Modeshow Fa. Nipius
HAAR WOORD
GETROUW
De kwaliteit van plant-
sjalotten oogst 1957
Jnnemend en uitnodigend
Kerkgeschiedenis
van Den Bommel
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
Dinsdag 8 oktober 1957
Woensdagavond startte fa. Nipius te Middelharnis zijn najaars- en winter-
shows in Hotel Hobbel te Ooltgensplaat. Een groot aantal dames was getuige
van een "ijke collectie in nieuwe modellen en kleuren die dit najaar en winter
gedragen zullen worden. Veel is er .echter niet veranderd. De lengte van de
kleding is wat korter de kleuren vrolijk in groen, beige, bruin en zachte pastel
tinten. Veel jersey is, wat kvraliteit betreft, nog mooier met meer variatie
dan we al kenden. De rokken zijn niet alleen wat kortei- maar ook minder wijd
Dat komt de grotere maten zeer ten goede. De modellen van blouses, japon
nen, rokken en mantels zijn zeer eenvoudig gehouden, maar daarom niet minder
chique.
Er we'rden heel mooie japonnen ge
toond. De een al leuker dan de ander.
We zagen een licht-blauwe japon met
hoog opgeknipte hals aangeknipte mouw
in dè rok een enkele lage plooi met als
enige garnering een ceintuur in een af
stekende kleur. Dat zal geheel liggen
aan de smaak van de draagster. Zo was
tiet ook met de jersey japonnen. Goed
'passende modellen en weinig versiering
of een kleine byouterie. De stof op zich
zelf is al decoratief genoeg. B.v. weve-
nit met een kleurschakering een mo
tiefje of ribbeltje. De blouses zijn vaak
long torso model. We zagen een oranje
blouse met een donkergroene wevenit
plooirok. Bijzonder aardig! Voor onder
het mantelcostuum toonde men no-iron-
blouses. Een streep jOi motief je of geheel
effen;
De mantels zijn weinig veranderd. Dat
was ook beslist niet nodig, want de
rijke bontgarnering is meer dan vol
doende om er chique uit te zien. Er
Werd een beige mantel gedragen met
een grote lichttaeige bontkraag. Ben an
dere met zwarte bontgarnering. De
tweedmantels zijn overwegens met flu
welen kragen, dieer gemakkelijk van
verwijderd kunnen worden. Voor de
oudere dames werden er modellen ge
toond in zwart graphiet, grijs en andere
modetinten. Ook hier weer met bont.
Ook indolama gaat dit jaar weer mee,
Prachtige kwaliteiten werden er ge
toond.
Mantelcostuums toonde men van tweed
en andere winterstoffen. Meestal ook
voorzien van bont- of fluwelen kragen.
Het jongere meisje, oftewel de bak
vis, werd vertegenwoordigd door Maatje
Met veel zwier /toonde ze de modellen
die de jeugd dit jaar zal dragen. Ze
oogstte bij haar leeftijdgenoten veel
succes. Ze wist blijkbaar precies wat
daarvoor nodig was. Sportkleding, pan
talon met brede omslag en effen sport-
trui de andere keer met een effen pan
talon met een rijk versierde trui. Een
leuke geruite driekwart mantel com
pleteerde dan het geheel. Later toonde
2,é een rode corduroy japon en een aan
gesloten mantel. Ze zag er heel char
mant uit in haar goud zijden coctailja-
pon met grote strik en diamanten byou
terie.
Ook de andere mannequins zagen er
keurig uit vooral aan het slot van de
avond toen de avond- en coctailtoiletjes
aan de beurt kwamen. De meesten met
een bolero. Maar het hoogtepunt kwam
toen de bruidsstoet in de zaal verscheen
Tengevolge van de zeer ongunstige
weersomstandigheden in augustus en
september, blijken vele partijen plant-
sjalotten vrij ernstig door koprot te zijn
aangetast.
Met het oog hierop zullen ongetwijfeld
bij de partijkeuring weer veel partijen
moeten worden afgekeurd of althans
voorlopig voor de keuring geweigerd
moeten worden.
