EiiAiiDEri-rnEui/s
Vervolg Raad Middel ha mis
St. Nicolaas
kiest Zandstra
Dhr. Th. V. Boekhoven, Sommelsdijk
in de Kamer van Koophandel
ie Dordrecht gehuldigd
Kerkgescliiedenis
van Den Bommel
2de blad
Vrijdag 22 november 1957
No. 2649
WAARNEMER
UIT DE KERKEN
NBD. HERV. KERK
CHR. GEREF. KERKEN
N.V. Slavenburg's Bank
VAN HEINDE EN VER
November voorpost van
de winter
In de politiek is het rumoerig
Tegen Eome en tegen de socialis
ten liOge mensen Steeds min
der cultuurgrond.
I
Het was deze week verzarrieldag van
de Katholieke Volkspartij. De „B." voor
die naam ontbreekt mijns inziens. „Ka
tholiek" is: „algemeen", en een roomse
staatspartij is in ons land gelukkig nog
niet algemeen. Hun bedoeling is blijkens
vroegere uitlatingen van Prof. Romme,
het protestants karakter van onze natie
uit te wissen.
Dat is niet zo erg mooi. Cat moet
maar niet gebeuren, vind ik. Wij zitten
al veel te veel onder invloed van de
roomsen, geflankeerd door hun broer
„Partij van de Arbeid".
Politiek staat het nu zo, dat de Ant.
rev. toenadering zoeken tot de Christ.
Historischen. Met name de A-R. heeft
bij de laatste verkiezing geducht verlo
ren. In Den Haag en enkele andere plaat
sen zal men nu met één lijst uitkontien,
waarop A.R., C.H. en Staatk. Ger. broe
derlijk samen prijken. Er is iets voor te
zeggen, maar dan uit nood. Zo onge
veer als bij de overstroming van 1953,
dan breekt nood overal de wetten. Maar
beter ware dat men het met z'n drietjes
eens werd over de enige oude reforma
torische grondslag voor het publieke le
ven. Ik vrees dat dit samengaan uit
nood ons nog verder zal doen indom
melen. Hoe breder wij onze belangstel
ling uitstrekken hoe hoger eisen dat
stelt aan onze geestelijke spankracht om
het beginsel der reformatie te bewaren
en ons politiek geheel te stellen onder
de tucht van het Woord des Heeren.
De r.k. vinden het niet mooi dat de
A.R. en C.H. nu te hoop lopen om Rome
en de Partij van de Arbeid in te tomen.
Het anti-papisme is hun vooral een
doorn in het oog. En de antirev. haasten
zich om zich van alle anti-papisme vrij
te verklaren. De voorzitter van de A.R.
Partij Dr. Berghuis verklaarde In zijn
rede in Amsterdam volgens Ned. Ge
dachten: hierbij moet er aan herin
nerd, dat het verzet tegen de benoeming
van een rooms-katholiek tot burgemees
ter van Den Haag niet is gekomen van
de A.R.P. of de C.H. Unie".
Welzeker, kruip hun maar in de zak!
Maar in elk geval; A.R. en C.H. willen
tegenover de roomse volkspartij en de
Partij van de Arbeid zichzelf blijven. Nu,
wij zijn dan wel ver weggezakt wanneer
wij nu al tevreden moeten zijn met iets
te mogen blijven, 't Is of de werfkracht
er helemaal uitgaat.
En de invloed van de socialistische re-
geringspolitiek is pp ons volk groot. De
staatsmacht wordt steeds meer vergroot
en dat trekt velen, die beteï moesten-we
ten, aan. Uit dit spinneweb maakt een
volk zich bijna nooit meer los, dat worde
wel bedacht. Ook de christelijke partijen
hebben er maar al te veel achteraan ge
lopen. Het stond zo fier van „vergeten
groepen" te spreken, van loon-acties,
welvaartverdeling in verband met onze
„export" en meer van dat fraais. Ach
ja, ieder heeft z'n stembillet en de men
sen zien niet verder. Beginselen, alle
maal mooi, maar moet je voor beginse
len bereid zijn onder te gaan?
Deze vraag verraadt geestelijke ledig
heid. Men zou wel heel de wereld kun
nen winnen en schade lijden aan de ziel.
Moét dat niet tegen de mensen gezegd
worden
Het zit speciaal de A.R. partij niet
voor een geschenk dat in aUe sei
zoenen zijn waarde behoudt.
