NIEUWS UIT ZEELAND
Enkele opmerkingen over doorwas
in de aardappelen
N.V. Slavenburg's Bank
Prettige start van augustus
Kerfcgesckiedenis
van Den Bommel
Angst voor iedere hap eten
met dat zuurbranden
in 't verschiet.
Rennies blussen 't vuur
in 'n ommezien.
Kinderhoekj e
VOOR HET BETERE FOTOWERK
Juli werd een erg natte zomermaand
Nieuws van de
Handeisavondschool
Bladz. 2
„BH'ANDBN-NIIUWS"
Vrijdag 9 augustus 1957
Menigeen ikan geen eten meer zien,
alleen om de angst in 't vooruitzicht van
die zuurbrand op de maag. Rennies ne
men zo nodig bij voorbaat. De hevig
ste zuurbrand stilt al, op 't moment dat
'n Rennies begint te smelten op de tong.
Druppel voor druppel met uw eigen
speeksel komen de zuurbrand doven
de ingrediënten in de maag en brengen
't maagzuurgehalte weer in balans.
Wèg pijn...
THOLEN
Zondagsdienst artsen. Zondag 11 aug.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dr. A.
Kugel, tel. 10, Poortvliet en dr. J. Ver
met, tel. 10, Nieuw Vossemeer.
Zondagsdienst artsen. Zondag 18 aug.
hebben voor de gemeenten Poortvliet,
Tholen, Nieuw Vossemeer, St. Philips-
land en Oud Vossemeer dienst dr. P.
J. Duinker, tel. 40, Tholen en dr. H.
Menger, tel. 20, St. Philipsland.
Hoogwaterstanden in de week van 11
t.m. 17 aug. Zondag v.m. 4.15 en' nam.
16.30 uur; maandag v.m. 4.47 en nam.
17.00 uur; dinsdag v.m. 5.20 en nam.
17.32 uur; woensdag v.m. 5.53 en nam.
18.04 uur; donderdag v.m. 6.27 en nam.
18.37 uur; vrijdag v.m. 7.00 en nam.
19.10 uur; zaterdag v.m. 7.32 en nam.
19.42 uur.
10 aug. Volle Maan 14.08 uur. 18 aug.
Laatste Kwartier 17.16 uur.
Hoogwaterstanden in de week van
18 t.m. 24. aug. Zondag v.m. 8.04 en nam.
20.20 uur; maandag v.m. 8.47 en nam.
21.13 uur; dinsdag v.m. 9.46 en nam.
22.26 uur; woensdag v.m. 11.08 en nam.
23.45 uur; donderdag nam. 12.36 uur;
vrijdag v.m. 1.14 en nam. 13.43 uur; za
terdag v.m. 2.13 en nam. 14.25 uur.
18 aug. Laatste Kwartier te 17.16 uur.
25 aug. Nieuwe Maan te 12.32 uur.
BRUINISSE
Burg. Stand over de maand juli '57
Geboren: Kornelis Christiaan, zoon v.
Joh. C. Klink en M. M. Knop; Willemij-
na Jacomina dochter van C. Deurloo en
M. IJzelenberg.
Overleden: (te Zierikzee) Wouter Ver
spoor 91 jaar, weduwnaar van Rika
Kleppe.
Gehuwd: H. den Dikken 24 jaar j.m.
en C. H. Labour 20 j. j.d.; H. Oosting,
32 jaar, j.m. en E. van den Berge 28 J.,
j.d.
Ingekomen: H. C. Baggerman uit
Renkum; T. Bolle uit Oosterland; L. P.
Okkerse en gezin uit Laekenbach (Oos
tenrijk); Jac. C. Feijtel uit St. Philips
land.
Vertrokken: T. S. van Keulen naar
Soest; C. van Waardenburg en gezin
naar Loosdrecht; C. H. Labeur naar Rot
terdam; E. van den Berge naar Bergen
op Zoom.
Pre-historie van onder water. De
jaarlijkse tocht met de Zierikzee 8, van
schipper B. W. Schot met aan boord
ook schipper D. Bleijenberg uit Zierik
zee, om te vissen naar botten van voor
historische dieren had zaterdag 3 aug.
plaats.
Als gasten waren onder meer aan
boord, de heren Dr. Kortebout van het
Zoologisch Museum uit Leiden, Dr.