Het is dan ook van groot belang dat
men maatregelen neemt om de partijen
plantsjalotten in een zo goed mogelijke
staat te brengen dan wel te houden.
De aantasting door koprot is n.l. vrij
zeker reeds voor of tijdens de oogst tot
stand gekomen.
Bij de verdere ontwikkeling van deze
ziekte speelt de bewaring een grote rol.
Meii dient er naar te streven de sjalot-
ten zo droog mogelijk te bewaren. Aan
gezien dit onder de huidige omstandig
heden niet zo gemakkelijk te verwezen
lijken is ,verdient het aanbeveling om
Jjnlotten zo mogelijk kunstmatig te dro-
geW. Dit zal zowel de bewaarheid als
het aanzien van de partij bij aflevermg
teiii goede komen. Kunstmatig drogen
kan op verschillende manieren worden
uitgevoerd. Men zal hierbij echter
steeds in het oog moeten houden dat de
temperatuur niet te hoog wordt opge
voerd (maximaal 35° C).
Overigens zal de Rijkstuinbouwvoor-
liohtingsdienst advies kunnen geven in
zake technische bijzonderheden.
Uiteraard zal men moeten trachten de
sjalotten na het kunstmatig drogen ook
verder onder zo droog mogelijke condi
ties te bewaren.
Een stralend witte bruid met een ge
lukkige in zwart geklede bruidegom met
in de stoet bruidsmeisjes, en daarachter
de bruidsmoeder en vriendin, onder het
spelen van daarbij passende muziek.
Verleden week donderdagavond showde
fa. Nipius in Oude Tonge en men hoopt
a.s. donderdag 10 oktober, een show te
geven in hotel Meijer te Middelharnis.
MIDDELHARNIS
Kerknieuws. Zondag a.s. zal voor de
Geref. Gemeente alhier voorgaan ds. P.
V. d. I^ijl van Rhenen, des v.m. 10, des
nam. 2.30 en des avonds 6.30 uur. Des
morgens za.l er bediening van het H.
Avondmaal worden gehouden; des nam.
H. Doop en des avonds nabetrachting.
Verbouw kerk. Met de verbouw van
de kerk der Geref. Gemeente is men
dermate gevorderd, dat er nu stellin
gen enz. in het gebouw moeten komen,
zodat er na zondag a.s. niet meer in
zal kunnen worden gekerkt.
Naar wij vernemen zullen enige zon
dagen achtereen de kerkdiensten in het
zondagsschoolgebouw aan de van Aers-
genstraat te Sommelsdijk worden ge
houden.
Bibliotheek. Na reorganisatie is de
Herv. leesbibliotheek thans weer ge
opend op vrijdagavond van half acht tot
negen uur in het catechisatielokaal.
Verkoopdag. De vrouwenvereniging
„Eenheid en Arbeid" houdt a.s. donder
dag 10 okt. haar jaarlijkse verkoopdag
van het in de afgelopen maanden ge
maakte vyerk. Alles is op smaakvolle
wijze uitgestald in het Herv. ver. ge
bouw aan de Ring. De openstellingsuren
zijn 's middags van 2-5 uur en 's avonds
van 710 uur.
DIRKSLAND
Dammen „Dii-ksland". Op dinsdag 1
oktober j.l. werd de beginvergadering
gehouden, met het doel het komende
dam.seizoen te bespreken en het damroos
ter op te maken. De opkomst van de
leden deze avond was maar matig wat
zijn oorzaak kan hebben in de heersen
de griep. Door deze omstandigheid kon
geen damrooster worden opgemaakt en
heeft het bestuur besloten om dit he
den 8 oktober te doen op de Ie dam-
avond van het seizoen.
Het bestuur verzoekt daarom aan le
den en nieuwe leden op deze avond aan
wezig te zijn of bij verhindering kennis
te geven of zij belang stellen het ko
mende seizoen mee te spelen.
Bij geen gehoor te geven aan boven
genoemd verzoek acht het bestuur zich
vrij voor de opstelling van haar dam
rooster.
HERKINGEN
Eerste suikerbieten. De eerste suiker
bieten voor de fabriek te Puttershoek
zijn verscheept door schipper H. Beze-
mer.
