangevoerd
Er is een Nederlands bedrijf dat het
«ele systeem van „natte leidingen" te
voren in eigen werkplaats gereed maakt
demonteert en naar de bouwplaats
voert, waar de aanleg dan alleen nog
maar een kwestie is van opnieuw mon
teren.
In dit hele proces, deze omschakeling
van ambacht naar industrie, speelt ook
oet probleem der werkkrachten een rol.
pe animo voor het ambacht schijnt
Dl] de jongeren steeds meer terug te
lopen. Het klassieke type dat de bouw
vakarbeiders, de timmerman, de met
selaar, die hun vakmanschap bewijzen
op de bouwplaats zelf, sterft uit. Hun
Plaats wordt ingenomen door de mon-
reurs van tevoren gereedgemaakt bouw
element en door de vakmensen die in
we fabriek deze elementen gereed ma-
Het is niet alles goud wat hier blinkt
«et mdividu wordt steeds meer massa
mens. Het in vele opzichten nog indi
viduele werk „op de steiger" wordt
vervangen door het gerationaliseerde,
regelmatige werk in de industrie. Deze
ontwikkeling ligt in het verlengde van
oie, welke overal is waar te nemen
opotfering van de individualiteit ter
la van zekerheid, hoewel deze
«atste ook nog niet onwrikbaar vast
Anderzijds kan alleen op deze wijze
worden voldaan aan de steeds toe-
Wees niet al te goddeloos, noch
wees al te dwaas; waarom zoudt
gij sterven buiten uw tijd?
Prediker 7 17
Gods Woord stelt tegenover elkander
de rechtvaardigheid en de goddeloos
heid. Daar is niets tussen die beide in.
Een zekere middelmatigheid, die som
migen zich in het leven toeschrijven en
die op deze Schriftuurplaats willen
gronden, is niet naar de Schrift. Toch
wordt zo dikwijls Gods Woord daartoe
misbruikt en hoe menigmaal kan men
het niet horen, dat men niet al te recht
vaardig, dat is niet al te nauwgezet en
te consciëntieus moet zijn en aan de
andere zijde ook niet al te goddeloos,
dus niet in het oog lopend zondig moet
zijn. Ge moet, zo wordt als de hoogste
levenswijsheid gepredikt, het midden
tussen deze twee houden.
Wie echter de Schrift leest met ernst
en begerig om door dezelve onderwe
zen te worden, zal verstaan, dat de
Schrift ons nergens zulk een levens
wijsheid voorstelt. Wij kunnen nimmer
te nauwgezet leven. Gods Woord neemt
het niet te licht met de zonde.
Wat is dan de mening van dit
Schriftwoord? Wij zijn te rechtvaardig,
wanneer wij rechtvaardiger dan God
willen zijn. Hoe dikwijls vindt dat niet
plaats.
Denk alleen maar aan Asaf, dfe het
zocht te verstaan, waarom de goddelo-
zen groeien als het kruid en waarom
er wateren van verdrukking over de
rechtvaardigen uitgegoten worden. O,
gewis dan zijn wij te rechtvaardig,
Daar staat nu tegenover, dat de Predi
ker ook zegt: Zijt niet al te goddeloos.
Er zijn verschillende trappen in de zon
de, zoals er ook trappen in de straf
zijn.
Geen enkele zonde is gering of klein,
wanneer wij in aanmerking nemen, dat
deze bedreven wordt tegen de hoge ma
jesteit Gods. Geen enkele zonde is dan
ook in zichzelf vergeeflijk.
Hetgeen Rome daaromtrent leert, is
tegen de Schrift. Rome toch maakt on
derscheid tussen vergeeflijke en onver
geeflijke zonden en verstaat daaronder,
dat er zonden zijn, die vanwege hun ge
ringheid in zichzelf vergeeflijk zijn en
waaivoor niet een bijzondere verzoe
ning van node is. Daartegenover leert
zij, dat de onvergeeflijke zonden niet
in zichzelf vergeeflijk zijn, maar dat
daartoe de tussenkomst van de priester
die de vergeving schenkt, van node is.
Gods Woord leert ons een dergelijk
onderscheid in de zonde niet. Wel is er
sprake van onvergeeflijke zonden. Dat
zijn de zonden, waartoe zelfs het bloed
van Christus niet in staat is, om die te
verzoenen. Niet omdat dit bloed niet
genoegzaam zou zijn daartoe, maar om
dat het God heeft behaagd om de ver
zoenende kracht van dit bloed niet te
doen komen over hen, die zich aan zul
ke zonden hebben schuldig gemaakt,
want deze zijn overgegeven naar Gods
rechtvaardig oordeel aan een totale
verharding.