Gooyer van het Natuurweteenschappe-
lijk Museum uit, de heer Mees van de
bekende firma R. Mees en Zonen uit
Rotterdam, een zoon van professor van
der Vlerk, dokter Schot en zoon uit
Breda, burgemeester Dijckmeester en
archivaris van Beveren uit Zierikzee,
Belgische gasten, alsmede de echtgeno
ten van de beide genoemde schippers.
Gevist werd op diepten van 30 a 35
meter op de Wester Schelde voor Ter-
neuzen en voor de Margrietpolder.
De oogst was ook dit jaar de moeite
waard. Schouderbladen die waarschijn
lijk hebben toebehoord aan een mam-
mouth, een tand zo groot als een suiker
biet, van een dier dat nog niet nader
kon worden gedefinieerd alsmede een
schedel eveneens van een groot dier,
waarvan de antecedenten nog nader
zullen worden onderzocht.
Het was prachtig weer en de door
Bleijenberg klaargemaakte mosselen lie
ten zich uitstekend smaken.
Prima oesterbroed en veel mossel-
zaadval. Van overal wordt uitstekende
groei gemeld van het oesterbroed als
mede van de jonge zaaioesters met na
me is dit ook het geval op de nieuwe
percelen op de Oude Tongse Bank. Ook
zaadval heeft op die bank plaats, even
als op verschillende andere plaatsen.
Minder mooi voor de kwekers die
het overkomt is de zaadval op de per
celen met consumptie mosselen, dat
komt voor op de Grevelingen, op de
Ooster Schelde zowel als op de Wad
denzee.
De cunsumptiemosselen zijn dan tij
delijk of soms ook wel blijvend onge
schikt voor de consumptie. Dit laatste
is het geval als de consumptiebosselen
onder de zaadval verstikken.
Lange wachttijden aan het veer. De
wachttijden aan het veer Zijpe Anna
Jacobapolder wanneer 's zaterdags tal
rijke touristen het weekend op Schou
wen Duiveland willen doorbrengen,
worden steeds langer.
Een tweede boot op zaterdag en zon
dag is toch eigenlijk noodzakelijk, wil
men op de duur de goede naam van het
eiland behouden.
Noodzakelijk is ook een fietsenstalling
op Zijpe. Het oude café Jumelet bezat
een dergelijke stalling annex garage,
het nieuwe café Jumelet is zeer modern
ingericht, maar mist deze hoog nodige
service voor wielrijders en automobilis
ten.
ST. MAARTENSDIJK
Het bestuur van de Ned. Herv. Kerk
alhier heeft een beroep uitgebracht op
ds. Bakker uit Giessendam.
Sinds mensenheugenis is er in de
aardappelen geen doorwas opgetreden
in die mate als dit jaar het geval is.
Begrijpelijk vormt dit net gesprek van
de dag en wordt de vraag gesteld: Wat
is hiervan de oorzaak en kan hieraan
wat worden gedaan?
Wij hebben met een aantal ervaren
aardappeltelers dit onderwerp uitvoerig
besproken en een aantal percelen goed
bekeken en menen goed te doen de re
sultaten hiervan bekend te maken.
De eerste vraag die wij hebben ge
steld is: Welke factoren zijn de oorzaak
voor het optreden van deze doorwas?
Er zijn dit jaar meerdere vormen van
doorwas. De eerste vorm, welke reeds
werd waargenomen vóór de regens van
3 en 6 juli kenmerkt zich door het uit
lopen der ogen van de nieuw gevorm
de aardappelen. Aan deze uitlopers
treedt nieuwe knolvorming en ook wel
bladvorming op. De nieuwe aardapels
gedragen zich op dezelfde wijze als de
poters in het voorjaar.
Ooii op percelen waar reeds eerder
regen was gevallen, trad dit verschijn
sel op. Hieruit volgt, dat de oorzaak
niet in de eerste plaats in de droogte
moet worden gezocht, maar dat het veel
aannemelijker is de oorzaak toe te
schrijven aan de hoge temperaturen.
Ieder weet, dat een aardappel welke
in de zomer of herfst wordt gerooid niet
direct weer uitloopt maar een zekere
tijd in rust blijft. Dit komt omdat ge
durende de groei van de knol hierin
remstoffen worden gevormd. Wordt een
aardappel nu plotseling sterk opge
warmd, dan wordt door afbreking van
deze remstoffen de kiemrust van de
aardappel verstoord en gaat deze uitlo
pen. Dit gebeurt in het voorjaar om
koud bewaard pootgoed aan het kiemen
te krijgen. Ditzelfde verschijnsel heeft
zich nu zeer waarschijnlijk ook in het
te velde staande gewas voorgedaan.