Stieren. Ged. St. van Z.-H. maken
bekend dat de bij de in de maanden fe
bruari, maart, april en mei 1957 gehou
den gewone stierenkeuring de stieren
van de eigenaars in de gemeente Her
kingen ter openbare dekking zijn goed
gekeurd. Big. H. Nijssen de stier F 8975
en F 898261 en van eig. D. Struijk de
stier F 191 en F1540.
Tareerder. Als tareerder voor de sui
kerfabriek te Dinteloord is alhier even
als vorig jaar aangesteld dhr. A. Mar
kus.
Vertrokken. Dhr. Kerkhof is met ge
zin naar Oude Tonge vertrokken, zodat
thans de woning staande Molendijk 1
door de eigenaar C. van 't Hof kan
worden betrokken.
MELISSANT
^- Burg. Stand over de maand sept. '57
Ingekomen: M. Ju en gezin van
Dirksland; L. Seinen van Sneek; M. W.
Bazen van Dirksland.
Vertrokken: C. Tieleman naar Dirks-
sland; G. Grinwis naar Sommelsdijk;
C. K. Nelis naar Sommelsdijk; L. Mo-
Met instemming van H.M. de Koningin en Z.K.H, de Prins der
Nederlanden is de Oranje-Kalender 1958 (voorheen Prinsessenka-
lender) verschenen.
De innemende en uitnodigende foto op^ het titelblad toont, hoe
H.M. de Koningin tijdens het Kerstfeest ten Paleize, de Pro Juven-
tute-kalender uitreikt. Met de overige twaalf foto's waaronder
een aantal nieuwe nog niet eerder gepubliceerde, die ons Vorsten
paar speciaal voor deze kalender heeft willen bestemmen en de
verzorgde uitvoering is een bijzonder aantrekkelijk en hartverwar
mend geheel tot stand gekomen. „Pro Juventute" beschermt en
steunt kinderen-in-moeilijkheden en doet dit met eerbiediging van
de levensbeschouwing der ouders. Dit sympathieke werk is een
tweede bij uitstek goede reden om U het bestellen van deze waarlijk
nationale kalender aan te raden. Doe het nu voor er iets tussen
beide komt.
De Oranje-kalender 1958 (voorheen Prinsessenkalender) is als van
ouds f 2.75 verkrijgbaar bij alle verenigingen en afdelingen „Pro
Juventute". Waar niet verkrijgbaar volgt toezending na ontvangst
van 2.75 per kalender op Postgiro 51.74.00 (of per postwissel)
t.n.v. de Kalenderactie „Pro Juventute", Prinses Margrietstraat 17
Amsterdam, telef. (020) - 79.09.49.
Gehuwd: M. van der Spaan 23 jaar en
E. Aleman 20 jaar; L. Dudok 37 jaar en
J. van der Linde 27 jaar; G. Roos 23
jaar en J. A. Westhoeve 24 jaar.
Overleden: J. Grinwis 49 jaar echtg.
van L. Tanis.
OUDE TONGE
Burgerlflk© stand over sept. 1957.
Oeboren: Job Comelis z. v. C. Vol-
werk en J. Bosland; Adrianus Johannes
Maria z. v. A. van Eykeren en P. M.
Jacobs.
Huwelijken: A. J. D. van der Welle 24
jaar en P. Both 22 jaar; A. W. Soete-
man 27 jaar en L. M. Huizer 20 jaar.
Vertrokken: M. C. G. van Vugt naar
Etten; H. A. M. Buijs naar Etten; M.
J. Th. Meeuvris naar Oud Beijerland; A.
P. M. van Vugt naar Etten; J .Ris naar
Zwijndrecht; H. M. C. Ris naar Rotter
dam; J. van Maurik en gezui naar Spij-
kenisse; J. B. v. d. Tonnekreek en gezin
naar Spijkenisse; G. E. Kievit naar
Rhoon; L. Hilleman naar Nieuw Hei
voet; C. P. Bogerman naar Rotterdam
en E. M. A. van Vugt naar Etten
Ingekomen: M. Meerman van Melis
sant; H. J. Fluit van Sommelsdijk; C.