Ziet, over zulke zonden spreekt nu
ook dit Schriftwoord. Er wordt hier na
melijk gesproken over een sterven bui
ten uw tijd. Is dat wel mogelijk? Is er
niet voor alles een bestemde tijd? Een
tijd om geboren te worden en een tijd
om te sterven? Zal er dan ooit iemand
buiten zijn tijd kunnen sterven?
Wel, wat betekent sterven? Dat be
tekent o.a. dat de genadetijd voor ons
afgesneden wordt. Dan is er geen mo
gelijkheid van zalig worden meer. Al
zou dan de mens, die de verschrikliing
van het eeuwige oordeel zich bewust
wordt, nog tot God willen roepen, er zal
geen antwoorden meer zijn, want Hij
zal zeggen: Toen Ik geroepen heb, hebt
gij niet geantwoord. Daarom zal Hij
spotten met ons verderf en lachen,
wanneer onze vrees komt.
O, dat wij toch de genadetijd zouden
waarnemen, terwijl het voor ons nog
heden is en de deur nog niet voor eeu
wig op het nachtslot is. O, het zal zo
ontzaglijk zijn om onbekeerd in de han
den des Heeren te vallen.
Het Woord des Heeren gewaagt ons
van de dwaze maagden, die op de deur
nog klopten, toen de Bruidegom met
de wijze maagden de feestzaal was bin
nengegaan. De deur is voor hen niet
meer opengegaan, maar zij begonnen
buiten te staan en zijn nooit meer bin
nengekomen. Het was voor hen voor
eeuwig te laat. De mogelijkheid der
genade was voor hen nu eeuwig afge
sneden.
Wanneer nu de mens sterft buiten
zijn tijd, dan betekent dat, dat de ge
nadetijd voor hem afgesneden wordt,
terwijl hij nog in het leven is. En zulke
mensen zijn er. Op verschillende plaat
sen van de Heilige Schrift wordt ons
dat geleerd.
R.
V.
MUZ/SKHANPtL
MfODeLHf^RNt&
nemende woningbehoefte, kan men
op deze wijze sneller en ook beter
bouwen. Daartoe is het echter nodig
dat alle betrokkenen architect, over
heid, industrieel, aannemer, uitvoer
der en last but not least ook de man
op het werk, hetzij bouwvakarbeider
of monteur, samenwerken om te be
reiken, dat deze omwenteling van
ambacht naar industrie ook inder
daad sneller en beter bouwen moge
lijk maakt.
Hongarije
Schokkend was het bericht dat deze
week eerst door radio-Moskou en enke
le uren later ook door radio-Boedapest
de wereld in werd gezonden: Imre
Nagy, de bekende Hongaarse premier
tijdens de opstand in Hongarije, no
vember 1956, en de militaire leider van
die opstand, kolonel Pal Maleter („de
held van Boedapest") zijn kort geleden
door een volksrechtbank ter dood ver
oordeeld en inmiddels reeds terechtge
steld. Twee van hun naaste medewer
kers, beide journalisten, ondergingen
hetzelfde lot. Vijf andere medewerkers
van Nagy kregen gevangenisstraffen,
variërend van 5 jaar tot levenslang.
Het bericht van deze terechtstelling
roept ons de Hongaarse opstand weer
duidelijk voor de geest. Wie denkt niet
met ontzetting en afschuw terug aan
dat bloedbad van zondag 4 november
1956, toen de opstand van het Hon
gaarse volk met Russische tanks en
bommen werd onderdrukt?
Nagy was op die beruchte zondag
morgen, na zijn wanhopig beroep op
de vrije wereld om Hongarije te red
den, gevlucht naar de Zuidslavische
Op de tweede dag van zijn bezoek aan de Wereldtentoonstelling te
Brussel heeft het Nederlandse Koninklijke Paar dinsdag o.m. het Rus
sische paviljoen bezocht. De foto toont H.M. de Koningin en Z.K.H.
Prins Bernhard bij d« afdeling, gewijd aan de Russische spoetniki.
ambassade. Later verliet hij zijn toe
vluchtsoord en hoewel hem een vrij ge
leide was beloofd, werd hij gevangen
genomen en naar Roemenië gedepor
teerd. Waarschijnlijk is hij na die tijd
nooit weer in Hongarije geweest.
Maleter werd op diezelfde zondag
door de Russen gevangen genomen, nog
wel tijdens onderhandelingen over de
terugtrekking van de Russische troe
pen!
Volgens mededelingen van radio-
Boedapest hebben de beschuldigden de
tegen hen ingebrachte beschuldigingen
ontkend. Later hebben ze echter „on
der de druk van het bewijsmateriaal"
een bekentenis afgelegd! Die beschul
digingen komen in het kort neer op de
volgende drie punten:
1 Voorbereiding van de contra-revolu
tie in opdracht van de imperialisten.