Van perceel tot perceel zijn er grote
verschillen in de mate van doorwas en
hiervoor zijn verschillende oorzaken te
noemen. Naarmate de structuur slechter
is, de grond zwaarder, ondiep is gepoot,
de ruggen kleiner zijn, de ruggen in
oost-westelijke richting ligen, waardoor
het gewas minder was gesloten is de
doorwas in ernstiger mate opgetreden
dan bij tegenovergestelde omstandighe
den. Ook zijn er rasverschillen; in 't
algemeen vertoont Eigenheimer de
meeste doorwas, gevolgd door Bintje en
daarna Furore. Al deze factoren kunnen
tot gevolg hebben gehad, dat op het
ene perceel juist de kritieke grens
werd overschreden, terwijl dit op een
ander perceel niet- of in mindere mate
het geval was. Vrijwel al deze factoren
hebben een ongunstige invloed op de
vochthoudendheid van de grond. Naar
mate de grond minder vochtig was is er
minder loof gevormd met als gevolg
een warmere bovengrond door de min
dere afscherming en meer doorwas.
Na de regens lieeft zich doorwas ont
wikkeld zoals dit algemeen voorkomt
na een lange periode van droogte, ge
volgd door regen. Hierbij vormen de
knolleni één of meer uitwassen, het zo
genaamde poperigheid of er worden
flesvormige knollen gevormd doordat
het kopeind van de knol sterker in de
lengte uitgroeit dan het onderste ge
deelte.
Wat moet of kan hiertegen worden ge
daan?
In het algemeen is de kwaliteit van
de aardappelen voor deze tijd van het
jaar redelijk goed. In verschillende ge
vallen is ook de opbrengst behoorlijk.
Er wordt dan wel geredeneerd laat ik
houden wat ik heb, laat ik geen risico
nemen en het gewas doodspuiten.
Wij zijn evenwel van mening, dat het
doodspuiten, voor zover dit in een in
volle groei zijnd gewas mogelijk is al
leen tot gevolg zal hebben, dat hier
door een nog verslechte nieuwe groei
zal plaatsvinden.
Twee jaar geleden deed ditzelfde ver
schijnsel zich ook voor in de doodge
spoten percelen pootgoed. Dat hierdoor
de kwaliteit in sterke mate wordt bena
deeld is duidelijk.
Het beste lijkt om de aardappelen te
laten groeien en, in verband met de
sterke loofontwikkeling, voor zover de
weersomstandigheden kritiek zijn voor
het optreden van de aardappelziekte
voldoende en zorgvuldig te spuiten.
Over enkele weken kan dan om
een voldoende tijdig afrijpen van het
gewas te verkrijgen worden begon
nen met een zeer voorzichtige afrem
ming van de groei. Dit is mogelijk door
een grotere hoeveelheid koper te ver
spuiten, over te gaan op het gebruik
van koper en sodex of in uiterste ge
vallen een kleine hoeveelheid van een
doodspuit middel aan de normale ko-
perbespuiting toe te voegen.
En verder kunnen wij slechts hopen,
dat de weersomstandigheden zodanig
zullen zijn, dat deze het gewas in de
meest mogelijke mate ten goede komen.
Bedrijfsvoorlichting voor
Zuidelijk Zuid-Holland
Beste jongens en meisjes!
Jullie weet nog wel, dat enige tijd ge
leden, een mevrouw uit Rotterdam een
verzoek aan mij deed, om een meisje uit
Zuid-Afrika dat in het ziekenhuis lange
tijd verpleegd moest worden, een kaart
te willen sturen. Vele neefjes en nicht
jes hebben aan die oproep voldaan. Nu
ontving die Rotterdamse mevrouw een
briefje van Rinda Burger om de kin
deren te bedanken, die zo goed waren
geweest om aan haar te denken. Het
briefje is in Jiet Afrikaans geschreven,
maar Ik denk, dat jullie niet veel moei
te zullen hebben om het te lezen.
Hier volgt het:
Milisstraat 31, Strand 3-7-'57
Liewe Kinderltransvriende,
Bk wil mij hartlike dank uitspreek
teen-oor elkeen wat aan mij kaarte van
bemoediging gestuur het. Ook die enke
le briewe, wat mij veilig bereik het,
terwijl ek in die hospitaal was.