CAMERA'S in alle prijzen vanaf
15.50 uitsluitend de goede mer
ken.
FLITSAPPARATEN v.a. 14,10
compl. met tas.
STATIEVEN met en zonder
draaikop.
DIAPROJECTOREN en KIN-
ÖERPROJECTOKEN met FILM-
STBIPS.
Alle Dia-artikelen zoalsplastic
raampjes, klapmaskers, dekglaas-
jes, plaJipers etc.
VERGROTINGSAPPARATEN
kleinbeeld en 6 x 6.
8 mm CAMERA'S, PROJECTO
REN en alle CINé-toebehoren.
Verder zonnekappen, filters, com
bi-tassen, draadontspanners, ont
wikkelaars, papieren, schalen,
tangen, thermometers.
Enorme sortering FOTO-ALBUMS
en FOTO-LMSTEaV
VAKKUNDIGE VOORLICHTING
EN... DE BEKENDE ZANDSTRA
SERVICE
Atelier en f otohandel
W. Krakeelstraat 8
Sommelsdijk Tel. 01870—2057
Het lag op straat. Een Groningse
vrouw vond op straat een langwerpig
gevormde broche. Ze achtte het een
Waardeloos ding te zijn, een goedkoop
bazarartikel. Toch ging ze het zelf dra
gen. Na een poosje moest de broche ge
repareerd worden. Daar vertelde men
naar, dat het niet een waardeloos ding
niaar een broche van duizelingwekken
de waarde was. Onmiddellijk deed ze
toen aangifte bij de politie. Daar waren
al meer „gevonden voorwerpen" aange
geven, zoals een gouden damesring en
een hanger met edelstenen.
gemakkelijk. Haar weekblad „Neder
landse Gedachten" heeft vaak aardige
artikelen, doch laveert ook dikwijls tus
sen twee stromingen door. Dominee Dr.
Hommes van Hillegersberg, die een fik
se brochure schreef met klachten over
de eigen partij, acht de redactie van dit
weekblad „onbekwaam tot enig goed".
Dr. Hommes ziet de christelijke poli
tiek in een crisis zonder weerga, door de
versmelting van staat en maatschappij,
door het staatsdirigismc. Dat vernie
tigt de vrijheden van een volk. Ook nog:
invloeden van niemand minder dan Karl
Earth!
Men moet inderdaad maar eens weer
keren tot de oude, gereformeerde staats-
en levensbeschouwing, die is naar des
Heeren Woord. Het schijnt wel eens of
er geen God meer in Israël is; als in
Ahazia's dagen, (2 Kon. 1). En Rome
maar de vriendschap opzeggen; men
heeft nu lang genoeg als slippendragèrs
gefungeerd.
Hoe leger de mensen worden hoe meer
zucht naar afleiding. Houdt ons alsje
blieft met iets bezig! Radio, televisie of
puzzle. Laat mij geen ogenblik met mij
zelf alleen, dat is helemaal zo eng, dan
ga ik zo zitten denken! - Ja vriend, dat
wil ik geloven, vooral wanneer je niet
eens een goed boek in huis hebt om van
de eeuwige dingen tot je te spreken.
't Is toch maar 'arm zo, vind je zelf
niet
Er is weer een nieuw statistiekboek
1955/1956 verschenen. Een en al cijfer.
Maar toch heel belangrijk. Laat mij
thans dit eens doorgeven:
In 1956 werden 2350 hectaren cultuur
grond gewonnen (inpoldering en ontgin
ning). Maar er gingen 4893 hectaren
grond weg door woningbouw, wegen en
straten, sportterreinen enz. Verlies dus:
2828 hectaren.
Dat is vrijwel elk jaar het resultaat
De inpolderingen zijn best, maar houden
het verlies niet bij. De bevolking van
ons land neemt nog steeds toe en er
moet ruimte voor zijn. Alleen maar, men
zij met de grond zuinig. Er zijn weer vele
plannen voor levensruimte voor de ste
den met grote recreatieterreinen. De be
gerige blikken gaan reeds naar onze ei
landen. Dat men hier maat houde, want
van recreatie, vertier en amusement
kunnen wij niet bestaan, wel van ijverig
werken. En de recreatie draait door
gaans op massale schending van de Dag
des Heeren uit. Dat moeten de overheden
het volk zeker niet leren!