2 Het onderhouden van nauwe betrek
kingen met de imperialist.
3 Het aansporen tot verder verzet, ook
nadat de opstand was onderdrukt.
Nagy is tweemaal premier van Hon
garije geweest, eerst van 1953 tot 1954.
Hij volgde toen een geheel nieuwe
koers, naar anologie van de Sowj et-
Unie, waar Malenkov destijds premier
was. Om de tijd voorafgaande aan de
opstand werd Nagy door de intellec
tuelen opnieuw als premier begeerd.
Hij kwam inderdaad weer aan de
macht, doch slechts voor 10 dagen. De
Russen mengden zich in de opstand en
Nagy werd afgezet. In zijn plaats kwam
Janos Kadar, de stropop van het Krem
lin.
De terechtstelling van Nagy en Ma
leter, die terecht worden beschouwd
als politieke moorden hebben in de
vrije wereld diepe indruk gemaakt. De
verantwoordelijkheid voor de dood van
deze moedige Hongaarse leiders komt
allereerst en waarschijnlijk zelfs enkel
en alleen voor rekening van de Russen.
Van verband met de Hongaarse op
stand is natuurlijk geen sprake, dan
waren ze terstond na hun gevangenne
ming terechtgesteld. De Russen hadden
wel andere middelen om Hongarije on
der de knoet te krijgen.
Er wordt wel gewezen op de contra-
verse tussen Rusland en Zuidslavië.
Tito wil immers een gemeenschap van
onafhankelijke staten, waarin Rusland
niet de leiding heeft. En Tito heeft aan
hangers in de satellietlanden. De dood
van Nagy, die hetzelfde beginsel hul
digde, moet misschien als waarschu
wing dienen voor hen, die de weg van
de opstand en het verzet willen inslaan.
Anderen zijn van mening dat Nagy en
Maleter de slachtoffers zijn geworden
van een nieuwe machtsstrijd in het
Kremlin. Zoiets berust vooreerst nog
op vermoedens.
In elk geval is het zeker dat Chroest-
jow niet terugdeinst voor de methoden
van Stalin, die hijzelf zo heeft afge
keurd. En in Am.erika is men van me
ning dat de voorbereidingen voor een
eventuele topconferentie door de moord
op de Hongaarse leiders ernstig zullen
worden geschaad.
Libanon
Het Midden-Oosten vormt in de we
reldpolitiek nog altijd een haard van
onrust. Sinds enkele weken is de staat
Libanon weer in het middelpunt van
de belangstelling gekomen door de Sy-
risch-Egyptische bedreigingen die zo
langzamerhand het karakter van agres
sie beginnen aan te nemen.
De Verenigde Naties hebben een
groep waarnemers naar de Libanon
gezonden om zich van de situatie op de
lioogte te stellen. Maar het is nog de
grote vraag of deze waarnemers het
conflict binnen de perken zullen kun
nen houden. In de Verenigde Staten
heerst dan ook sterke bezorgdheid en
men overweegt de mogelijkheid van
militaire interventie. De zogenaamde
Eisenhowerleer voor het Midden-Oos
ten machtigt de president hiertoe, ook
wanneer een staat, waar de communis-
BINNENVERINGBED
i)ssf« h»d
ten niet aan de macht zijn, om derge
lijke hulp vraagt. Voor Amerika zijn er
bovendien nationale belangen in het
spel, want in het kleine staatje Liba
non wonen meer dan 5000 Amerikanen.
Het is het altijddurende conflict tus
sen Oost en West, dat zich in de Liba
non gelden doet. Achter Egypte en Sy
rië staat de Sowjet-Unie. Dat blijkt
overduidelijk uit de waarschuwende
woorden van de Russische afgevaardig
de Sobolev in de vergadering van de
Veiligheidsraad, „dat interventie van
buiten af zou kunnen leiden tot gebeur
tenissen die gevaarlijk zijn voor de Li
banon en voor de vrede in het Nabije
Oosten".
Amerika weet zelf ook •wel, dat, wan
neer het tussenbeide zou komen in het
conflict, de nationalistische Arabieren
nog meer anti-Westers zouden worden.
Maar anderzijds zijn de belangen van
Amerika en Engeland in het Midden-
Oosten zo groot, dat ze moeilijk lijdelijk
kunnen blijven toezien.
Het is te hopen dat het niet nodig zal
zijn en dat Nasser zo verstandig zal
zijn, het conflict niet verder uit te lok
ken. Het Midden-Oosten heeft al meer
dere malen de wereldvrede in gevaar
gebracht.