BuijB en gezin van Den Bommel; R. L.
Cambeen van Breda en H. Oomens van
Wemeldinge.
Opening tuinbouwcursus. Maandag
avond vond in de O.L. school alhier de
opening plaats van de tweejarige alge
mene tuinbouwAvintercursus in tegen-,
woordigheid van weth. van Vugt, be
stuursleden van Tuinb. ver. en proeftuin
alsmede enkele leden van de commissie
Hugo z. V. H. van Waarde eii E. Broere; van toezicht.
coats, "jekker met teddy voeri^eze gaat uit van de Tuinbouvrvereni-
gens Winterjasjes en coats. "S en de Centrale Proeftuin, welke in
jacks met teddy voering en caiZe nauw samenwerken, terwijl de
D. A. 'lama; ourneiiU Neeltje v. vv. promotor voor Oude Tonge wel ig ge-
Ras en KI. Tanis. weest dhr. P. v. d. Doel.
lenaar, echtg. van M. Vroegindeweij
naar Renkum; A. Kerdel en H. Klan-
dermans naar Middelharnis; W. de
Munck en gezin naar Dirksland; J. M.
van Putten naar 's-Gravenhage; D.
Troost naar De Lier; M. Meerman naar
Oude Tonge; H. E. van Heukelingen n.
Dirksland; M. van der Spaan naar Oud-
dorp; A. Visbeen, echtg. van D. Pee-
man naar den Bommel; L. Dudok naar
Ouddorp; C. J. Schans, echtg. van D,
Wolfert naar Dirksland; H. de Boer
naar Leiden.
Geboren: Jannetje Maria, dochter van
A. Los en M. J. Luchtenburg; Neeltje
Maria, dochter van A. Troost en A.
Oorbeek.
Huwelijken: M. Vroegindeweij, 22 j,
en L, Molenaar 22 j.; J. E. Koenders, 23
j. en M. Molenaar 23 j.; H. Vreeswijk
24 j. en J. E. Struik 22 j.; J. K. Buth
27 j. en S. M. van der Baan 23 j.; M.
B. Sarelse 31 j. en M. Nagtegaal 22 j.
GOED VAN SMAAK RIJK AAN
VITAMINE IS DE
WED. KURVINKS DBOGISTEBIJ
OUDDORP
Burgerlijke stand over sept. 1957.
Creboren: Gerritje Jacomijntje d. v.
J. Molesteeg en M. C. Zandburg; Lienes
Z. V. C. Grinwis en J. C. 't Mannetje;
34
Ds P. Bonte was een schrijver en be
hartigde de administratie. Hij heeft de
lijst aangelegd van de diakoniegoederen
en tevens van het archief. Zijn opgaven
stemmen overeen met ons bezit. Wij
moesten gelijk overal bij de invoering
van de burgerlijke stand en bevolkings
register anno 1811 de doop- en trouw
boeken afstaan, welke zich nu in het
Rijksarchief in Den Haag bevinden,
Blijenburg 7.
Niet alleen administatief, maar ook
geestelijk werd de hand gehouden aan
goede orde, voor zover dat mogelijk was.
De kerkeraad was nog het middelpunt
voor aanklachten wegens afdwaling, het
geen vandaag (1957) het politie-bureau
is geworden. Om vergrijpen werd men
onder censuur gesteld.
Zo was er een kwestie met iemand,
die 30 takkebossen ontvreemd had, het
geen met de 30 zilverlingen van Judas
werd vergeleken. Dat een en ander in
de loop der jaren veranderd is, vindt
zijn oorzaak in het feit, dat ieder lid
maat ten H. Avondmaal ging. Om dit
nu te verljoeden, werd de censuur spoe
dig toegepast, zowel wegens gekijf,
twist, tweedracht, onzedelijkheid en der
gelijke ongerechtigheid.
Vóór de bediening van het H. Avond
maal ging de predikant met een ouder
ling alle gezinnen rond, circa 40 in ge
tal en nodigde hen die lidmaat waren
ten Disoh des Heeren. Op deze wijze
kwamen vele kwesties aan het licht.