Beroepen te Schelluinen W. Vroegin-
dewey te Bleiswijk; Waarder K. v. d.
Pol te Veenendaal^ Sliedrecht J. Woltes
te Ernst.
De kerkeraad van Veenendaal deed
een schrijven uitgaan, gericht aan alle
Herv. kerkeraden, waarin deze worden
uitgenodigd, om op zondag 24 nov. in
gebed en prediking de aandacht te ves
tigen op de voorstellen der Synode, met
betrekking op de vrouw in het ambt.
De verschillende classis, zullen binnen
kort dit ontwerp-voorstel in laatste in
stanties bespreken, waarna dan de Sy
node definitief beslissen moet.
Ook zal op deze zondag hieromtrent
een kanselboodschap worden voorgele
zen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Deventer L. de Vries te
Lollum; Groningen H. v. d. Weg te Em-
men; Harlingen G. Peddemors te Dirks-
horn.
Aaug. naar Scharnegoutum S. J.
Verveld, laatstelijk Doopsgezindpredi-
kant te Den Hom
Bedankt voor Dussen en Zoutkamp S.
J. Verveld te Den Hom; Goes C. L.
Timmers te St. Pancras; Avereest W.
de Graaf te Almkerk; Uithuizen C. da
Vries te Lollum.
Beroepen te Rozenburg J. Carlier te
Zutphen; Opperdoes M. Vlietstra te
Eemdijk; Westzaan S'. Wijnsma te Broek
op Langendijk.
Bedankt voor Woerden en fflerikzee
G. Buys te Papendrecht.
Zwijndrecht: Na bevestiging door ds.
J. Keuning van Barendrecht, met een
predikantie over 2 Tim. 2 15, deed ds
E. Venema, gekomen van Maassluis, in
trede, sprekende over Joh. 3 29.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te H. I. Ambacht H. van
Gilst te Dirksland en L. Kieboom te
Lisse
Beroepen te Slikkerveer J. Bel te
Krajbbendijke.
KADE 5
IWIDDELHABNIS TELEF. 3138
Alle Bank- en Effectenzaken
Reis- en Zaken-deviezen
In de woensdag j.l. gehouden verga
dering van de Kamer van Koophandel
te Dordrecht memoreerde de voorz., de
heer ir. R. A. Jas, het feit, dat dhr. Th.
Boekhoven op 19 oktober 1932 tot lid
der Kamer werd gekozen en op 18 de
cember d.a.v. zijn eerste vergadering
bijwoonde Spr. meende in de geest van
alle leden te spreken, dat aan deze ge
beurtenis niet zonder meer mocht wor
den voorbijgegaan.
Hij bracht de heer Boekhoven dank
voor de wijze, waarop deze zijn taak als
lid der Kamer heeft opgevat en vervuld.
Vermeldenswaard is zeker het feit dat
de jubilaris in de 25 jaar, die achter ons
liggen, slechts een enkele maal ver
zuimd heeft de vergaderingen der Ka
mer te bezoeken. En dan te bedenken,
dat de verbinding met het eiland Flak-
kee steeds, maar vooral in de oorlogs
jaren, toch wel zeer moeilijk was.
Verder memoreerde de voorz., een
vergadering der Kamer, waarbij ter
sprake is gekomen de taak der Kamer
NIEUWS IN HET KORT
Bijna levend «erbrand. In een stad
in Californië is het dezer dagen ge
beurd. De gemeentearbeider A. stond
op de achterkant van een vuilniswagen
toen d^ze zijn inhoud leegstortte in een
diepe put. Onopgemerkt door zijn me
dearbeiders had hij zijn evenwicht ver
loren en was in de diepeput geval
len. Daar werd hij bedolven door 5 ton
vuilnis, de inhoud van de vuilniswagen.
Een enorme dragline begon daarop de
inhoud van de put te grijpen en in een
witgloeiende verbrandingsoven te stor
ten. Het scheelde maar een haar of de
man werd verbrijzeld door de geweldige
kaken van de dragline en zo in de ver
brandingsoven geworpen. Gelukkig wist
hij de opmerkzaamheid op zich te ves
tigen, zodat hij een ogenblik later,
slechts met een paar schaaf wondjes,
uit de kuil wist te kruipen.