Ek kan u verzeker, dat dit mij opge-
beur het, en aangenaam was om zo veel
vriendskap uit 'n vêr land te ontvang.
Ek is nou tuis, en deur die Heer' ze
genade gaan dit al heel goed met mij.
Ontvang mij opregte groete, en wees
nogmaals hartlik bedank van
Rinda Burger
Dit bedankbriefje spreekt voor zich
zelf, nietwaar? Jullie hebben de kaar
ten niet voor niemendal gepost. Inte
gendeel, ze hebben een arme lijdster
g'oed gedaan.
En nu het nieuwe raadsel,
AUGUSTUS-BAADSEL 2
1
X
2.
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
X
7
X X X X
XXX
8
X
9.
X
10.
X
11.
X
12.
X
13.
X
X X X X X X
1 Letter; 2 Andere naam voor „val
lei"; 3 Als iemand ernstig ziek is,
moet men er 's nachts bij...; 4 Andere
naam voon -,,pisang"; 5 Andere naam
voor vleet", denk aan de haringvangst;
6 In augustus heeft haast iedereen een
kortere of langere...; 7 Augustus is bij
uitstek de...; S Dorp, op Goeree-Over-
flakkee; 9 Maalinstrument waarbij ge
bruik wordt gemaakt van de wind; 10
Wanneer er iets niet overvloedig is,
zeggen we: het js maar...; 11 Andere
naam voor „ziek"; 12 Plaats in de
Noordoostpolder; 13 Letter
Als deze woorden goed zijn, dan vor
men de kruisjeslijnen hetzelfde woord.
CORKESPON0ENTIE
Sjaak van D. Zoetermeer. Hier sta je
dan als een van de eersten. Ik weet het
zelf niet waarom ik jullie voor het
laatst bewaar. Het is niet met opzet,
maar een loutere toevalligheid. Je hebt
dat prachtige schip goed opgenomen en
naar de uitlegging best geluisterd. Een
kleurenfoto heb ik er niet van, dus ik
houd me altijd aanbevolen. Als die vijf
jaren om zijn, wordt dat mooie schip
dan gesloopt? Waarom kan het eigen
lijk zo kort maar "mee? Weet je dat
ook?
Jaap en Leen M. Leiden. Dat rapport
is goed, hoor, en met algebra en meet
kunde, die akelige vakken, staat het
er ook nog niet slecht voor: niet eens
een onvoldoende. Zo zal het best gaan.
Voor de tuinderij zouden jullie ook een
goed cijfer halen, als er cijfers voor ge
geven werden. Ik hoop dat die week op
Elakkee naooi voor jullie zal zijn.
Jaantje v. d. S. Herkingen. Een mooie
brief op prachtig papier! De, reizen
naar Breda en Rotterdam zijn* al ge
maakt, denk ik. Is alles naar genoe
gen gegaan? Zit je straks nu al bij de
bovenmeester Wat gaat het toch vlug!
Ellie van D. Zoetermeer. Je hebt een
mooie cijferlijst, hoor! Sjaak wou het
graag overschrijven, denk ik, want zijn
cijfers mag je ook bekijken! Jullie werk
tegen elkaar op. Sjaak heeft negens
voor vakken die vele kinderen zo moei
lijk vinden. Voor handwerken mag er
bij jou nog wel wat bij. Heeft de juf
frouw dat niet gezegd ?Het is niet
slecht, maar het kan nog beter. Ben jo
de vakantie al beu? Het is maar even
meer en dan zit je weer op de school
bank.
Gerrit v. d. B. Den Bommel. Het weer
speelt een grote rol bij de landbouw.
Al is het graan nog zo goed gegroeid
en gerijpt, dan is het nog niet binnen
en gedorst Toch mogen we deze zomer
niet klagen. Het is wel eens moeilijker
geweest om alles goed van het land te
krijgen. Nu kun je het schoolgaan
haast niet meer naeetellen: wat is nu
één dag per week!
Corrie N. Middelharnis. Als je dit
leest, ben je wellicht al terug uit N.;
je zal dan wel heel wat te vertellen
hebben. Je rapport ziet er best uit. Heb
jij een vriendinnetje uit N.-T.? Hoe zit
dat dan in elkaar? En Willie G., is dat
ook al een vriendinnetje? Ik kan het
niet goed snappen. Je helpt me wel uit
de droom hè?