Deze werden dan besproken. Herm.
Versteeg werd geweerd, omdat hij niet
naliet op de Bommelse kermis zijn viool
te bespelen. Ook werd een vooraan
staand persoon geschorst in zijn dienst
wegens gedwongen huwelijk en voor on
bepaalde tijd het gebruik van het H.
Avondmaal ontzegd. Wegens de strenge
koude van winter 1768 deed men de
rondgang niet, die in gewone omstandig
heden buiten het dorp per rijtuig ge
schiedde.
Geldzaken
De kerkeraad besloot ui 1765 alle
aandacht te wijden aan de stabilisatie
en vermeerdering van bezit aan land I
voor de kerk. Daartoe zou dan de diako. 1
nie niet zo gauw meer hypotheken aan I
derden geven, maar allereerst de kek 1
geld lenen.
De kerkeraad kocht dan in 1765 eetil
stuk land van J. C. van der Veer, Vroon I
land polder Den Bommel, groot 16 gem, 1
32 roeden voor 532-8-4. Ieder de helft,
dus kerk en diakonie. Hiermede was het
rentegevend bezit weer vermeerderd,
daar er geen bank was.
Nog steeds heerste de gewoonte ooit 1
voor sommige wereldlijke zaken zorg te
dragen. Zo sloot men met de brandmees. 1
ters een nieuw contract, waarbij de 1
kerk zich verbond allerlei verplichtingen
na te komen. Voorts werd aan Joh. van
Putten kortweg Hans Put genoemd, op.
gedragen de Voorstraat in orde te bren
gen door de helling van de dijk beter
begaanbaar te maken. Deze werd opge,
hoogd waardoor de steile knik verdween
De nieuwe straatstenen gaven een ge.
heel beter aanzien.
Kwesties met Ooltgensplaat 1
De gerezen kwestie over het begraaf. 1
recht heeft nog lang gelopen. De brie.
ven uit de Plaat ontlokten onze domi
nee de ontboezeming: zij spotten met
ons.
Ook begon het de Ambachtsheer te
vervelen en ong breedsprakigheid te
verwijten. Dit klopt, want ds Bonte
schreef eindeloze brieven. Samen vullen
zij een boekdeel. Wij waren echter niet
zo gauw verlegen en begaven ons naar
de advocaat Thierry de Bye, die destijds
voor ons het proces van het dorpswaag-
geld gewonnen had. Deze vroeg naar de
bewijzen van ons regt, zoals de Schout
en de heer ook al gedaan hadden. Wij
hadden daarvan geen bewijsstukken en
zo kwam onze commissie onverrichter-
zake thuis. De Schout van de Plaat trok
echter zijn besluit in en wij waren ook
het disputeren moede, waarmee de zaak
tot rust kwam.
Maar anders stond het met de veel
belangrijker zaak boedel Bigge. Heftig
waren steeds de disputen. Vele jaren te
kende Den Bommel de rekening onder
protest, wegens de gewraakte beheers-
daden. Wij werden het zat en gingen
procederen. Ooltgensplaat werd gedaagd
en was zo leuk de kosten te brengen op
de Bigge-rekening, terwijl wij de kosten
zelf moesten betalen. Dat werkte als
olie op het vuur. De Schout zei, dat hij
in geen honderd jaar anders zou hande
len dan thans het geval was en als
Den Bommel zijn zin kreeg, dan had hij
wel twaalf klerken nodig.
Elk jaar werd de toestand meer ge
spannen, zodat eens een Platenaar zei
toen de vergadering zou aanvangen:
daar zijn die lastige kerels weer, ik ver
zoek jelui maar heen te gaan.
Ds Bonte was echter niet bevreesd.
Hij stak een vurige rede af, waarop een
diep stilzwijgen volgde. De administra
teur had n.l. reeds voor uitgaven ge
boekt allerlei posten, die meer tot de be
groting dan tot de rekening behoorden,
Toen dit dan ook als een fout werd
erkend, is langzamerhand de vrede weer
getekend en werden wij in 1771 aller
vriendelijkst ontvangen.