Nog altijd harbaars Amerika. Uit
Centerville komt het bericht, dat daar
een negerpredikant is afgerost. De do-
miné had een kerkdienst geleid en werd
door enige gemaskerde blanken over
mand, geblinddoekt en geboeid om ver
volgens met een zweep te worden af
geranseld. Tenslotte werd hij geboeid
in de bagageruimte van zijn auto ge
worpen, waaruit hij zich wist te bevrij
den. De mishandeling was zo ernstig,
dat hij in een ziekenhuis moet worden
verpleegd.
Hans aan 'f ïcnifcfceren vond een
goudschat. Enige jongens waren aan het
knikkeren in De Kerkstraat in Den
Haag. Een der knikkers verdween jji
een luchtrooster. De elfjarige Hails
Draaier zou de knikker er wel even ait-
halen. Inplaats van de weggerolde «.'nik
ker kwamen er tot grote verbazip'f van
de jongens twee zakjes met gpuS' voor
de dag. Hans waarschuwde zijn'oom, die
bij de politie is en zo we^y^ de Haagse
recherche er bij gemp.piü. De waarde
van het goud was nog caet bekend. Door
het uitbreken van de stenen waren de
gouden voorwerpen als sieraad waarde
loos. Er kon nog niet worden uitge
maakt van welke inbraken de voorwer
pen afkomstig zijn.
en in hoeverre de Kamer er in slaagt
haar taak naar behoren te vervullen.
Daarbij is naar voren gekomen, dat de
Kamer dicht bij het bedrijfsleven staat
en dat haar werkzaamheden worden
vergemakkelijkt, wanneer vooral de bui-
tenleden zich van him taak bewust zijn
en het bestuur op de hoogte stellen van
de problemen, die zich in hun omgeving
voordoen. Spr. verklaarde openlijk dat
de heer Boekhoven hier als voorbeeld
voor de leden der Kamer kon worden
gesteld.
De voorz. bracht in herinnering de
toon en de overtuiging, die lag in de
woorden, die de jubilaris reeds vele
malen in de vergaderingen heeft gespro
ken; hoe zeer kwam daarin tot uiting
zijn toewijding voor de hem toever
trouwde belangen. Hij bracht de heer
Boekhoven dank voor de wijze, waarop
hij voor de belangen van zijn eiland
zijn tweede vaderland op de bres
heeft gestaan.
Het werd niet alleen bij woorden ge
laten; de voorz. overhandigde de heer
Boekhoven namens het bestuur een
fraai vierdelig boekwerk aangeboden,
getiteld „Onderdrukking en Verzet".
Tenslotte sprak de voorz. de wens uit
dat de heer Boekhoven nog vele jaren
gegeven moge zijn voor hemzelf en zijn
WEERPRAATJE
Soms al koudegolven met strenge vorst
(Van onze weerkundige medewerker)
De novembermaand kan als voorpost
van de winter worden beschouwd. Tot
het midden van vorige week was er ech
ter in vrijwel geheel Nederland nog
geen enkele vorstdag voorgekomen, ter
wijl deze niet zelden in oktober al voor
komen. Medio november zijn er in de
laatste eeuw al herhaaldelijk nachten
met vijf tot negen graden vorst voor
gekomen. Ook sneeuw is al geen zeld
zaamheid meer, al meenden enkele le
zers dit misschien wel toen zij zater
dag j.l. hoorden dat er in Zuid-Lim-
burg al natte sneeuw was gevallen. Het
is al wel voorgekomen dat in de eerste
dagen van november bijna geheel Ne
derland onder een laag sneeuw lag
(1941). Het is vooral in de laatste week
van november dat nog wel eens koude
golven van betekenis voorkomen met
nu en dan zelfs strenge vorst.
Zo daalde op 23 november 1858 het
kwik in De Bilt al tot 12 graden onder
het vriespunt. Dit in een ook overigens
zeer koude slachtmaand met in De Bilt
maar even 23 vorstdagen tegen normaal
zeven.
De nog steeds als zeer barre, lange en
strenge winterbekend staande winter
van 1890 begon ook in de laatste week
van november met strenge vorst waar
bij in De Bilt op de laatste vier dagen
van de maand, welke dagen bekend
staan onder de naam van „ijsdagen,"
de temperatuur ook overdag onder het
vriespunt bleef.
Barre november van 1921
De laatste keer dat het erg met de
novomberkou is geweest was in 1921
toen op 30 november in De Bilt ruim 14
en dicht bij de grond bijna 16 graden
vorst werd gemeten. Nog voordat de
cember op de kalender verscheen, wa
ren de grote rivieren in ons land al met
eendikke laag ijs bedekt, hetgeen in
novtmber wel zeldzaam mag worden
genoemd.