Adri V. d. B. Den Bommel. Jij geniet
nog steeds van de vakantie, denk ik.
En je maakt de dagen aardig vol met
het werken bij je vader Dat mag ik wel
horen. Met de weersgesteldheid loopt
het nogal mee, nietwaar?
Corrie M. N. Tonge. Dat was mooi
zeg: in het hartje van de Veluwe en
dan overal heen tochtjes maken. Ik
denk, dat je het mooie Veluwelan<J nu
helemaal kent. Ik wed, dat je het er
mooier vindt dan in O-B. Ben je daar
ook nog geweest?
Jaap V. d. B. Den Bommel. Flink zo.
Jaap! Zo klein nog en toch al een
brief. Zit je steeds te kijken als de jon
gens de raadsels oplossen? Dan wordt
het jou met de paplepel ingegeven. Als
je straks echt kunt schrijven, zal je van
harte welkom zijn, hoor!
AUemaal de hartelijke groeten van
Oom Ko
VOORSTRAAT 9
SOMMELSDUK TELEF. 2188
Alle BanË- en EMfectenmlten
Kels> es SSaken-devtesen
Van zaterdag 10 augustus v.m. 12 uur
t.m. maandag 12 augustus v.m. 9 uur
Afwezig de artsen Bakker, Arends en
Wieringa. Voor spoedgevallen Dogterom
arts. Tel. 2121, Sommelsdijk.
Dirksland-Herkingen-Melissant:
Afwezig de artsen Boot en Huisman.
Voor spoedgevallen Elvé, arts. Telefoon
01877—262, Dirksland.
Oost-Flakkee:
Afwezig de artsen Kramers, de Man
en Bouman .Voor spoedgevallen Voogd,
arts. Tel. 01874—259, Oude Tonge en
Buth, arts. Tel. 01871—306, Den Bom
mel.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Afwezig Terlouw. Dienst heeft Wag
ner, Tel. 01877--281 Dirksland.
Van zaterdag 17 augustus v.m. 12 uur
t.m. maandag 19 augustus v.m. 9 uur
Middelharnis-Sommelsdijk:
Afwezig de artsen Dogterom, Bakker
en Wieringa. Voor spoedgevallen Arends
arts. Tel. 2001, Middelharnis.
Dirksland-Herkingen-Melissant:
Afwezig de artsen Huisman en Elvé.
Voor spoedgevallen Boot, arts, Telef.
01877—227, Dirksland.
Oost-FJofcfcee;
Afwezig de artsen Kramers Voogd en
Bouman. Voor spoedgevallen de Man,
arts, Tel. 01875—301, Nieuwe Tonge en
Buth, arts. Tel. 01871—306, Den Bom
mel.
MIDDELHARNIS
DIEKHUUSNIEUWS
Vakantiejeugdwerk Zaterdagochtend
en volgende week maandag tot en met
vrijdag worden de vakantiespelen voor
de schoolgaande jeugd nog gehouden.
Alle jongeren van 6 t.m. 12 jaar kunnen
hieraan meedoen. De kosten zijn 25 et
per persoon per dag, en 15 et per per
soon voor halve dag. Versnaperingen
inbegrepenl. De speeltijden zijn van 9
tot half 12 en van 2 tot 4 uur. Met
handenarbeid en spel worden de jonge
ren prettig bezig gehouden. Het resul
taat van al deze activiteiten kunt U
zien op het slotfeest dat vrijdag 16 aug.
's avonds om half 8 gehouden wordt op
het schoolplein aan het Zandpad.
HERKINGEN
Ongeluk bij het spelen. Het zoontje
van V. d. W. kwam in de speeltuin zo
danig te vallen, dat hij een hersen
schudding bekwam en doktershulp
moest worden ingeroepen. Ook het
dochtertje van A. v. R. liep schaafwon
den op.
Gegund. De loods van A. Kerkhof is
thans gegund aan A. Huizer en Jac.
Melissant ten gerieve van hun teeltbe-
drijf.
MELISSANT
Kerkdienst. Woensdag 14 aug. a.s.
des sav. 6 uur, zal in de Ger. Gem. in
Nederland voorgaan ds. H. Ligtenberg
van Rotterdam.
STELLENDAM
Burg. Stand over de maand juli '51
Geboorten: Marinus Jan, zoon van L.