Frankrqk
Nu er in de Franse toestand een pe
riode van enige rust is ingetreden, kan
premier de GauUe gaan werken aan
de uitvoering van zijn plannen. Het
voornaamste is wel het ontwerpen van
een nieuwe Franse grondwet, die de
grondslag moet leggen voor een natio
nale opleving. Aan de ongezonde situ
atie dat het parlement naar willekeur
over de regering kan heersen, moet een
einde worden gemaakt. De huidige
Franse grondwet geeft, uit vrees voor
dictatuur, te grote bevoegdheden aan
het parlement. De Nationale Vergade
ring heeft van die bevoegdheden altijd
een ruim gebruik gemaakt, door voor
elke kleinigheid de regering naar huis
te sturen, waardoor de democratie tot
een aanfluiting is geworden. Aan de
Gaulle is nu de taak, hierin verande
ring te brengen. Hij wil allereerst de
positie van het parlement verzwakken,
voorts de bevoegdheden van het staats
hoofd uitbreiden. De president zou de
premier moeten aanwijzen en bij ver
schil van mening tussen Kamer en Ka
binet mag de president de Kamer ont
binden. Verder propageert de Gaulle
de scheiding van de wetgevende en de
uitvoerende macht: ministerschap en
lidmaatschap van de Kamer moeten on
verenigbaar zijn.
Zo op het eerste gezicht lijkt de
Gaulle inderdaad de juiste middelen
aan te geven om Frankrijk van zijn
dodelijke kwaal te genezen. Het is voor
Frankrijk en voor de democratie in het
algemeen te hopen dat het volk straks
met zijn voorstellen akkoord gaat en
dat deze middelen heilzaam zullen
werken.
Deze keer recente foto van het
Koninklijk Gezin werd door het
Koninklijk Paar exclusief ter be
schikking gesteld van het Prins
Bernhard Fonds en de Anjer
fondsen, waarvan de Prins re
gent is, voor de jaarlijkse inza
meling aan het einde van deze
maand voor het Nederlandse
culturele leven.
OOLTGENSPLAAT
Vorige week hebben wij reeds bericht
dat de heer W. C. van Kempen van de
boerderij „'t Honck" wegens het berei
ken van de leeftijdsgrens niet meer
herkiesbaar was als dijkgraai van de
polder Het Oudeland. Mede berichten
wij dat in zijn plaats werd gekozen zijn
zoon drs. K. C. van Kempen.
Er is thans nog een afscheid gevolgd
van de diverse polderbesturen, waar
bij de heer van Kempen door het oud
ste bestuurslid dhr. C. van Rossum har
telijk werd toegesproken. Sinds 1919
heeft de heer Van Kempen als gezwo
rene zitting gehad in het bestuur en is
in 1946 tot voorzitter gekozen, aldus
dhr. van Rossum. Belangrijke verbete
ringen zijn tijdens zijn bestuursschap
tot stand gekomen, zoals de stichting
van het gemaal, de verbetering der we
gen en de gehele verbetering van de
ontwatering. Moeilijke tijden zijn er bij
geweest, denk aan de bezettingstijd en
de overstroming door de watervloed
1953.
Voor al zijn arbeid voor de polders
werd hij dank gezegd en voor de pret
tige samenwerking al die jaren onder
ling. Als aandenken overhandigde de
heer Van Rossum hem een prachtige
wandelstok en een doos sigaren.
Andere sprekers
De heer P. van Es dankt dhr. Van
Kempen namens de besturen van de
andere polders, waarmee zo dikwijls sa
men wordt vergaderd, voor de wijze
waarop hij de belangen van de polder
Het Oudeland heeft gediend en voor de
prettige en aangename samenwerking
in al die jaren.
De secretaris van de polders de heer
C. J. Oostdijk dankt de scheidende voor
zitter namens de ambtenaren voor de
aangenamen en vertrouwelijke wijze
waarop al die jaren is samengewerkt
en wenst hem een rustige en gezegende
levensavond toe.
Ten slotte dankt de heer Van Kem
pen voor de goede woorden tot hem
gesproken en voor het aandenken hem
aangeboden. Hij noemt de wandelstok
een symbool van steun bij het klimmen
der jaren.
Hij heeft de leeftijd van aftreden be
reikt en gelukkig kan hij terugtreden
en het werk loslaten. Hij is blij dat zijn
zoon als opvolger is gekozen.
Hij dankt het bestuur van Het Oude
land en de gezamenlijke besturen van
de andere polders en de ambtenaren
voor de goede samenwerking en om
gang al die jaren. Hij wenste allen Gods
zegen toe.
Op 1 juli a.s. wordt de rente op
spaarboekjes VERHOOGD tot
Voorstraat 36 Middelharnis
Postrekening 355905
Telef. 01870—2012