Verleden jaar heeft noven:iber om
streeks de 22ste nog een vorstaanval
ondernomen met als laagste tempera
tuur 8° C te Gilze Rijen (Brabant
waargenomen.
De laatste maanden hebben wij maar
heel weinig dagen met oostenwinden
gehad waarin eind vorige week veran
dering kwam. Actieve depressies deden
de luchtdruk boven Zuid- en Midden-
Europa dalen, terwijl zich een hoge-
drukgebied boven Scandinavië ontwik
kelde. Aanvankelijk voerde de oosten
wind (langs een omweg over Polen en
Duitsland) zachte lucht, uit het Middel
landse zeegebied afkomstig, aan, wel
ke lucht nogal vochtig was met als ge
volg, dat er uitgestrekte wolkenvelden
in voorkwamen.
In het midden van de week kwam
matige tot strenge vorst voor in Fin
land en Rusland. Er was ook koudere
en drogere lucht via Duitsland naar ons
land onderweg, waarin tijdens langdu
rige opklaringen mogelijk nog deze
week ook de eerste vorstdagen van dit
seizoen in ons land kunnen worden
waargenomen.
Onder een vorstdag wordt verstaan
nachts of 's morgens, het kwik gedu-
een dag waarop, hetzij 's avonds, 's
rende langere of kortere tijd onder het
vriespunt komt, dit op normale waarne
mingshoogte van ruim twee meter bo
ven de grond.
(Nadruk verboden)
gezin en zijn werk voor de Kamer op
dezelfde wijze te kunnen blijven vervul
len.
De heer Boekhoven bracht dank voor
de vele blijken van waardering, die hij
ter gelegenheid van zijn jubileum heeft
mogen ontvangen. De woorden van de
voorzitter hadden hem diep getroffen.
Hij was dankbaar dat hij zo veel voor
de Kamer heeft kunnen doen, een taak,
die hij alg zijn phcht heeft gevoeld. S#r.
vroeg zich af, of de hulde die hem is
gebracht, verdiend is geweest en wel in
evenredigheid is met zijn prestaties.
De jubilaris verheugde zich over de
goede samenwerking, waarvan in de af
gelopen 25 jaar sprake is geweest. Een
samenwerking, die nimmer gekenmerkt
werd door starre vormen.
Spr. hoopte in de gelegenheid te zijn
nog enkele jaren de Kamer bij de ver
vulling van haar taak behulpzaam te
mogen zijn.
Verkeerd begrepen?
De heer Kleingeld kwam op de z.i. fel
le aanval van de heer Krijgsman. Hij
heeft mij echter verkeerd begrepen zei
spr. het gezegde slaat niet op de raads
leden. De A.R. pers bestempeld de P.v.
d.A., dat die de mensen van de kerk af
trekken! De P.v.d.A. is net wonderolie,
ze is overal goed voor! Spr. had gezegd,
dat men Colijn als de kerk ziet hij
had het hondje bij zijn naam genoemd.
Dhr. Kleingeld kwam ook terug op
het gezegde van de heer Tieleman, t.o.v.
de oude woningen; de commissie heeft
alleen nieuwe woningen te verdelen, de
oude gaan meest over in handen van
eigeijaars.
Tjiii'. Koppelaar sneed het pimt „Fin-
st?rwoIde" nog eens aan. Te Finsterwol-
zijn niet alleen het college van b. en w.
nuiar ook alle andere functies zoals
woonruimte, waterleiding e.a. zijn door
de communisten bezet. Spr. beklemtoon
de nogmaals dat dhr. van der Waal
door de rechtse fractie is benoemd; hij
•nam de benoeming toen echter niet aan.
De noodwoningen opruimen zou z.i.
het beste kunnen als de 65 nieuwe wo
ningen gerealiseerd worden. Dat is het
enigste perspectief.
Mevr. van Groningen die niet zo
erg was aangevallen door de mannen
vroeg alleen te verordenen dat men op
het Spuiplein moet parkeren. Dan was
men er op de Voorstraat af.
Tweede antwoord
De voorz. de sprekers beantwoordend
zei over de buitenhaven, dat zolang er
niet de medewerking was van het rijk,
men met verbreding moest wachten.