Klink en M. van Etten; Lena Maatje,
dochter van A. Koese en E. Rijnbrand;
Paulus, zoon van H. van Soest en G. C.
de Jong; Jan, zoon van J. van Seters
en J. van Eeken; Elizabeth, dochter van
P. van den Nieuwendijk en M. van
Soest; Pieter Abraham, zoon van M. v.
Lenten en J. Jansen.
Huwelijken: C. van der Wal, oud 27
jaar en H. Breederveld, oud 20 jaar.
Vestiging: J. Ringma van Rotterdam.
Vertrokken: A. J. Rus naar Alblas-
serdam; M. van de Ree naar Melissant.
VLIEGEN, MUGGEN, LUIZEN,
RUPSEN verdelgt U vlug met de
INSECTEN VERDELGINGS PREPA
RATEN uit:
WED. KURVINES DROGISTERIJ
OUDDORP
Visserij. De gamalenvissers maakten
in de afgelopen week dagvangsten van
90 tot 130 kg, die voor 2.30 tot 2.60
per kg werden gemijnd; tong noteerde
3.spiering en schar 25 cent per kg
HaverL In de Ouddorpse haven arri
veerden vorige week een schip met
puin voor de Rijks Waterstaat en 5
pleiziervaartuigen.
OOLTGENSPLAAT
Omroeper overleden. In de leeftijd
van ruim 55 jaar is na een ernstige
ziekte overleden dhr. Pieter Leijdens.
De overledene heeft als opvolger van
zijn vader wijlen dhr. C. Leijdens, ja
renlang de functie van omroeper waar
genomen, tevens was hij badmeester
van de gemeentelijke badinrichting.
Donderdagmiddag had te Ooltgens-
plaat de begrafenis plaats
Bouw nieuwe woningen opgedragen.
De bouw van 34 woningen en 2 win
kels welke lang op zich heeft laten
wachten is thans door de woningbouw
vereniging „Beter Wonen" opgedragen
aan de fa. G. v. d. Welle te Den Bom
mel en de fa. Roos te Stad aan 't Ha
ringvliet. Van deze woningen zullen er
22 plus 2 winkels te Ooltgensplaat wor
den gebouwd, 4 te Achthulzen en 8 te
EEN NIEUWE TOREN
(32)
In het jaar 1759 liet de kerkeraad
de toren inspecteren door de timmer
mansbazen Aren van Weel van het
dorp en Groenendijk van De Plaat. Bei
den waren het er roerend over eens,
dat de toren moest worden vernieuwd.
Daartoe werd dan ook besloten.
Wie dit voor de gemeente heuglijk
feit nu leest, zal begrijpen dat het dorps
wapen natuurlijk de oude toren ver
toont. Deze oude toren zag er aan zijn
voetstuk geheel anders uit.
De onderwijzer Van Weel had uit
liefhebberij een tekening gemaakt van
twee modellen, ,,de een was driemaal
hoger dan de diameter de ander vier
maal hoger". Uit geen van beide mo
dellen kon men een keuze doen. Arme
schoolmeester.
De kerkmeester moest naar Stad aan
't Haringvliet om de toren op te me
ten. Deze werd driemaal zo hoog als
zijn diameter (doorsnee) bevonden, n.l.
ongeveer 20 voet, doch de heren van
Den Bommel oordeelden, dat Stad een
mismaakte toren had, daar deze „van
onder wel 1% voet waare uitgeholt".
Nu besloot men de kerkmeester op te
dragen een nieuwe tekening met bestek
te doen vervaardigen. Het beste Wezel-
se eikenhout zou gebruikt worden, ter
wijl de gehele spits met rood koper zou
worden belegd. Op 26 maart werd het
bestek voorgelezen, verbeterd en daar
na goedgekeurd. Daarna werd ieder der
broeders naar een bepaald dorp uitge
zonden om de aanbesteding bekend te
maken, terwijl de predikant Bonte zelf
deze missie naar Nieuwe Tonge vol
bracht, waar hij de boodschap moest
aflezen van de stoep van het dorps
huis. Dit zou tegenwoordig niet meer
in de geest vallen.
Op woensdag 4 april was een schare
aannemers tegen 2 uur aanwezig in de
consistorie-kamer aUiier en werden de
briefjes voorgelezen. Toch ging het an
ders dan tegenwoordig. Dertien inschrij
vers waren aanwezig, die alleen opga
ve moesten doen van het arbeidsloon,
daar de kerkeraad zelf de materialen
kocht. Bovendien behoefde men niet met
één inschrijving te volstaan, doch ging
men onmiddellijk na het bekend worden
der eerste cijfers tegen elkaar afdin
gen.