Maarssen. Ds. G. van der Zee
(Wordt vervolgd)
Als hoofd der cursus treedt op dhr.
Onrust, 'onderwijzer aan bovengenoem
de school en als vakleraren de heren
Preesman en Viskil. De voorzitter dhr,
Philibert wees in zijn openingswoord er
op, van welk een grote betekenis het is
een diploma van de tuinbouwcursus te
bezitten. Het is immers een eerste ver
eiste bij het verkrijgen van een teeltver-
gnnntng voor tuinbouwprodukten. Spr.
wees ook op de plannen, die er zijn ten
aanzien van de vestigingseisen en last
not least de Deltaplannen. Hij zag Flak-
kee nog wel niet een tweede Westland
worden, maar uitbreiding van tuinbouw
areaal zal er zeker komen en dan heeft
een klein bedrijf met teelt van intensie
ve produkten meer bestaansmogelijk
heid dan een klein landbouwbedrijfje.
Ook hierbij wees hij weer op hetgeen
reeds meerdere malen door Min. Mans-
holt was betoogd ten opzichte van te
kleine onrendabele bedrijfjes. Dank
bracht hij aan het gemeentebestuur, dat
men deze avond de beschikking over dit
lokaal gekregen had, waarbij hij het
vertrouwen uitsprak dat ook de cursus
in deze school gegeven mocht worden.
Namens het gemeentebestuur sprak
weth. van Vugt de cursisten toe hen
daarbij op het hart drukkend deze stu^
die toch vooral niet te licht op te vat
ten, maar serieus en hard te werken.
Ook het hoofd der school en de drie
leraren onderstreepten dit nog eens met
nadruk.
Na dit officiële gedeelte begon dhr.
Onrust met zijn eerste les scheikunde.
Eerste suikerbieten. Woensdag wer
den de eerste suikerbieten voor de fa
briek van Dinteloord aan de haven ge
bracht door de landbouwer P. J. C. Pau.
len. Intussen zijn er reeds vijf schepen
naar deze fabriek vertrokken. Voor Put
tershoek verlieten T schepen de haven.
OOLTGENSPLAAT
Ter inzage. De begroting van in
komsten en uitgaven over 1958 van de
gemeente is aan de raad aangeboden en
tevens ter inzage gelegd op de secretarie
Ingfewilligd. Door b. en w. is het ver
zoek van de Lever's Zeep Mij N.V. te
Vlaardingen om in het perceel Noord
Achterweg 1 een twaalftal elektromoto
ren met gezamenlijk 80 p.k. te plaatsen
ingewilligd. i
Oommissie ingesteld. Door de ge
meenteraad is deze week besloten om
toe te treden tot het N.V. Bouwfonds
Ned. Gemeenten. In de commissie ter
bevordering van het eigen woningbezit
door middel van bouwsparen zijn be
noemd de heren Adr. de Vos Johzn., K.
van Oostende L. C. Dorsman C. A. M.
Smeets A- Visbeen en E. Hotting A.C.zn,
PLXJIMVEEMAIIKT
iOp de pluimveemarkt van vrijdag i
oktober j.l. werden aangevoerd 6OO0
stuks. De prijzen lagen als volgt.
Kippen (witte) 1.601.70 per kg le
vend gewicht; Kippen (gekleurd) 1.55
1.65 per kg levend gewicht; oude ha
nen 3.tot 4.per stuk.
Ruimer aanbod van kippen met leven
dige handel en de prijzen Iets hoger.
VERVOLGVERHAAL
door H. KINGMANS
•■(41)
Ben stralende glans glijdt over zijn
gelaat. Kun je nog spreken van gelaat
als er niets is dan vel en been
Jochem grijpt met drogen snik naar
zijn hand die klam is van het doods-
zweet.
Nog één zucht en Arthur Lemarque
is uit zijn lijden verlost.
Persij blijkt reeds met Coppoolse te
hebben gesproken. Want Arthur vindt
niet een zeemansgraf, hoewel dit niets
minderwaardigs zou betekenen.