Het parkeren op de Voorstraat is een
penibele zaak; bezien zal worden aaar
een meer regelmatige opstelling aan te
wijzen. Van afremming van industrie
is door b en w geen sprake, het college
streeft er naar, dat er iets komt tot op
name van mannelijke abeidskrachten.
Besprekingen die hierover plaats had
den sprongen af op de moeilijke verbin
ding en materiaal aanvoer. Wat het
culturele leven betrof juichtte hij toe dat
de kerkelijke verenigingen zelf initiatief
ger was de kaarnmachinist er aan toe,
hadden genomen; voor vele anndere
verenigingen dient echter een oplossing
gezocht, hoewel de realisering voor een
cultureel centrum moeilijk blijft.
Over Knorrenburg vroeg de voorz.
zich af, of de Landarbeidersvereniging
het wel planmatig in de hand heeft, ge
had. De bejaardenbouw noemde spr. een
groot zorgenkind voor het college om
het finantieel voor elkaar te krijgen.
Het bouwrijp maken van de gronden
zou wel breder worden opgezet, maar
het remt af op overheidsvoorschriften.
'Over samenvoeging van de beide ge
meenten Middelharnis-Sommelsdijk zei
spr. dat Ged. Staten die richting uitwil.
Er zullen nog wel enige grenscorrecties
op het eiland komen. Persoonlijk bleek
spr. voorstander van deze samenvoeging
te zfln.
Over de dijklasten Dijkring Flakkee
stond spr. op het standpunt, dat het
rijk hierin diende te voorzien. De strijd
tegen de zee is voor het gehele land van
belang, evenalg de strijd tegen de vij
and van het Oosten, (de militie). Er
ligt hier een causaal verband niet de
gehele Nederlandse bevolking; het was
z.i. een taak van het Rijk de gehele last
daarvan te dragen
(40)
Reeks van zonden
Wij constateren met vreugde dat om
streeks 1780 iedereen van de kerkeraad
lezen en schrijven kon, daar zij hun
handtekening kunnen zetten, waarvoor
in vroeger tijd een streepje of kruisje
stond. Dan schreef de predikant er on
der: dit is het merck van b.v. Jan
Dirks.
Boedel-Bigge had in 1776 een wan
betaler, waardoor hij veroordeeld werd
zes-zevende van zijn vruchten af te
staan. Bovendien moest hij zelf zijn
land in het zaad brengen.
In 1777 had hier reeijs twaalf jaren
een man met een vrouw geleefd zonder
huwelijk aan te gaan. Nu werd hij er
op uitgezonden om te vernemen of de
eerste man van die vrouw nog leefde.
Indien overleden, dan moest de terug
gekeerde man zijn attestatie inleveren.
Meteen werd hij dan onder censuur ge
zet. Na schuldbelijdenis mochten zij
dan trouwen.
Het dorp stond op stelten, toen het
openbaar werd, dat ergens verschrikke
lijk was gedanst en dat twee mannen
zich in vrouwekleren hadden gestoken.
Twee ouderlingen onderzochten voor
zichtig deze zaak, maar de bewoners
weigerden de namen op te geven. Zij
werden gewezen op hun Godonterende
gedragingen en kwamen onder censuur.
Een jaar later kwamen zij tot berouw
en werden weer tot des Heeren Tafel
toegelaten. De sleutelmacht van de ker
keraad leefde nog bij de gemeente, iets
waaraan vandaag (1957) nog al wat
ontbreekt.
Twee lidmaten hadden ruzie over de
vrachtprijs naar den Hitzerd, zij wer
den van het H. Avondmaal geweerd.. De
één vatte de zaak kalm op, maar de
ander vroeg een afschrift van het be
sluit, en daar hij dit niet kreeg, dreigde
hij toch aan de Tafel des Heeren te zul
len komen. Toen werd hij voor de ker
keraad gedaagd en zei daar, dat hij
zijn vordering gestand hield en niet Pi-
latus zei: Wat ik geschreven heb, dat
heb ik geschreven. Hij is echter niet ten
H. Avondmaal verschenen. Maar toen
hij uit de consistoriekamer ging zei hij
nog: Daar zijn een minken predikanten
als zij ziek zijn niet kunnen preeken en
evenwel 's lands gelt in hun sak steken".