De eerste cijfers schommelden tussen
300.^ en 950.Daarna volgde de
afslag. Aren van Weel werd de laagste
voor 289.Hem werd het timmer
werk gegund. Men reisde naar de hout
koper van Stolk te Rotterdam, die ver
zekerde, dat het hout reeds vier jaren
in het water gelegen had, zodat men
terstond kon beginnen. Dit te meer,
omdat de gebrekkingheid van de oude
toren dit vereiste.
Het boek over onze streek van Van
der Waal en Vervoorn zegt op pag.
435, dat bestek en tekening nog in het
archief zijn, doch deze documenten zijn
<?erdwenen. Mogelijk zal een en ander
bij uitlening zoek geraakt zijn.
De condities blijken echter een eigen
aardige bepaling te hebben bevat wat
betreft de afbraak van de oude toren
ten aanzien van de klok. Hiervan luidt
art. 8 als volgt:
,,Den aannemer zal den klok uyt den
toorn voorsigtig moeten haaien en ne-
derlaten, hetzij op het kerkhof om al
daar te zijnen koste in een Boom ge
hangen te worden om gedurende den
tijd, dat de tooren afgebroken legt, tot
luyden gebruikt te konnen worden ofte
andersints op de kerk elders ten gelij
ken eynde hangen, zoals de Heeren Be
steders het zullen ordonneeren. Dog sal
deselve meede te zijnen koste zorg dra
gen op den nieuwen toren gehangen te
zijn, den Hamer behoorlijk vast ge
maakt te zijn en voorts bekwaam en
gereed gemaakt om te slaan en te luy
den uyterlijk dertien dagen, nadat de
selve van boven gehaalt is, op poene
van 1^2 gulden voor. ijder dag, dat de
gemelde klok op zijn regte plaats niet
gehangen en tot luyden en slaan gereed
gemaakt is, gelijk hij, aannemer al de
schade, geen uytgesondert aan de klok
komende zal moeten vergoeden en aan
zijn bedongen loon gekort worden".
Van het gehele werk is door de kerk
meester Gerrit van Kempen een aparte
rekening en verantwoording gemaakt,
waaruit ons het volgende blijkt: Het ba
tig slot der vorige jaarrekening be
droeg 1186.geleend van de diako-
nie 735.het oude hout, lood en ko
per bracht circa 150.op, terwijl nog
een bedrag van 381.hierbij gevoegd
aan ontvangen penningen een som van
2450.vormde. Onder de uitgaven
zijn allerlei kosten van vracht, verte
ring, fooien etc; arbeidsloon 289.
een nieuwe haan in de plaats van de
oude 18-5-4. Houtwaren 338.en
1679 pond geslagen rood koper 1144,35
Schilder- en vergulwerk, solderen etc.
alles te samen 2179-9-2. De kerkmees
ter hield zodoende nog bijna 300.
over.
Den Bommel was rijk met zijn nieu
we toren.
De geschiedenis verhaalt niet of er
nog lieden van Stad geweest zijn om
hun oordeel uit te spreken. Misschien
hadden zij gemeesmulid: Die van Stad
is toch mooier. Maar de Bommelaars
zouden geantwoord hebben: dat is heus
niet waar.
Maarssen.
Ds G. van der Zee
(Wordt vervolgd)
Juli werd een erg natte zomermaand
Van onze weerkundige medewerker
Juli is dit jaar een erge natte maand
geworden. De Groningers kunnen daar
vooral van meepraten, want in de Mar
tinistad viel 194 mm regen, op één na
de grootste julihoeveelheid sedert het
begin van de observaties in 1840. Een
gehucht vlak ten noorden van de stad
sloot de nota af op 208 mm.
Wie meent, dat deze „uitslag" zo'n
beetje de globale watervoorziening in
het overige deel van het land weer
geeft, vergist zich. Op de Waddeneilan
den was het relatief bijzonder droog
met 50 tot 66 mm en de badgasten heb
ben er zeker geen reden gehad om al te
hard op het regenweer te mopperen.