De ,,Wilhelmina" vaart dicht onder de
kust en nadert een havenplaats die niet
aangelopen zou zijn. Maar nu wel. Le-
marque's stoffelijk overschot zal rusten
onder de Italiaanse hemel. Met piëteit
zullen ze hem ten grave dragen. Persij
'begeeft zich die avond, als het fregat
is gemeerd er blijken meer Hollandse
Levantvaarders te liggen die onmiddel
lijk de vlag halfstok hijsen, als zij die
van de ,Wilh6lmina" zien aan wal,
om met de autoriteiten te gaan spreken
en hij kan een hoekje van de begraaf
plaats kopen.
Daar leggen zij de volgende morgen
Arthur Lemarque neer. Het grootste
deel der bemanning is aanwezig. Van
de andere Hollandse schepen is een de
putatie Dat is de gewoonte De slaaf van
Alimed Pasja's plantage heeft een vor
stelijke begrafenis.
Persij neest Psalm 103, dat heeft Le
marque hem verzocht: Loof de Heere
mijne ziel.
De oude Cornelisz staat nevens Jo
chem. Hij kan begrijpen hoe die staat te
snikken, al is dat nauwelijks hoorbaar.
Ze hebben veel meegemaakt. Je behoeft
je er niet voor te schamen al ben je
een man.
Vol gedachten keren ze terug naar
het fregat in de haven, waar de andere
schepen aanstalten maken tot vertrek.
De „Wilhelmina" zal er zich bij aan
sluiten. Je kunt beter in convooi varen
dan alleen. Want gevaarlijke coiitreien
moeten zij nog passeren.
Inderdaad ontmoeten ze even buiten
de Straat van Gibraltar een klein pira-
tenschip, waarvan de gezagvoerder zich
evenwel niet met drie schepen meten
durft. Hij laat de Hollanders ongemoeid
en verdwijnt aan de einder.
De rest van de tocht verloopt zeer
voorspoedig. Zelfs de beruchte Golf van
Biscaje is ditmaal rustig.
Wanneer aan de zuidkant van Enge
land een dag is gemeerd Persij heeft
er een relatie; de beide andere schepen
gaan verder wordt op de Hollandse
kust aangestevend, waarvan de duinen
spoedig in het zicht komen.
Ter hoogte van IJmuiden verrast de
koopman schipper Coppoolse door een
gewaagde opmerking, die toont, dat hij
een vooruitziende blik heeft. Ze hebben
dan nog enkele dagen werk als de
vrind tegen is, nog langer om via het
Vlie en de Zuiderzee het IJ voor Am
sterdam te bereiken.
""„Er moest dwars door het land en de
duinen een water gegraven vvorden dan
waren we in een twaalf uur in Amster
dam".
Coppoolse verzekert ,dat zoiets een
voudig onmogelijk is. Je kunt eerder
ijzer met handen breken, Hoe kun je nu
door de duinen graven! De boel Ver
zandt immers onmiddellijk?
„Wie weet wat er in de toekomst nog
gebeurt, schipper. Wij zullen het niet
beleven en onze kinderen allicht ook
niet, maar het idee is nog zo gek niet.
Zo zeker als er aan de slavernij een eind
zal komen" hij bespeurt hoe de zes
vrijgekochten over de verschansing leu
nen en naar de kust staren, naar het
door de zon gestoofde lichte duinzand
„zo zeker is het voor mijn besef, dat
er een kortere verbinding tussen Am
sterdam en de Noordzee zal komen. Hoe
ik weet het niet. Dat moeten onze wa
terstaatkundigen uitmaken. Die hebben
al meer gepresteerd. Denk aan onze
leeggemalen meren en wateren, die nu
vruchtbaar land vormen. Er kunnen
meer Leeghwaters komen!"
Coppoolse lacht hartelijk om dit en
thousiasme, om dan nuchter op te mer
ken: „Het is niet precies hetzelfde of je
een water droog legt of nieuwe wateren
maakt. Aan dit laatste is geen gebrek
zou ik denken".
Hoe het zij, over de duinen vliegen
kunnen ze niet. Dus stevent de „Wilhel
mina" Noorwaarts, valt het Vlie bin
nen en moet dan ook de Zuiderzee lave
ren, om enkele dagen later het IJ op te
loeven en aan de kade van Amsterdam
te meren.