Op een andere dag was er een snoo-
daard, die een schuldvordering veran
derde. Zekere v. d. K. kon zijn geld niet
los krijgen van X. Toen schreef hij
eigenmachtig een bevelschrift in naam
van de Schout en ondertekende dat met
diens naam, brutaal nietwaar? Maar
het lekte uit en de delinquent kwam on
der censuur. Tegenwoordig zou men bij
de kantonrechter terecht zijn gekomen.
Toch werd men ook wel regelrecht bij
de Schout aangeklaagd. Dan zien wij
ook afschrikwekkende voorbeelden van
straf. Zo had een Bommelse juffrouw
diefstal gepleegd te Sommelsdijk, dat
onder de rechter viel van Zierikzee. De
dievegge werd gegrepen, op transport
gesteld, te Zierikzee veroordeeld, naar
de Markt gebracht, aan de paal van het
schavot gebonden en gegeseld. Daarna
werd zij verbannen. Aangekomen te Den
Bommel werd zg onder censuur gesteld,
doch na berouw toegelaten tot de Tafel
des Heeren.
In de Meestoof woonde een lastig
heerschap. Hij was kuiper van zgn vak
en dikwijls dronken. Hij kwam onder
censuur, maar het mocht niet baten. Nu
wist men hem weg te werken door een
andere kuiper in zijn plaats te stellen.
Bij vertrek kreeg hij een schandaleuse
aantekening op zijn attestatie.
Terwijl nu zo terdege de kerkelijke
tucht werd gehandhaafd, bevreemdt het
ons ten zeerste aan de andere kant, dat
er op het dorp en aan de Zuidzijde elk
jaar kermis werd gehouden. De kerke
raad van 1787 begon het verkeerde er
van in te zien en richtte zich tot de
overheid om de kermis af te schaffen
„ter voorkoming van aUe slegtigheden
en tumultueuse bewegingen".
Kerkdienst verstoord
Op de kerkeraadsvergadering van 12
Dec. 1783 kwam ter sprake de versto
ring van de kerkdienst door geschreeuw
en gebaljaar tijdens het zingen. En dat
in de kerk. De predikant schrijft als
volgt:
De predikant gaf den broederen te
kennen hoe seeckere personen, leedema
ten van de kerk, sedert een geruime tijd
de gemeente door een gansch vreemd en
ongewoon gesang ontstigt hadden, en
buiten staat gesteld om volgens haare
kundigheid het psalmgesang te kunnen
uitoefenen en sig daarover bij den pre
dikant beklaagt hadden en versogt had
den om so veel hij konde, dat vreemde
gesang te beletten, hetgeen de predi
kant bij het opgeven van de psalm op
den predikstoel en ook aan dese en gene
aan de huizen van die personen een en
ander maal vriendelijk had gedaan en
versocht hadde, doch sonder vrucht niet
alleen, maar een derselver op het vrien
delijk verzoek van den predikant seer
onbescheiden hadde geantwoord: 't is er
nu deur, ik sal 't blijven doen, totdat
het mij van hooger hand verboden
wordt. Enz., enz.
De dronken kuiper uit de Meestoof
was hier ook bij. Nu stelde de predikant
voor de koster er op uit te sturen om
de lieden aan te zeggen, dat zij dat ver
storende zingen hadden na te laten en
de gewone kerktoon moesten houden.
'Ouderling Mijs en diaken Mijs gin
gen nu met de koster er op uit om de
belhamels een bezoek te brengen. Bij de
een hadden zij succes maar de beide
anderen schepten behagen in hun dui
vels vermaak en zeiden te zullen vol
houden. Hierdoor brachten zij velen van
de wijs, want wij hadden nog geen or
gel. Alles steunde op de voorzanger
Van Weel.
De classis en de kerkvisitatoren wer
den er in gemoeid. De kerkeraad kreeg
de aanwijzing, dat als het niet ophield,
de Schout gewaarschuwd moest worden.
Het boek zwijgt verder over de kwestie
zodat wij mogen aannemen, dat deze
storm zich weer spoedig heeft neerge
legd.
Afscheid van ds. du Bols
Nadat de predikant in 1781 een be
roep naar Veere had afgewezen, kreeg
hij in 1788 een beroep naar Zuidlsnd.
Zelf heeft hij een kort verslag in het
album- geschreven. Hij deelde mede te
zullen vertrekken en met een woord uit
Psalm 71 vers 16, kondigde hij zijn af
scheid aan. De afscheidstekst wag Jere-
mia 17 vers 16. Dit vond plaats op 30
november 1788. Ds. Keuval Hannot ver
richtte reeds op 28 nov. de losmaking.