Trouwens: het aantal uren zonneschijn
was in De Bilt met 195 tegen 206 nor
maal heus niet schrikbarend aan de la
ge kant, een gevolg van het veelal in
buien naar beneden komen van de
neerslag, waarna de lucht vaak vrij
snel weer opklaarde. Die buien stonden
een regelmatig over het land verdeelde
sproeiing erg in de weg. Zo viel in de
ene helft van Apeldoorn 120 mm, in de
andere helft., nauwelijks meer dan
90 mm.
Inmiddels zijn we juli al weer bijna
vergeten en dat komt door de plezier
ge start, die augustus dit jaar heeft.
Het schijnt, dat er alles op gezet is, om
de makers van de Enkhuizer Almanak
niet in hun hemd te laten staan. In
deze van ouds bekende en vertrouwde
gids staat te lezen, dat mooi
zomerweer ons deel zal zijn tot om
streeks de 23e. Dat belooft wel wat en
het moet mij van het hart, dat er mij
alles aangelegen is, dat deze profetie in
de komende weken gerealiseerd zal
worden, uitsluitend in het belang van
het nooit van mooi weer verzadigde
Langstraat. Men hoopt tegen september
met het werk te beginnen.
Burgerl. stand over juli 1957.
Geboren: Anthonius Jozephus Maria
z. V. J. F. V. d. Made en H. Buijs; Ma
rinus z. V. M. Donkersloot en T. Ver
maat
Overleden: Pieter v. d. Griend 80 j,
weduwn. van C. Hobbel; Joost Euft-
Smits 62 jaar echtgenoot van C. Mooij-
aart.
Gehuwd: A. L. de Weerd 27 jaar en
M. D. J. T. van Oorschot 20 j; H. van
Dam 24 jaar en A. Wouters 24 jaar.
Ingekomen: H. van Putten van Rid
derkerk; J. Korteweg van 's-Graven-
hage
Vertrokken: Wed. A. Koppenaal naar
Middelharnis; M. D. J. T. van Oorschot
naar Den Bommel; J. T. Hartog naar
's-Gravenhage; J. Negerman en gezin
naar Utrecht.
leger vakantiegangers, waarvan uw
commentator een nietig onderdeeltje
uitmaakt.
Zoals meestal bij dit weer, is het een
gebied van hoge luchtdruk, dat ons de
zer dagen terwille is. Het is nogal traag
uit Engeland op komen lopen, wat de
bewoners in het noorden een sombere
bewolkte zondag bezorgde, op het mo
ment, dat ten zuiden van de lijn IJmuI-
denUrkZwolle de zon al scheen.
Maar bij de verdere verplaatsing naar
het oosten, brak toch een dag later in
het hele land de zon door en zag het
er naar uit, dat de huidige maand niet
met één, twee dagen mooi weer weer
tevreden is. Op het moment van schrij
ven imponeert een onweersstoring ten
zuidwesten van het land in het geheel
niet een moet het twijfelachtig worden
geacht, dat deze tot meer in staat is
dan het uitlokken van enkele versprei
de onweersbuien. Let wel, dit is geen
prognose op lange termijn. Gelieve
daartoe de Enkhuizer Almanak te
raadplegen, maar vergeet niet, dat deze
er in de afgelopen 2 maanden glad
naast is geweest.
De directeur van de Handelsavond
school te Middelharnis de lessen wor
den op vier avonden der weeg gegeven
in het gebouw van de R.H.B.S. atten
deert ons op de mogelijkheden, die deze
school biedt, met name de opleiding
voor het middenstandsdiploma en het
diploma H.A.S. 3-jarige cursus.
Binnenkort begint een nieuw cursus
jaar en inschrijving van leerlingen is
mogelijk op iedere vrijdagavond aan de
school. Men kan hierover ook lezen in
de elders in dit blad opgenomen ad
vertentie.
ETTENSE VEEMARKT
Op de veemarkt van woensdag 7 aug.
1957 werden aangevoerd 145 stuks,
waarvan 97 runderen 1 paard en 47
biggen.
De runderen werden bij ruime aan
voer traag verhandeld, met hoge prij
zen. In biggen matig aanbod met rede
lijke handel en de prijzen vrijwel on
veranderd. Het slachtvee werd vlug
verhandeld. De belangstelling was
groot.
Prijzen: kalfkoeien 725—1075; kalf-
vaarzen 700—975; guste koeien 575—
825; pinken 350--500; graskalveren 250
450; paarden 700—900; biggen 40—50;
lopers 6080; vette koeien 2.803.10 p.
kg. geslacht.