Met grote voldoening en dankbaarheid
zet Persij weer voet op de vaderlandse
bodem: hij heeft een lang gekoesterde
wens, zelf een reis meemaken, gelukkig
en voorspoedig in Vervulling zien gaan.
En... daar staan zes mensen, die niet
weten hoe dankbaar zij moeten zijn.
De voorbereidingen zijn reeds getrof-
^fen: de ouwe Cornelisz, die taaie zeerob
gaat zo spoedig mogelijk met zijn zoon
naar Vlaardingen; de Duitsers zal reis
geld worden verstrekt,/om hun heimat
op te zoeken.
Een eenzame wandelaar, hij draagt
aan een stok over de schouder een zak,
nadert het dorpje, dat schilderachtig
aan de rivier gelegen is, en betreedt
dan een herberg waar hij de waard
brood met kaas en bier bestelt,
De gelagkamer heeft uitzicht op de
kronkelende rivier, die daar weinig ver
val heeft. Van stroom is althans niets
te merken, om van golfjes in het geheel
niet te spreken. Het water is schier
rimpelloos. Ook is thans van scheep
vaart niets te bespeuren.
Het oog van de magere man rust met
welgevallen op de tegenover hem lig
gende rivieroever, waar hoogopgaand
riet een vredige indruk wekt. Iets ver
der is een opening, een soort plankier
waarop vrouwen en meisjes in de mid
dagzon de was spoelen. Vaag dringen
de stemmen der vrouwen tot hem door.
De tuin van de herberg helt enigszins
af en loopt uit op een lang en vrij
breed plankier, ongetwijfeld bestemd
voor aanlegplaats van boten en hout
vlotten. Aan hét einde en in het mid
den er van staan namelijk enkele due
d' alven, om de boten te meren
De jongeman, hij maakt oppervlakkig
gezien een oude indruk maar in werke-
l^kheid is hij nog jong, strekt de benen
op een stoel. Het lopen wie weet hoe
ver, heeft hem blijkbaar vermoeid.
„Ver gelopen?" vraagt de nieuwsgie
rige spraakzame waard als hij is terug
gekeerd uit het achterhuis, waar het
bestelde wordt gereed gemaakt.
„'k Heb er vandaag een uur of acht
op zitten en zou nog verder willen. Naar
het Oosten. Liegnitz is het einddoel".
„Hm. Alles lopen? Je ontmoet toch
wel eens wagenvoerders, die je meene
men?"
„Vandaag waa ik zo gelukkig niet.
Maar verschillende malen reed ik mee
'k Heb er wel wat voor over".
'k Zal eens laten informeren. Als ilt
me niet vergis, rijdt Christiaan Junger
morgen naar Bunzlau. Hij doet er twee
dagen over. Van Bunzlau is er tweemaal
per week een diligence, die Liegnitz
aandoet. Dan zou je verstandig doen,
hier te blijven logeren".
„Is er een diligence op Liegnitz?"
vraagt de ander verwonderd.
„En verder, 'k Weet niet, waarheen.
Maar Liegnitz wordt gepasseerd, dat
weet ik zeker. Verleden week was hier
de Pastor van Liegnitz..."
,De oude Leckman?"
„Of hij Leckman heet weet ik niet.
Maar 't was een jonge man, niet een
oude".
,,Dan zal de oude wel dood zijn".
denkt de vreemdeling hardop.
.Bekend in Liegnitz?"
,Mijn geboorteplaats man. Maar il^
ben ruim tien jaar van huis geweest. Br
zal wel een en ander veranderd zp'
Wil je voor mij laten Informeren, of die
Junger morgen rijdt. Dat zou een uit
komst zijn. Dan blijf ik vannacht hier".
„Lotte!" galmt de stem van de waard.
En als het meisje, vermoedelijk een
dochter, in de gelagkamer verschijn'
brood en kaas bij zich, ontvangt zij
opdracht, bij Junger onderzoek te doen.
(Wordt vervolgd)