Na deze predikant breekt er een ge
heel nieuw tijdsbestek aan met veel ver
driet en wederwaardigheden, over het
gehele land en heeft ook Den Bommel
niet onberoerd gelaten. Wij bedoelen de
periode der Franse Revolutie.
Ds. G. van der Zee
(Wordt vervolgd)
Maarssen.
Dan volgde artikelsgewijze behande
ling van de begroting.
Mevr. van Groningen, bracht de toe
gezegde verlichting torenuurwerk ter
sprake, waarvan aantekening werd ge-
maaakt. Verder vroeg dezelfde spreek
ster de reinigingsrechten in twee termij
nen te laten betalen. Wanneer dit ge
wenst wordt, zal daartegen geen be
zwaar bestaan meende de voorz.
Dhr. Koese informeerde naar de uit-
wateringslasten „Oost- en Westplaat
Flakkee", waarop de voorz. antwoordde
dat ontpoldering ter sprake is gebracht.
De technische mérites moeten worden
bekeken.
Dhr. V. d. Berge sprak over de rij
wielbergplaats en bewaking. Spr. zag
langs het Zandpad verschillende moto
ren en fietsen staan. De voorz. ant
woordde dat geen verplichting kan wor
den opgelegd om in de bergplaats te
stallen.
Mevr. van Groningen vond dat de
commandant van de brandweer, die er
ook voor gehonoreerd wordt, toch wel
op de oefeningsavonden diende aanwe
zig te zijn.
De voorz. had die klacht nog niet ver
nomen. Het zal worden nagegaan.
Dhr. Tieleman sprak over de flikker-
lichten op de tram-overgangen. Hij wil
de deze gaarne weg hebben.
De voorz. antwoordde dat de tram op
dit eindje nog reed. Er zijn diverse uit
spraken over dit punt; de weggebruiker
blijft mede aansprakelijk, waarom deze
dient gewaarschuwd te worden. Met een
rode vlag voorop lopen, kan alleen toe
gepast wanneer de tram over gemeen
telijke wegen rijdt. Er is weinig houvast
aan, meende de voorzitter.
Dhr. V. d. Berge sprak over het over
dag controleren van de straatverlich
ting. De voorz. antwoordde dat dit toch
de voordeligste weg was, ook al werd
er dan overdag stroom gebruikt,
's Nachts controleren is duurder.
Dhr. Koese informeerde voor wie de
kosten waren van onderhoud van de
tweede waterkering. De polder heeft er
geen belang bij aldus spr. De voorz. zou
nagaan hoe dit in elkaar zat.
Dhr. Koppelaar kwam aan het slot
nog in gesprek met de voorzitter over
de finantiële vooruitzichten en hoe b en
w in de toekomst denken te handelen.
De voorz. antwoordde dat het onder
de nieuwe wet een ongunstige toestand
kan worden. Mogelijk komt de gemeen
te enige jaren onder curatele van het
rijk te staan. Het is n.l. zo, dat men
niet aanneemt, dat het verzorgingspeil
in deze gemeente zo hoog ligt. Misschien
kan het meevallen, dat men inderdaad
tot de overtuiging komt dat Middelhar-
nis een hogere uitkering nodig heeft.
De begroting 1958 werd daarna z.h.s.
aangenomen en de vergadering gesloten.
Waarom houdt het verkeer in
Groot-Brittannië links?
Hoeveel mensen weten waarom het
verkeer in Groot-Brittannië hnks houdt
Om de reden hiervan te vinden moeten
wij terug gaan naar een ver verleden,
toen de wegen nog onveilig werden ge
maakt door struikrovers en toen vele
reizigers gedwongen waren om voor hun
geld of hun leven te vechten.
Aangezien een zwaard links wordt
gedragen, was het logisch dat de paar
den aan die kant van de weg liepen.
Als een reiziger dan werd aangevallen,
was hij onmiddellijk in een goede vecht-
positie, met het zwaard gereed in de
rechter hand.
Het is niet bekend of de struikrovers
hun taktiek nu niet veranderden en hun
onverhoedse aanvallen van de rechter
kant van de weg gingen uitvoeren. De
gewoonte om aan de Unkerkant van de
weg te blijven rijden is hierdoor echter
niet veranderd.
